CÂU HỎI ÔN TẬP
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân? Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân?
- Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân là lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ chế độ TBCN, xoá bỏ
mọi chế độ áp bức bóc lột và xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa và
cộng sản chủ nghĩa.
+ Về kinh tế, cải tạo quan hệ sản xuất tư nhân tư bản chủ nghĩa, xây dựng quan hệ
sản xuất mới – xã hội chủ nghĩa
+ Về chính trị, lật đổ sự thống trị của gia cấp tư sản, thiết lập nhà nước của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động, từng bước xây dựng nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa
+ Về văn hóa, tư tưởng, xây dựng nền văn hóa mới, trên nền tảng hệ tư tưởng
chính trị của giai cấp công nhân, thay thế hệ tư tưởng chính trị của giai cấp tư sản.
Nội dung này được thực hiện thông qua những giai đoạn, với những nội
dung và nhiệm vụ cụ thể khác nhau
- Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân:
+ Điều kiện khách quan:
Địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân:
+ Thứ nhất, giai cấp công nhân là bộ phận quan trọng nhất, cách mạng nhất
trong các bộ phận cấu thành lực lượng sản xuất dưới chủ nghĩa tư bản, đại
diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, là lực lượng quyết định trong việc phá
vỡ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, xây dựng phương thức sản xuất mới
cao hơn phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa
+ Thứ hai, về mặt lợi ích giai cấp công nhân là giai cấp đối kháng trực tiếp
với giai cấp tư sản. Trong xã hội tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân không
có tư liệu sản xuất chủ yếu, phải bán sức lao động cho các nhà tư bản và bị
bóc lột giá trị thặng dư.
+ Thứ ba, giai cấp công nhân có lợi ích căn bản thống nhất với lợi ích của
toàn thể nhân dân lao động nên họ có thể tập hợp, đoàn kết, lãnh đạo đông
đảo quần chúng đi theo làm cách mạng chống lại giai cấp tư sản
→ Địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân là yếu tố quan trọng nhất
quy định nên sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân bởi nếu không có địa
vị về kinh tế là người đại diện cho lực lượng sản xuất tiến bộ, không có địa
vị về xã hội là bị giai cấp tư sản bóc lột thì sẽ không có động lực về chính trị
để thực hiện cuộc cách mạng xóa bỏ chủ nghĩa tư bản để xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
Đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân: Tương quan với các lực
lượng chính trị của chủ nghĩa tư bản
+ Thứ nhất, giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất.
+ Thứ hai, giai cấp công nhân có ý thức tổ chức kỷ luậtcao.
+ Thứ ba, giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để nhất.
+ Thứ tư, giai cấp công nhân có bản chất quốc tế
+ Nhân tố chủ quan:
Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng.
Sự phát triển về số lượng phải gắn liền với sự phát triểnvề chất lượng giai
cấp công nhân hiện đại, đảm bảo cho giai cấp công nhân thực hiện được sứ
mệnh lịch sử của mình. Chất lượng công nhân phải thể hiện ở trình độ
trưởng thành về ý thức chính trị của một giai cấp cách mạng, tức là tự giác
nhận thức được vai trò và trọng trách củagiai cấp mình đối với lịch sử, do đó
giai cấp công nhân phải được giác ngộ về lý luận khoa học và cách mạng
của chủ nghĩa Mác – Lênin. Đây là giai cấp đại diện tiêu biển cho phương
thức sảnxuất tiên tiến, chất lượng giai cấp công nhân còn phải thể hiện ở
năng lực và trình độ làm chủ khoa học kỹ thuậvà công nghệ hiện đại, nhất là
trong điều kiện hiện nay.
Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công nhân
thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình.Đảng Cộng sản - đội tiên
phong của giai cấp công nhân ra đời và đảm nhận vai trò lãnh đạo cuộc cách
mạng là dấu hiệu về sự trưởng thành vượt bậc của giai cấp công nhân với tư
cách là giai cấp cách mạng.Giai cấp công nhân là cơ sở xã hội và nguồn bổ
sung lực lượng quan trọng nhất của Đảng, làm cho Đảng mang bản chất giai
cấp công nhân trở thành đội tiên phong, bộ tham mưu chiến đấu của giai
cấp. Đảng Cộng sản đại biểu trung thành cho lợi ích củagiai cấp công nhân,
của dân tộc và xã hội, đề ra đường lối, tuyên truyền đưa đường lối vào thực
tiễn cuộc sống, tổ chức thực hiện và gương mẫu thực hiện đường lối
Sự liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và
các tầng lớp lao động khác (trí thức, tiểu thương,. . . ) do giai cấp công nhân
thông qua đội tiên phong của nó là Đảng Cộng sản lãnh đạo
→ Chỉ duy nhất giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử xóa bỏ chủ nghĩa tư bản,
từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản trên phạm vi toàn thế
giới
Câu 2: Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam và nội dung sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân Việt Nam?
Giai cấp công nhânViệt Nam là một bộ phận hợp thành của giai cấp công nhân
quốc tế cùng việc hình thành và phát triển trong điều kiện cụ thể của dân tộc Việt
Nam nên có cả những đặc điểm chung và những đặc điểm riêng:
+ Thứ nhất, giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản. Vào đầu thế
kỉ XX, họ là giai cấp trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân Pháp và bè lũ tay sai
của chúng. Giai cấp công nhân phát triển chậm vì nó sinh ra và lớn lên ở một nước
thuộc địa, nửa phong kiến và dưới ách thống trị của thực dân Pháp.
+ Thứ hai, giai cấp công nhân Việt Nam đã tự thể hiện mình là lực lượng đi đầu
trong cuộc đấu tranh chống tư bản thực dân đế quốc và phong kiến giành độc lập
chủ quyền, xoá bỏ mọi áp bức bóc lột. Ra đời đầu thế kỉ XX, gắn với cuộc khai
thác thuộc địa của thực dân Pháp, nửa thuộc địa, nửa phong kiến , nhân dân lao
động đói khổ, cơ cực; vừa chịu nỗi đau mất nước, vừa bị tư sản thực dân áp bức
nên họ có tinh thần cách mạng kiên cường, triệt để, sớm giác ngộ lý tưởng, mục
tiêu cách mạng. Tức là họ sớm giác ngộ sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình, nhất là
từ khi Đảng ra đời. Họ nhận thức được mối quan hệ giữa sự nghiệp giải phóng giai
cấp, giữa chủ nghĩayêu nước và chủ nghĩa quốc tế. Tuy số lượng giai cấp công
nhân Việt Nam khi ra đời còn ít, những đặc tính của công nhân với tư cách là sản
phẩm của nền đại công nghiệp chưa thực sự đầy đủ, lại sinh trưởng trong một xã
hội nông nghiệp còn mang nhiều tàn dư của tâm lý tiểu nông nhưng giai cấp công
nhân Việt Nam đã sớm được tôi luyện trong đấu tranh cách mạng chống thực dân,
đế quốc nên trưởng thành nhanh chóng về ý thức chính trị giai cấp. Giai cấp công
nhân Việt Nam không chỉ thể hiện đặc tính cách mạng của mình ở ý thức giai cấp
và lập trường chính trị mà còn thể hiện ở tinh thần dân tộc, tinh thần yêu nước,
truyền thống đoàn kết chống giặc ngoại xâm bất khuất, kiên cường.
+ Cuối cùng, giai cấp công nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân
dân trong xã hội, lợi ích của giai cấp công nhân và lợi ích dân tộc gắn chặt với
nhau. Đại bộ phậncông nhân Việt Nam đều xuất phát từ nông dân và các tầnglớp
lao động khác, cùng chung lợi ích, cùng chung nguyện vọng và khát vọng đấu
tranh cho độc lập tự do để giải phóngdân tộc và phát triển đất nước. Cùng hướng
tới đích đến là chủ nghĩa xã hội nên giai cấp công nhân Việt Nam có mối liên hệ tự
nhiên, chặt chẽ với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác trong xã hội.
Đặc điểm này tạo ra thuận lợi đểthúc đẩy đoàn kết giai cấp gắn liền với đoàn kết
dân tộc trong mọi thời kì đấu tranh cách mạng, từ cách mạng giải phóng dân tộc
đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và trong sự
nghiệp đổi mới hiện nay.
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam:
- Nội dung kinh tế:
+ Giai cấp công nhân Việt Nam sẽ là nguồn nhân lực lao động chủ yếu tham gia
phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa, lấy khoa
học - công nghệ làm động lực quan trọng, quyết định tăng năng suất lao động,chất
lượng và hiệu quả. Đảm bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và
công bằng xã hội, thực hiện hài hòa lợi ích cá nhân - tập thể và xã hội.
+ Giai cấp công nhân phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi đầu trong
sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa,hiện đại hóa đất nước - đây là vấn đề nổi bật
nhất đối với việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện
nay. Thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho nước ta
trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có nền công nghiệp hiện đại,
định hướngxã hội chủ nghĩa trong một, hai thập kỉ tới, với tầm nhìn đến giữa thế
kỷ XXI (2050). Đó là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân mà giai cấp công nhân
là nòng cốt. Công nghiệp hóa,hiện đại hóa ở Việt Nam phải gắn liền với phát triển
kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên và môi trường.
+ Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trênlĩnh vực kinh tế gắn liền
với việc phát huy vai trò của giai cấp công nhân, của công nghiệp, thực hiện khối
liên minh công -nông - trí thức để tạo ra những động lực phát triển nông nghiệp -
nông thôn và nông dân ở nước ta theo hướng phát triển bền vững, hiện đại hóa, chủ
động hội nhập quốc tế, nhấtlà hội nhập kinh tế quốc tế, bảo vệ tài nguyên và môi
trường sinh thái.
