Đ bài: Phân tích nhân v t Xô-cô-l p trong truy n "S ph n con ng i" c a nhà ườ
văn Sô-lô-kh p n c Nga ướ
Bài làm
Hê-minh-uê nhà văn hào M , đc gi i th ng Nô-ben v văn ch ng năm 1954 đã t ng ượ ưở ươ
vi t: "Tôi r t thích văn h c Nga... Trong các nhà văn hi n đi, tôi thích Sô-lô-kh p". Làế
nhà văn Xô Vi t đc gi i th ng Nô-ben v văn h c năm 1965, Sô-lô-kh p đc caế ượ ưở ượ
ng i là "m t trong nh ng nhà văn xuôi l n th k XX". ế
"Đt v hoang", "Sông Đông êm đm",... "S ph n con ng i" đã đem đn vinh quang ườ ế
cho Sô-lô-kh p. Truy n "S ph n con ng i" xu t hi n trên báo vào cu i năm 1956. Hình ườ
nh nhân v t Xô-cô-l p đ l i trong lòng ta bao ám nh v s ph n con ng i đy b t ườ
h nh th ng đau. Qua s ph n nhân v t này, ta c m nh n sâu s c nhi t tình t cáo th m ươ
h a chi n tranh, mô t chi n tranh trong b m t th t nó, bi u d ng khí phách anh hùng ế ế ươ
c a ng i Xô vi t, khám phá chi u sâu tính cách Nga bình d , nhân ái - đc th hi n m t ườ ế ượ
bút pháp ngh thu t điêu luy n, đc đáo c a nhà văn Sô-lô-kh p.
Đc "S ph n con ng i", ta vô cùng xúc đng tr c trang đi đy n c m t và máu c a ườ ướ ướ
nhân v t Xô-cô-l p. Năm 1941 phát xít Đc b t ng t n công Liên Xô. Cùng v i hàng
tri u ng i Xô vi t c m vũ khí đng lên, Xô-cô-l p đã ra tr n. Anh n m tr i nh ng gian ườ ế ế
truân, th t b i bu i đu. Hai l n b th ng vào chân vào tay. R i anh b gi c b t, b đày ươ
đa su t hai năm trong nhi u tr i t p trung. S ng b ng túp l u b u lõng bõng, bánh mì
l n m t c a. áo qu n x xác, lao đng kh sai, ng i tù da b c x ng. Hàng trăm tù binh ư ơ ườ ươ
b m ng. Tù binh Nga b b n phát xít đánh b ng thanh s t, thanh g , thanh c i, đánh b ng
báng súng, đm b ng tay, đp b ng chân vô cùng dã man. B ch huy tr i đm vào m t
vào mũi tù binh cho h c máu ra; chúng g i đó là trò "phòng b nh cúm". Chúng "sáng t o"
ra m i cách c c k man r đ đánh đp, b n gi t tù binh. Đêm và ngày, lúc lao đng kh ế
sai và lúc b nh t sau hàng rào dây thép gai, Xô-cô-l p cũng nh các tù binh khác b cái ư
ch t b a vây, b t th n rình r p.ế
Sau 5 năm chi n tranh, h n 20 tri u ng i Xô vi t b ch t, hàng ngàn thành ph , hàng v nế ơ ườ ế ế
làng m c b bom đn phát xít bi n thành tro tàn. Gia đình Xô-cô-l p gánh ch u bao m t ế
mát đau th ng. V và 2 con gái b gi c ném bom gi t h i. Con trai, đi úy pháo binh A-ươ ế
na-tô-ni, ni m hy v ng cu i cùng, đã ngã xu ng t i Bec-lin trong ngày chi n th ng b i ế
viên đn b n lén c a m t tên thi n x phát xít! N i đau th ng kh ng khi p làm cho Xô- ươ ế
cô-l p "nh ng i m t h n Chi n tranh k t thúc, anh đc gi i ngũ nh ng không mu n ư ườ ế ế ượ ư
v l i Vô-rô-ne-gi quê h ng vì đâu còn gia đình n a! Bé Va-ni-a cũng là hi n thân cho ơ ươ
th m h a chi n tranh. Cha "ch t m t tr n". "M b bom ch t trên tàu h a khi m con ế ế ế
cháu đang đi tàu". Bé cũng không bi t, không nh t đâu đn. Bà con thân thu c "khôngế ế
còn ai c ". Và ch bi t "b đâu ng đó, ai cho gì ăn n y!". Áo qu n em thì "rách b m x ế ươ ơ
m p"; "m t mũi thì bê b t n c d a h u, lem lu c b i b m, b n nh ma lem"...ướ ế ư ư ư
Hình nh bé Va-ni-a cũng nh cu c đi c a Xô-cô-l p đc tác gi miêu t m t cách ư ượ
chân th t c m đng, th hi n nhi t tình t cáo th m h a chi n tranh, mô t chi n tranh ế ế
trong b m t th t c a nó. Cái giá c a chi n th ng mà m i dân t c cũng nh nhân dân ế ư
Liên Xô trong chi n tranh th gi i th 2 giành đc là c c kì kh ng khi p. Ch còn l iế ế ượ ế
m t ph n ba s binh sĩ ra tr n tr v , trong s đó có nhi u ng i trên mình mang đy ườ
th ng t t. S c kh e sa sút, c n ki t. Khi chi n tranh đã đi qua, m t năm sau đó, Xô-cô-ươ ế
l p c m th y qu tim mình "đã r u rã l m r i". Nhi u khi "t nhiên nó nhói lên, th t l i
gi a ban ngày mà t i tăm m t mũi". Nh ng cái đau kh nh t mà bão t chi n tranh đã gieo ư ế
d t cho con ng i không ch là m t mát, tang th ng, điêu tàn... mà còn là nh ng v t ườ ươ ế
th ng lòng r máu, nh ng ám nh kinh hoàng còn mãi trong kí c, c si t ch t tâm h nươ ế
ng i th i h u chi n! Bé Va-ni-a v n ho t bát có lúc l i "l ng thinh, t l ", có lúc l iườ ế ư
"th dài". Cái áo bành tô da c a b ngày nào c bám ri t l y tâm h n em nh m t ám nh ế ư
không nguôi! Còn Xô-cô-l p thì n i đau nh vô t n "không lâu mãi m t ch đc ", n i ư ượ
bu n không bao gi nguôi, "hai b con c cu c b kh p n c Nga"... H u nh đêm nào ướ ư
anh cũng chiêm bao "th y nh ng ng i thân thu c đã quá c ", g p v con sau hàng rào ườ
dây thép gai,... "ban ngày tr n tĩnh đc, không h ra m t ti ng th dài, m t l i than ượ ế
nh ng đêm t đm n c m t... ". Xô-cô-l p và bé Va-ni-a tr thành hai cát b phũ phàngư ướ ướ
c a bão t chi n tranh th i b t t i nh ng mi n xa l ...". ế
Nhân v t Xô-cô-l p là m t con ng i Nga chân chính, tiêu bi u cho khí phách anh hùng ườ
c a ng i lính Xô Vi t trong cu c chi n tranh v qu c vĩ đi. V n là m t nông dân r i ườ ế ế
làm th m c, lái xe. M t gia đình n đnh êm m: m t v , ba con. Anh đã ra tr n nh ư
hàng tri u công dân v i ý th c "T qu c hay là ch t!". Hai l n b th ng vào chân và tay; ế ươ
v t th ng lành, anh l i c m súng đánh gi c; r i b b t làm tù binh, lao đng trong m a,ế ươ ư
n ng, tuy t; b đánh b ng báng súng, b ng thanh s t, b ng g c. áo qu n t t i, bánh mì ế ơ
l n m t c a, l ng bát súp lõng bõng. Anh đã đng v ng tr c m i th thách ác li t. Kiên ư ư ướ
quy t tr kh tên ph n b i đn m t! Hiên ngang tr c mũi súng tên hung th n Muyn-le,ế ướ
ch huy tr i t p trung. V i đôi m t bình th n, anh đã nhìn th ng vào h ng súng l c tôn
phát xít. T ki m ch đói khát khi đng tr c bàn ti c c a lũ gi c. Đàng hoàng u ng ế ướ
r u, không ch u ng m t c c mà còn u ng n a đ m ng cái ch t c a mình ch khôngượ ế
ph i đ m ng chi n th ng quân xâm l c! Khí phách l m li t c a Xô-cô-l p đã làm cho ế ượ
tên phát xít khát máu kinh ng c, khâm ph c nói:
"Mày là m t th ng lính Nga chân chính. Tao cũng là lính và tao tr ng nh ng đch th có
khí ti t. Tao s không b n mày n a". T m vóc c a Xô-cô-l p, c a ng i lính Nga trongế ườ
máu l a đc miêu t m t cách chân th c, làm cho truy n "S ph n con ng i" mang v ượ ườ
đp m t "ti u anh hùng ca".
Qua nhân v t Xô-cô-l p, tác gi khám phá ra chi u sâu tính cách Nga bình d và nhân ái.
Sau chi n tranh, anh v n nh hoài cái giây phút t bi t v đ ra tr n, anh đy I-ri-na, khiế
ch c níu l y anh, không th ... Bình d tr c bi n c tr ng đi khi l ch s đa s ph n ướ ế ư
anh lên "đi m t a" th thách! L a chi n tranh đã t t h n m t năm r i, mà lòng Xô-cô-l p ế ơ
mãi không nguôi đau. Anh đã tìm đn r u, "u ng m t ly r u l ng i", anh đã "quá sayế ượ ượ ườ
mê món nguy h i y". Anh mu n quên đi bao m t mát đau th ng và cô đn... ươ ơ
Đang s ng âm th m trong bi k ch, t ng không có l i thoát. Nh ng r i tình c m ng i ưở ư ư
cha, tình th ng đng lo i đã th c d y, làm cho v t th ng lòng r máu b y nay nhươ ế ươ ư
đc m c lên m t l p da non. G p bé Va-ni-a "đu óc r i bù, rách b m x m p" s ngượ ươ ơ ướ
b v n i hi u gi i khát, "b đâu ng đó... ai cho gì ăn n y", nh t là khi anh th y c p m tơ ơ ơ
c a em "nh nh ng ngôi sao sáng ng i sau tr n m a đêm", Xô-cô-l p th y "thích nó" và ư ư
"nh nó", c cho xe ch y th t nhanh đ đc v "g p nó". Anh đã quy t đnh: "không th ượ ế
cho mình v i nó chìm ngh m riêng r đc! Mình s nh n nó làm con!". M t quy t đnh ượ ế
đy nhân ái. Anh đã c u bé Va-ni-a và anh đã t c u mình! Nh có m t phép th n bi n ư ế
c i: "ngay lúc đó tâm h n tôi b ng nh nhõm và b ng sáng lên!". Câu nói kh c a Xô-cô-
l p: "là b c a con!" khi nghe bé Va-ni-a ngh n ngào h i: "th chú là ai?", m t câu nói ế
t ng là bình d nh ng đy n c m t, ch a đng c m t bi n tr i th ng m n mênhưở ư ướ ươ ế
mông! Tr c nh ng cái hôn vào má, vào môi, vào trán, tr c nh ng c ch yêu th ng vàướ ướ ươ
ti ng nói ríu rít, líu lo c a bé Va-ni-a: "b yêu c a con i!... Con ch mãi mong đc g pế ơ ượ
b ...", Xô-cô-l p vô cùng xúc đng: "M t tôi thì m đi, c ng i cũng run lên, hai bàn tay ườ
l y b y...".
Xô-cô-l p đã nh n bé Va-ni-a làm con. Anh đã t m r a, đa bé đi c t tóc, may qu n áo ư
m i, săn sóc em. Hai linh h n đau kh t a vào nhau làm cho n i m t mát, đau th ng sau ươ
chi n tranh đc d u l i. Gi c ng đc yên lành h n: "L n đu tiên, sau bao nhiêu nămế ượ ượ ơ
tôi đc ng m t gi c yên lành". Còn bé Va-ni-a thì rúc vào nách b nuôi "nh con chimượ ư
s d i mái r , ngáy khe kh ...". H nh phúc là san s . Xô-cô-l p lòng vui không tài nào t ướ
xi t, đêm đêm th c d y đánh diêm ng m nhìn bé Va-ni-a ng ngon lành. Đi anh đã cóế
m t s thay đi k di u: "trái tim đã suy ki t, đã b chai s n vì đau kh , nay tr nên êm
d u h n". ơ
V t th ng lòng đâu d nguôi. Vì th mà Xô-cô-l p ph i cõng đa con nuôi bé b ng điế ươ ế
kh p n c Nga. Ch đn m t lúc nào đó, bé Va-ni-a l n lên vào h c m t tr ng n đnh ướ ế ườ
thì Xô-cô-l p "m i có th yên m t ch ". Anh đang ch u đng và v t qua s ph n b ng ượ
tình th ng c a ng i b đi v i đa con.ươ ườ
Cu c g p b t ch t v i "hai con ng i côi cút" và câu chuy n đau lòng c a h đã đ l i ườ
trong lòng tác gi bao n i bu n th m thía, nh ng Sô-lô-kh p v n tin vào dũng khí và lòng ư
nhân ái c a ng i Nga, v n tin vào t ng lai, dù cho bão t chi n tranh có th i b t h t i ườ ươ ế
nh ng mi n xa l : "Cái gì đang ch đón h phía tr c? Thi t nghĩ r ng con ng i Nga ướ ế ườ
đó, con ng i có ý chí kiên c ng, s đng v ng đc và s ng bên c nh b , chú bé kiaườ ườ ượ
m t khi l n lên s có th đng đu m i th thách, s v t qua m i ch ng ng i trên ươ ượ ướ
đng, n u nh T qu c kêu g i".ườ ế ư
Truy n "S ph n con ng i" có k t c u "truy n l ng trong truy n" - đã tô đm nh ng ườ ế
đau kh , nh ng ph m ch t cao đp c a nhân v t Xô-cô-l p, kh c h a đm nét tính cách
và tâm h n Nga, đem đn cho ng i đc bao xúc đng th m thía v s ph n con ng i ế ườ ườ
trong chi n tranh và th i h u chi n.ế ế
V i nh ng chi ti t, tình ti t r t s ng, r t đi n hình và chân th c, tác gi đã mô t b m t ế ế
th t c a chi n tranh, ca ng i ng i lao đng bình th ng trong cu c đi, anh binh nhì ế ườ ườ
trong máu l a, ng i cha trong cu c s ng ph c t p, nhi u khó khăn th i k sau chi n ườ ế
tranh. Qua nhân v t Xô-cô-l p, ng i đc c m nh n đc nh ng ý t ng sâu s c mà Sô- ườ ượ ư
lô-kh p g i g m qua ki t tác này: V i lòng dũng c m mà con ng i v t qua nh ng th ườ ượ
thách chi n tranh; v i lòng nhân ái có th làm d u b t n i bu n đau mà chi n tranh gieoế ế
r c, đ l i. Đo n tr tình ngo i đ làm cho c m h ng nhân đo thêm lung linh chói sáng.
Nhân dân Vi t Nam v a tr i qua 30 năm chi n tranh. Hình nh Xô-cô-l p r t g n gũi v i ế
m i chúng ta. Nhân v t này r t s ng, r t đáng th ng nh ng vô cùng cao đp x ng đáng ươ ư
đc m i ng i yêu m n, c m ph c. Khát v ng hòa bình, đc s ng yên vui trong m noượ ườ ế ượ
h nh phúc và tình th ng là khát v ng đp muôn đi c a nhân lo i. ươ