Đ TÀI: “M T S BI N PHÁP GIÁO D C K NĂNG T PH C V
CHO TR 3 - 4 TU I”
1.Ph n m đu:
1.1.Lý do ch n đ tài:
Giáo d c m m non là ngành giáo d c h t s c quan tr ng, đt n n móng cho ế
s phát tri n toàn di n nhân cách tr . Đn tr ng tr đc h c, đc ch i, ế ườ ượ ượ ơ
đc ti p xúc v i nhi u b n, đc s ng trong tình th ng c a cô giáo, đcượ ế ượ ươ ượ
khám phá th gi i bí n xung quanhế , bi t cách s ng t l p caoế . Nh quá trình
giáo d c giúp tr phát tri n toàn di n v nhân cách: Th ch t, nh n th c, ngôn
ng , th m mĩ, tâm lí, tình c m .
Tâm h n tr th nh t gi y tr ng, r t non n t, r t trong sáng và r t d ơ ư
ti p thu nh ng cái t t cũng nh nh ng cái x u t bên ngoài.ế ư N u nh chúng taế ư
không bi t cách u n n n và d y d tr đúng cách thì s gây khó khăn cho cácế
b c h c sau.
Chính vì v y mà ng i l n chúng ta c n ph i rèn luy n nh ng thói quen t t ườ
cho tr ngay t nh . Nh ng tr c s phát tri n m nh m không ng ng c a n nư ướ
kinh t hi n nay thì r t nhi u các b c ph huynh có r t ít th i gian đ quan tâmế
đn con.ế Và cũng không ít tr m m non vì quá đc c ng chi u, cha m làm ượ ư
thay h t m i vi c nên tr có thói quen l i và ch bi t trông ch ng i khácế ế ườ
ph c v . Thi u k năng t ph c v s d n đn tr l i bi ng, th đng và ế ế ườ ế s
g p khó khăn khi tham gia vào các ho t đng c a t p th . Vì v y vi c giáo d c
k năng s ng nói chung và k năng t ph c v nói riêng là vô cùng c n thi t đi ế
v i tr m m non. Nh ông bà x a th ng nói “ d y tr t th lên ba” ư ư ườ ưở
N u các con không có kĩ năng t ph c v b n thân, các con s không thế
ch đng và t l p trong cu c s ng hi n đi.
N u tr bi t t ph c v b n thân , tr s th y quý tr ng b n thân, nuôiế ế
d ng nh ng giá tr s ng n n t ng và hình thành nh ng k năng s ng tích c cưỡ
trong tr , giúp tr cân b ng cu c s ng trên b n lĩnh v c n n t ng: Th tr ng,
tâm h n, trí tu và tinh th n, t đó s xây d ng nh ng k năng s ng hòa nh p
v i môi tr ng xung quanh. m i l a tu i, tr r t c n nh ng tác đng khác ườ
nhau đên k năng s ng c a tr . Chăm sóc, nuôi d ng và giáo d c tr t l a ưỡ
tu i m m non chính là c s giúp tr phát tri n toàn di n, là n n t ng cho quá ơ
trình h c t p su t đi c a tr .
Chính vì v y, tôi luôn quan tâm đn nh ng bi n pháp d y tr k năng t ế
ph c v c a tr , đc bi t là l a tu i tôi đang gi ng d y 3 - 4 tu i.Theo nghiên
c u thì tr l a tu i này não b v n r t d dàng ti p thu và thay đi, đc bi t ế
là trong nh ng tình hu ng kích thích c m xúc c a bé và sau khi tr ch i nh ng ơ
trò ch i đòi h i s ho t đng c th . Vì th nh ng kinh nghi m tích c c mà trơ ơ ế
thu đc trong th i k này r t quan tr ng đi v i s phát tri n k năng lâu dàiượ
và toàn di n c a tr. Nó giúp tr hình thành nh ng thói quen t t ngay t nh , tr
có s ch đng trong cu c s ng sau này. Là giáo viên m m non, làm th nào đ ế
1
giáo d c kĩ năng t ph c v cho tr 3 - 4 tu i đt hi u qu t t nh t là v n đ
khi nế b n thân tôi h t s c băn khăn trăn trế .
Qua vi c tìm tòi, nh n th c sâu s c ý nghĩa vai trò quan tr ng c a các k
năng t ph c v đi v i s phát tri n c a tr . B n thân tôi đã m nh d n l a
ch n và th c hi n đ tài M t s bi n pháp giúp tr 3- 4 tu i có các k
năng t ph c v b n thân có hi u qu ”.
1.2. Ph m vi áp d ng đ tài.
Qua th c t tôi th y t m quan tr ng c a vi c rèn k năng t ph c v b n ế
thân cho tr tr ng m m non. Tôi mong mu n tìm ra m t s bi n pháp c ườ
th , yêu c u giáo viên th c hi n đ giúp các cháu phát tri n tính ch đng,
m nh d n, t tin cho tr tr ng m m non. Đ tài này tôi nghiên c u, đúc rút ườ
t công tác gi ng d y đn v c a tôi. Và có th áp d ng cho các đn v khác ơ ơ
trong huy n, trong t nh và ngoài t nh.
2. N i dung:
2.1. Th c tr ng c a n i dung c n nghiên c u.
Tr giai đo n 3- 4 tu i đây là giai đo n quan tr ng đi v i s phát tri n
c a tr m m non. đ tu i này , tr b t đu hình thành kh năng suy nghĩ
mu n t l p, mu n làm cái này, cái kia m t mình. Tính t l p là m t bi u hi n
tâm lý có nh h ng tr c ti p đên quá trình phát tri n và hình thành các ph m ưở ế
ch t nhân cách cho tr . M t s d u hi u b t đu hình thành tính t l p, đó là
nh c u t kh ng đnh mình xu t hi n. Tr mu n làm m t s công vi c đnư ơ
gi n trong sinh ho t h ng ngày. Giáo d c tính t l p cho tr ngay t lúc còn nh
không nh ng t o cho tr kh năng t l p trong sinh ho t h ng ngày mà còn là
m t trong nh ng đi u ki n quan tr ng giúp tr hình thành s t tin, năng đng,
sáng t o làm c s hình thành các k năng s ng cho tr sau này. ơ
Th c t cho th y, đa ph n các cháu s ng r t ích k , ch bi t đn b n thân, ế ế ế
ch bi t nh n bi t, h ng th mà không bi t cho đi. tr ng cũng nh nhà, ế ế ưở ế ư ư
các em h u nh hoàn toàn thi u s sáng t o, luôn l i ph thu c vào ng i ư ế ườ
l n.
Đi v i giáo viên đa s đã có nh n th c đy đ và có thái đ đúng trong
vi c giáo d c tính t l p cho tr lên ba.Song v h ng d n ho t đng đ tr có ướ
k năng t ph c v thì v n còn h n ch .Nguyên nhân là do ng i giáo viên cho ế ườ
r ng tr còn quá nh đ d y tr tính t l p, bên c nh đó là cô giáo ng i khó, s
t n th i gian. Vì v y đ hình thành và phát tri n tính t ph c v cho tr nói
chung và tr m u giáo bé nói riêng thì giáo viên m m non c n k t h p v i cha ế
m tr đ có nh ng bi n pháp phù h p nh m phát huy kh năng t ph c v
b n thân, làm c s cho s hình thành và phát tri n nhân cách tr sau này. ơ
T ph c v là ph ng ti n không th thi u đ giúp tr tăng năng l c h i ươ ế
nh p, tích c c, ch đng, sáng t o, t tin v ng vàng tr c m i th thách. ướ
Khi nh c đn d y k năng t ph c v cho tr m m non là d y tr nh ng ế
thói quen sinh ho t th ng ngày trong giao ti p, ng x c a tr đi v i b n ườ ế
thân và m i ng i xung quanh. ườ
2
2.1.1. Thu n l i.
- Nhà tr ng nh n đc s quan tâm ch đo sát sao c a các c p l nh đoườ ượ
Đc bi t là phòng giáo d c v vi c giáo d c k năng t ph c v cho giáo d c
tr m m non.
- Ban giám hi u nhà tr ng luôn t o đi u ki n cho giáo viên đc h c t p ườ ượ
nâng cao chuyên môn, mua s m cũng nh b sung c s v t ch t, đ dùng, đ ư ơ
ch i đ đm b o ch t l ng trong chăm sóc và giáo d c tr .ơ ượ
- B n thân tôi cũng c g ng trong quá trình t h c, t làm đ dùng đ ch i ơ
cho các góc.
-Tôi luôn chú ý, tìm tòi, tích lũy thêm ki n th c đ t n d ng nh ng ph li uế ế
làm ra các đ dùng đ ch i m i thu hút tr đng th i tôi cũng h c h i các đng ơ
nghi p qua các bu i d gi ho t đng và tìm hi u qua các lo i sách báo đ có
k ho ch s p x p ho t đng góc theo t ng ch đ v i s h ng thú c a trế ế
- Các giáo viên trong l p đu có kinh nghi m chăm sóc, giáo d c tr . Các cô
đu nhi t tình, yêu ngh , m n tr , có năng l c chuyên môn . ế
2.1.2. Khó khăn.
- Kh năng nh n th c c a tr là không đng đu. Có m t s tr còn ch a ư
bi t nói, ho c nói ch a th o nên gây khó khăn cho tr trong vi c th hi n ýế ư
mu n c a mình cho cô giáo. Nhi u tr kh năng t ph c v còn y u, còn r t rè ế
nhút nhát nên bu c cô giáo ph i h t s c g n gũi và nh nhàng m i có th ti p ế ế
c n và hi u đc tr . Bên c nh đó có nh ng tr nghe n ượ h ngư không hi u đc ượ
các yêu c u c a cô, thích t làm theo ý mình nên vi c rèn luy n kĩ năng cho tr
g p nhi u khó khăn .
- Nhi u ph huynh còn ch a hi u, ch a quan tâm đn vi c rèn k năng cho ư ư ế
tr .
- L p có 32 tr là quá đông, trong khi đó có nhi u tr m i b t đu đi h c
nên ch a có n n p.ư ế
- Tr còn b nh h ng do cu c s ng hi n đi nh : intrenet, tivi, các trò ưở ư
ch i đi n t .....nên tr không có h ng thú v i các k năng t ph c v .ơ
- Tr đa s đc b m nuông chi u, s ng trong bao b c nên có tính l i, ượ
ích k .
2.1.3. Kh o sát th c tr ng.
Đu năm tôi đã kh o sát th c t và kh năng tr t ph c nh sau ế ư :
TT N i dung kh o sát
ĐtCh a đtư
S
l nượ
g
T l
%
S
l nượ
g
T l
%
1X p hàng đúng cáchế15 46,8 17 53,1
2T l y và c t gh ế 20 62,5 12 37,5
3T xúc c m ăn ơ 20 62,5 12 37,5
4T l y c c và u ng n c đúng cách ướ 22 68,7 10 31,2
3
5T r a tay 17 53,1 15 46,8
6T xúc mi ng sau khi ăn c m ơ 20 62,5 12 37,5
7T l y tay che mi ng khi ho 17 53,1 15 46,8
8T bi t cách lau m t ế 15 46,8 17 53,1
9T bi t lau mi ng đúng cách ế 17 53,1 15 46,8
10 T bi t m c, c i áo ế 15 46,8 17 53,1
11 T bi t cách dép và đi dép ế 22 68,7 10 31,2
12 T bi t cài khuy áo ế 17 53,1 15 46,8
13 T bi t l y và c t g i ế 20 62,5 12 37,5
14 T c t đ dùng, đ ch i đúng n i quy ơ ơ
đnh20 62,5 12 37,5
15 Kh năng tr t làm đc không c n cô ượ
nh c nh 5 15,6 27 84,3
B ng 1: B ng kh o sát kh năng t ph c v c a tr trong l p
2.1.4. Nguyên nhân: Th i gian đu khi tôi m i nh n l p, tôi th y kh
năng nh n th c c a tr còn ch a có, kh năng t ph c v c a tr còn r t h n ư
ch . Có nhi u tr nói có ch a rõ, ch bi t nh ng k năng t ph c v đn gi nế ư ế ơ
nh : Có nh ng tr mu n u ng n c nh ng không bi t l y n c u ng, khôngư ướ ư ế ướ
bi t cách c m c c l y n c sao cho đ đ, m t s tr có nh c u đi v sinhế ướ ư
nh ng không bi t c i qu n và m c qu n nên th ng hay đái d m luôn raư ế ườ
qu n, ... Bên c nh đó có nh ng tr nghe ch a k p ho c không hi u nh ng hi u ư
l nh c a cô nên không th c hi n đc. Tuy nhiên c m t s tr l i có nh ng k ượ ơ
năng t ph c v r t t t nh ng thi u tính ch đng nên tr luôn ch đi ng i ư ế ườ
l n nh c nh m i th c hi n.
Có th hi u đây hai v n đ: hành đng và k năng. Khi tôi d y tr
r ng: con hãy lau m t cho s ch, tr th c hi n yêu c u c a cô, đó là hành đng.
H u h t các tr l a tu i m m non đu bi t các hành đng đn gi n: nh t rác, ế ế ơ
chào h i ng i l n, xin l i và cám n... Nh ng đ nh ng hành đng đó tr ườ ơ ư
thành k năng thì l i c n m t quá trình giáo d c. Hành đng c a tr tr thành k
năng khi tr th y tay b n tr đi r a tay, m t b n tr đi lau m t, ăn c m xong là ơ
đi ch i răng ch không c n ai nh c nh , vì khi đó tr làm vì ý th c: th y tay
b n, m t b n thì đi r a tay, r a m t, ch i răng ngay sau khi ăn đ răng s ch ch
không làm vì ng i khác sai b o.ườ
Nh v y, bên c nh vi c d y tr các hành đng v sinh cá nhân: r a tay, lauư
m t, ch i đu tóc, g p qu n áo hay nói chung là gi gìn v sinh cá nhân... chúng
ta c n d y tr ý th c đc nh ng vi c làm đó và tr th c hi n các hành đng ượ
đó vì ý th c tr hi u ch không ph i vì ng i l n b t tr ph i làm, khi đó k ườ
năng s ng c a tr đc hình thành và theo tr đn su t cu c đi. Khi hi u đc ượ ế ượ
b n ch t c a vi c d y k năng s ng cho tr : "đa hành đng vào trong ý th c" ư
thì vi c d y k năng s ng cho tr nên đn gi n và các b c cha m và cô giáo ơ
đu có th th c hi n đc mà không ph i băn khoăn là làm sao đ d y tr k ượ
4
năng s ng.
Trong ph m vi đi t ng c n d y là 3- 4 tu i, d y tr m t s k năng ượ
ph c v , tôi đã đ ra m t s bi n pháp sau:
2.2.Các gi i pháp.
2.1 . Bi n pháp 1: L p k ho ch th c hi n rèn tr các k năng trong 1 ế
năm h c.
Đi v i tr 3- 4 tu i thì nh n th c c a tr là còn h n ch . Vì v y đ tr d ế
hi u h n và đ d đánh giá k t qu c a tr . Tôi đã đnh ra các k ho ch và l ng ơ ế ế
ghép vào các ho t đng trong ngày theo t ng tháng nh sau: ư
TT K NĂNGT8 T9 T10 T11 T12 T1 T2 T3 T4 T5
1Cách x p hàngếx
2Cách l y và c t gh ế x x
3Cách c t dép và đi
dép gi yx
4
Cách c t đ dùng ,
đ ch i đúng n i ơ ơ
quy đnhx
5Cách s d ng bát,
thìa,c c đúng cáchx
6Cách l y n c và ướ
u ng n c ướ x
7Cách l y và c t g i x
8Cách r a tayx
9Cách xúc mi ng sau
khi ănx
10 Cách s lý khi hox
11 Cách lau m tx
12 Cách m c và c i
qu n áox
13 Cài khuy áox
Ngoài vi c th ng xuyên nh c nh , d y tr các k năng. Tôi v ch ra k ư ế
ho ch đa các k năng vào các tháng đ chú tr ng h n, đ bi t trong tháng này ư ơ ế
ngoài các k năng tr đã biêt thì s d y tr k năng gì m i. H n n a làm nh ơ ư
v y tr s nh h n là d y tr li n m t lúc nhi u k năng , sau r i tr không ơ
nh gì. Đa các k năng theo tháng cô giáo cũng d đnh h ng là tháng này c n ư ướ
d y tr k năng gì mà không b b quên, hay sót các k năng.
2.2.Bi n pháp 2: N m v ng ki n th c tr ng tâm v k năng s ng: ế
k năng t ph c v cho tr thông qua các ho t đng v sinh cá nhân hàng
ngày.
5