898
PH NG PHÁP ĐI U TRA PHÁT HI N SINH V T H IƯƠ
Theo Tiêu chu n ngành 10 TCN 982:2006
Đi u tra phát hi n là theo dõi nh ng lo i sâu b nh gây h i ch y ucác lo i thiên ế
đ ch quan tr ng có kh năng kh ng ch m t đ u h i ch y u. ế ế
Đi u tra t p trung vào nh ng cây tr ng chính ý nghĩa kinh t , giá tr hàng hoá và ế
nh ng lo i cây tr ng có xu h ng phát tri n đ a ph ng bao g m: cây l ng th c, ướ ươ ươ
cây th c ph m, cây công nghi p ng n ngày và dài ny, cây ăn qu và cây có ích khác
1. Yêu c u k thu t
1.1. Đi u tra
- Đi u tra đ y đ , chính c di n bi n các lo i SVH, SVCI, và các y u t ngo i c nh ế ế
c đ ng đ n cng. ế
- D báo nh ng lo i sinh v t h i th y u có kh năng phát tri n thành đ i t ng chính, ế ượ
phân tích nguyên nhân c a hi n t ng đó. ượ
1.2. Nh n đ nh tình hình: Đánh giá tình hình SVH hi n t i, nh n đ nh kh năng phát
sinh, phát tri n và gây h i c a SVH chính trong th i gian t i.
1.3. Th ng kê di n tích: T ng h p tính toán di n tích b nhi m SVH (nh , trung bình,
n ng), di n tích m t tr ngdi n tích đã x lý b ngc bi n pháp phòng ch ng.
2. Ph ng pháp đi u traươ
2.1. Th i gian đi u tra
- Đi u tra đ nh kỳ: Đi u tra 7 ngày m t l n theo tuy n đi u tra trong khu v c đi u tra c ế
đ nh ngay t đ u v o các ngày th ba, th t ng tu n. ư
- Đi u tra b sung: Ti n hành tr c và trong cao đi m sâu/b nhy h i. ế ướ
2.2. Y u t đi u tra:ế M i lo i cây tr ng ch n đ i di n theo gi ng, th i v , đ a hình,
giai đo n sinh tr ng cây tr ng. ưở
2.3. Khu v c đi u tra
* Đ i v i lúa:
- Vùng tr ng đi m: ch n khu ru ngdi n tích trên 20ha đ i di n cho các y u t đi u ế
tra chính.
- Vùng không tr ng đi m: ch n khu ru ngdi n tích trên 2ha đ i di n choc y u t ế
đi u tra chính.
* Đ i v i rau u, cây th c ph m: T 2-5 ha
* Đ i v i cây ăn qu , cây công nghi p: T 5-10 ha
2.4. Đi m đi u tra
M i y u t đi u tra 10 đi m ng u nhiên ho c phân b ng u nhiên trên đ ng chéo c a ế ườ
khu v c đi u tra. Đi m đi u tra ph i cách b ít nh t 2 m i v i lúa, rauu) và 1
ng cây i v i cây ăn qu , câyng nghi p).
2.5. S m u đi u tra c a m t đi m
* Cây lúa
- Sâu h i
+ Trên m a s : 1 khung (40 x 50cm)/đi m
+ Trên lúa c y: 10 khóm/đi m
c lo i sâu chích hút (nh n, b trĩ, b ph n, r p) 5 d nh/đi m
- B nh h i
+ B nh trên thân (Khô v n…): 10 d nh ng u nhiên/đi m
+ Đ i v i b nh th i thân, vàng lùn, lùn xo n lá: Lúa s : đi u tra 100 d nh liên ti p ế
ng u nhiên/đi m (lúa c y: 10khóm/ng u nhiên/đi m)
+ B nh trên lá: đi u tra toàn b s lá c a 5 d nh ng u nhiên/đi m
+ B nh trên bông và h t lúa: đ i v i b nh đ o ôn c bông, b nh hoac, b nh than
đen): Lúa s : đi u tra 100 d nh liên ti p ng u nhiên/đi m (lúa c y: 10khóm/ng u ế
nhiên/đi m)
+ B nh trên bông và h t lúa: đ i v i b nh th i h t vi khu n, lem lép h t đi u tra ng u
nhiên 10 bông lúa/đi m.
* Rauu và cây công nghi p ng n ngày (rau h hoa th m cà chua, l c v ng, đ u
t ng)ươ
- Sâu h i
+ Sâu tr ng ngoài đ ng: 1m 2 /đi m (v i cây m t đ <50 cây/m 2), 1 khung/đi m (v i
cây m t đ >50 cây/m 2)
+ Cây tr ng có m t đ cao, v n m, 1 khung/đi m (các lo i chích hút nh : b ph n, ườ ươ ư
b trĩ, n n thì tính 10 cây ho c 10 lá trên đi m v trí gây h i c a m i đ i t ng) ượ
- B nh h i
+ B nh toàn thân: 10 thân ng u nhiên/ đi m
+ B nh trên lá: 10 lá ng u nhiên/ đi m
+ B nh trên c , qu : đi u tra 10 qu , c ng u nhiên/ đi m.
+ B nh trên r : 10 cây/đi m
* Cây công nghi p dài ngày, cây ăn qu
- Sâu h i
+ Sâu h i cành (cành lá, cành hoa, cành qu ): Đi u tra 4 h ng x m i h ng (lá, hoa, ướ ướ
qu )/cây/đi m.
+ Sâu h i thân: 10 cây/ đi ma
+ Sâu h i v n m: 1 khung/ đi m ườ ươ
- B nh h i
+ B nh h i thân: 10 cây /đi m
+ B nh h i cành: 4 h ng x m i h ng 2 cành/1cây/đi m ướ ướ
- Sâu b nh h i r : 1 h (khu v c hình chi u tán lá)/ đi m. ế
2.6. Cách đi u tra trên cây lúa
2.6.1. Nhóm sâu h i thân lúa (sâu đ c thân, sâu năn, ru i đ c nõn,...)
* Ngoài đ ng
- Đi u tra phát d c, m t đ v i sâu đ c thân:
+ Quan sát t xa đ n g n sau đó đ m tr c ti p s l ng tr ng thành, tr ng có trên ế ế ế ượ ưở
t ng khóm (d nh) trong đi m đi u tra
+ Đ m t ng s d nh lúa (m ) có trong đi m đi u tra.ế
+ Đ m toàn b d nh héo (bông b c) trong đi m đi u tra; ch t ng d nh b h i đ đ mế ế
sâu, phân tu i. (trong tr ng h p không làm ngay đ c ngoài đ ng ru ng thì thu m u ườ ượ
v phòng phân tích)
- Đi u tra t l d nh b h i đ i v i sâu năn, ru i đ c nõn:
+ Đ m t ng s d nh lúa (m ) có trong đi m đi u tra.ế
+ Đ m toàn b d nh héo (bông b c) trong đi m đi u tra;ế
+ Pn c p d nh b h i do ru i đ c nõn (3 c p):
* Trong phòng
Đ theo dõi ký sinh: thu ít nh t 1 l n vào cao đi m r c a 30 tr ng sâu đ c thân tính
t l sâu n , t l tr ng b sinh, t l tr ng ung không n .
* Các ch tiêu theo dõi: m t đ sâu, TLH, T l phát d c, t l KS, di n tích nhi m
2.6.2. Nhóm sâu h i lá, bônga (sâu cu n lá, sâu c n gié, sâu phao, keo, gai,...)
* Ngoài đ ng
- Đi u tra phát d c, m t đ v i sâu đ c thân:
+ Quan sát t xa đ n g n sau đó đ m tr c ti p s l ng các pha phát d c có trên t ng ế ế ế ượ
khóm (d nh) trong đi m đi u tra, phân tu i pha sâu non.
+ Khi m t đ cao, c t 3-5 khóm/y u t mang v phòng theo dõi các ch tiêu trên. ế
+ Trong th i gian tr ng thành r , dùng thu c đi u tra đ g t lúa theo băng có chi u ưở
r ng 1m, chi u dài >10m, đ m toàn b s tr ng thành có trong băng đó r i qui ra m ế ưở 2.
- Đi u tra t l , ch s lá b h i:
+ Đ m t ng s d nh lúa (m ) có trong đi m đi u tra. Đ m s c a 5 d nh ng uế ế
nhiên, tính s bình quân/d nh, à s lá/m 2.
+ Đ m toàn b s lá b h i, phân c p h i theo thang 9 c p:ế
- Đi u tra sâu c n gié tu i 1-2:ng khay, c mng lúa rung nh , đ m và phân tu i. ế
* Trong phòng
Đ theo dõi ký sinh: thu ít nh t 1 l n vào cao đi m r c a tr ng (50 tr ng đ r i ho c
30 tr ng), sâu non, nh ng ho c tr ng thành (m i pha pt d c 30 cá th ). ưở
* Các ch tiêu theo dõi: m t đ sâu, TLH, ch s h i, T l phát d c, m t đ c loài
thiên d ch b t m i, t l TĐ KS, di n tích nhi m
2.6.3. Nhóm r y h i lúa (r u nâu, r y l ng tr ng, r y xám,...) ư
* Ngoài đ ng
- Đi u tra r y non, r y tr ng thành: ưở
+ Đ i v i lúa c y: dùng khay đ đi u tra t ng khóm m t, khay đ t nghiên v i g c lúa
450, đ p 2 đ p r i đ m và phân tu i s r y vào khay, s r y b sinh. ế
+ Đ i v i lúa s m : dùng khung 40 x 50cm đ đi u tra. Đ m s r y tr c ti p có ế ế
trong khung, phân tu i.
- Đi u tra tr ng: m i y u t l y 3-5 khóm lúa ng u nhiên đem v phòng, tùy thu c vào ế
l ng tr ng nhi u hay ít mà m i khóm che nh u nhiên 3-5 d nh lúa đ tìm tr ng r y.ượ
phân lo i tr ng r y ký sinh, tr ng r y ung, tr ng r y n và tr ng r y ch a n . ư
* Trong phòng
Đ theo dõi ký sinh: thu ít nh t 1 l n vào cao đi m r c a tr ng (30 tr ng), 30 r y
non, tr ng thành.ưở
* Các ch tiêu theo dõi: m t đ , T l các phát d c, m t đ c loài thiên d ch b t m i,
t l TĐ KS, di n tích nhi m
2.6.4. Nhóm b xít h i lúa (b xít đen, b xít dài, b xít xanh,...)