Nuốt vướng - Khi nào
là nguy hiểm?
Nuốt - một trong những chức năng quan
trọng của sự sống. Nuốt là một cơ chế cơ bản,
sống còn của cơ thể, qua đó thực hiện được
hai yêu cầu của cơ thể là chức năng dinh
dưỡng và chức năng bảo vệ đường thở. Nuốt
cũng giúp cho quá trình làm sạch đường hô
hấp và tiêu hóa trên.
Cơ chế nuốt
Nhờ sự tiến bộ trong chẩn đoán của y học như
Xquang, siêu âm, nội soi, chụp cắt lớp... giúp
cho chúng ta hiểu rõ về cơ chế nuốt. Từ đó góp
phần chẩn đoán các bệnh lý ảnh hưởng tới quá
trình nuốt. Nuốt vướng xảy ra khi có sự cản trở
của quá trình nuốt ở bất kỳ giai đoạn nào.
Quá trình nuốt được diễn ra
qua 3 thì: thì môi miệng, thì
họng và thì thực quản. Mỗi
thì có một chức năng riêng
giúp cho nuốt được hoàn
thành.
Nuốt vướng khi nào là nguy hiểm?
Cơ chế nuốt bị ảnh hưởng nhiều bởi các quá
trình sinh lý như tuổi già, tiền mãn kinh... hay
các quá trình bệnh lý, đặc biệt là bệnh lý khối u
vùng tai - mũi - họng. Nuốt vướng là cảm giác
chủ quan của người bệnh. Hiện tượng này được
chia ra làm 2 loại:
Nuốt vướng không nguy hiểm: xuất hiện khi
nuốt nước bọt, trong khi ăn và uống không bị
ảnh hưởng thường được gọi là loạn cảm họng.
Trường hợp này không có những tổn thương
thực thể mà do những rối loạn cảm nhận tại các
đầu mút dây thần kinh tham gia vào cơ chế nuốt
do viêm họng mạn tính, viêm thực quản trào
ngược, viêm xoang, do thiếu oxy máu lên não
(hội chứng cổ)...
Nuốt vướng nguy hiểm cần xử trí: cảm giác
nuốt vướng này xuất hiện thường xuyên khi ăn
uống và ngày càng tăng. Đây là một trong
những triệu chứng để chẩn đoán các khối u
đường tiêu hóa. Khối u có thể xuất hiện ở bất kỳ
vị trí nào: khối u lưỡi, u amiđan, đặc biệt là u
màn hầu và u hạ họng, u thực quản lành hoặc ác
tính... Dị vật đường ăn: bệnh nhân hóc xương,
hóc đồng xu... Ngoài ra trong trường hợp răng
miệng bị ảnh hưởng bởi các can thiệp phẫu
thuật nhổ răng, mổ u nang chân răng hoặc tia xạ
thì sẽ có những xáo trộn trong quá trình nuốt.
Bên cạnh việc các cấu trúc giải phẫu tham gia
vào cơ chế nuốt bị thay đổi, các tuyến nước bọt
cũng bị ảnh hưởng dẫn đến giảm tiết dịch, làm
cho quá trình tiêu hóa thực hiện khó khăn hơn.
Bệnh nhân ăn giảm cảm giác ngon miệng, rát
miệng khi ăn uống. Những trường hợp này cần
được thăm khám tỉ mỉ và có thể được làm thêm
các xét nghiệm cận lâm sàng giúp cho quá trình
chẩn đoán được chính xác và có phác đồ điều trị
thích hợp.