Phát hiện mới vềhệhành tinh
giống hệmặt trời
Ngày 24.8.2010, các nhà thiên văn châu Âu đã công bốphát hiện mới
nhất vềmột hệhành tinh giống hệmặt trờiởcách xa trái đất 127 năm ánh
sáng.
Phát hiện trên được coi là phát hiện lớn nhất vềcác hành tinh ngoài trái đất
kểtừkhi một hệhành tinh ngoài trái đấtđược phát hiện 15 năm trướcđây.
Hệhành tinh mới này gồm ngôi sao được các nhà thiên văn châu Âu đặt tên là HD
10180 và có ít nhất 5 hành tinh lớn cỡsao Hải Vương quay quanh.
Ngôi sao HD 10180 cũng giống nhưmặt trời và cách sắp xếp các hành tinh quay
quanh ngôi sao này cũng giống cách sắp xếp hành tinh củahệmặt trời, mặc dù cho
đến nay chưa phát hiệnđược bằng chứng nào cho thấy, các điều kiện môi trường
trên hệhành tinh này cũng giống nhưtrên hệmặt trời.
Các nhà thiên văn châu Âu đã theo dõi và ghi nhận hệhành tinh này trong vòng 6
năm qua bằng máy quang phổmạnh nhấtđể thu và phân tích các tín hiệu ánh sáng.
5 hành tinh được phát hiện có quỹ đạo quay quanh ngôi sao gần hơn rất nhiều so
với sao Hải vương quay quanh mặt trời.
Các nhà thiên văn châu Âu cũng phát hiện dấu hiệu cho thấy còn 2 hành tinh khổng
lồnữa quay quanh ngôi sao HD 10180. Một hành tinh có độ lớn bằng sao Thổquay
quanh HD 10180 mất 2.200 ngày. Hành tinh thứ2 có độ lớn gấp 1,4 lần trái đất và
là hành tinh ngoài trái đất nhỏnhấtđược phát hiện từtrướcđến nay, quay quanh
HD 10180 chỉmất 1,18 ngày trái đất. Nếuđược xác nhận, hệhành tinh mới này sẽ
có 7 hành tinh.
Cơquan hàng không vũtrụMỹ(NASA) cho biết, đến nay các nhà thiên văn thếgiới
đã phát hiện 402 ngôi sao kểtừlần phát hiệnđầu tiên năm 1995. Sốhành tinh
quay quanh những ngôi sao này là 472.
Mặc dù có hành tinh rất giống trái đất nhưng không hành tinh nào có nhiệtđộ có
thểtạo ra nước hoặc vật liệu sống dưới dạng lỏng.
Những bí mật vềsét
Khi sát nhập vào tia sét từtrên trời xuống, luồng sét đất nối mạch với
sét trời và một phần năng lượng của sét được theo đó truyền xuống. Quá
trình này có thểlặpđi lặp lại nhiều lần và nhờ đó làm tiêu đi thế điện của
đám mây sét. Dựa trên nguyên lý này mà nhà vật lý Faraday phát minh ra cột
thu lôi để chống sét, nói cho đúng hơn là để hút sét rồi truyền năng lượng
của nó xuống đất cho tiêu đi.
Các nhà thờthường được xây cao, có vòm, có tháp nhọn và cây thánh giá
trên nóc, có chiều cao nhất trong vùng cho nên trởthành những cột thu lôi hút sét,
bịsét đánh nhiều hơn tất cảnhững toà nhà ởchung quanh. Những cây đứng đơn
độc, nhất là cây cao cũng có thể đóng vai trò nhưnhững cột thu lôi. ởnhững vùng
địa hình bằng phẳng thì những chỗthường hay bịsét đánh nhất là những khu vực
có nước chảy ngầm, có ống nước hay có những thân quặng, tức là những nơi có độ
dẫnđiện cao hơn. Từkhi xuất hiện những toà nhà cao và công trình có độ cao hơn
100-200 mét, ví dụcác toà nhà chọc trời, các cột vô tuyến truyền hình (chẳng hạn
nhưtháp Vô tuyến truyền hình Ostankimo ởMatxcova cao hơn 500 mét), đã giúp
người ta phát hiệnđược một hiệuứng mới lý thú: Đó là chúng chẳng những có thể
thay đổiđược phương hướng của sét đánh xuống đất mà bản thân còn thúc đẩy
tạo thành những đám mây sét. Tất nhiên những toà nhà chọc trời và công trình cao
này luôn luôn bịsét đánh nên phải lắp thu lôi đặc biệt mới bảo vệ được.
Nhiệtđộ của sét thường vào khoảng 25-30 nghìn độ Kelvin. Khi sét đánh
chẳng những loé những tia sáng loá mắt mà còn có cảphóng xạtia cực tím và tia
Rơnghen nữa. Những vật càng ởgần nơi sét đánh thì càng chịu phóng xạcao. Tuy
đường kính của luồng sét trong giai đoạn chủyếu của nó không lớn-chỉkhoảng
3cm, nhưng mậtđộ năng lượng ở đây thì lớn vô cùng. Sét có khảnăng nung chảy
hoặc thiêu thành tro những vật liệu bằng kim loại. Nó có thểvặn gẫy cây hoặc hay
thậm chí nhổcảrễlên. Năng lượng phát xạcủa sét lớnđến nỗi ánh sáng của một
tia chớp có thểnhìn thấy từtrên mặt trăng. Đường đi của sét gần mặtđất có thểrất
phức tạp. Để nghiên cứu trường hợp của những trẻem Nhật bịsét đánh, người ta
mô phỏng sét đánh trong phòng thí nghiệm. Qua đó thấy rằng nếu cài lên đầu hình
nhân giảthí nghiệm một cái lược hay trâm cài bằng kim loại, gài lên ngực nó một
cái cúc kim loại hay thắt cho nó thắt lưng có khoá bằng kim loại thì dòng điện sẽ đi
qua những vật kim loạiấy mà không tổn hạiđến hình nhân. Khi nghiên cứu những
máy bay bịsét đánh, người ta thấy rằng không hiếm khi sét đánh chảyđầu những
chiếcđinh tán ởvỏmáy bay nhưng lại không gây tổn hạigìđến những tấm vỏ ở
đây. Cũng có khi sét đánh chảyđầuđinh tán nằmởphía trong vỏmáy bay.
ởnhững nơi nào thường hay có sét? ởtrong những vĩtuyến của nước Nga
trong một năm chỉcó khoảng 20-30 ngày xảy ra cơn giông và có sấm sét. Nhưng
trên thếgiới có những vùng mà mùa giông bão kéo dài tới 150-200 ngày. Trong
mỗi cơn giông thường có tới vài chục, có khi tới vài trăm tiếng sét. Nhưng cũng có
khi cơn giông chỉcó một tiếng sét duy nhất. ởnhững nơi thường xảy ra giông và
nhiều sấm sét là những nơiđịa hình và cấu tạo ngầm củađất thuận lợi cho
việc thu hút sét và thường bao giờcũng bịsét đánh liên tục. Nhưng người có óc
quan sát phát hiệnđượcđiều này, có thểtìm được những mạch nước ngầmở đấy,
hoặc có thểlợi dụng để làm trò phù thuỷ"hô phong hoán vũ" gọiđược sét.
Sét có thểtạo nên những điều kỳdiệu. Những điều kỳdiệu này được giải
thích là do những hiệu quảvật lý có liên quan đếnđặcđiểm của sét. Sét có thểtạo
ra những bức tranh hay hình vẽkhông? Độ sáng chói của sét làm loá mắt chúng ta
khi ta trông thấy tia chớp từcách xa vài cây số, hình ảnh ấyđã in đậm vào mắt
chúng ta rồi. Còn khi phải nhìn gần thì độ sáng ấy mạnh hơn gấp hàng trăm lần,
thậm chí hàng nghìn hàng triệu lần. Có những trường hợp tia sét làm cho phi công
loá mắt nhưbịmù suốt mấy phút, thậm chí suốt mấy giờliền. Mậtđộ của luồng
ánh sáng này đủ để làm cho da bịsạmđen, một kiểu nhưphải bỏng hay cháy nắng.
Đó là phảnứng của da đối với tia cực tím hoặc tia phóng xạ.