Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mần non
Phần I: ĐẶT VẤN ĐỂ
Tên đề tài:
“Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường
mần non”.
1.Lý do chọn đề tài.
1.1.Cơ sở lý luận
Lứa tuổi mầm non là thời kỳ phát triển ngôn ngữ. Đây là giai đoạn có nhiều
điều kiện thuận lợi nhất cho sự lĩnh hội ngôn ngữ nói và các kỹ năng đọc viết
ban đầu của trẻ. Ở giai đoạn này trẻ đạt được những thành tích vĩ đại mà ở các
giai đoạn trước hoặc sau không thể có được, trẻ học nghĩa và cấu trúc của từ,
cách sử dụng từ ngữ để chuyển tải suy nghĩ và cảm xúc của bản thân, hiểu mục
đích và cách thức con người sử dụng chữ viết. Phát triển ngôn ngữ và giao tiếp
có ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực phát triển của trẻ. Ngôn ngữ là công cụ của
tư duy vì thế ngôn ngữ có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển nhận thức,
giải quyết vấn đề và chức năng tư duy ký hiệu tượng trưng ở trẻ. Đối với lứa
tuổi 3-4 tuổi qua quan sát những giờ hoạt động học và giờ hoạt động vui chơi tôi
thấy các cháu rất thích được giao tiếp, thích được trò chuyện và thích được nói
nhưng vì ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế , các cháu còn sử dụng ngôn ngữ thụ
động nhiều, nên tôi thấy mình cần phải tìm nhiều biện pháp tác động để kích
thích ngôn ngữ của trẻ phát triển. Việc phát triển vốn từ luyện phát âm và dạy
trẻ nói đúng ngữ pháp… không thể tách rời giữa các môn học cũng như các hoạt
động của trẻ. Mỗi từ cung cấp cho trẻ phải dựa trên một biểu tượng cụ thể, có
nghĩa, gắn liền với âm thanh và tình huống sử dụng chúng. Nội dung vốn từ
cung cấp cho trẻ cũng như hình thức ngữ pháp phải phụ thuộc vào khả năng tiếp
xúc, hoạt động và nhận thức của trẻ.
Trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, tôi có tham khảo một số đề
tài của đồng nghiệp nghiên cứu về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ mầm non. Tôi
thấy rằng trẻ ở lứa tuổi lên ba là giai đoạn quan trọng nhất. Với cách nghĩ như
vậy tôi đã chọn “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi trường
mầm non “Thuần Mỹ” để làm đề tài.
Đối với lứa tuổi mầm non việc rèn phát âm cho trẻ có vai trò rất quan
trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Rèn phát
âm cho trẻ nhằm cung cấp thêm vốn từ cho trẻ, rèn lời nói mạch lạc và các câu
nói đúng ngữ pháp, giúp trẻ hiểu đúng nghĩa của từ và có thể diễn đạt được câu
theo ý hiểu của mình.
Vậy việc rèn phát âm cho trẻ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách phong
phú và chính xác hơn. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi.
Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ em. Bên cạnh đo
1/16
“ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non
ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao gồm sự
phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá
Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa
hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào góc. Qua cách nghĩ và làm
như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đồ dung trực quan đa dạng phong
phú, đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ
kể chuyện sáng tạo.
văn học và một số góc trong và ngoài lớp học thể hiện trên các mảng tường.
Tôi đã kết hợp các bài hát,bài vè,câu đố vào trong các giờ học,hoạt động nhằm
cho trẻ hứng thú hơn với tiết học
Tôi cũng đã ứng dụng công nghệ thông tin vào trong việc giảng dạy của
mình,Nhằm giúp cho trẻ có sự hứng thú và hào hứng đối với tiết học
1.2. Cơ sở thực tiễn
Trẻ ở độ tuổi 3-4 tuổi về ngôn ngữ và phát âm của trẻ còn chưa rõ ràng,với
trẻ lớp tôi còn rất nhiều cháu nói chưa dõ và còn nhầm lẫn trong lời nói và còn
nói ngọng nhiều
Đứng trước những vấn đề trên, là một giáo viên lớp 3-4 tuổi, tôi nghĩ rằng
mình phải có trách nhiệm góp phần vào sự nghiệp giáo dục trẻ, phải tìm ra
những biện pháp rèn phát âm cho trẻ, để giúp trẻ có thể phát âm đúng câu và rõ
ràng mạch lạc hơn.Từ những suy nghĩ trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “ Một số
biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ” để làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu:
Mỗi chúng ta đều biết rằng lứa tuổi mầm non đặc biệt là mẫu giáo bé, đời
sống tình cảm các mối quan hệ của trẻ có một bước chuyển biến rõ rệt và mạnh
mẽ, vừa phong phú vừa sâu sắc. Do vậy mục tiêu của giáo dục mầm non là phát
triển tất cả khả năng của trẻ hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con
người. Vì thế giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục thay đổi và tìm ra
những phương pháp mới để đưa vào giảng dạy, trong đó phương pháp phát triển
ngôn ngữ cho trẻ rất quan trọng, phương pháp này được trẻ lĩnh hội trong tất cả
các hoạt động hàng ngày của trẻ trong trường mầm non. Ngôn ngữ là nhu cầu
giao tiếp, là sự định hướng vào thế giới xung quanh không những thế phải khẳng
định rằng ngôn ngữ là công cụ để phát triển tư duy nhận thức của trẻ. Ngôn ngữ
tham gia vào tất cả các nội dung giáo dục để trẻ phát triển một cách toàn diện:
giáo dục đạo đức, hành vi văn hóa, giáo dục thẩm mỹ, phát triển thể chất...
Như vậy tôi đã nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc phát triển ngôn
ngữ đối với trẻ. Trường mầm non là trường học đầu tiên, ở đây có điều kiện, cơ
hội lớn hơn để giáo dục ngôn ngữ cho trẻ. Có thẻ khẳng định rằng “Đó là nơi
2/18
“ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non
đầu tiên để trẻ học tiếng mẹ đẻ, là sự học tập quan trọng nhất, cần thiết nhất, bắt
đầu sớm nhất và cần được quan tâm nhất.
Việc nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra những biện pháp thiết thực nhất để
rèn ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi tuổi góp phần vào mục tiêu giáo dục và đào tạo
của nghành học mầm non nói riêng và công cuộc xây dựng những con người
mới trong xã hội mới của toàn dân tộc Việt Nam.
Trẻ Sử dụng các từ : “Vâng ạ”; “Dạ”; “Thưa”…trong giao tiếp.Nhìn vào
tranh minh họa và gọi tên được nhân vật trong tranh. Sử dụng được các từ thông
dụng chỉ sự vật,hoạt động,đặc điểm …Kể lại những sự việc đơn giản đã diễn ra
của bản thân như : Đi thăm ông bà,đi chơi,xem phim.Thực hiện được yêu cầu
đơn giản,ví dụ : “ Cháu hãy lấy quả bóng ném vào rổ ”.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Trẻ lứa tuổi mầm non, lớp mẫu giáo 3-4 tuổi.
4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
Trẻ lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C3 trường mầm non Thuần Mỹ.
5. Các phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan sát và đàm thoại.
- Cần quan sát và đàm thoại với trẻ để thấy được ngôn ngữ của trẻ như thế nào,
qua đó tìm cách rèn phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Phương pháp điều tra.
- Thu thập các số liệu, các hiện tượng để phát hiện ra các vấn đề cần giải
quyết. Xác định tính phổ biến của nguyên nhân, chuẩn bị cho các bước tiếp
theo, khả năng tiếp thu, hứng thú của trẻ, những khó khăn thuận lợi của cô,
kinh nghiệm chuyên môn, phương pháp rèn phát âm cho trẻ. Sau đó thu thập
các thông tin so sánh nghiên cứu để rút ra kết luận chung.
- Phương pháp thử nghiệm, thực nghiệm.
- Phương pháp nghiên cứu tình huống.
6. Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện.
- Năm học 2019 - 2020, thời gian thực hiện từ tháng 9/2019 - tháng 6/2020,
và những năm tiếp theo.
3/18
“ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non
Phần II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận giải quyết vấn đề.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ có tác dụng bồi dưỡng ngay từ lứa tuổi mầm
non, lứa tuổi hứa hẹn với biết bao điếu tốt đẹp trong tương lai.Và ngôn ngữ có
một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống sinh hoạt lao động và học tập của
con người. Không có ngôn ngữ thì con ngưòi không thể hoạt đông giao
tiếp.Thông qua ngôn ngữ con người hiểu được nhau, thông cảm với nhau và
gần gũi với nhau hơn.
Ngôn ngữ có vai trò quan trọng trong quá trình tác động có mục đích, có hệ
thống nhằm phát triển ở trẻ năng lực cảm thụ cái đẹp và hiểu
đúng đắn cái đẹp trong tự nhiên, trong đời sống xã hội, trong nghệ thuật,
giáo dục cho trẻ lòng yêu cái đẹp và năng lực tạo ra cái đẹp.
Thông qua ngôn ngữ, trẻ nhận thức được cái đẹp ở thế giới xung
quanh, qua đó làm cho tâm hồn trẻ càng thêm bay bổng, trí tưởng tượng
càng phong phú; đồng thời trẻ càng yêu quý cái đẹp, trân trọng cái đẹp và có
ý thức sáng tạo ra cái đẹp.
Thông qua ngôn ngữ văn học, trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp
trong ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ, cái đẹp trong hành vi, cái đẹp trong cuộc sống.
Có thể khẳng định rằng ngôn ngữ đã góp phần không nhỏ vào quá
trình giáo dục cho trẻ những tình cảm thẩm mĩ cao đẹp.
2. Khảo sát thực tế khi chưa thực hiện đề tài.
2.1.Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư một số phương
tiện hiện đại phục vụ cho các hoạt động học, nhà trường còn tạo điều kiện thuận
lợi cho giáo viên đi học bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên cho giáo viên để
nâng cao trình độ chuyên môn.
- Phụ huynh quan tâm đến con em mình, nhiệt tình ủng họ cùng
tôi trong việc dạy dỗ các cháu và thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu để
làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu
- Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau.
- Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học.
2.2. Khó khăn:
- Thiếu một số đồ dùng, trang thiết bị dạy học phục vụ phát triển ngôn ngữ
cho trẻ.
- Trí nhớ của trẻ còn hạn chế, trẻ chưa biết hết số lượng các âm tiếp thu
cũng như trật tự các từ trong câu. Vì thế trẻ bỏ bớt từ, bớt âm khi nói.
4/18
“ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non
- Đa số phụ huynh làm nông nghiệp hoặc lí do khách quan nào đó ít có thời
gian trò chuyện với trẻ và nghe trẻ nói.
=> Trên đây cũng là một trong những nguyên nhân của việc chậm phát
triển ngôn ngữ của trẻ. Với những khó khăn như vậy tôi thấy mình cần khắc
phục, sửa đổi và hướng dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ một cách đúng đắn nhất qua
giao tiếp và trong các hoạt động học và vui chơi ở trường mầm non.
2. 3. Khảo sát thực tế ở lớp.
Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Tôi tiến hành khảo sát 22/22 trẻ đang học tại lớp 3tuổi - C3 khu thôn 4.
Và thu được kết quả như sau:
Khả năng phát
triển ngôn ngữ
của trẻ
Kết quả
Tốt Khá Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu
cầu
Số trẻ Tỉ lệ
(%) Số trẻ Tỉ lệ
(%) Số trẻ Tỉ lệ
(%) Số trẻ Tỉ lệ
(%)
Khả năng lắng
nghe,hiểu lời nói
trong giao tiếp
hàng ngày
6/22 27.3 7/22 31.8 6/22 27.3 3/22 13.6
Có khả năng biểu
đạt bằng nhiều
cách khác nhau
4/22 18.2 6/22 27.3 8/22 36.3 4/22 18.2
Diễn đạt rõ ràng
và giao tiếp có
văn hóa trong
cuộcsống hàng
ngày
5/22 22.7 5/22 22.7 6/22 27.3 6/22 27.3
Có khả năng nghe
và kể lại sự việc,
kể lại chuyện
5/22 22.7 6/22 27.3 7/22 31.8 4/22 18.2
Có khả năng cảm
nhận vần điệu
,nhịp điệu của bài
thơ ,ca dao,đồng
dao
5/22 22.7 5/22 22.7 6/22 27.3 6/22 27.3
Qua khảo sát đánh giá tôi thấy mức độ đạt của trẻ ở các tiêu chí trên còn hạn
chế. Do vậy là một giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi rất băn khoăn, lo lắng, suy
5/18