TÀI LIỆU ĐÀO TẠO LIÊN TỤC
LIỆU PHÁP TRUYỀN TĨNH MẠCH AN TOÀN
HÀ NỘI, 2023
TÀI LIỆU ĐÀO TẠO LIÊN TỤC
LIỆU PHÁP TRUYỀN TĨNH MẠCH AN TOÀN
(Ban hành theo Quyết định số: 62/QĐ-K2ĐT ngày 14 tháng 06 năm 2023)
3
LỜI NÓI ĐẦU
Truyền tĩnh mạch (TM) là thủ thuật xâm lấn phổ biến nhất được áp dụng cho
người bệnh điều trị tại bệnh viện. Những kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy biến
chứng không mong muốn liên quan đến đường truyền tĩnh mạch là một thách thức
về an toàn người bệnh.
Theo quy định của Thông tư liên tịch số 26/2015/TTLT về mã số tiêu chuẩn
chức danh nghề nghiệp điều dưỡng, hộ sinh và kỹ thuật y, nhiệm vụ truyền tĩnh
mạch thuộc phạm vi hoạt động chuyên môn của Điều dưỡng tại bệnh viện và tại nhà.
Việc truyền tĩnh mạch cho người bệnh không thuần túy là thực hiện các bước tiêm
truyền mà còn bao hàm: nhận định hệ thống mạch máu để chọn vị trí truyền phù hợp
với phác đồ điều trị, chọn thiết bị kết nối đường truyền, thực hiện các biện pháp
phòng ngừa nhiễm khuẩn tại vị trí truyền và nhiễm khuẩn huyết liên quan tới lưu
đường truyền, xử lý các tình huống lâm sàng và tư vấn giáo dục sức khỏe cho người
bệnh. Vì vậy, thuật ngữ “Liệu pháp truyền tĩnh mạch – Safe Infusion Therapy” được
sử dụng trong tài liệu này nhằm vừa phản ánh đúng tính chất của can thiệp chuyên
môn và vừa phù hợp với thuật ngữ quốc tế.
Tại Việt Nam hiện nay, tài liệu đào tạo về thực hành truyền tĩnh mạch an toàn
còn sơ sài và chưa cập nhật theo hướng thực hành dựa vào bằng chứng. Hướng dẫn
“Tiêm an toàn” và “Hướng dẫn phòng ngừa nhiễm khuẩn huyết trên người bệnh đặt
catheter trong lòng mạch” được Bộ Y tế ban hành kèm theo Quyết định số
3671/QĐ-BYT ngày 27 tháng 9 năm 2012 nhưng đến nay chưa được bổ sung sửa
đổi. Trong môi Chương trình đào tạo của các trường Đại học Y dược, Cao đẳng Y tế
có nội dung truyền tĩnh mạch nhưng nội dung chủ yếu tập trung vào quy trình kỹ
thuật trên đường truyền tĩnh mạch ngoại vi. Trên thực tế chăm sóc người bệnh có đặt
đường truyền, nhất là đường truyền tĩnh mạch trung tâm tại các cơ sở ytế, người
hành nghề khám chữa bệnh gặp không ít khó khăn do không có tài liệu hướng dẫn
hoặc tài liệu hướng dẫn không đầy đủ. Các cơ sở khám chữa bệnh chưa có sự nhất
quán trong nội dung giảng dạy cũng như tiêu chuẩn thực hành liên quan đến truyền
tĩnh mạch.
Với những thực trạng và yêu cầu cấp thiết như đ ã nê u trên, Hi ệp hội
Điều dưỡng Việt Nam đã chủ trì biên soạn tài liệu đào tạo liên tục (ĐTLT) “Liệu
pháp truyền tĩnh mạch an toàn” phục vụ cho Chương trình đào tạo liên tục “Liệu
pháp truyền tĩnh mạch an toàn” được Hội đồng chuyên môn Bộ Y tế thẩm định và
Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo ban hành theo Quyết định số Ban hành theo
Quyết định số: 62/QĐ-K2ĐT ngày 14 tháng 06 năm 2023.
Nội dung cuốn tài liệu này gồm 09 bài đúng theo Chương trình được ban hành.
Với môi bài, gồm có các phần: mục tiêu được viết ở đầu và các câu hỏi lượng giá
được viết ở cuối. Môi bài sẽ giúp học viên tập trung vào những nội dung chính cần
học, cần thực hiện. Sau khi học, học viên trả lời được các câu hỏi và thực hiện được
các kỹ năng chứng tỏ học viên đã đạt được mục tiêu học tập. Nội dung của những
bài có thực hành quy trình kỹ thuật được trình bày thành hai phần: 1) Phần lý thuyết;
2) Phần thực hành. Cuối cuốn tài liệu là đáp án các câu hỏi và danh mục các tài liệu
tham khảo của giảng viên khi biên soạn. Nhóm tác giả tham gia biên soạn cuốn tài
liệu này đều là những người có nhiều kinh nghiệm về thực hành lâm sàng, đào tạo
và nghiên cứu.
4
Nhóm tác giả trân trọng cảm ơn ý kiến cố vấn quý báu của ThS. Phạm Đức
Mục - Chủ tịch Hiệp hội Điều dưỡng Việt Nam, PGS. TS. Nguyễn Lân Hiếu –
Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Chuyên gia đầu ngành về tim mạch, GS.TS.
Phạm Thị Minh Đức - Nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội và các
chuyên gia của Hội đồng thẩm định Chương trình và Tài liệu của Hội Điều dưỡng
Việt Nam và Bộ Y tế. Xin chân thành cảm ơn sự nô lực của các thành viên Ban biên
tập đã dành nhiều thời gian và công sức để xây dựng Chương trình và Tài liệu đào
tạo liên tục “Liệu pháp truyền tĩnh mạch an toàn”.
Trân trọng cảm ơn Công ty Becton Dickinson tại Việt Nam đã hô trợ xây dựng
và in ấn tài liệu.
Tài liệu này được xuất bản lần đầu, chắc chắn còn thiếu sót. Chúng tôi rất
mong nhận được sự đóng góp từ Quý độc giả đồng nghiệp để tài liệu ngày một hoàn
thiện hơn.
BAN BIÊN SOẠN
TRƯỞNG BAN
TS. Trần Quang Huy
5
BAN BIÊN SOẠN
TRƯỞNG BAN
TS. Trần Quang Huy
Phó Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam;
Phó trưởng khoa KHSK, Đại học Thăng Long.
BAN BIÊN SOẠN
TS. Trần Quang Huy
Phó Chủ tịch Hiệp Hội Điều dưỡng Việt Nam,
Phó trưởng khoa KHSK, Đại học Thăng Long
ThS. Phạm Thu Hà
Tổng thư ký Hiệp Hội Điều dưỡng Việt Nam, Chủ
tịch Chi Hội Điều dưỡng Nhi khoa
ThS. Ngô Thanh Hải
Quản lý lâm sàng, Becton Dickinson ViệtNam
Hội Điều dưỡng Việt Nam
ThS. Nguyễn Hồng Dũng
Phó trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Đa khoa
Tâm Anh Hà Nội
TS. Nguyễn Thị Minh Chính
Giám đốc Trung tâm Thực hành tiền lâm sàng,
Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định
ThS. Nguyễn Thị Vân Anh
Trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Đa khoa
Quốc tế Vinmec Đông Bắc
ĐDCK1. Bùi Thị Thủy
Trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung
ương
ThS. Trương Thị Kim Duyên
Phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương
ThS. Trần Văn Oánh
Trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Hữu nghị
Việt Đức
ThS. Chu Văn Long
Phó trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Hữu
nghị Việt Đức
ThS. Nguyễn Xuân Vinh
Điều dưỡng trưởng Trung tâm Tim mạch và Lồng
ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức
ThS. Nguyễn Thị Hồng Minh
Trưởng phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Đại học Y
dược Tp. Hồ Chí Minh
ThS. Nguyễn Thị Ánh Nhung
Phòng Điều dưỡng, Bệnh viện Đại học Y dược Tp.
Hồ Chí Minh