Sống lâu, sống khỏe, sống có ích
Để sống lâu, sống khỏe, sống có ích không đợi đến khi có dấu hiệu già rồi
mới tìm cách làm chậm lại hay sửa chữa những khiếm khuyết, sai lệch mà
phải bắt đầu từ rất sớm, ngay từ khi khởi đầu cuộc đời đã phải đáp ứng được
một loạt vấn đề thiết yếu của cuộc sống như: dinh dưỡng, nước, không khí,
ánh nắng mặt trời, vận động, lao động, nghỉ ngơi...
Dinh dưỡng (Nutrition) là nhân tố quan trọng hàng đầu. Dinh dưỡng học
hiện đại chỉ rõ: sức khỏe của con người bắt đầu từ khi còn trẻ, nói chính xác
hơn là từ khi con người còn thời kỳ phôi thai; và để chống suy dinh dưỡng,
phải bắt đầu từ khi người mẹ mang thai, nói đúng hơn trước khi mang thai,
cả người bố, người mẹ tương lai cần có sự chuẩn bị chu đáo về sức khỏe và
tinh thần sẵn sàng mang thai, sẵn sàng làm cha, làm mẹ... Một chế độ dinh
dưỡng tốt phải đủ chất, cân đối và hợp lý phù hợp tuổi tác, công việc, tình
trạng sức khỏe, thời tiết...
Nước (Water) sạch cho ăn uống và sinh hoạt. Nước là nhu cầu thiết yếu của
cơ thể sống, trung bình một người trưởng thành, lao động nhẹ cần uống
khoảng 1,5 - 2 lít nước. Có đủ nước sạch dùng trong ăn uống, sinh hoạt sẽ
tránh được nhiều bệnh như tả, lỵ, thương hàn, giun sán, da, mắt, một số bệnh
phụ khoa... Giải quyết được vấn đề ô nhiễm nước là đã giải quyết được tới
70% số người mắc các bệnh nói trên.
Không khí (Air): Con người sống trong môi trường. Một vi khí hậu lý tưởng:
nhiệt độ môi trường 18-21oC, độ ẩm không khí 40-60%, không khí trong
lành, không ô nhiễm (bụi, khói, hóa chất)... là điều kiện tối thuận cho cơ thể
khỏe mạnh, làm việc hiệu quả, mau bình phục sức khỏe.
Ánh nắng mặt trời (Sun) cần cho mọi sinh vật sống trên hành tinh này. Con
người cũng vậy. Ánh nắng mặt trời giúp cho da tổng hợp vitamin D, vấn đề
là tắm nắng như thế nào? Theo các nhà khoa học, nên tắm nắng vào buổi
sáng dưới mái che hay dưới bóng cây râm mát, trong 5-7 phút, sau tăng lên
15 phút/lần; không phơi mình trên bãi biển dưới trời nắng. Với trẻ em, mỗi
tuần cho bé tắm nắng vài ba lần vào lúc mặt trời mới mọc (trước 9 giờ sáng),
mỗi lần 15 phút sẽ tránh được bệnh còi xương. Về mùa đông, do ngày ngắn,
tia nắng lại chiếu quá xiên, không thúc đẩy da tạo vitamin D, cần bổ sung
vitamin D3. Đương nhiên, khi nào cần bổ sung và bổ sung bao nhiêu thì phải
do các bác sĩ chỉ định bởi nếu quá liều sẽ gây tích lũy canxi trong cơ thể.
Vận động (Exercise) là nhân tố không thể thiếu của một cơ thể sống. Đúng
như quan niệm của người Trung Hoa xưa: “Nước chảy thì không thối; vận
động làm cho thức ăn dễ tiêu hóa, máu được lưu thông, bệnh tật được tiêu
trừ”... Không vận động hoặc ít vận động sẽ dẫn đến trì trệ và bệnh tật. Tất
nhiên, phải là một chế độ vận động hợp lý, phù hợp với tuổi tác và tình trạng
sức khỏe. Thực tế cho thấy những người lao động chân tay, năng tập luyện,
hoạt động của hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa... nhịp nhàng, sức khỏe dồi
dào, ít bệnh tật, tuổi thọ cao. Đơn giản như đi bộ chậm - một hình thái vận
động dễ làm, không đòi hỏi phương tiện kỹ thuật, có thể thực hiện được ở
nhiều nơi, nhiều lúc, phù hợp với mọi người, đặc biệt tốt cho người lao động
trí óc, người làm những công việc tĩnh tại hay người cao tuổi, sức yếu, có
bệnh. Đi bộ huy động được hầu hết hệ thống vận động (cơ - xương - khớp)
vào hoạt động. Chính sự co duỗi các nhóm cơ lớn ở chân đã làm tăng nhu
cầu ôxy và tăng tiêu thụ năng lượng, khiến thở nhanh hơn, cơ tim làm việc
nhiều hơn: tăng tần số tim, tăng tốc độ dòng máu; lượng máu tuần hoàn cũng
tăng. Khi đó, các nhóm cơ không khác gì những “quả tim ngoại biên” tham
gia vận chuyển máu từ chân và các tổ chức trong ổ bụng về tim, do đó đi bộ
làm giảm bớt sự ứ trệ tuần hoàn ở chân và vùng bụng nhất là những người
làm công việc tĩnh tại. Chính sự di chuyển cơ thể trong khi đi bộ khiến các
phủ tạng được mát-xa (massage) nhẹ nhàng, nhu động ruột tăng; dạ dày, ruột
tăng tiết dịch tiêu hóa tránh được trướng bụng, khó tiêu; xương khớp và các
dây chằng trở nên linh hoạt hơn, vững chãi hơn; bộ não được thư giãn, giải
tỏa được căng thẳng về tinh thần, tâm lý, làm đầu óc thư thái hơn, tư duy
sáng tạo hơn. Với người lao động trí óc tuổi cao, đi bộ giúp cho bộ não phục
hồi nhanh hơn sau những giờ làm việc căng thẳng