
50
PHÁTTRIỂNKINHTẾSỐ:KINHNGHIỆMCỦAẤNĐỘ
VÀGỢIMỞCHOVIỆTNAM
ĐặngThuThuỷ
Email:thuy0183@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.931
Tómtắt:Kinhtếsốđangtrởthànhđộnglựctăngtrưởngchủchốttoàncầu,tácđộng
mạnhđếnmôhìnhkinhdoanh,tươngtácxãhộivàquảntrịquốcgia(OECD,2019).Trong
bốicảnhnày,ẤnĐộnổilênnhưmộttrongnhữngthịtrườngkỹthuậtsốlớnvànăngđộng
nhấtthếgiới,vớikinhtếsốđónggóp11,74%GDPnăm2022-23vàdựbáođạtgần20%
GDPvàonăm2029-30(PIB,2025a).BàinghiêncứuphântíchtoàncảnhkinhtếsốẤnĐộtừ
quymô,tốcđộtăngtrưởng,cáclĩnhvựcmũinhọnđếnchínhsáchthúcđẩyvànhữngthách
thứccòntồntại.Đồngthời,nghiêncứuđánhgiáhiệntrạngvàtiềmnăngkinhtếsốViệtNam,
quốcgiacónềnkinhtếsốchiếmkhoảng16,5%GDPnăm2023vàhướngtới30%vàonăm
2030(VnEconomy,2024;UNCTAD,2024).Thôngquasosánhhaiquốcgia,nghiêncứuchỉ
rabàihọckinhnghiệmvàgợiýchínhsáchgiúpViệtNamtốiđahóacơhộivàvượtquathách
thứctrongkỷnguyênsố,hướngtớipháttriểnbềnvững.
Từkhoá:kinhtếsố,kinhnghiệm,ẤnĐộ,ViệtNam
1ViệnHànlâmKhoahọcxãhộiViệtNam
I.Đặtvấnđề
Trong kỷ nguyên cách mạng công
nghiệp 4.0, kinh tế số đã trở thành một
yếu tố then chốt, định hình lại cấu trúc
kinhtếtoàncầuvàmanglạinhữngcơhội
pháttriểnchưatừngcóchocácquốcgia.
Sựhộitụcủacôngnghệthôngtin,truyền
thôngvàinternetđãtạoramộtkhônggian
kinhtếmới,nơicáchoạtđộngsảnxuất,
phânphối,traođổivàtiêudùngđượcthực
hiện chủyếuthôngqua cácnềntảng kỹ
thuật số. Điều này không chỉ thúc đẩy
năngsuất,hiệuquảmàcònmởranhững
môhìnhkinhdoanhsángtạo,tạoraviệc
làmmớivànângcaochấtlượngcuộcsống
(OECD,2019).
Ấn Độ,vớidânsốkhổnglồ vàsự
bùngnổcủacôngnghệ,đãnhanhchóng
vươnlêntrởthànhmộtcườngquốckinh
tế số. Các sáng kiến của chính phủ như
“DigitalIndia”đãtạoramộtmôitrường
thuận lợi cho sự phát triển của các lĩnh

51
vực như thương mại điệntử, thanhtoán
số, trí tuệ nhân tạo (AI) và chuỗi khối
(blockchain).Sựtăngtrưởngấntượngcủa
kinhtếsốẤnĐộkhôngchỉthểhiệnqua
quymôthịtrườngmàcònquasựđổimới
liêntụcvàkhảnăngthíchứngvớicácxu
hướngcôngnghệtoàncầu(PIB,2025a).
Còn Việt Nam, một quốc gia đang phát
triểnnăngđộngởĐôngNamÁ,cũngđã
nhậnthứcrõtầmquantrọngcủakinhtế
số.Vớidânsốtrẻ,tỷlệsửdụnginternet
và điệnthoạithông minhcao,ViệtNam
cótiềmnănglớnđểpháttriểnkinhtếsố.
ChínhphủViệtNamđãvàđangtriểnkhai
nhiềuchươngtrình,chínhsáchnhằmthúc
đẩy chuyển đổi số quốc gia, hướng tới
mụctiêuđưakinhtếsốtrởthànhđộnglực
tăngtrưởngchínhcủađấtnước.
Bàiviết này nhằm mục đích phân
tíchchuyênsâuvềkinhtếsốẤnĐộ,làm
nổi bật những thành tựu, chính sách và
tháchthứcmàquốcgianàyđãtrảiqua.Từ
đó,chúngtôisẽsosánhvớihiệntrạngcủa
kinhtế sốViệt Nam,chỉ ra nhữngđiểm
tươngđồngvàkhácbiệt.Dựatrênnhững
phântíchnày,bàiviếtsẽđềxuấtcácgợi
mở chính sách cụ thể và thiết thực cho
ViệtNam,nhằmhọchỏitừkinhnghiệm
của Ấn Độ đểđẩy nhanh quá trìnhphát
triểnkinhtếsố,nângcaonănglựccạnh
tranhvàđạtđượcsựpháttriểnbềnvững
trongtươnglai.
II.Phươngphápnghiêncứu
Nghiêncứunàyđượcthựchiệndựa
trên phương pháp tổng quan tài liệu thứ
cấp, kết hợpvới phân tích so sánh chính
sáchgiữaẤnĐộvàViệtNam.Quytrình
nghiêncứubắtđầubằngviệcxácđịnhrõ
phạmvivàcáccâuhỏisosánhtrọngtâm,
baogồm:quymôkinhtếsố,tốcđộtăng
trưởng,cáclĩnhvựcmũinhọn,chínhsách
thúcđẩy,và những tháchthức hiện hữu.
Sau đó, các số liệu và chỉ báo liên quan
được tổng hợp một cách có hệ thống từ
cácnguồnchínhthứcvàtàiliệuhọcthuật
uytínnhưOECD,UNCTAD,cácbáocáo
từchươngtrìnhDigitalIndia,BộĐiệntử
và Công nghệ thông tin Ấn Độ (MeitY),
cùngcácbáocáovàchuyênsanthịtrường
chuyênngành.Đểđảmbảotínhchínhxác
vàđồngbộ,dữliệuđượcchuẩnhóavềthời
điểmbáocáovàtiếnhànhđốichiếuchéo.
Quátrìnhnàynhằmmụcđíchrútranhững
bàihọckinhnghiệmsâusắcvàđưaracác
gợiýchínhsáchthiếtthựcchoViệtNam.
III.KinhtếsốtạiẤnĐộ
3.1.Tổngquanvàquymô
KinhtếsốẤnĐộđãchứngkiếnsự
tăng trưởng vượt bậc trong những năm
gầnđây,trởthànhmộttrongnhữngđộng
lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
quốcgia.TheoMeitY,kinhtếsốcủaẤn
Độdựkiếnsẽđónggópgần1/5vàothu
nhậpquốcdânvàonăm2029-2030(PIB,
2025b). Tỷ trọng của kinh tế số trong
tổng giá trị gia tăng (GVA) của Ấn Độ
đãtăngtừ5,4%lên8,5%tronggiaiđoạn
2014-2019,vớitốcđộtăngtrưởng15,6%,
nhanh hơn 2,4 lần so với tốc độ tăng
trưởng chung của nền kinh tế (Digital
India,2022).QuymôcủakinhtếsốẤn
Độđượcdựbáosẽđạt1nghìntỷUSD
vào năm 2028 (The Economic Times,
2024).SựtăngtrưởngnàylàdoẤnĐộlà
quốcgiacódânsốtrẻ,amhiểucôngnghệ
và ngày càng có nhiều người sử dụng
internet.Tínhđếngiữanăm2024,ẤnĐộ
có hơn650triệu người dùngđiệnthoại
thôngminhvàsốlượngthuêbaointernet
đã vượtquá950 triệu. Sự phổbiến của
internetvàđiệnthoạithôngminhđãtạo
nềntảngvữngchắcchosựpháttriểncủa
cáclĩnhvựckinhtếsốchủchốt(Mekong
Asean,2023).

52
Cáclĩnhvựcmũinhọncủakinhtếsố
ẤnĐộbaogồmthươngmạiđiệntử,thanh
toánsố,côngnghệtàichính(ntech),trí
tuệnhântạo(AI)vàcôngnghệchuỗikhối
(blockchain).Thịtrườngthươngmạiđiện
tửcủaẤnĐộđạtgiátrị125tỷUSDvào
năm 2024vàdựkiến sẽtăng lên345tỷ
USDvàonăm2030,vớitốcđộtăngtrưởng
képhàngnăm(CAGR)là21%(Business
Standard,2025).Sựtăngtrưởngnàynhờ
vàosốlượngngườimuasắmtrựctuyến
ngàycàngnhiều,đặcbiệtlàtừcácthành
phốcấpIIvàcấpIII.Tronglĩnhvựcthanh
toánsố,ẤnĐộđãđạtđượcnhữngthành
tựu đáng kể, đặcbiệt với sự ra đời của
Giaodiệnthanhtoánhợpnhất(UPI).UPI
đãcáchmạnghóahệthốngthanhtoáncủa
ẤnĐộ,giúpchuyểnđổitừnềnkinhtếchủ
yếudựavàotiềnmặtsangthanhtoánkỹ
thuậtsố.Trongnămtàichính2023-2024,
tổngkhốilượnggiaodịchkỹthuậtsốtại
ẤnĐộđãđạt18,737tỷgiaodịch,vớitốc
độCAGRlà44%từnămtàichính2017-
2018(Department of FinancialServices,
2024).ẤnĐộhiệnchiếmgầnmộtnửasố
giao dịchthanhtoán thờigianthực toàn
cầu.ThịtrườngntechcủaẤnĐộcũng
đangpháttriểnmạnhmẽ,vớigiátrịước
tính44,12 tỷUSD vào năm2025 và dự
kiếnsẽđạt95,30tỷUSDvàonăm2030
(Mordor Intelligence, 2025). Lĩnh vực
này bao gồm nhiều phân khúc như cho
vaykỹthuậtsố,quảnlýtàisản,bảohiểm
và thanh toán. Sự đổi mới trong ntech
đượchỗtrợbởicácchínhsáchthuậnlợi
và nhu cầu ngày càng tăng về các dịch
vụ tài chính dễ tiếp cận. Đầu tư vàoAI
vàblockchaincũngđanggiatăngtạiẤn
Độ. Ấn Độ xếp thứ 10 toàn cầu về đầu
tưtưnhânvàoAIvàonăm2023,với1,4
tỷUSD(Akashvani,2025).ChínhphủẤn
Độcũngđãcôngbốkhoảnđầutư1,25tỷ
USDvàoAIthôngquasứmệnhIndiaAI,
bao gồm tài trợ cho các công ty khởi
nghiệp AI và phát triển AI trong nước.
Mặcdùcònnhiềutháchthức,ẤnĐộđang
nỗlựcđểtrởthànhmộttrungtâmAItoàn
cầu.Đốivớiblockchain,mặcdùchưacó
sốliệuđầutưcụthể,nhưngchínhphủẤn
Độđãnhậnthấytiềmnăngcủacôngnghệ
nàytrongviệccảithiệnhoạtđộngcủakhu
vựccôngvàtưnhân(Reuters,2025)
Các công tycông nghệlớn của Ấn
ĐộnhưInfosys(19tỷUSDdoanhthunăm
2024), Tata Consultancy Services (TCS)
(29tỷUSDdoanhthunăm2024)vàWipro
(11tỷUSDdoanhthunăm2024)đóngvai
tròquantrọngtrongviệcthúcđẩykinhtế
số (International Trade Administration,
2024a).Bêncạnhđó,cáccôngtytoàncầu
như Microsoft, Oracle, IBM, Google và
Amazoncũngcósựhiệndiệnmạnhmẽtại
thịtrườngẤnĐộ.Tronglĩnhvựcthương
mại điện tử, Flipkart (thuộc sở hữu của
Walmart), Amazon và Reliance Jiomart
lànhữngngườidẫnđầu,trongkhiPaytm,
PhonePe, Google Pay và BharatPe thống
trịmảngthanhtoánsố(InternationalTrade
Administration,2024b).
3.2.Chínhsáchvàsángkiếnthúcđẩy
Sựpháttriểnvượtbậccủakinhtếsố
ẤnĐộkhôngthểtáchrờikhỏicácchính
sáchvàsángkiếnmạnhmẽtừchínhphủ.
Chương trình “Digital India” được khởi
xướng vào năm 2015 là mộtnỗ lựctoàn
diện nhằm chuyển đổi Ấn Độ thành một
xãhộivànềnkinhtếtrithứckỹthuậtsố.
Chương trình này tập trung vào ba lĩnh
vực chính: xây dựng hạ tầng kỹ thuật số
antoànvàổn định,cung cấp dịch vụ kỹ
thuậtsốtheoyêucầu,vànângcaonănglực
kỹthuậtsốchocôngdân.Trongkhuônkhổ
“DigitalIndia”,nhiềusángkiếnquantrọng
đãđượctriểnkhai(MinistryofElectronics
andInformationTechnology,2015):

53
Aadhaar:Hệthốngnhậndạngsinh
trắchọclớnnhấtthếgiới,cungcấpdanh
tínhkỹthuậtsốchohơn1,3tỷngườidân,
tạođiềukiệnthuậnlợichoviệctiếpcận
cácdịchvụcôngvàtàichính.
UPIlàmộthệthốngthanhtoántức
thờichophépchuyểntiềngiữacácngân
hàng một cách dễ dàng thông qua điện
thoại di động. Thành công của UPI đã
biếnẤnĐộthànhmộthìnhmẫuvềthanh
toánkỹthuậtsốchonhiềuquốcgiakhác
(EuropeanPaymentsCouncil,2024).
DigiLocker: Nền tảng lưu trữ tài
liệu kỹ thuật số an toàn, cho phép công
dântruycậpvàchiasẻcáctàiliệuchính
thứcnhưbằngláixe,thẻPAN,chứngchỉ
họctậpmộtcáchthuậntiện.
MyGov: Nền tảng tương tác công
dân-chínhphủ,khuyếnkhíchsựthamgia
của ngườidân vàoquá trình hoạchđịnh
chínhsáchvàquảntrị.
Bêncạnh“DigitalIndia”,cácsáng
kiếnkhácnhư“MakeinIndia”và“Startup
India”cũngđóngvaitròquantrọngtrong
việcthúcđẩykinhtếsố.“MakeinIndia”
khuyến khích sản xuất trong nước, bao
gồmcảsảnxuấtthiếtbịđiệntửvàcông
nghệ thông tin, giảm sự phụ thuộc vào
nhậpkhẩuvàtạoviệclàm.“StartupIndia”
hỗtrợhệsinhtháikhởinghiệpbằngcách
cungcấpcácưuđãivềthuế,quỹđầutư
vàmôitrườngpháplýthuậnlợi,giúpcác
côngtykhởinghiệpcôngnghệpháttriển
vàđổimới.
Chínhsáchvềhạtầngsốcũnglàmột
ưutiênhàngđầu.ẤnĐộđãvàđangđầutư
mạnhvàoviệcmởrộngmạng4Gvàtriển
khai5Gtrêntoànquốc. Mạng 4G đãcải
thiệnđángkểtốcđộinternetvàkhảnăng
kếtnốiởcảkhuvựcthànhthịvànôngthôn,
trongkhi5Gđượckỳvọngsẽthúcđẩyhơn
nữahiệusuấtmạng,hỗtrợcácứngdụng
tiêntiếnvàthúcđẩycáctiếnbộcôngnghệ
trong tương lai. Chính sách truyền thông
kỹthuậtsốquốcgia(NDCP)2018cũnghỗ
trợtăngtrưởngnàybằngcáchthúcđẩyhạ
tầngkỹthuậtsốvàmởrộngkhảnăngtiếp
cận băng thông rộng (InternationalTrade
Administration,2024a).Cácquyđịnhpháp
lýliênquanđếndữliệuvàquyềnriêngtư
cũngđượcchútrọng.ĐạoluậtBảovệDữ
liệucánhân(DPDPAct)2023làmộtbước
tiếnquantrọngnhằmbảovệquyềnriêng
tưcủacôngdânẤnĐộvàbảovệdữliệu
cánhântrongbốicảnhkinhtếsốpháttriển
nhanhchóng.Cácquyđịnhtrướcđónhư
InformationTechnology Rules (2011) và
National Data Sharing and Accessibility
Policy (2012) cũngđãđặt nềnmóngcho
việcquảnlýdữliệu,đặcbiệtlàyêucầudữ
liệuchínhphủvàbảnsaolưutàichínhphải
đượclưutrữtạiẤnĐộ(Brookings,2018).
3.3.Tháchthứcvàhạnchế
Mặc dù đạt đượcnhững thành tựu
ấntượng,kinhtếsốẤnĐộvẫnđốimặt
vớinhiềutháchthứcvàhạnchếcầnđược
giảiquyếtđểpháthuyhếttiềmnăng.Một
trongnhữngtháchthứclớnnhấtlàkhoảng
cách số giữakhu vực thành thịvà nông
thôn.Mặcdùsốlượngngườidùnginternet
vàđiệnthoạithôngminhđãtăngđángkể,
vẫncònmộtbộphậnlớndânsố,đặcbiệt
ởcácvùngnôngthôn,chưađượctiếpcận
đầyđủvớihạtầngkỹthuậtsốvàcácdịch
vụliênquan(VisionofHumanity,2024).
Sựthiếuhụtđiệnnăngổnđịnhvàchiphí
caođểthiếtlậpmạngbăngthôngrộngở
cáckhuvựcdâncưthưathớtlànhữngrào
cảnđángkể.
Hạ tầng kỹthuật số chưađồng bộ
cũnglàmộtvấnđề.Mặcdùcósựmởrộng
nhanh chóngcủamạng4Gvàtriển khai
5G,chấtlượngkếtnốivàtốcđộinternet
vẫncònkhácbiệtlớngiữacácvùng.Sự

54
phát triển chậm và không đồng đều của
hạtầngcóthểcảntrởviệcápdụngrộng
rãicáccôngnghệsốtiêntiếnvàcácdịch
vụ trực tuyến.An ninh mạng và bảo vệ
dữliệulàmộtmốiquanngạingàycàng
tăng. Với sự gia tăng của các giao dịch
trựctuyếnvàlưutrữdữliệucánhân,nguy
cơvềcác cuộctấn côngmạng, viphạm
dữ liệuvà lừa đảo trực tuyến cũng tăng
lên.Việcđảmbảoantoànvàbảomậtcho
ngườidùng và doanhnghiệp làrấtquan
trọngđểduytrìniềmtinvàohệthốngkinh
tếsố(CarnegieEndowment,2024).
Các rào cản về quy định và dòng
chảydữliệuxuyênbiêngiớicũnglàmột
thách thức. Mặc dù ẤnĐộ đã banhành
các quy định về bảo vệdữ liệu cá nhân
(DPDPAct2023),mộtsốchínhsáchliên
quan đến địa phương hóa dữ liệu (data
localization)cóthểgâykhókhănchocác
côngtyđaquốcgiavàcảntrởdòngchảy
dữliệuxuyênbiêngiới.Cáchạnchếnày
cóthểảnhhưởngđếnmôhìnhkinhdoanh,
giảmnăngsuất,đổimớivàkhảnăngcạnh
tranhcủadoanhnghiệpbằngcáchbuộchọ
phảiđầutưvàocáccơsởdữliệukémchất
lượng hơn (Brookings, 2018). Ngoài ra,
thiếuhụtkỹnăngsốtronglựclượnglao
độngcũnglàmộtràocản.MặcdùẤnĐộ
códânsốtrẻvàamhiểucôngnghệ,vẫn
cònmộtkhoảngcáchlớngiữacáckỹnăng
hiện có và nhữngkỹ năng cần thiếtcho
mộtnềnkinhtếsốpháttriển.Việcđàotạo
vànângcaokỹnăngchongườilaođộnglà
cầnthiếtđểđảmbảohọcóthểthamgiavà
hưởnglợitừsựpháttriểncủakinhtếsố.
3.4.Xuhướngtươnglai
KinhtếsốẤnĐộđượcdựbáoduy
trìtốcđộtăngtrưởngcaotrongnhữngnăm
tới,hướngtớimụctiêuđạtquymô1nghìn
tỷ USD vào năm 2028 (The Economic
Times,2024)Đểhiệnthựchóamụctiêu
này,trọngtâmsẽtiếptụcđặtvàoviệcmở
rộngvànângcấphạtầngkỹthuậtsố.Việc
triểnkhai5Gtrêndiệnrộngđóngvaitrò
thenchốttrongviệccungcấpkếtnốitốc
độcaovàđộtrễthấp,tạonềntảngchocác
ứng dụng tiên tiến như Internet vạn vật
(IoT),phươngtiệntựhànhvàđôthịthông
minh.Songsongđó,cácchươngtrìnhnhư
BharatNetsẽmởrộngkhảnăngtiếpcận
internettớikhuvựcnôngthôn,gópphần
thu hẹp khoảng cách số (International
TradeAdministration,2024a)
Bêncạnhhạtầng,quátrìnhsốhóa
các ngành kinh tế truyền thống sẽ được
đẩy mạnh. Các lĩnh vực sản xuất, nông
nghiệp,ytếvàgiáodụcđangvàsẽtiếptục
ứngdụngcôngnghệsốnhằmtốiưuhóa
quytrình,nângcaohiệuquảvàchấtlượng
dịchvụ.Trongnôngnghiệp,cácgiảipháp
như cảm biến thông minh, phân tích dữ
liệulớnvà nềntảngthương mạiđiện tử
đanghỗtrợnôngdântốiưusảnxuấtvà
tiếpcậnthịtrườngrộnghơn(International
Trade Administration, 2024a). Sự phát
triểncủacácdịchvụkỹthuậtsốmớisẽlà
độnglựctăngtrưởngquantrọng.Thương
mại điện tử được dự báo mở rộng sâu
vàocácthịtrườngcấpII,III;thanhtoán
sốngàycàngphổbiếnnhờcácgiảipháp
thanhtoánkhôngtiếpxúcvàtíchhợpdịch
vụ;trongkhiđó,đầutưvàoAIvàcông
nghệchuỗikhối(blockchain)tiếptụcgia
tăng,mởraứngdụngmớitrongnhiềulĩnh
vực,từtàichínhtớichămsócsứckhỏe.
Chínhphủgiữvaitròdẫndắtthôngqua
các sáng kiến chiến lược như “Digital
India”và“NationalArticialIntelligence
Mission”,đồngthờixâydựngkhungpháp
lýlinhhoạt,cânbằnggiữathúcđẩyđổi
mớivàbảođảmanninh,quyềnriêngtư
cũng như cạnh tranh công bằng. Sự kết
hợpgiữachínhsáchhỗtrợ,đầutưhạtầng
vàđổimớicôngnghệdựkiếnsẽđưaẤn

