Tài Chính Doanh Nghi p ệ GV: ThS. Tr n Thanhầ
Vũ
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Ngày nay có nhi u ng i n m trong tay m t l ng l n ti n nhàn r i và mu nề ườ ắ ộ ượ ớ ề ỗ ố
sinh l i trên kho n ti n đó - h chính là các nhà đ u t t ng lai. Và đờ ả ề ọ ầ ư ươ làm đ cể ượ
đi u này đòi h i các nhà đ u t ph i ti n hành kh o sát th c ti n, thu th p thôngề ỏ ầ ư ả ế ả ự ễ ậ
tin, tài li u đ ti n hành phân tích t ng ệ ể ế ừ thông tin c th , l p và qu n lý danh m cụ ể ậ ả ụ
đ u t … nh m h n ch r i ro, nâng cao hi u qu v n đ u t . Tuy nhiên khôngầ ư ằ ạ ế ủ ệ ả ố ầ ư
ph i nhà đ u t nào cũng có đ y đ ki n th c và kh năng đ th c hi n đi u này.ả ầ ư ầ ủ ế ứ ả ể ự ệ ề
Mâu thu n gi a nhu c u đ u t v i kh năng h n ch v tri th c, thông tin vàẫ ữ ầ ầ ư ớ ả ạ ế ề ứ
công ngh đã đ c gi i quy t b i ệ ượ ả ế ở s xu t hi n các qu đ u t ự ấ ệ ỹ ầ ư .
Các qu đ u t đ c t ch c d i d ng m t công ty phát hành c ph n. Cácỹ ầ ư ượ ổ ứ ướ ạ ộ ổ ầ
nhà t vưn đ c đào t o chuyên môn v phân tích, đánh giá và n m b t th tr ngấ ượ ạ ề ắ ắ ị ườ
m t cáchộ chuyên nghi p, các nhà qu n lý đ u t qu c a công ty là ng i có nhi uệ ả ầ ư ỹ ủ ườ ề
kinh nghi m và m i quan h trong th tr ng tài chính luôn giám sát ch t ch đệ ố ệ ị ườ ặ ẽ ể
đ a ra quy t đ nh danh m c đ u t nào là t i u nh tư ế ị ụ ầ ư ố ư ấ .
Quá trình h i nh p và phát tri n Vi t Nam c n tăng c ng s ch đ ng vộ ậ ể ở ệ ầ ườ ự ủ ộ ề
v n và phát tri n lĩnh v c đ u t tài chính, ngoài nh ng “công ty con” là ngân hàng,ố ể ự ầ ư ữ
công ty tài chính, các t p đoàn kinh t phi ngân hàng còn có công ty qu n lý quậ ế ả ỹ
đ u t và hàng lo t các qu đ u t ch ng khoán. Qu đ u t là kênh đ u t v nầ ư ạ ỹ ầ ư ứ ỹ ầ ư ầ ư ố
quan tr ng cho các nhà đ u t nh trên th tr ng ch ng khoán, đ c bi t là thọ ầ ư ỏ ị ườ ứ ặ ệ ị
tr ng ch ng khoán m i n i đang phát tri n nh Vi t Nam. Chính vì v y, vi cườ ứ ớ ổ ể ư ệ ậ ệ
thành l p các qu đ u t s tr thành v n đ t t y u đ thúc đ y s hình thành vàậ ỹ ầ ư ẽ ở ấ ề ấ ế ể ẩ ự
phát tri n các t p đoàn kinh t Vi t Namể ậ ế ở ệ . Quỹ đ u t là lo i hình đ u t h pầ ư ạ ầ ư ấ
d n và có ti m năng, đi u này đã đ c minh ch ng trên th gi i, ẫ ề ề ượ ứ ế ớ chính vì v yậ
trong quá trình h i nh p ộ ậ chúng ta cũng c n quan tâm ầđúng m c ứđ n v n đ này.ế ấ ề
1
Tài Chính Doanh Nghi p ệ GV: ThS. Tr n Thanhầ
Vũ
Ch ng 1:ươ
C S LÝ LU NƠ Ở Ậ
I/ Khái quát chung v qu đ u tề ỹ ầ ư:
1. L chị s qu đ u t trên th gi iử ỹ ầ ư ế ớ :
Ý t ng t p trung các kho n ti n nh thành m t ngu n l n h n đ đ u tưở ậ ả ề ỏ ộ ồ ớ ơ ể ầ ư
xu t hi n t i châu Âu vào kho ng gi a th k ấ ệ ạ ả ữ ế ỷ XIX, kh i th y Hà Lan, đ n n aở ủ ở ế ử
cu i th kố ế ỷ XIX thì đ c du nh p sang Anh. M c dù có ượ ậ ặ ngu n ồg c t châu Âu,ố ừ
nh ng n i các qu đ u t phát tri n m nh m nh tư ơ ỹ ầ ư ể ạ ẽ ấ là Hoa Kỳ.
Năm 1893, các kho n quyên góp và ng h tài chính xây d ng và phát tri nả ủ ộ ự ể
Đ i h c Harvard t i Hoa Kỳ đ c ghi nh n nh s xu t hi n m t qu đ u t .ạ ọ ạ ượ ậ ư ự ấ ệ ộ ỹ ầ ư
Ngày 21/3/1894, qu t ng h đ u tiên chính th c đ c thành l p b i ba nhà kinhỹ ươ ỗ ầ ứ ượ ậ ở
doanh ch ng khoán t i Boston (Hoa Kỳ) có tên g i ứ ạ ọ “Qu Tín thác các nhà đ u tỹ ầ ư
Massachusetts” (Massachusetts Investors Trust-MIT). Có l , chính nh ng ng iẽ ữ ườ
sáng l p cũng không th d báo tr c t ng lai phát tri n ph bi n c a lo i hìnhậ ể ự ướ ươ ể ổ ế ủ ạ
đ u tầ ư này.
Sau m t năm thành l p, Massachusetts Investors Trust v i 50.000 ộ ậ ớ USD ban đ uầ
đã s h u kh i tài s n tr giá 392.000 USD và thu hút g n 200 nhà đ u t . MIT t pở ữ ố ả ị ầ ầ ư ậ
trungcác c phi u l n, tăng tr ng nhanh và có tr c t c. Danh m c đ u t c aổ ế ớ ưở ả ổ ứ ụ ầ ư ủ
Qu g m các lo i c phi u c a General Electric Co., Standard Oil Of Indiana (ngàyỹ ồ ạ ổ ế ủ
nay là m t ph n c a BP PLC) và American Telephone & Telegraph Co. (AT&Tộ ầ ủ
Inc.). Không gi ng nhi u qu đ u t ho t đ ng trong th i kỳ này, MIT tránh số ề ỹ ầ ư ạ ộ ờ ử
d ng các đòn b y tài chính đ huy đ ng ngu n đ u t . Khi th tr ng ch ng khoánụ ẩ ể ộ ồ ầ ư ị ườ ứ
2
Tài Chính Doanh Nghi p ệ GV: ThS. Tr n Thanhầ
Vũ
Hoa Kỳ ch m đáy vào năm 1932, nhi u qu đ u t đã g c ngã nh ng MIT v n trạ ề ỹ ầ ư ụ ư ẫ ụ
v ng và t n t i cho đ n hôm nay, v i tên g i đ c bi t đ n r ng rãi MFSữ ồ ạ ế ớ ọ ượ ế ế ộ
Investment Management.
Kh ng ho ng 1929 làm ch m quá trình tăng tr ng các qu đ u t t ng hủ ả ậ ưở ỹ ầ ư ươ ỗ
t i Hoa Kỳ. Lu t ch ng khoán năm 1933 và Lu t Giao d ch ch ng khoán năm 1934ạ ậ ứ ậ ị ứ
đ c ban hành nh m khôi ph c th tr ng. Theo hai đ o lu t này, các qu đ u tượ ằ ụ ị ườ ạ ậ ỹ ầ ư
ph i đăng ký ho t đ ng v i y ban SEC (Securities & Exchance Comission) vàả ạ ộ ớ Ủ
cung c p b n báo ấ ả cáo minh b ch ạt i các nhà đ u t ti m năng. T i năm 1940, SECớ ầ ư ề ớ
ti p t c ban hành Lu t Công ty đ u t v i các ch d n pháp lý b t bu c các quế ụ ậ ầ ư ớ ỉ ẫ ắ ộ ỹ
đ u t ph i tuân theo, đ c áp d ng t i t n ngày nay.ầ ư ả ượ ụ ớ ậ
Ni m tin đ c ph c h i trên th tr ng ch ng khoán và các qu t ng h b tề ượ ụ ồ ị ườ ứ ỹ ươ ỗ ắ
đ u n r . T i cu i th p k 60 c a th k tr c, Hoa Kỳ có kho ng 270 qu v iầ ở ộ ớ ố ậ ỷ ủ ế ỷ ướ ả ỹ ớ
giá tr tài s n n m gi cị ả ắ ữ ướ tính kho ng 48 t đô-la M . ả ỷ ỹ
Năm 1976, John C. Bogle m qu đ u t ch s th tr ng đ u tiên, có tênở ỹ ầ ư ỉ ố ị ườ ầ
First Index Investment Trust. Vào tháng 11 năm 2000, đây là qu t ng h có giá trỹ ươ ỗ ị
l n nh t trong l ch s v i 100 t đô-la M tài s n. Qu này ngày nay có tên g iớ ấ ị ử ớ ỷ ỹ ả ỹ ọ
Vanguard 500 Index.
10 Qu t ng h t t nh t năm 2007 theo bình ch n c a MorningStarỹ ươ ỗ ố ấ ọ ủ
Th tứ ự QuỹTăng tr ngưở
1 Direxion Commodity Bull 2X Inv 87, 6%
2 Direxion Latin America Bull 2X Inv 83, 7%
3 CGM Focus 79, 9%
4 AIM China A 74, 9%
3
Tài Chính Doanh Nghi p ệ GV: ThS. Tr n Thanhầ
Vũ
5 Nationwide China Opportunities A 74, 0%
6 Matthews China 70, 1%
7 ProFunds Ultra Emerging Markets 70, 1%
8 T. Rowe Price New Asia 66,4%
9 Guinness Atkinson China & Hong Kong 65, 1%
10 Matthews India 64,1%
2. Khái ni m và ch c năng c a qu đ u tệ ứ ủ ỹ ầ ư
a. Khái ni mệ
Qu đ u t là m t đ nh ch tài chính trung gian phi ngân hàng thu hút ti nỹ ầ ư ộ ị ế ề
nhàn r i t các ngu n khác nhau đ đ u t vào các c phi u, trái phi u, ti n t ,ỗ ừ ồ ể ầ ư ổ ế ế ề ệ
hay các lo i tài s n khác.ạ ả
M i nhà đ u t tham gia đ u t vào qu s s h u m t ph n trong t ng danhỗ ầ ư ầ ư ỹ ẽ ở ữ ộ ầ ổ
m c đ u t c a qu . Vi c n m gi này đ c th hi n thông qua vi c s h u cácụ ầ ư ủ ỹ ệ ắ ữ ượ ể ệ ệ ở ữ
ch ng ch qu đ u t .ứ ỉ ỹ ầ ư
4
Tài Chính Doanh Nghi p ệ GV: ThS. Tr n Thanhầ
Vũ
b. Ch c năngứ
Gi m thi u r i ro nh đa d ng hóa danh m c đ u tả ể ủ ờ ạ ụ ầ ư
Ti t ki m chi phí nh ng v n đ t các yêu c u v l i nhu nế ệ ư ẫ ạ ầ ề ợ ậ
Đ c qu n lý chuyên nghi pượ ả ệ
Giám sát ch t ch b i các c quan th m quy nặ ẽ ở ơ ẩ ề
Tính năng đ ng c a qu đ u t .ộ ủ ỹ ầ ư
3. Phân lo i qu đ u tạ ỹ ầ ư:
a. Căn c vào ngu n v n huy đ ng:ứ ồ ố ộ
+ Qu đ u t t p th (Qu công chúng)ỹ ầ ư ậ ể ỹ :
Là qu huy đ ng v n b ng cách phát hành r ng rãi ra công chúng. Nhà đ u tỹ ộ ố ằ ộ ầ ư
có th là cá nhân hay pháp nhân nh ng đa ph n là các nhà đ u t riêng l . Quể ư ầ ầ ư ẻ ỹ
công chúng cung c p cho các nhà đ u t nh ph ng ti n đ u t đ m b o đaấ ầ ư ỏ ươ ệ ầ ư ả ả
d ng hóa đ u t , gi m thi u r i ro và chi phí đ u t th p v i hi u qu cao do tínhạ ầ ư ả ể ủ ầ ư ấ ớ ệ ả
chuyên nghi p c a đ u t mang l i.ệ ủ ầ ư ạ
+ Qu đ u t cá nhân (Qu thành viên)ỹ ầ ư ỹ
Qu này huy đ ng v n b ng ph ng th c phát hành riêng l cho m t nhómỹ ộ ố ằ ươ ứ ẻ ộ
nh các nhà đ u t , có th đ c l a ch n tr c, là các cá nhân hay các đ nh ch tàiỏ ầ ư ể ượ ự ọ ướ ị ế
chính ho c các t p đoàn kinh t l n, do v y tính thanh kho n c a qu này s th pặ ậ ế ớ ậ ả ủ ỹ ẽ ấ
h n qu công chúng. Các nhà đ u t vào các qu cá nhân th ng v i l ng v nơ ỹ ầ ư ỹ ườ ớ ượ ố
l n, và đ i l i h có th tham gia vào trong vi c ki m soát đ u t c a qu .ớ ổ ạ ọ ể ệ ể ầ ư ủ ỹ
b. Căn c vào c u trúc v n đ ng v n:ứ ấ ậ ộ ố
+ Qu đóngỹ
Đây là hình th c qu phát hành ch ng ch qu m t l n duy nh t khi ti n hànhứ ỹ ứ ỉ ỹ ộ ầ ấ ế
huy đ ng v n cho qu và qu không th c hi n vi c mua l i c phi u/ch ng chộ ố ỹ ỹ ự ệ ệ ạ ổ ế ứ ỉ
đ u t khi nhà đ u t có nhu c u bán l i. Nh m t o tính thanh kho n cho lo i quầ ư ầ ư ầ ạ ằ ạ ả ạ ỹ
này, sau khi k t thúc vi c huy đ ng v n (hay đóng qu ), các ch ng ch qu sế ệ ộ ố ỹ ứ ỉ ỹ ẽ
5