ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
1. Lí do ch n chuyên đ. ọ ề
Tu i thi u niên là giai đo n phát tri n c a tr t 11 - 15 tu i, các em đc vào ổ ế ạ ể ủ ẻ ừ ổ ượ
h c tr ng trung h c c s (t l p 6 - 9). L a tu i này có m t v trí đc bi t ọ ở ườ ọ ơ ở ừ ớ ứ ổ ộ ị ặ ệ
và quan tr ng trong th i k phát tri n c a tr em, vì nó là th i k chuy n ti p tọ ờ ỳ ể ủ ẻ ờ ỳ ể ế ừ
tr con sang tu i tr ng thành và đc ph n ánh b ng nh ng tên g i khác nhau ẻ ổ ưở ượ ả ằ ữ ọ
nh : “th i k quá đ“, “tu i khó b o“, “tu i kh ng ho ng “, “tu i b t tr “ ư ờ ỳ ộ ổ ả ổ ủ ả ổ ấ ị
tu i này các em th ng g p nh ng khúc m c trong h c t p, tâm sinh lí, trongỞ ổ ườ ặ ữ ắ ọ ậ
m i quan h v i th y cô, gia đình, b n bè…và vào giai đo n này ố ệ ớ ầ ạ ạ các em r tấ
mu n ch ng t mình. Khi b phê bình ho c b đi x không công b ng, các emố ứ ỏ ị ặ ị ố ử ằ
l p t c c m th y t n th ng, m c c m, b t c. N u không có ng i tham v n,ậ ứ ả ấ ổ ươ ặ ả ế ắ ế ườ ấ
h ng d n k p th i đ tháo g , các em d tìm đn h ng gi i quy t tiêu c cướ ẫ ị ờ ể ỡ ễ ế ướ ả ế ự .
Nguyên nhân c a hi n t ng nàyủ ệ ượ có l b i ngày nay xã h i ngày càng phát tri n,ẻ ở ộ ể
kinh t , khoa h c và k thu t ngày càng đi lên.ế ọ ỹ ậ H c sinh ngày ọcàng có nhi u đi uề ề
ki n thu n lệ ậ ợi đ phát tri n ể ể b n thân mình ảnh ng đng th i cũng ch u áp lư ồ ờ ị ực
tâm lý t phía gia đình, nhà tr ng đi v i ho t đng h c t p và các ho t đngừ ườ ố ớ ạ ộ ọ ậ ạ ộ
khác. T t c các áp l c tâm lí nhi u chi u đó có th t o ra nh ng khó khăn, ràoấ ả ự ề ề ể ạ ữ
c n nhi u m c đ khác nhau. Nh ng khó khăn, rào c n đó c n ph i cóả ở ề ứ ộ ữ ả ầ ả
ph ng pháp và k thu t nh t đnh đ v t qua nó và bi n nó tr thành đngươ ỹ ậ ấ ị ể ượ ế ờ ộ
l c tích c c cho quá trình h c t p c a các em h c sinh trong nhà tr ng THCSự ự ọ ậ ủ ọ ườ .
Bên c nh vai trò c a gia đình, thì trách nhi m và s quan tâm c a giáo viên đóngạ ủ ệ ự ủ
vai trò r t l n trong vi c phong ng a, phat hiên s m va gi i quy t các v n đ ấ ớ ệ ư ' ơ ả ế ấ ề
n y sinh trong đi s ng tinh th n, tri tuê c a các em. Vì tính c p thi t đó tôiả ờ ố ầ ' ủ ấ ế
quy t đnh nghiên c u đ tài” Ph ng pháp và kĩ thu t h ng d n, t v n choế ị ứ ề ươ ậ ướ ẫ ư ấ
h c sinh THCS”ọ
2. M c đích nghiên c u:ụ ứ
Tìm hi u các ph ng pháp h ng d n, t v n h c sinh.ể ươ ướ ẫ ư ấ ọ
Tìm hi u nh ng kĩ thu t c b n trong vi c h ng d n và t v n.ể ữ ậ ơ ả ệ ướ ẫ ư ấ
T đó đa ra đc các yêu c u đi v i giáo viên trong vai trò làừ ư ượ ầ ố ớ
ng i h ng d n, t v n cho HS.ườ ướ ẫ ư ấ
3. Đi t ng nghiên c u:ố ượ ứ
H c sinh THCS.ọ
Giáo viên môn sinh h c.ọ
4. Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
Tham kh o tài li u.ả ệ
Ph ng pháp Quan sát đi u tra: ti n hành quan sát và đi u ra tâm lí ươ ề ế ề
HS và s h ng d n, t v n c a giáo viên THCS.ự ướ ẫ ư ấ ủ
5. Gi thuy t khoa h c:ả ế ọ
Giáo viên n m v ng đc đc đi m tâm lí c a h c sinh ắ ữ ượ ặ ể ủ ọ
Giáo viên n m đc các ph ng pháp trong vi c h ng d n và t ắ ượ ươ ệ ướ ẫ ư
v n h c sinh t đó hình thành đc các kĩ thu t cho b n thân.ấ ọ ừ ượ ậ ả
H c sinh có đc ni m vui, h ng thú trong h c t pọ ượ ề ứ ọ ậ
N I DUNGỘ
1) C s lí lu n:ơ ở ậ
Trong vài năm g n đây, các c p qu n lý giáo d c đã b c đu quan tâmầ ấ ả ụ ướ ầ
đn ho t đng t v n tâm lý h c đng. Trong Đi u l tr ng trung h c c s ,ế ạ ộ ư ấ ọ ườ ề ệ ườ ọ ơ ở
tr ng trung h c ph thông và tr ng ph thông có nhi u c p h c (Ban hànhườ ọ ổ ườ ổ ề ấ ọ
kèm theo Thông tư s : 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 c a B tr ng Bố ủ ộ ưở ộ
Giáo d c và Đào t o), t i đi u 16 m c 1 có nêu ch c danh “cán b làm công tácụ ạ ạ ề ụ ứ ộ
t v n cho h c sinh”, t i đi u 31 m c 6 nêu rõ: giáo viên làm công tác t v nư ấ ọ ạ ề ụ ư ấ
cho h c sinh là giáo viên trung h c đc đào t o ho c b i d ng v nghi p vọ ọ ượ ạ ặ ồ ưỡ ề ệ ụ
t v n; có nhi m v t v n cho cha m h c sinh và h c sinh đ giúp các emư ấ ệ ụ ư ấ ẹ ọ ọ ể
v t qua nh ng khó khăn trong h c t p và sinh ho t. Trong ho t đng này, m iượ ữ ọ ậ ạ ạ ộ ỗ
đa ph ng đang có nh ng b c đi và cách làm khác nhau. Hà N i và Thành phị ươ ữ ướ ộ ố
H Chí Minh là hai đa ph ng đi đu, các t nh thành khác đang trong giai đo nồ ị ươ ầ ỉ ạ
thí đi m. T năm h c 2009 - 2010, UBND Thành ph H Chí Minhể ừ ọ ố ồ đã phê
duy t cho tr ng THCS, THPT h ng I đc 01 biên ch giáo viên làm công tácệ ườ ạ ượ ế
t v n tâm lý h c đng.ư ấ ọ ườ
Theo văn b n s 9971/BGD&ĐT - HSSV ngày 28/10/2005 c a B Giáoả ố ủ ộ
d c - đào t o v vi c Tri n khai công tác t v n cho h c sinh, sinh viên thì Tụ ạ ề ệ ể ư ấ ọ ư
v n cho h c sinh, sinh viên là ph ng pháp tác đng mang tính đnh h ng giáoấ ọ ươ ộ ị ướ
d c t i nh ng h c sinh, sinh viên đang có nh ng khó khăn v tâm lý, tình c m,ụ ớ ữ ọ ữ ề ả
nh ng b c xúc c a l a tu i c n đc gi i đáp, nh ng v ng m c trong h cữ ứ ủ ứ ổ ầ ượ ả ữ ướ ắ ọ
t p, sinh ho t, trong h ng nghi p, trong tìm ki m vi c làm, c n đc ng iậ ạ ướ ệ ế ệ ầ ượ ườ
am hi u và có trách nhi m tr giúp, h ng d n, t v n gi i quy t đ ch nể ệ ợ ướ ẫ ư ấ ả ế ể ọ
đc cách x lý đúng, góp ph n n đnh đi s ng tâm h n, tình c m và giúp h cượ ử ầ ổ ị ờ ố ồ ả ọ
sinh th c hi n đc nguy n v ng c a mình. ự ệ ượ ệ ọ ủ
2) C s th c ti n: ơ ở ự ễ
Trong th i gian qua, m t s tr ng đi h c, cao đng, trung h c chuyên nghi pờ ộ ố ườ ạ ọ ẳ ọ ệ
đã ch đng t ch c nh ng ho t đng t v n, tìm vi c làm cho h c sinh, sinhủ ộ ổ ứ ữ ạ ộ ư ấ ệ ọ
viên và ph n l n đã hình thành trung tâm (có n i là nhóm, b ph n, câu l c bầ ớ ơ ộ ậ ạ ộ
ho c do nhà tr ng ho c Đoàn TNCS H Chí Minh, H i Sinh viên tr ng đmặ ườ ặ ồ ộ ườ ả
nhi m, ...) giúp t v n vi c làm cho h c sinh, sinh viên. M t s tr ng phệ ư ấ ệ ọ ộ ố ườ ổ
thông đã t ch c tham v n h c đng cho h c sinh trung h c ph thông, thu hútổ ứ ấ ọ ườ ọ ọ ổ
đông đo các em tham gia và có hi u qu cao. Ho t đng c a b ph n t v nả ệ ả ạ ộ ủ ộ ậ ư ấ
nói trên đã đáp ng đc m t ph n nhu c u b c xúc v gi i đáp nh ng v ngứ ượ ộ ầ ầ ứ ề ả ữ ướ
m c trong tâm lý, tình c m c a nh ng h c sinh tham gia gi i quy t đc vi cắ ả ủ ữ ọ ả ế ượ ệ
làm cho nhi u sinh viên sau t t nghi p và đã tr thành đa ch đáng tin c y c aề ố ệ ở ị ỉ ậ ủ
h c sinh tr c và sau khi t t nghi p ra tr ng.ọ ướ ố ệ ườ
Theo kinh nghi m c a giáo d c th gi i, ho t đng t v n tâm lý h cệ ủ ụ ế ớ ạ ộ ư ấ ọ
đngườ c n đc b t đu c p THCS vì h c sinh c p h c này đ tu i d yầ ượ ắ ầ ở ấ ọ ở ấ ọ ở ộ ổ ậ
thì hay đ tu i “n i lo n” có tâm sinh lý ph c t p. Ho t đng h ng d n,t v nộ ổ ổ ạ ứ ạ ạ ộ ướ ẫ ư ấ
tâm lý th c s c n thi t trong m i nhà tr ng, c n đc s quan tâm đúng m cự ự ầ ế ỗ ườ ầ ượ ự ứ
và k p th i c a các c p qu n lý giáo d c, nh m cung c p cho h c sinh “li uị ờ ủ ấ ả ụ ằ ấ ọ ề
thu c tinh th n”, giúp các em v t qua nh ng kh ng ho ng tâm lý. Ho t đngố ầ ượ ữ ủ ả ạ ộ
này cũng giúp gi i quy t nh ng nh ng khó khăn c a h c đng và c a xã h i.ả ế ữ ữ ủ ọ ườ ủ ộ
V i yêu c u này, vi c hình thành ph ng pháp và kĩ năng h ng d n, t v nớ ầ ệ ươ ướ ẫ ư ấ
c a giáo viên tr ng ph thông, đc bi t tr ng THCS là m t nhu c u b củ ở ườ ổ ặ ệ ở ườ ộ ầ ứ
thi t c a n n giáo d c chúng ta hi n nay.ế ủ ề ụ ệ
GI I QUY T V N ĐẢ Ế Ấ Ề
A, Ph ng pháp h ng d n, t v n.ươ ướ ẫ ư ấ
1, Các khái ni m:ệ
1.1 T v n là gì?ư ấ
Đnh nghĩa 1ị: T v n làư ấ ti n trìnhế t ng tácươ gi a ng i t v n và ng iữ ườ ư ấ ườ
đc t v n, trong đó ng i t v n s d ng ki n th c, kĩ năng ngh nghi pượ ư ấ ườ ư ấ ử ụ ế ứ ề ệ
c a mình giúp ng i đc t v nủ ườ ượ ư ấ th u hi uấ ể hoàn c nh c a mình vàả ủ t gi iự ả
quy tế v n đ c a mình.ấ ề ủ
Có th tóm t t khái ni m t v n b ng 4 ch T: Ti n trình, t ng tác, th uể ắ ệ ư ấ ằ ữ ế ươ ấ
hi u, t gi i quy t.ể ự ả ế
- Ti n trìnhế: T v n c n m t kho ng th i gian, có th không ph i ch g p g 1ư ấ ầ ộ ả ờ ể ả ỉ ặ ỡ
l n, mà có khi r t nhi u l n m i có k t qu rõ r t. T v n là ti n trình b i nó làầ ấ ề ầ ớ ế ả ệ ư ấ ế ở
m t ho t đng có m đu, có di n bi n và có k t thúc.ộ ạ ộ ở ầ ễ ế ế
- T ng tácươ : T v n không ph i là ng i t v n khuyên b o ng i đc tư ấ ả ườ ư ấ ả ườ ượ ư
v n ph i làm gì, mà đó là cu c trao đi hai chi u.ấ ả ộ ổ ề
- Th u hi uấ ể : T v n giúp ng i đc t v n nh n ra mình là ai, đang trongư ấ ườ ượ ư ấ ậ ở
hoàn c nh nào, có th m nh, đi m y u nào, đã s d ng nh ng bi n pháp nàoả ế ạ ể ế ử ụ ữ ệ
cho tình hu ng c a mình, t i sao ch a có k t qu , nh ng cái đc và cái m tố ủ ạ ư ế ả ữ ượ ấ
khi s d ng m t bi n pháp gi i quy t nào đó.ử ụ ộ ệ ả ế
- T gi i quy tự ả ế : T v n không quy t đnh thay. Trên c s th u hi u hoànư ấ ế ị ơ ở ấ ể
c nh c a mình, ng i đc t v n ph i cân nh c, l a ch n bi n pháp nào phùả ủ ườ ượ ư ấ ả ắ ự ọ ệ
h p nh t cho b n thân mình.ợ ấ ả
Đnh nghĩa 2ị: T v n là m t quá trình tác đng có đnh h ng c a ng iư ấ ộ ộ ị ướ ủ ườ
t v n đn ng i đc t v n nh m đa ra nh ng g i m , đnh h ng, cácư ấ ế ườ ượ ư ấ ằ ư ữ ợ ở ị ướ
ph ng án gi i quy t khác nhau, trên c s đó ng i đc t v n có th t tinươ ả ế ơ ở ườ ượ ư ấ ể ự
l a ch n ph ng án, cách gi i quy t tình hu ng phù h p nh t v i b n thânự ọ ươ ả ế ố ợ ấ ớ ả
nh m gi i quy t nh ng khó khăn c a nhi m vằ ả ế ữ ủ ệ ụ
Đnh nghĩa 3ị: Là m t quá trình tăng c ng vi c h c liên quan đn s phátộ ườ ệ ọ ế ự
tri n c a công vi c, s nghi p ho c chuyên môn. T v n th ng thông quaể ủ ệ ự ệ ặ ư ấ ườ
kênh giao ti p không chính th ng gi a m t ng i đc cho là có ki n th c liênế ố ữ ộ ườ ượ ế ứ
quan r ng h n, hi u bi t h n ho c có kinh nghi m h n (ng i t v n) và m tộ ơ ể ế ơ ặ ệ ơ ườ ư ấ ộ
ng i đc cho là ít ki n th c liên quan h n, ít hi u bi t h n ho c có ít kinhườ ượ ế ứ ơ ể ế ơ ặ
nghi m h n (ng i đc h ng d n/t v n)ệ ơ ườ ượ ướ ẫ ư ấ
1.2 .H ng d n là gìướ ẫ ?
Đnh nghĩa 1ị: Ch b o, d t d n cho bi t ph ng h ng, cách th c ti nỉ ả ắ ẫ ế ươ ướ ứ ế
hành m t ho t đng nào đó.ộ ạ ộ
Đnh nghĩa 2ị: H ng d n là quá trình tác đng có ch đnh c a ch thướ ẫ ộ ủ ị ủ ủ ể
đn quá trình phát tri n t nhiên c a đi t ng đc h ng d n/giúp đ nh mế ể ự ủ ố ượ ượ ướ ẫ ỡ ằ
làm cho ng i đó hi u, ch p nh n và s d ng đc nh ng năng l c, kh năngườ ể ấ ậ ử ụ ượ ữ ự ả
và nh ng m i quan tâm c a mình trong vi c đt đn các m c tiêu.ữ ố ủ ệ ạ ế ụ
1.3 Quan h gi a h ng d n và t v n:ệ ữ ướ ẫ ư ấ
Gi ng nhau:ố
- Cung c p thông tin cho ng i đc h ng d n/ t v n.ấ ườ ượ ướ ẫ ư ấ
- Giúp ng i đc t v n gi i quy t đc nh ng v n đ c a mình.ườ ượ ư ấ ả ế ượ ữ ấ ề ủ
Khác nhau:
- H ng d n:ướ ẫ
+ Ch ra cách làm c th .ỉ ụ ể
+ Ng i đc h ng d n hoàn toàn tuân theo đ đi đn k t qu .ườ ượ ướ ẫ ể ế ế ả
- T v n:ư ấ
+ Đa ra g i ý, đnh h ng, ph ng án.ư ợ ị ướ ươ
+ Ng i đc t v n t đa ra ph ng án gi i quy t. (Không b t bu cườ ượ ư ấ ự ư ươ ả ế ắ ộ
ph i tuân theo nhà t v n).ả ư ấ
2, Các h c thuy t tham v nọ ế ấ :
