6
ghép một cách tuỳ tiện. đồng thời sự chuyển hoá lượng và chất bao giờ cũng phụ
thuộc vào những điều kiện nhất định.
-Quy luật lượng-chất được vận dụng trong xã hội thể hiện ở mối quan hệ giữa tiến
hoá và cách mạng. Trong sự phát triển của xã hội, sự thay đổi dần về lượng gọi là
tiến hoá, còn sự thay đổi về chất theo hướng tiến hoá lên gọi là cách mạng, tiến
hoá chuẩn bị cho cách mạng. Trong giai đoạn tiến hoá, chế độ xã hội chưa có sự
thay đổi căn bản về chất, còn cách mạng là kết quả của quá trình tiến hoá, chấm
dứt một quá trình này, mở ra một quá trình tiến hoá mới cao hơn, chế độ xã hội cũ
bị xoá bỏ, chế độ xã hội mới ra đời thay thế. Cách mạng xã hội là phương thức
thay thế xã hội này bằng xã hội khác, bạo lực là hình thức cơ bản của cách mạng.
3- ý nghĩa phương pháp luận
-Trong hoạt động nhận thức thực tiễn, cần phải coi trọng quá trình tích luỹ về
lượng, nếu không coi trọng quá trình này thì sự không có sự biến đổi về chất.
-Quy luật này có chiều ngược lại, chất mới ra đời thì làm biến đổi tốc độ, quy mô
lượng mới. Cho nên khi chất mới ra đời phải biết xác định tốc độ, quy mô phát
triển về lượng cho thích hợp, không được bảo thủ, dừng lại
-Cần phải chống quan điểm tả khuynh, hữu khuynh. Tả khuynh là phủ nhận tích
luỹ về lượng muốn có ngay sự thay đổi về chất, còn hữu khuynh là thì ngược lạikhi
lượng biến đổi đã tới vượt quá độ nhưng không dám thực hiện sự thay đổi căn bản
về chất.
Phần II Vận dụng vào thực tiễn phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCn ở
Việt nam
1-Tính tất yếu khách quan của kinh tế thị trường định hướng CNXH ở nước ta
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
7
Kinh tế thị trường định hướng XHCNthực chất là phát triển nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước
theo định hướng XHCN nhưng được diến đạt gọn hơn, nói rõ được mô hình hinh tế
tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ.
Nói nền kinh tế thị trường định hướng XHCN có nghĩa là nền kinh tế của chúng ta
không phải là kinh tế hiện vật, tự cấp, tự túc, quản lý theo kiểu tập trung, quan
liêu, bao cấp. Nhưng đó cũng không phải là nền kinh tế thị trường tự do theo cách
nói của tư bản, tức là không phải nền kinh tế thị trường TBCN, và cũng chưa hoàn
toàn là kinh tế thị trường XHCN, còn có sự đan xen và đấu tranh giữa cái cũ và cái
mới, vừa có lại vừa chưa có đầy đủ các yếu tố CNXH.
Phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta là một tất yếu khách
quan. Bởi vì.
- Kinh tế thị trường định hướng XHCN là kết quả của sự nhận thức và vận dụng
quy luật vè sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ của lực
lượng sản xuất. Cùng với CNH, HĐH đất nước, nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN là con đường kinh tế cơ bản đưa nước ta quá độ lên CNXH.
- Nước ta trong thời kỳ quá độ lên CNXH, là thời kỳ đang thực hiện hoá dần dần
CNXH, thời kỳ xuất hiện nhiều hình thức kinh tế quá độ, vừa có CNXH vừa còn
CNTB. Chủ trương xây dựng kinh tế thị trường định hướng XHCN là phù hợp với
bản chất của thời kỳ lịch sử đặc biệt này.
- Chúng ta đã biết thời kỳ quá độ là một thời kỳ lịch sử đặc biệt, trong đó kết cấu
kinh tế - xã hội vừa bao hàm những yếu tố của xã hội cũ đang suy thoái dần, vừa
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
8
bao hàm những yếu tố của xã hội mới ra đời đang lớn lên từng bước nhưng chưa
dành toàn thắng.
Thời kỳ quá độ là thời kỳ mà xã hội đang chuyển từ chế độ này sang chế độ khác,
ở đó chưa có phương thức sản xuất nào giữ vị trí thống trị tuyệt đối, trong đó mỗi
phương thức chỉ là một “mảnh” một “bộ phận” của kết cấu kinh tế xã hội, vừa độc
lập tương đối, vừa hợp tác và đấu tranh với nhau. Mỗi “mảnh”, mỗi “bộ phận” ấy
là một thành phần kinh tế.
Thành phần kinh tế khác phương thức sản xuất ở chỗ khi nó chưa vươn lên đóng
vai trò thống trị, nhưng cũng không ở vào vị trí chi phối, nó tồn tại như một bộ
phận tương đối độc lập, đan xen với các bộ phận khác của kết cấu kinh tế-xã hội.
Do vậy, nền kinh tế nhiều thành phần là đặc trưng riêng có của thời kỳ quá độ lên
CNXH.
Phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN chính là thực hiện nhất quán và lâu
dài chính sách phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, qua đó tiềm năng của
các thành phần kinh tế được khai thác để phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng
cơ sở vật chất kỹ thuật của CNXH, nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo xây dựng
thành công CNXH.
Như vậy, phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN là một tất yếu khách
quan, là sự nhận thức đúng đắn quy luật từ những thay đổi về lượng sẽ dẫn đến sự
thay đổi về chất và ngược lại. Điều đó có nghĩa là khi chúng cha chưa tích luỹ
được đầy đủ những điều kiện vật chất cho CNXH thì chúng ta chưa thể nóng vội
xây dựng quan hệ sản xuất XHCN ngay như trước năm 1986 chúng ta đã làm, mà
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
9
chúng ta phải tiến hành dần dần, hay nói cách khác, chúng ta phải có một thời kỳ
quá độ.
2-Những thành tựu mà chúng ta đã đạt được sau 15 năm đổi mới.
Sau năm 1975 khi đất nước được thống nhất, cả nước đi lên CNXH, chúng ta đã
nóng vội và nhất loạt xây dựng quan hệ sản xuất một thành phần dựa trên cơ sở
công hữu XHCN về tư liệu sản xuất, mọi thành phần kinh tế khác bị coi là bộ
phận đối lập với kinh tế XHCN, vì vậy nằm trong diện phải cải tạo, xoá bỏ, làm
như vậy là chúng ta đã đẩy quan hệ sản xuất đi quá xa so với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất, tạo ra mâu thuẫn giữa một bên là lực lượng sản xuất thấp
kém với một bên là quan hệ sản xuất được xã hội hoá giả tạo, dẫn đến kìm hãm sự
phát triển của lực lượng sản xuất, hay nói cách khác khi lực lượng sản xuất của
chúng ta còn quá thấp kém chưa tích luỹ đủ về lượng (tính chất và trình độ) đã vội
vã thay đổi chất (quan hệ sản xuất XHCN) làm cho đất nước lâm vào tình trang
khủng hoảng kinh tế – xã hội.
Từ đại hội VI của đảng cộng sản Việt nam đến nay, khắc phục sai lầm trên chúng
ta thực hiện xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, xuất phát từ tính
chất và trình độ của lực lượng sản xuất nước ta là đa dạng, không đồng đều và
chưa cao.
Thực tiễn sau 15 năm đổi mới đã khẳng định chủ trương xây dựng kinh tế nhiều
thành phần là phù họp với phát triển lực lượng sản xuất ở nước ta. Nó đã thực sự
giải phóng , phát triển và khơi dậy các tiềm năng của sản xuất. Khơi dậy năng lực
sáng tạo chủ động của các chủ thể kinh tế trong sản xuất đưa nước ta ra khỏi thời
kỳ khủng hoảng kinh tế- xã hội.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
10
Phần kết luận
Như vậy, lượng và chất là hai mặt thống nhất biện chứng của sự vật, chỉ khi nào
lượng được tích luỹ tới một độ nhất định mới làm thay đổi về chất, nên trong chỉ
đạo hoạt động thực tiễn cũng như trong nhận thực khoa học phải chú ý tích luỹ
dần dần những thay đổi về lượng, đồng thời phải biết thực hiện và thực hiện kịp
thời những bước nhảy khi có điều kiện chín muồi.
Thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH chính là bước nhảy dần dần từ chất cũ sang
chất mới. Trong quá trình tiến hoá cách mạng, một mặt phải chống khuynh hướng
bảo thủ, trị trệ, nhằm tạo ra những bước nhảy để đẩy nhanh sự phát triển, mặt khác,
lại phải chống tư tưởng nóng vội, muốn đưa nhanh sự phát triển, tiến hành những
bước nhảy khi chưa có điều kiện chín muồi, bất chấp những quy luật khách quan.
Tài liệu tham khảo
1. Giáo trình triết học Mác - Lênin
2. Nghị quyết đại hội Đảng lần 8 - 9
3. Vận dụng nghị quyết 9.
4. Tạp chí cộng sản.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com