452
HƯỚNGTITĂNGTRƯỞNGKINHTẾSỐ,XANHVÀ
BNVNGTRONGNGÀNHDỆTMAY:
PHÂNTÍCHSOSÁNHĐAQUCGIA
PhạmThịThanhHương,NguyễnKimTruy
Email:huongpham.vs@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.964
Tómtắt:Nghiêncuyphântíchmứcđộchuyểnđổisố-xanhtrongngànhdệtmaycủa
támquốcgia(Canada,Đức,HoaKỳ,NhậtBản,TrungQuốc,ẤnĐộ,ViệtNamvàBangladesh)
thôngquakhungđánhgiátíchhợpDGI-ESG(Digital-GreenIntegrationvàEnvironmental-
Social-Governance).Kếtquảchothấysựchênhlệchrõrệtvềnănglựcsốhóavàquảntrịbền
vữnggiữacácnhómquốcgia.CácớcpháttriểnđạtmứctíchhợpDGI-ESGcaonhờnền
tảngthểchếvững,hạtầngngnghệtiêntiếnvàhệsinhtháiđổimớisángtạoxanh,trongkhi
cácnềnkinhtếđangpháttriểnvnđốimặtvớihạnchếvềdữliệu,nhânlựcvànguồnlựci
chính.Từkếtquảsosánhvàphântíchradar,nghiêncứuđềxuấtbốnnhómkhuyếnnghịtrọng
tâmchoViệtNam:(1)hoànthiệnthểchếvàquảntrịESG,(2)đầutưhạtầngvàcôngnghệsố
xanh,(3)pháttriểnnhânlựcvàđổimớisángtạo,và(4)mởrộnghợptácquốctếvàhộinhập
thươngmạixanh.Nhữnggiảiphápnàygiúpthúcđẩytiếntrìnhsốhóavàxanhhóangànhdệt
may,hướngtớităngtrưởngbềnvữngvàmụctiêuphátthảiròngbằng0.
Từkhóa:chuyểnđổisố,kinhtếxanh,dệtmay,pháttriểnbềnvững,sosánhquốctế
1TrườngĐạihọcMởHàNội
I.Giớithiệu
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu,
khanhiếmtàinguyênáplựctừcáchiệp
địnhthươngmạixanhtoàncầu,ngànhdệt
may - một trong những ngành sử dụng
nhiềulaođộngvànăngợng-đangđứng
trướcyêucầuchuyểnđổimạnhmẽtheo
hướngsốhóavàpháttriểnbềnvững.Xu
hướng này thể hiện qua sự nổi lên của
cáctiêuchuẩnESGvàcácmôhìnhtích
hợpcông nghệ số trong chuỗicung ứng
(Digital-GreenTransformation).
Tuynhiên,mcđộthựchinchuyển
điygiacácqucgiacònrấtkhácbiệt.
Trong khi c nn kinh tế pt trin n
Canada,ĐcvàNhậtBnđãydựnghsinh
tháiđimingtoxanh,nhiuquốcgia
đangpttriểnnVitNamvàBangladesh
vngặpkhókhăntrongvicđồngbhóadữ
liu,thchếvàhạtầngkỹthuts.
453
Dựa trên thực tiễn đó, nghiên cứu
y hướng tới ba mụctiêu:(i) xây dựng
khungphântíchtíchhợpDGI-ESGnhằm
đolườngmứcđộchuyểnđổisố-xanhcủa
cácquốcgiatrongngànhdệtmay;(ii)so
nhnănglựcvàhiệuquảchuyểnđổigiữa
mquốcgiađạidiện;(iii)đềxuấtnhóm
giảiphápchiến lược choViệt Namtheo
bốn hướng trọng tâm: thể chế-quản trị,
côngnghệ-hạtầngsố,nhânlực-đổi mi
sángtạo,hợptácquốctế-thươngmại
xanh.Kếtquảnghiêncứukhôngchỉđóng
góp vào khung lý thuyết về chuyển đổi
p(digital-greentwintransition)màcòn
cung cấp bằng chứng thực tiễn hữu ích
cho hoạchđịnh chínhsách tạiViệtNam
cácquốcgiađangpháttriểntronggiai
đoạnhậucôngnghiệphóa.
II. Khung phân tích và cơ sở lý
thuyết
2.1.sởlýluậncủachuyểnđổi
số-xanhtrongngànhdệtmay
Chuyểnđổisố-xanh(Digital-Green
Transformation) là một tiến trình song
nh giữa đổimới công nghệ icấu
trúc sinh thái trong doanh nghiệp. Theo
OECD(2024),chuyểnđổisốgiúptốiưu
hóa toàn bộchuỗi giátrị thôngqua ng
dụngdữliệulớn(BigData),trítuệnhântạo
(AI),chuỗikhối(Blockchain)vàInternet
vạnvật(IoT),trongkhichuyểnđổixanh
tập trungvào việcgiảm phátthải, tái sử
dụngnguyênliệuvàápdụngmôhìnhsản
xuấttuầnhoàn.Khihaitiếntrìnhnàyhội
tụ,doanhnghiệpcóthểđạtđượchiệuquả
bềnvữngkép(DualSustainabilityEect)
- vừa nâng cao năng suất, vừa giảm áp
lựclêntàinguyênvàmôitrường(World
Bank,2023).
Trong ngành dệt may, đặc thù về
chuỗi cung ứng toàn cầu, cường độ lao
độngcao và tínhphân tán của cáckhâu
sảnxuấtkhiếnviệcchuyểnđổisố-xanhtrở
thànhmộttháchthứcmangtínhhệthống
(McKinsey, 2023). Các công trình của
Niinimäkietal.(2020)vàDissanayake&
Sinha(2021)chỉrarằngđổimớiquytrình
dựa trên công nghệ số kết hợp với thiết
kếsinhthái(eco-design)làđiềukiệntiên
quyếtđểđạtđượctăngtrưởngbềnvững
trongngành.
Từgócnhìnhọcthuật,chuyểnđổi
số-xanhđượccoilàmộthệthốngtíchhợp
(integrated system), trong đó các yếu tố
côngnghệ,quảntrịvàthểchếơngtác
lẫn nhau,tạonênmột“chuỗigiátrịbền
vững” (Sustainable Value Chain). Theo
ILO (2023) và OECD (2024), dệt may
ngànhcócườngđộcarboncao,chiếm
khoảng 10% phát thải toàn cầu. Theo
OECD (2023), quản lý chuỗi cung ứng
xanh (Green Supply Chain Management
-GSCM)làchìakhóagiúpdoanhnghiệp
đápứngtiêuchuẩnESG(Môitrường-Xã
hội-Quảntrị).NghiêncứucủaKhanet
al. (2022) về Bangladesh cho thấy, việc
áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc
dựatrênblockchaincóthểgiúptăng15-
20% niềm tin của khách ng quốc tế.
cquốcgianhưCanadađãtriểnkhaihệ
thốngkiểmtoáncarbonvànhãnsinhthái
đểquảnlýchuỗigiátrịtừnguyênliệuđến
tiêu thụ. Tại Việt Nam, Tran & Nguyen
(2024)chothấy78%doanhnghiệpchưa
có dữ liệu phát thải minh bạch - đây là
rào cản lớn khi tiếp cận thị trường EU
theo tiêu chuẩn CBAM (Carbon Border
AdjustmentMechanism).
2.2. Chỉ số DGI (Digital-Green
Index)
Đểđịnhợnghóamứcđộpháttriển
của quá trình này, nghiên cứu sử dụng
chỉ số Digital-Green Index (DGI) - một
thướcđotổnghợpphảnánhmứcđộtích
454
hợp giữa năng lực số (Digital Capacity)
năng lực xanh (Green Capacity) của
doanh nghiệp hoặc ngành.Theo phương
pháp của UNCTAD (2023) và Deloitte
(2024),chỉsốDGIthườngđượctínhdựa
trênhainhómtiêuchí:
•Nhómsốhóa(Digitalreadiness):
mức độ áp dụng các công nghệ số như
ERP,AI,IoT,dữliệuchuỗicungng,tự
độnghóasảnxuất,v.v.
•Nhóm xanh hóa (Green
performance):baogồmtỷlệsửdụngng
lượngtáitạo,hiệuquảphátthảicarbon,
mứcđộtuầnhoànnguyênvậtliệu.
Trongbàinghncứunày,chỉsốDGI
đượcquyđivềthangđiểm0-100,chophép
sonhtươngđốigiữacácquốcgiavềnăng
lựcchuyểnđổikép(digital+green).
2.3.TiêuchuẩnESG(Environmental
-Social-Governance)
Song song vớiDGI, b tu chun
ESGđưcsửdụngđđánhgiákhíacạnhthể
chếvàquảntrtrongchuyểnđổibềnvững.
TheoPwC(2024),ESGlàkhungthamchiếu
quctếphnánhcamkếtcadoanhnghiệp
vàchínhphủtrongbalĩnhvực:
•E - Environmental: Giảm phát
thải, quản chất thải, s dụng năng
lượngsạch.
•S - Social: Điều kiện lao động,
bìnhđẳnggiới,quyềncủangườilaođộng
trongchuỗicungứng.
•G - Governance: Quản trị minh
bạch, công bố thông tin và trách nhiệm
giảitrình.
Khi được tích hợp vào DGI, ESG
đóngvaitròlàcôngcụhiệuchỉnhthểchế
(institutional moderator), bảo đảm rằng
ngtrưởngsố-xanhkhôngchỉdừngởđổi
mớicôngnghệ,màcònbaohàmtínhcông
bằngvàtráchnhiệmxãhội.
2.4.Môhìnhphântích5trục
DựatrênsựkếthợpgiữachỉsốDGI
khungESG,nghiêncứuxâydựngmô
hình5trụcphântíchnhưsau:
Trục ntrcphântích Nộidungđolườngchính
(1)
Năngsuấtvàcôngnghệsố
Mứcđộtựđộnghóa,ứngdụngAI,dữliệuchuỗicungứng,
ERP,IoT.
(2)
Vậtliutáichếvàsinhhọc
Tỷlsửdụngsợitáichế,vậtliệuhữucơ,thiếtkếsinhthái.
(3)
Hiuquảnănglượngvàphát
thảicarbon
LượngphátthảiCO₂/tấnsảnphẩm,tỷlệnănglượngtáitạo,
isửdụngnước.
(4)
Đổimớitrongchuỗicungứng
Quản trị chuỗi cung ng xanh (GSCM), truy xuất nguồn
gốc,hợptácsốhóa.
(5)
Chínhsáchvàthểchếhỗtrợ
chuyểnđổixanh
MứcđộtriểnkhaiESG,quỹđầutưxanh,cnhsáchkhuyến
khíchđổimớicôngnghiệp.
Nămtrụcnàyphảnánhcấutrúctoàn
diệncủaquátrìnhchuyểnđổisố-xanhtrong
ngành dệt may, từ cấp độ doanhnghiệp
(micro)đếncấpđộquốcgia(macro).Kết
quảđượcbiểudiễnbằngbiểuđồradarđa
quốcgia,chophépsosánhtrựcquanmức
độpháttriểngiữatámớc:Canada,Đức,
HoaKỳ,NhậtBản,TrungQuốc,ẤnĐộ,
ViệtNamvàBangladesh.
III.Phươngphápnghiêncứu
3.1.Thiếtkếnghiêncứu
Nghiêncứunàyđượcthựchiệntheo
phươngphápđịnhlượngmôtả-sosánh
(quantitativedescriptiveandcomparative
method), nhằm đánh giá mức độ và xu
ớng chuyển đổi số-xanh trong ngành
dệtmaytoàncầugiaiđoạn2020-2024.
455
Trên cơ sở lý thuyết về Digital-
Green Transformation (DGT) và khung
ESG-DGItíchhợp,nghiêncứutiếnhành:
1.Tổnghợpdữliệuthứcấptừcác
nguồnquốctếđángtincậy;
2.Chuẩnhóadữliệuvềcùngthang
đo(0-100);
3.TínhtoánchỉsốtổnghợpDGI-
ESGchotừngquốcgia;
4.Biudinkếtqubngbiuđồ
radar (radar chart) đ minh ha mc
đchuynđivàchênhlchgiacác
qucgia.
3.2.Nguồndữliệu
Nguồndữliệuđượcthuthậptừcác
sởdữliệuvàbáocáoquốctếcôngbố
tronggiaiđoạn2020-2024,baogồm:
Nguồndữliệu Tênbáocáo/cơquan Loạichỉsốsửdụng
WorldBank(2023) WorldDevelopment
Indicators(WDI)
Hiuquảnănglượng,phátthảiCO₂,năngsuất
ngànhdệtmay
OECD(2024) DigitalTransformationIndex Mứcđộứngdụngcôngnghệsố,AI,dữliệuvàIoT
UNCTAD(2023) TechnologyandInnovation
Report Nănglựcđổimới,chuyểnđổisốcôngnghiệp
PwC(2024) GlobalESGBenchmarking
Report MứcđộtuânthủESGtạicấpdoanhnghiệp
McKinsey&
Company(2023)
FashionIndustry
SustainabilityReport
Dữliệungànhdệtmay,vậtliệutáichế,chuỗi
cungứngxanh
Deloitte(2024) GreenDigitalGrowth
Insights ChỉsốDGI(Digital-GreenIndex)chuẩnhóa
Statista(2024) DigitalAdoptionand
EmissionData
Chỉsốphụvềmứcđộtựđộnghóavàlượngphát
thảibìnhquân
3.3.Quytrìnhxửlýdữliệu
Toànbộdữliệuđượcxửlýtheoba
ớcchính:
Bước1-Chuẩnhóa(Normalization):
cbiếnđịnhlượngnhưtỷlệnăng
lượng tái tạo (%), chỉ số áp dụng công
nghệsố,ợngphátthải(kgCO₂/tấnsản
phẩm)đượcquyđổivềthangđiểm0-100,
trongđó100thểhiệnmứcđộchuyểnđổi
tốtnhất.
Phương pháp chuẩn hóa min-max
đượcsửdụng:
X′=[(X−Xmin)/(Xmax−Xmin)]×100
Bước2 -Tổnghợp chỉ sốDGIvà
ESG:
Hainhómchỉsốđượctổnghợptheo
trọngsốbằngnhau(50%choDigital,50%
choGreen/ESG),phảnánhtínhcânbằng
giữacôngnghệvàpháttriểnbềnvững.
DGI-ESG=0.5×DGI+0.5×ESG
Bước 3 - Phân tích so sánh
(ComparativeAnalysis):
cchỉsốtổnghợpđượcsửdụng
đểlậpbiểuđồradar5trục,ơngứngvới
mtrụcphântích(Côngnghệsố,Vậtliệu
ichế,Hiệuquảnănglượng,Chuỗicung
ứng xanh, và Chính sách thể chế). Phân
tíchnàygiúpminhhọamứcđộtiếntriển
chênhlệchcủatừngquốcgiatronghệ
sinhtháidệtmaytncầu.
IV.Kếtquảnghiêncứu
4.1.Kếtquảsosánhtổnghợp
Bảngdướiđâythểhiệnđiểmtrung
bình của 5 trụ cột chuyển đổi số-xanh
(thang0-10)chotámquốcgianăm2024.
456
Bảng1.Sosánhchỉsốnănglựcchuyểnđổisố(DGI)vàmứcđộpháttriểnbềnvững(ESG)
m2024
Quốcgia Công
nghệsố
Hiệusuất
nănglượng
Chuỗicung
ứngxanh
Tỷlệsợi
táichế
Chínhsách&
thchế
Trung
bình
Canada 8.5 8.0 8.2 7.5 8.8
8.2
Đức 9.0 8.8 8.6 7.8 9.0
8.6
HoaKỳ 8.8 8.5 8.4 8.0 8.6
8.5
NhậtBản 8.2 8.9 8.5 7.6 8.4
8.3
TrungQuốc 7.2 7.0 6.8 5.9 6.5
6.7
ẤnĐộ 6.5 6.0 5.8 5.0 5.8
5.8
ViệtNam 5.8 5.2 4.9 4.2 4.8
5.0
Bangladesh 5.0 4.8 4.5 3.8 4.2
4.5
Nguồn:TácgiảtổnghợptừWorldBank,OECD,TextileExchange,2024
cquốcgiatiêntiếnduytrìkhoảng
cáchrõrệtnhờnềntảngR&Dmạnh,trong
khiViệt Namvà Bangladesh đangtrong
giaiđoạnđầuxâydựnghạtầngsốvànăng
lượngsạch.
4.2.Phântíchtheonhómquốcgia
4.2.1. Nhóm nước phát triển
(Canada,Đức,HoaKỳ,NhậtBản)
c nước này đã hoàn thiện mô
hình “circular textile economy” - kinh
tế dệt may tuần hoàn. Chính phủ hỗ trợ
mạnhmẽthôngquaquỹđổimớixanhvà
thuế carbon. Các doanh nghiệp tích hợp
blockchain,IoTvàAIđểkiểmsoátphát
thảitheothờigianthực.
Hình1.Sosánh(Nhómnướcpháttriển):
chuyểnđổisố-xanhngànhdệtmay(2024).
Nguồn:TácgiảtổnghợptừdữliệuDGIvàtiêu
chuẩnESG(2024)
Ghichú:Mỗitrụcthểhiệnmộtchỉsốtrênthang
0-10.
Nhómcácnướcpháttriển(Canada,
Đức,HoaKỳ,NhậtBản)chothấymộtmô
hìnhnhấtquán:điểmcaođồngđềuởcả
m trục. Điều này phản ánh sự đầu tư
mạnhmẽvàoR&D,hệsinhtháiđổimới
chính sách khuyến khích minh bạch
chuỗicungng.ĐứcvàCanadađặcbiệt
nổibậtởtrục‘đầutưR&D’và‘chuỗicung
ứngminhbạch’,chothấylợithếlợidụng
nglựcthểchếtàichínhđểthúcđẩy
đổimớicôngnghệxanh.Cáctậpđoànđa
quốcgiacácmạnglướicungngbền
vữnglànhântốthenchốt.
4.2.2. Nhóm nước đang phát
triển (Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam và
Bangladesh)
Trung Quốc là trung tâm sản xuất
lớnnhất thế giới, đang tăng đầu tư vào
robot may mặcvà vậtliệu sinh học. Ấn
Độtriểnkhaichươngtrình“GreenTextile
Mission”hỗtrợtàichínhchocácnhàmáy
ápdụngnănglượngtáitạo.Tuynhiên,hai
ớcvẫnđốimặtvớitháchthứcvềtiêu
chuẩnmôitrườngquốctế.
Sonhtoàndiệnchothấy:(1)các
ớcpháttriểncónănglựcđồngbộgiữa
sốhóavàxanhhóa;(2)TrungQuốcđang
chuyểnmìnhnhanhchóngvớimứcđầutư
R&Dvàtựđộnghóagiatăng,tạokhoảng
cách với các ớc Nam Á; và (3) Việt