Ụ Ụ M C L C

Ợ Ồ Ợ Ặ Ừ

Ữ Ế Ề

ƯƠ Ị

Ố Ố Ậ

 V  CH NG APHU………………………………..2  V  NH T………………………………………….11  R NG XÀ NU……………………………………..24  NH NG Đ A CON TRONG GIA ĐÌNH………...34  CHI C THUY N NGOÀI XA…………………… .42 Ồ  H N TR NG BA­DA HÀNG TH T……………52  THU C…………………………………………….57 ƯỜ  S  PH N CON NG I…………………………..61 Ả  ÔNG GIÀ VÀ BI N C …………………………..66

­1­

I.

Ể :ả 1. (cid:0) ễ

VỢ CHỒNG A PHỦ                                                                                                                                                                                               ­Tô  TÌM HI U CHUNG: Hoài­ Tác gi   Tô Hoài tên khai sinh là Nguy n Sen, sinh năm

(cid:0) ứ ớ ự

1920.  ộ Là m t nhà văn l n có s c vi ọ ồ ộ văn h c đ  s , phong phú, ông vi ắ ể ệ   ế ồ t d i dào, có s  nghi p ư ạ ế t “ nh  ch y thi”. ụ ậ

ặ ề

nhi u vùng đ c bi (cid:0) Văn Tô Hoài có l ừ ữ ồ t ộ ườ ọ i đ c.

(cid:0) Ông hi u sâu s c v  đ i s ng, phong t c t p quán c a ủ   ề ờ ố ệ ề t là mi n núi. ố   ỉ ố ầ i tr n thu t hóm h nh, sinh đ ng, v n ộ ứ ượ ưở ả ng  d i dào có s c lôi cu n, lay đ ng ng c Gi (cid:0) Năm 1996, ông đ ọ   ề ng HCM v  văn h c ậ ố i th

ệ (cid:0) ẩ ư ế ộ ệ   D  mèn phiêu l u kí, O chu t, Truy n

ậ ngh  thu t. Tác ph m chính:  Tây B c…ắ

ả (cid:0) ợ

ắ ả ủ ế

ộ ộ

ế ự ế ủ ắ

ố ồ

ắ ườ ộ ủ ứ ề ả ạ ơ ồ 2. Hoàn c nh sáng tác VCAP:  ủ  (1952) in trong t p ậ Truy nệ   ồ Truy nệ  “V  ch ng A Ph ” Tây B c(1953),     là k t qu  c a chuy n đi dài 8 tháng   ả   ậ i thâm nh p th c t  c a Tô Hoài cùng b  đ i vào gi ố   ế phóng Tây B c. Trong chuy n đi này, Tô Hoài đã s ng ớ ồ   và g n bó nghĩa tình v i đ ng bào các dân t c Thái, ộ M ng, Mông,… Chính cu c s ng c a đ ng bào các   ể  dân t c mi n núi đã kh i ngu n c m h ng sáng t o đ

­2­

ồ ệ ệ t  ế Truy n Tây B c

ơ ắ   ắ   ( g m 3 truy n ng n : ủ (cid:0) ả ả ộ ng H i văn ợ ồ ưở i th ườ ấ i nh t – Gi

ườ ượ ặ c t ng gi t Nam 1954­1955.

ổ ẻ ẹ

ộ ạ

ố ị ắ ề ị

ợ ấ ờ

ư ị ự ử  t

ề ứ ắ

ộ , nh ng vì th ị ố ơ ự ứ ả

ứ ề Tô Hoài vi ứ ấ ứ C u đ t c u m ng, M ng Gi n, V  ch ng A Ph ). ệ Truy n đ ệ ệ ngh  Vi t:ắ   3. Tóm t (cid:0) M  là cô gái Mèo tr  trung xinh đ p, có tài th i sáo, yêu ị   ố ẹ  ộ ố ự  do và khát khao m t cu c s ng h nh phúc. Vì b  m t ạ   ế thi u n  nhà th ng lí Pátra, M  b  b t v  làm dâu g t ợ   n . M y tháng tr i, đêm nào M  cũng khóc. M t đêm ươ   ị ố ng M  tr n v  nhà, đòi ăn lá ngón t ủ   cha cô v t n m lá ngón đi. T  đó M  s ng c  c c, t i   nh c trong nhà th ng lí , m t d n ý th c ph n kháng, tê li

ế ấ

ấ ượ ế

ẽ ế ố ấ ậ ờ ố ị

ấ ắ ơ

ộ ừ ấ ầ ố ụ ứ ệ t hoàn toàn v  tri th c và ý th c. (cid:0) Mùa xuân đ n, c nh đ t tr i đ p đ , ti ng sáo v ng ả ờ ẹ ọ   ổ ổ ị ố   ế ị t tha, b i h i, M  lén l y r đ n thi u u ng, M  u ng ố ư ố ự ừ   c t ng bát nh  mu n nu t đi bao u t h n trong lòng. ề ế ị ỗ ậ   t tha yêu đ i. M  mu n đi Lòng M  tr i d y ni m thi ệ ị ồ ử ư ch i xuân nh ng As  (ch ng M ) xu t hi n, h n không   ứ nói năng gì trói đ ng M  vào c t.

ủ ị ồ ề

ượ ư ử

ử ườ ở ạ ợ i

ủ ể ổ ắ ấ ử ị

(cid:0) A Ph  là chàng trai m  côi, kh e m nh, gan góc, là ủ ỏ   ề ơ ướ ủ ni m m     c c a nhi u cô gái nh ng  A Ph   không ơ ủ   ể ấ ợ c v  vì nghèo. Do A S  phá đám ch i c a th  l y đ ủ ị ắ   ả ủ trai gái trong b n nên   Aph  đánh As . A Ph  b  b t, ậ ở ạ ạ ị đánh đ p, b  ph t v  và tr  thành ng    g t n  cho ố nhà th ng lí  ộ ầ ố ề ộ

ị ẫ ế ự ố

ướ ấ

ậ ị (cid:0) M t l n A Ph  đ  h  b t m t n a con bò nên b  nhà   ắ ồ   ấ th ng lí b t trói vào c t. M y đêm li n M  v n ra ng i ả ế ử ế   bên b p l a, th n nhiên không màng đ n s  s ng ch t ắ   ư ủ ủ c a A Ph . Nh ng khi nhìn th y hai dòng n c m t ị ấ ủ ế ươ ủ   ng, cô nghĩ đ n cái đêm mình c a A Ph , M  th y th ắ ẻ ộ ị   i ác, k  thù.  M  đã c t dây trói cho b  trói và nh n ra t

­3­

ộ ượ ườ ố ồ ợ i   thành   v   ch ng,   đ

ể ủ ở ỏ ồ ộ ưở

ồ i phóng H ng Ngài.

(cid:0) ườ ủ ề ố i dân mi n núi ụ ủ i nh c c a ng i tăm, t

(cid:0) ề ng hào mi n núi. (cid:0) ứ ủ ọ ườ i ác c a b n c c s c s ng mãnh li t, quá trình đ ng lên t

ệ ờ ộ ự    i phóng cu c đ i mình và đi theo cách

ủ ề ắ ề   ế ủ A Ph  và cùng ch y tr n kh i H ng Ngài. Đ n Phi ng   c   giác   ng   cách Sa   hai   ng ạ   ng du kích, sau này m ng, A Ph  tr  thành ti u đ i tr ở ề ả tr  v  gi 4. Ch  đủ ề :  ộ ố Cu c s ng t Tây B c.ắ ộ ố T  cáo t ượ ứ ố ấ Th y đ ả ấ đ u tranh gi ườ ạ m ng c a ng i dân mi n núi Tây B c.

II.

ẩ ị ở ầ đ u tác ph m:

ơ loi.

ế ự ỏ ự  ­> ki p nô c thái c  ng a

ụ ặ ặ ị i

ự ằ

ườ ọ ủ ạ TÁC PH M.Ẩ ị 1. Nhân v t M . ệ ủ ự ấ a. S  xu t hi n c a M   (cid:0) Hình  nh “m t cô gái”:  ộ ả  ­>câm nín, vô c m.ả ả ồ + ng i bên t ng đá ẻ ự ướ ử  ­> s  cô đ n, l + tr c c a ự  ­> thân ph n trâu, ng a. ậ ạ + c nh tàu ng a ướ ẻ ủ ợ + quay s i, ch  c i, cõng n .ệ l ẫ ồ ườ ượ  ­> nh n nh c, cam ch u. + cúi m t, m t bu n r i r  Th  pháp t o tình hu ng “có v n đ ” nh m gây s  chú ố ề ấ ạ   ậ   ậ ề ố i đ c v  s  ph n và tâm tr ng c a nhân v t

ủ ở ý   ng chính.

ố ẹ ế

ộ ế ổ ị ả ồ

ầ ườ ế t bao nhiêu ng

ổ ổ ị ộ ờ ủ ố ậ ị b. S  ph n, cu c đ i c a nhân v t M : ề ướ  Tr c khi v  làm dâu nhà th ng lí Pá Tra: (cid:0) M  là m t cô gái Mèo xinh đ p, n t na, có tài th i sáo ị   ị   ứ ẵ (Trai đ n đ ng nh n c  chân vách đ u bu ng M , M ỏ th i sáo gi   i mê, ngày đêm i...có bi th i sáo đi theo M ).

­4­

ả ự ộ ườ ế i con hi u th o, yêu t do, chăm lao đ ng,

ẽ có s c s ng m nh m . ượ ế ộ ờ (cid:0) M  là ng ị ứ ố (cid:0) M  đã t ng yêu và đ ừ c yêu, t ng có m t th i thi u n ữ

ừ ị ạ h nh phúc.

ề ố

ị ớ ố

ợ ụ ướ ề ợ ủ p v  c a ng

 Sau khi v  làm dâu nhà th ng lí Pá Tra:     Nguyên nhân: (cid:0) Vì món n  truy n ki p c a cha M  v i nhà th ng lí. ế ủ (cid:0) Vì t c c ườ ạ ợ ị ở  M  tr  thành con dâu g t n  nhà th ng lí Pá Tra (nô l

i H’Mông. ố ệ

ố ờ

không công su t đ i).  Cu c đ i làm dâu g t n : ạ ợ (cid:0) ị (cid:0) ứ ề ể t, áp b c v  th  xác:  ậ ầ ố ố ể

(cid:0)

ộ ờ ộ B  bóc l ệ Làm vi c qu n qu t su t năm, su t tháng, không k ngày đêm. ự B  đ i x  nh  con trâu, con ng a ụ ộ ườ ộ ộ  M  bi n thành m t th  công c  lao đ ng, m t ng ứ i tù

ố ị ố ử ư ị ế ổ (cid:0) ề ọ

kh  sai trong nhà th ng lí ạ B  đày đ a, trà đ p v  tinh th n: ậ ả ầ ấ ầ ứ

(cid:0) M  ch p nh n c nh ng  và m t d n ý th c ph n kháng ả ị ưở ng mình

ổ ồ ị ị ấ Ở ộ ổ ị  lâu trong cái kh  M  quen kh  r i, M  t

ặ ị “  cũng là con trâu, con ng a”.ự (cid:0) M  câm l ng, không nói, ch  "

ệ ị ầ

ế

ắ ng hay n ng”.

ộ ố ị

i c a M  cũng tăm t ư ề ươ ị ố ỉ ư lùi lũi nh  con rùa nuôi   trong xó c aử " ­> so sánh đ c đáo làm n i b t n i c c ổ ậ ỗ ự   ộ ụ ủ nh c c a M ề ờ ị ấ ế  M  m t h t ý ni m v  th i gian, không gian, b  c m tù   ầ “Căn bu ng M  n m “kín mít, ị ằ ấ ụ ơ   n i ng c th t tinh th n  ằ ế ử ổ ộ ỗ  vuông b ng bàn tay. Lúc   có m t chi c c a s  m t l ắ ỉ ấ   t là nào trông ra cũng ch  th y trăng tr ng, không bi ủ   ợ ươ ấ ồ s Căn bu ng  y g i ra không khí c a ố   ệ ạ ủ ộ m t nhà tù mà cu c s ng hi n t i, ờ ị   ng lai cũng m  m t. M  s ng mà nh  đã nhìn v  t

­5­

ch t.ế

ố ờ ừ ộ trung,   yêu   đ i,   ham   s ng   M   tr

ị ề ị ố

ế ư

ố ả ậ i ph  n

ườ ấ ề  T   m t   cô   gái   tr ị ở  ẻ ườ ộ   i vô c m, không tình yêu, không thành m t con ng ệ ọ khát v ng, b  tê li   t hoàn toàn v  tri giác. M  s ng mà nh  đã ch t. ị  M  là hình  nh tiêu bi u cho s  ph n ng ề

ườ , gieo vào lòng ng

ậ ề

ể ụ ữ   ả ạ ề   mi n núi, là b n cáo tr ng đanh thép nh t v  quy n ườ ị ướ ồ   ạ ố  tâm h n c đo t tri i b  t s ng con ng ứ ố ớ ộ   ề ể ế .  Đi u đó có s c ám  nh đ i v i đ c đ n th  xác ươ . ữ ả gi ng ứ ố ữ ệ ể ừ t đ  t ả i nh ng xót th  S c s ng ti m tàng trong  nhân v t M : ị (cid:0) Nh ng ngày đ u khi m i v  làm dâu: (cid:0) ầ ấ ọ   t

ặ ả ắ ị ư

t.  ­> hành ụ i nh c.

ượ ố ộ

 Chính khát v ng đ ế ố ỏ ệ ạ ọ ị ấ ậ ị

ế

ằ ạ ế ế ế ẽ ỏ ố

ớ ề ế Có đ n hàng m y tháng đêm nào M  cũng khóc ­>gi ướ ầ ế ệ c m t ph n kháng th m l ng nh ng quy t li n (cid:0) M  tr n v  nhà, l y cha, đ nh ăn lá ngón t ạ ề ị ị ố ự ử  t ị ố ủ ộ i, không cam ch u s ng t đ ng ch i b  hi n t ộ ố c s ng m t cu c s ng đúng nghĩa   ạ   ộ ố đã khi n M  không ch p nh n cu c s ng b  chà đ p, ự  ị ố s ng không b ng ch t. M  tìm đ n cái ch t chính là s ả ph n kháng m nh m  mong thoát kh i ki p s ng trâu   ng a.ự ữ

ủ ỏ

ệ ế

i, ti ng chiêng…) và đ c bi ọ ử ế ơ ậ

ở ạ ủ ồ ế   i c a ti ng l

ữ (cid:0) ế ạ ầ ọ i

ị ồ ườ ủ ị (cid:0) Nh ng đêm tình mùa xuân trên núi cao: (cid:0) Không khí mùa xuân v i màu s c r c r , âm thanh r n ắ ự ỡ ộ   ế   ỏ ủ ràng (màu vàng c a c  gianh, màu đ  c a váy áo, ti ng ặ ườ   t là âm thanh ti ng sáo c ị ờ đã kh i d y ng n l a yêu đ i trong M . (cid:0) Quá trình h i sinh g n v i s  tr ắ ớ ự ở  đi tr ị ổ ồ sáo và nh ng thay đ i trong tâm h n M : ấ ầ L n (1): ­ Ti ng sáo l p ló ngoài đ u núi v ng l ổ ổ ế t tha, b i h i.               ­  Lòng M  thi ầ ẩ               ­  M  ng i nh m th m bài hát c a ng i đang

­6­

th i.ổ ế ả ứ ậ ộ

ề ặ ị ị ầ ế ữ

(cid:0) ế  Ti ng sáo đánh th c nh ng c m nh n v  cu c s ng ố   ữ ị ạ   i trong M , l n đ u tiên sau bao ngày câm l ng, M  l ậ ộ   ấ c t lên ti ng hát, trái tim rung lên nh ng nh p đ p r n ràng. ầ L n (2): ­ Ti ng sáo g i b n đ u làng.

ầ ữ ị ổ   c (M  th i

ướ ổ ỏ ọ ạ ề   ­  Lòng M  s ng v  nh ng ngày tr ườ i mê ngày đêm th i ị ố i, bao ng sáo gi

sáo đi theo M ).ị

ấ ậ ế ư ố

ộ ố

 Men r

ế

ượ ờ ỷ ệ ấ ủ

(cid:0) ầ ờ ầ ơ ử ế ẫ ạ ọ l ng  bay

ườ ị ố   ượ ổ ị ố u bên b p và th i sáo. M  u ng ­  M  u ng r ự ừ “ c t ng bát   ” nh  u ng đi bao u t h n, cay ờ ụ ủ ắ đ ng, t   i nh c trong cu c đ i, u ng cho mau say, mau quên.  ồ ứ   ị u đã dìu tâm h n M  theo ti ng sáo, đánh th c ẹ ủ   ị ọ ề ph n đ i đã m t c a M , g i v  bao k  ni m đ p c a th i con gái. L n (  3):  ­  Ti ng  sáo  g i  b n yêu v n l ngoài đ ng.

ị ấ ơ ướ   ng

ư ữ ­   M  th y ph i ph i tr nh  nh ng đêm “ i, lòng vui s ị ấ ướ ”. M  th y

ẻ ị ừ ừ ướ ở ạ ớ  l ế t ngày tr t ố ị ồ c ơ ị ế n u có t mình còn tr  , M  mu n đi ch i.  b

c vào bu ng. M  nghĩ “  ị ẽ

ế

ư ộ ợ

ế ả ồ

ọ ử ở ị

ự ạ ủ i. (cid:0) ạ ầ ầ

ố ­  M  t ắ n m lá ngón trong tay , M  s  ăn cho                    ch t ngay”.  Ý  nghĩ  và  hành đ ng  r t  l ấ ạ     lùng  nh ng h p  lý.  Khi ổ   ữ ti ng sáo làm h i sinh nh ng c m xúc thanh xuân, th i ứ   bùng ng n l a khát khao trong M  thì nó tr  thành s c ộ ớ ạ m nh xung đ t v i tr ng thái vô nghĩa c a th c t ậ ờ ị ế L n (4):  ­  Ti ng sáo r p r n trong đ u M . ơ ị                ­  M  mu n đi ch i.

ỡ ắ ấ ố ế ộ ỏ ­  M  ị “ l y  ng m , x n m t mi ng b  thêm

­7­

ộ ờ ắ ố ị ố ủ   i c a

vào đĩa  đèn cho sáng”               ­>M  mu n th p lên ánh sáng cho cu c đ i tăm t mình.

ấ ạ i tóc, v i

ấ ị ử ạ phía trong vách ớ tay l y cái váy hoa   ể   ", M  s a so n đ  đi

ị ­ “M  qu n l ắ ở v t  ch i.ơ

ệ ậ ồ ị  Ngh  thu t phân tích tâm lý s c s o, tâm h n M  đã h i ồ

ố ự (cid:0) do bên ngoài. ữ ớ ư ế ầ ộ ắ ả ộ ố ị

ế sinh, cô mu n tìm đ n v i cu c s ng t ơ   L n (5):  ­  Ti ng sáo đ a M  đi theo nh ng cu c ch i, đám ch i.ơ

ử ơ ượ ị

ứ ị ư ế ­   As  trói đ ng M  vào c t, h i r ồ n ng nàn, M  nh  không bi ộ u còn ị t mình đang b

trói.

ư

ữ ướ ị

ế ự

ổ ứ ự

ủ ộ

ư ị c đi nh ng tay chân đau không ­  M  vùng b   ỉ  ế ượ ự c a đ c. M  không nghe ti ng sáo n a, ch ị  ạ còn nghe ti ng chân ng a  đ p vào vách. M ằ th n th c nghĩ mình không b ng con ng a. ị ị t đ

→ Hành đ ng “tháo cũi s  l ng” c a M  b  As  vùi d p ậ   ử ổ ồ ể ậ ắ ượ ứ ố   phũ phàng nh ng nó không th  d p t c s c s ng ậ   ự ỗ ề ị ề ệ t   trong   M .   Đây   là   ti n   đ   cho   s   tr i   d y mãnh  li ữ ị ủ ệ ể ơ ẽ ơ m nh m  h n, tri   t đ  h n c a M  trong nh ng đêm mùa đông.

ư ộ ụ  Tô Hoài đã miêu t ti ng sáo nh  m t d ng ý ngh

ị ỉ ậ ể

ứ ố ẽ

ị ẫ ỉ ề ả ế ệ   ế ồ ể ượ   thu t đ  lay t nh tâm h n M . Ti ng sáo là bi u t ng ự ố ọ ủ ổ   ọ c a khát v ng s ng, tình yêu, t  do, là ng n gió th i ộ ắ ố ử ưở ị t trong M . bùng lên đ m l a t ng đã ngu i t ị ủ ặ ự ồ Tô Hoài đã đ t s  h i sinh c a M  vào tình hu ng bi   ế   ự ệ ọ ị k ch: khát v ng mãnh li t ­ hi n th c phũ phàng khi n ạ ị   cho s c s ng trong M  càng bùng lên m nh m . Thông ứ ố ử ắ ệ ố đi p mà nhà văn mu n g i g m là: s c s ng c a con   ể   ặ ẫ ườ ị ng i cho dù b  gi m đ p. b  trói ch t v n không th ệ ạ ế   i bùng cháy ch t mà luôn âm    cháy,  khi có đi u ki n l

­8­

ộ ữ ộ d  d i. ữ ‒ Nh ng đêm mùa đông trên núi cao và hành đ ng c t ắ

dây trói cho A ph :ủ

ể ổ ủ ị + A ph  vì đ  h  ăn m t n a con bò nên b  trói đ ng ứ   ấ ử

ờ gi a tr i đông giá rét.

ữ ấ ủ ị ị ẫ + M y đêm li n khi nhìn A ph  b  trói “ M  v n th n ả

ơ ề ổ ử nhiên th i l a, h  tay”

ử ậ ị

ả ạ ả ặ

ứ ố + Sau “đêm tình mùa xuân” b  A s  vùi d p phũ phàng, i, hình i tr  v  tr ng thái câm l ng, vô c m. V  l i b  trói đ ng trong nhà th ng lý đã không còn

ạ ớ M  l ả xa l

ố ướ ắ ấ ị ạ ở ề ạ ườ ị nh ng ị ữ  v i M  n a. ‒ Khi nhìn th y “ dòng n ấ

ủ ự ị c m t l p lánh bò xu ng hai ủ hõm má xám đen” c a A ph , trong M  có s  thay đ i:

c mình cũng b  trói “n

i đêm năm tr ệ

+ M  nh  l ớ ạ ị ả ố ự ồ ổ ắ ủ

ổ ị ắ   ướ ướ c m t ượ   ế ố c”. t lau đi đ ch y xu ng mi ng, xu ng c  không bi ứ   ủ ướ ả c m t c a A ph  đã đánh th c S  đ ng c m, dòng n ị trái tim khô héo c a M . ế ủ ườ ế ị ế i đàn bà b  trói đ n ch t trong nhà + M  nghĩ đ n ng

ế ủ ủ ị này. ị ế   ng c a A ph  “ ch t

+ M  nghĩ đ n k t c c th m th ế ụ ươ ế ế đau, ch t đói, ch t rét, ph i ch t”. ự ộ ủ ố ả ả + M  nh n ra s  đ c ác c a cha con th ng lý “ chúng nó

ế ậ ị ậ ộ th t đ c ác”. ị ứ ề ệ

ợ ế ẽ ị ủ ế ộ ấ

ằ + M  suy nghĩ v  vi c c u A ph  và ch t nghĩ r ng “   ủ ố   mình s  b  trói thay vào chi c c t  y” n u A ph  tr n thoát. ố ươ ế ắ + Cu i cùng lòng th

ườ ắ

ứ ị i r i t ế ị  th + Th

ỗ ợ  ng ng ủ hãi trong M , M  quy t đ nh c t dây trói c u A ph . ủ ồ ủ ị ườ ồ ự ươ ị ạ i đã chi n th ng n i s ứ ng mình, c u A ph  r i M  c u l y mình. M  vùng ch y theo A ph  vì “ ị  ở

ươ ng ng ố ự ứ ấ mu n t đây thì ch t”.ế

­9­

ầ ‒ Hành đ ng M  c t dây trói cho Aph  cũng chính là t ề

ộ ư ề ờ ộ ắ ợ ờ

ộ ả ấ ế

ế ệ

ấ ự ườ

ọ ớ ặ ị ộ ờ ủ i sáng trong cu c đ i c a M .

ấ ủ ậ ậ

ươ ố

ạ ng đ i Vi ổ ừ ộ ọ

ệ ư ố ự ứ  đ ng lên tìm cách gi ậ ị ờ

ủ ọ

ọ ự  ủ ị ắ ộ   ườ ng quy n trói bu c tay c t s i dây th n quy n và c ợ   ấ ầ ấ cu c đ i mình. Hành đ ng  y đ y b t ng  nh ng h p ế ị ồ   ứ ủ t y u c a bao nhiêu áp b c b  d n lý, nó là k t qu  t ể ệ   ả ự ế t, th  hi n nén nay bi n thành s  ph n kháng quy t li ị ừ ệ ứ ố    do mãnh li t trong M . T  đây s c s ng và khát v ng t ộ ươ ở ộ đánh d u m t ch ng đ   ng m i, m  ra m t t ng lai ươ t ‒ M  là nhân v t thành công b c nh t c a văn xuôi cách ị   ạ   t Nam. T  m t cô gái s ng trong m ng đ ệ   ớ ọ đ a đày, đau kh  nh ng v i khát v ng s ng mãnh li t ủ   i thoát cho c a mình, M  đã t ự ấ ộ   chính cu c   đ i  mình.  Nhân v t  M   cho th y s   trân ấ ố ẹ ữ ướ c nh ng ph m ch t t tr ng c a nhà văn tr   t đ p và ườ ủ khát v ng chính đáng c a con ng ị ẩ i.

ủ ậ 2. Nhân v t A ph . ả a.Hoàn c nh đ c bi ả ồ ườ i thân, không gia

ị ệ

ủ ệ ủ ặ t c a A ph : ‒ M  côi c  cha l n m , không ng ẹ ẫ đình, s ng sót qua tr n d ch b nh. ồ ủ ố

ị ắ ị ế ố ồ

ạ ỏ  thành chàng trai kh e m nh, tháo vát “bi

ấ ạ ạ ế   t   i và đi săn bò tót r t b o”, con

ậ ố ‒ B  b t bán xu ng d ướ ấ i cánh đ ng th p, A ph  không   ằ   ư ạ ố ch u, tr n lên núi, l u l c đ n H ng Ngài, s ng b ng ngh  làm thuê. ‒ A ph  tr ủ ở ưỡ i cày gi i cày…l đúc l ề gái trong làng “nhi u ng i mê”.

ư ấ ỏ ườ ủ ‒ Nh ng vì nghèo nên A ph  không l y n i v . ổ ợ

b.

ẽ ạ ấ

ủ ổ ị ắ ư ấ ố ướ ủ ủ Tính cách c a A ph : ‒ A ph  gan góc, m nh m  và r t táo b o: ạ + 10 tu i b  b t bán xu ng th p nh ng gan b ng, không

­10­

ố ch u đã tr n lên núi.

ấ + S n   sàng   tr ng   tr   k   x u,   không   khu t   ph c   tr ị ẻ ấ

ủ ừ ề ướ   c ử

ng quy n. A ph  dám kéo cái vòng b c c a A s ế

ụ ạ ủ ơ ộ ư ậ ị

ỳ ữ ị ạ ạ ố ị ọ ề

ị ẵ ườ c ố xu ng mà đánh khi chúng đ n phá đám cu c ch i.  + Khi b  ph t v  qu  gi a nhà ch u tr n m a đòn tàn b o ạ   ủ ủ   c a   b n   th ng   tr ,   A   ph   không   h   than   vãn,   thanh minh. ứ ự ộ ỏ do, chăm lao đ ng:

ố ‒ Có s c kh e phi th + Khi tr  thành ng ở

ị ng, yêu t ủ ẫ   ườ ở ạ ợ  g t n  nhà th ng lý, A ph  v n ẫ ề ở ườ   ng quy n, v n là chàng

ườ i  ụ ừ ủ ự

ấ không b  khu t ph c b i c  do c a núi r ng. trai t ề ả ể ọ

ệ ổ ự ẫ

+ Ph i làm nhi u công vi c n ng nh c, nguy hi m “ đ t ố   ặ ư   ừ r ng, săn bò tót, b y h , chăn bò, chăn ng a...” nh ng ẫ v n không kêu ca. ớ ắ ổ ể ề ệ ả ố + Th n nhiên nói v i th ng lý v  vi c đi b t h  đ  “ l y ấ

ộ ộ

i” ạ

công chu c t ứ ố ị ắ ự ủ

ầ ứ

ị ắ ệ ứ + Khi đ ủ ẫ   t s c A ph  v n

ừ ả

‒ Có s c s ng m nh m : ẽ + Khi b  b t trói vào c c, b  b  đói, A ph  có s  ph n ả   ị ỏ ọ   kháng “ nhay  đ t vòng mây, nhích d n dây trái sang m t bên”. ượ ậ ứ ủ ố ẫ

ố c M  c t dây trói, dù đã ki ạ “qu t s c vùng lên ch y”. → A Ph  là hình  nh ng ườ ư ậ ấ  do. Là con ng

ụ ấ ớ ị

ề ề

ữ ệ ậ

ậ ố ậ ộ ượ ự ị ậ ng nhân v t s ng đ ng, chân th c ( M , A Ph ủ

ắ   i thanh niên núi r ng Tây B c ổ ọ   có s  ph n đau kh  nh ng v n không nguôi khát v ng ầ   ườ ự i ch t phác, s ng phóng khoáng g n t ở ườ   gũi  v i   thiên  nhiên,   không  b   khu t  ph c   b i  c ng ầ quy n và th n quy n. ặ ắ ề 3. Nh ng nét đ c s c v  ngh  thu t. ‒ Ngh  thu t xây d ng nhân v t: ự ệ + Hình t ).

ủ ế ị ượ ạ ạ ừ + M  ch  y u đ c kh c ho  qua tâm tr ng, t cái nhìn

ắ ­11­

ể ứ ố

ừ c nhìn t

ộ ạ

ệ ộ + A ph  ch  y u kh c h a qua hành đ ng, đ ắ ủ ủ ế ể ấ ượ ự bên ngoài đ  th y đ ả ậ ẻ ẹ bên trong đ  làm rõ v  đ p và s c s ng n i tâm ượ ọ ẽ c s  gan góc, m nh m . ậ

tâm lý nhân v t: ị ủ

ễ ợ ắ

‒ Ngh  thu t miêu t + Di n bi n tâm tr ng c a M  khi mùa xuân v . ề ạ ế + H p lý, logic trong đêm đông c t dây trói cho A ph . ủ ‒ Ngh   thu t   tr n   thu t   uy n   chuy n,   linh   ho t,   k ắ

ể ể ạ ậ ể

ậ ắ ế ẫ

t khéo léo. ụ ậ

ầ ệ ọ ệ chuy n ng n g n, d n d t tình ti ủ   ả t tài miêu t  thiên nhiên và phong t c, t p quán c a ề ệ ườ i dân mi n núi. ‒ Bi ng

ữ ạ

‒ Ngôn ng  sinh đ ng, ch n l c và sáng t o, câu văn giàu ọ ọ ẫ ạ ấ ộ ơ ấ tính t o hình và th m đ m ch t th .

ệ ậ III. Luy n t p:

ậ 1. Phân tích nhân v t M  trong TP VCAP ứ ố 2. Phân tích s c s ng ti m tàng trong nhân v t M  t ị

ị ừ ồ ị ề ố ậ ỏ ố

ể ậ

khi b ế ắ ề b t v  làm dâu nhà th ng lí đ n khi tr n kh i H ng Ngài. ị ố 3. Qua s  ph n hai nhân v t M  và Aphu, hãy phát bi u ý ế ủ ạ ủ ị ề ẩ ậ ị ki n c a anh/ch  v  giá tr  nhân đ o c a tác ph m.

Ặ Ợ V  NH T ­ Kim Lân ­ ­

Ể I.

TÌM HI U CHUNG: :ả

ễ ậ 1. Tác gi (cid:0) Kim Lân ( 1920­2007), tên th t là Nguy n Văn Tài, quê

ở ắ B c Ninh.

­12­

(cid:0) ế

ề ự

ộ ầ ủ ậ iườ  v iớ   thu n h u nguyên th y

ề ạ ắ ệ ế ấ   t truy n ng n, ông vi t r t chân Là cây bút chuyên vi ườ ở ộ ố ộ th c, xúc đ ng v  con ng    nông thôn i và cu c s ng  ề ớ  đ t,ấ   v iớ   ộ “   nhà   văn   m t   lòng   m t   d   đi   v   v i   ộ ố ủ  c a cu c s ng nông ng   thôn”. (cid:0) Ông vi

ấ ụ t r t hay v  phong t c và sinh ho t văn hóa ậ i nông dân th t thà, ch t phác

ưở ướ ề ế ấ ườ ữ ề làng quê, v  nh ng ng ỉ mà thông minh, hóm h nh, tài hoa. i   th ọ   c   v   văn   h c ng   nhà   n

(cid:0) Ông   đ ệ ậ ượ c   nh n   gi ậ (cid:0) ợ ồ : “Nên v  nên ch ng” , “Con chó x uấ

ả ngh  thu t năm 2001. ẩ Tác ph m chính xí”...

ệ ụ ư ế

ợ ố ả ạ ư

ả 2. Hoàn c nh sáng tác:  ‒ Truy n ng n “V  nh t” ti n thân là ti u thuy t “Xóm ắ ề ế ặ ừ ạ ấ t ngay  n n đói năm 1945, vi ng  c ”, l y b i c nh t sau khi cách m ng tháng 8 thành công nh ng còn dang ấ ả ở d  và m t b n th o.

ư ‒ Sau khi hòa bình l p l

ầ ố ệ ệ ậ ạ ph n c t truy n cũ và vi ộ   i (1954), Kim Lân đ a vào m t ắ ế ạ t l i truy n ng n này.

ẩ ượ ấ ậ ‒ Tác ph m đ c in trong t p “Con chó x u xí”.

ề ợ ặ

ậ ẻ ả

ớ ấ ề

3. Ý nghĩa nhan đ  “V  nh t”:  (cid:0) Nhan đ  nói lên thân ph n r ề    rúng và  tình c nh thê ạ ườ ủ ả   i nông dân trong n n đói năm 1945. Vì th m c a ng ả ướ ỏ ợ ấ i h i đàng hoàng v i r t nhi u nghi l y v  là ph i c   ặ ượ ợ ư ể ườ   ể ạ ễ ư i có th  nh t đ l i  nh ng Tràng l ọ ta nh t c ng r m, c ng rác bên đ

ườ ơ c v  nh  th  ng ng.

ủ ọ cáo t i ác c a b n th c dân và phát xít đã

ự ố ộ ế ả ặ ọ (cid:0) Nhan đ  t ề ố ẩ đ y nhân dân ta đ n tình c nh kh n cùng.

­13­

ề ề ươ ề ố (cid:0) Nhan đ  cũng ng i ca, kh ng đ nh v  ni m tin, khát ẳ ị   ữ   ệ ộ ườ ng thi n gi a i lao đ ng l

ố ợ ữ ủ ọ v ng s ng c a nh ng ng ả i, đói nghèo. c nh tăm t

ề ạ c  k ch  tính,  gây s  tò mò,  chú  ý ở

 Nhan đ  t o đ ườ ọ ị ượ ợ ự ươ ả i đ c, g i s  th ng ự ng c m, xót xa.

ắ ẩ

(cid:0) 4. Tóm t ệ ợ ủ

ườ ố ặ ượ ư ờ ộ ố

ư ự

ủ ắ

ườ ờ ề ự ệ ấ

ề ạ ấ t tác ph m. ộ   ặ ượ ệ ể ề c   v   c a   Tràng   ­   m t Truy n   k   v   vi c   nh t   đ ữ ạ   ụ ư ế ợ ở ấ  xóm ng  c . Gi a n n  v   thanh niên nghèo, x u xí,  ả ạ   ủ ư ế ườ ế i ch t nh  ng  d , đói kh ng khi p năm 1945,   ng ậ ờ   i s ng d t d  nh  nh ng bóng ma,Tràng vô tình ng ỉ ợ   c v  ch  nh  m t vài câu nói đùa và b n bát nh t đ ạ ợ ề bánh đúc. Tràng đ a v  v  nhà trong s  ng c nhiên,   ả   ụ ư thích thú và lo l ng c a ng i dân xóm ng  c . B n ư thân Tràng cũng b t ng  v  s  vi c này nh ng trong   ề lòng anh thì d y lên ni m vui, ni m h nh phúc.

(cid:0) ụ ứ ớ ấ ậ

ẹ ậ ừ ạ ồ

ươ ừ ừ ẫ   Bà c  T  ­ m  anh­ v i t m lòng nhân h u và tình m u ừ   ử  đã đón nh n nàng dâu trong tâm tr ng v a bu n, v a t ừ ủ i, v a m ng v a th t ng.

(cid:0) ẹ ớ

ồ ườ n. Nhìn c nh t

ậ ượ ủ

ọ ươ ưở ớ ố ấ ấ ệ ơ Sáng hôm sau, m  ch ng và nàng dâu d y s m, cùng ả   ng  đó Tràng nhau quét d n sân v ơ   ắ ng g n bó v i ngôi nhà c a mình h n, th y yêu th ng thành và s ng có trách nhi m h n. th y mình tr

(cid:0) ạ ậ

ả ự ị ườ

ế ủ ọ ừ ươ ố ế i ch t và ti ng tr ng thúc thu ườ ợ ệ i v  nh t k  v

ủ ọ

ườ ế ẩ ả ữ   B a ăn ngày đói th t th m h i, h  v a ăn cháo cám, ế   ữ ừ ng lai trong ti ng v a bàn tính nh ng d  đ nh cho t ờ ừ ế  khóc h  t  nhà có ng ặ ể ề  ậ ồ d n d p. Qua câu chuy n c a ng ấ   ứ ệ vi c Vi t Minh phá kho thóc c u đói cho dân làm d y ề lên ni m tin và hi v ng c a Tràng.  (cid:0) K t thúc tác ph m là hình  nh đám ng i đói và lá c ờ

­14­

ấ ớ ệ ỏ đ  bay ph p ph i hi n ra trong óc Tràng.

ợ ặ ố ệ

ộ 5. Ý nghĩa tình hu ng truy n “V  nh t”:  Tình hu ng đ c đáo: ố (cid:0) ộ

ộ ậ

ụ ư  ấ ữ   ườ ợ i v . V y mà gi a ườ ị ọ ở   i b  đe d a b i cái đói thì Tràng ố   ấ ặ ượ ợ ỉ ằ c v  ch  b ng m y câu đùa và b n

(cid:0) ụ ư ạ

ự ệ ứ ả ạ

ổ ướ ạ ấ ờ Tràng là m t thanh niên nghèo, x u trai, là dân ng  c ể không th  tìm cho mình m t ng ạ lúc tính m ng con ng ỗ b ng nhiên nh t đ bát bánh đúc. ế S  ki n này khi n dân xóm ng  c  ng c nhiên, bà c ẹ T  ­ m  Tràng­ l Tràng cũng không tin n i tr ụ  ơ ạ i càng ng c nhiên h n. B n thân   c h nh phúc b t ng  này.

 Tình hu ng éo le

ố : (cid:0) ố ầ ợ ữ ả “t i s m l i vì đói khát”,

ộ ệ

ơ ế

ớ ợ ườ ớ ạ ạ  nuôi  Tràng có v  gi a c nh  ư ổ ạ i còn đèo bòng. Thêm m t mi ng ăn là thân ch a n i l   ầ ế ẩ đ y mình đ n g n h n v i cái ch t. (cid:0) Ng

ợ ặ ư ế

ỗ ớ

ộ ố i “v  nh t” vì ch y tr n cái đói m i theo không   ạ   ớ Tràng, và nh  th  Tràng m i có v . Chen vào h nh ạ   ậ ỗ ủ ờ i h n thân ph n, n i lo ch y phúc l n lao kia là n i t ự ố tr n cái đói, níu kéo s  s ng. ả (cid:0) ố ấ

ự ả ạ ố ử  ư i đ i x ụ ứ   i giàu lòng nhân ái. Bà c  T , ươ   ng

(cid:0) ộ ố ơ ỗ ườ ở  i tr

ơ

ệ ả  Tình hu ng c m đ ng: ả ợ Tràng l y v  không ph i vì tình yêu nh ng l ớ ườ ằ v i nhau b ng tình ng ậ ẹ m  Tràng đã đón nh n nàng dâu trong s  c m th ầ đ y bao dung. ấ ợ Tràng l y v , cu c s ng có ý nghĩa h n, m i ng ố ẹ t đ p h n.  nên t ố  Tình   hu ng   truy n   giúp   tác   gi ọ   kh c   h a   rõ   nét

nhân v t, làm n i b t (cid:0) ự ẩ ộ ố

ắ ẩ : ậ ổ ậ ch  đ  tác ph m ủ ề ườ i ác th c dân, phát xít đã đ y ng ủ ả ế ả ạ T  cáo t i nông dân vào tình c nh thê th m trong n n đói kh ng khi p năm

­15­

(cid:0) ậ ẻ ẫ ủ ườ i lao

ộ (cid:0) ứ ố ả

ế ọ ẫ

ọ ẫ ỳ ệ ủ   ấ ố ẹ t đ p và s c s ng k  di u c a ề ậ ả   i,   ngay c  khi c n k  cái ch t h  v n khát   ng đùm b c l n nhau và cùng

ị ườ ạ ướ ề ươ 1945. ả Ph n ánh thân ph n r  rúng, cùng qu n c a ng ộ đ ng trong xã h i cũ. ẳ Kh ng đ nh b n ch t t con ng khao h nh phúc, yêu th nhau h ươ ng lai. ng v  t

II.

ợ ặ i “v  nh t”.

(cid:0) ị ườ ị

ỉ ượ ả ẩ ố ọ ườ ạ ổ   i đàn bà không rõ lai l ch: không tên, tu i, ừ  ị   , th , c g i là: cô

(cid:0) ạ ả ộ

ự ầ

ư ổ ỉ ị TÁC PH M.Ẩ ậ 1. Nhân v t ng ị a. Lai l ch, ngo i hình: Th  là ng không  quê   quán,   không  gia   đình,   không  quá   kh .   Tứ ế ầ đ u đ n cu i tác ph m cô ch  đ ườ i đàn bà …  ng ệ ấ   ớ ấ ị Th  xu t hi n v i m t chân dung th m h i, không m y ặ   ầ ễ g y vêu vao”, “ng c g y lép”, “khuôn m t d  nhìn: “ ưỡ l ầ i cày xám x t”, “qu n áo thì rách nh  t đ a”.

ề (cid:0) b. Tính cách:  Khi m i g p Tràng: ớ ặ ườ ặ ầ ừ ị ầ

ẩ ơ ớ

i ấ (cid:0)

ả ầ c

ị ở ỉ ờ ấ ị

(cid:0) ế ấ ắ

ố ị ạ i đanh đá, táo b o và li u lĩnh: Th  là ng ị  ộ L n đ u g p Tràng, v a nghe anh hò m t câu vu v , th ạ ạ ” đ y xe cho Tràng cùng v i cái đã “ton ton ch y l   ứ ắ ườ ế “li c m t c i tít ” r t tình t . ồ   ừ ặ ạ ứ ầ i, Tràng v a tr  xong hàng, đang ng i L n th  2 g p l đ ngứ   ạ ớ ậ ướ ở ợ ố i”,  “s m s p ch y t  ch  , th   u ng n  đâu  ế ườ ư ướ   i   th   mà   “   Điêu!   Ng tr c   m t   anh   s ng   s a   nói: ớ  “ăn gì thì ăn, chả   điêu”. Khi th y anh m i th  cong c n ăn gi u”.ầ ủ ị ứ   “hai con m t trũng hoáy c a th  t c Th y có mi ng ăn,  ầ   ị ắ ậ Th  c m đ u ồ thì sáng lên”, th  ng i sà xu ng ăn th t “

­16­

ộ ố ặ ề ệ

ọ ẳ ệ ị ầ

(cid:0) ề ủ ra li u lĩnh khi vin vào câu đùa c a Tràng đ ể

ề ị ứ ả , sĩ di n . đ y ng

 Cái đói đã khi n th  quên c  ý t ế ộ ỗ ườ ăn m t ch p b n bát bánh đúc li n ch ng chuy n trò   ệ   gì. Ăn xong , th  c m d c đôi đũa qu t ngang mi ng ở th : Hà ngon!”. ị ỏ Th  t theo không Tràng v  nhà không chút băn khoăn. ẩ ệ i đàn ông xa l

ị ế ể ố

ườ ủ ạ ọ ấ ả t c  hi v ng c a ng

ườ   i ạ   ế đàn bà đ n ch  theo không m t ng . ở ớ   Th  đ n v i Tràng đ  ch y tr n cái đói,Tràng tr  thành ố   cái phao cu i cùng, là t i đàn bà ộ t ệ i nghi p này.

ề (cid:0) ườ ị ở ụ ư ợ ề thành ch  v  qua xóm ng  c , th  tr

 Khi theo Tràng v  làm v : ợ ừ ng t ườ i khác:

ố ừ i đàn bà đi sau Tràng ch ng ba b n b

ẻ Trên đ ộ m t con ng (cid:0) Ng ướ “đ uầ   ườ c,   ấ ử   ơ h i cúi, cái nón tàng nghiêng nghiêng che khu t n a ẻ khuôn m t. Th  có v  rón rén, e th n”. ẹ ẻ ị ẹ ị  con trong xóm tr c gh o, th  có v  khó

ị ượ   ng

ứ ợ ậ v  nh t”

(cid:0) Khi b  lũ tr ị ị ắ ch u l m “ (cid:0) Khi b  ng ị ị ố ngh u, lu ng cu ng “ ị ắ ầ ườ ng dè, ng nhìn ngó, bàn tán v  mình.

ợ ỗ ậ ườ ậ ổ ọ i”.ạ đôi lông mày nhíu l ườ ớ i l n nhìn ngó, bàn tán, th  càng ng ả ố chân n  díu c  vào chân kia”. ề  Th  b t đ u ý th c v  thân ph n ‘ ơ ẽ ở ớ ng ng p x u h  xen chút t ặ  c a mình, ủ ở  ch  b ng tr  nên e ủ i ta i ph n khi ng

ổ ẳ ề ế ị i đàn bà cong c n, tr  tr n  ấ ượ ề (cid:0) Khi v  đ n nhà c a Tràng, th  thay đ i h n: (cid:0) ở ự ị ố ầ ủ ộ ế

ắ ườ ợ i v  nh t tr

ầ ủ (cid:0) ấ ọ ố ớ ố

ồ ủ ộ ướ ằ Th  c  nén m t ti ng th  dài trong cái ng c g y lép   khi theo Tràng vào trong  “cái nhà v ng teo, rúm ró” .  ộ ỗ ặ ướ   c M t n i th t v ng th m kín c a ng ả gia c nh kh n cùng c a nhà ch ng . ị ng i m m xu ng mép gi ng Th  “  ị th  ch  đ ng chào bà b ng u. Tr ủ ồ ườ ”, Khi bà c  T  v , ụ ứ ề   ẹ  ườ ặ i m c m t ng

­17­

ị ồ ụ

ộ ủ ấ ộ

ế “tay vân vê tà áo đã rách b tợ ” .  ị  ươ ng  y c a th   ng xót và nhanh

ấ ẫ

ạ ượ ươ ch ng, th  càng r t rè,  ả Chính thái đ  cùng c nh ng  đáng th ươ ụ ứ ả đã khi n bà c  T  c m thông, th ị ậ chóng ch p nh n th  là dâu.  Cái đói v n không buông tha ch , nh ng bù l ư ng, có đ ị i ch  đã có   ứ   c ý th c

(cid:0) ị c tình th ườ i khác.  ị ở ộ ổ ườ   i ữ ố i tân hôn, ch  tr  thành m t con ng

(cid:0) ọ ồ ẹ ẹ ậ ớ

c sân v (cid:0) ị ườ ạ ế

ộ   m h nh phúc. S  thay đ i

ườ ự ố ợ

ề ị ậ ậ ườ ạ ườ

i đàn bà hi n h u, đúng m c, không còn gì là v ư ấ ầ ặ ỏ ỏ

(cid:0) ị ư ị ỏ ấ

ứ ồ

ra tinh t ườ ư ử ư ấ i”

(cid:0) ố ị ể ị

ườ ậ

ệ ấ

ượ ượ c tình thâm, có đ đ ớ ậ ổ b n ph n v i nh ng ng Bu i sáng, sau t hoàn toàn khác: ậ ị ứ Ch  th c d y th t s m, cùng m  ch ng d n d p nhà ử ẽ ướ c a, quét t n s ch s . ế   ằ t thu vén gia đình, ch  đã bi n B ng đôi tay khéo léo, bi ẽ ủ ngôi nhà lãnh l o c a Tràng thành m t không gian tràn   ổ ở  ự ạ ộ ổ ấ ng p s  s ng, m t t ả   ư ế ặ ng i   vô   tâm   nh   Tràng   ph i i   v   nh t   khi n   ng   “ nom th  hôm nay khác l m, rõ ràng là ng c nhiên:   ẻ   ự ng chao   chát   ch ng   l n   nh   m y   l n   Tràng   g p   ngoài   ỉ t nh”. ế  trong  ng x , khi ch  b ng l y bát chè   Ch  t ị  ắ ẹ i  m   ch ng  đ a  cho,   hai con m t  ch cám  mà  ng ẹ  ườ ủ ế ố ạ   nh ng bi i l “t i m t đây là t m lòng c a ng   . Ch   không ệ nghèo   ch  ị “đi m   nhiên   và   vào   mi ng” ị   ườ ẹ ủ ề ấ i m  già nua kia. mu n làm m t đi ni m vui c a ng ế ề ộ ố ườ   t v  cu c s ng, ch  đã i có hi u bi Ch  cũng là ng ắ   ệ “m n Thái Nguyên, B c ạ ả ể k  cho c  nhà nghe chuy n   ế ữ ị ườ i ta không ch u đóng thu  n a mà đi phá   Giang ng ủ i   đói” kho   thóc   c a   Nh t   chia   cho   ng .   Chính   câu  ủ ổ chuy n  y đã làm thay đ i suy nghĩ c a Tràng, làm   ấ   ờ ỏ ệ hình  nh lá c  đ  bay ph p hi n ra trong óc Tràng “ ph iớ ”.

­18­

ấ  Khi đ

ượ ố c s ng trong tình yêu th ườ ấ i đàn bà  y đã tr  l ủ ủ ườ ươ ở ạ ớ ả i v i b n ch t t ệ ụ ữ i ph  n  Vi ng, trong mái  m gia   ấ ố ẹ   t đ p ề   t Nam truy n

ợ ặ ườ đình, ng ố v n có c a mình, c a ng th ng.ố  Ng

ư ộ ự ấ

ế ủ ộ ị i mát cho cu c s ng t

ộ ố ị ậ

ẳ ờ ị

ư

ộ ẩ ấ ố ẹ

ươ

ẩ ữ

(cid:0) ẹ ữ ặ ằ ờ

ế ớ

(cid:0) ệ ấ ộ ọ

ế ấ ọ ọ

ắ ữ

ả ộ ờ

i “v  nh t” vô danh nh ng không vô nghĩa. ị ợ   Bóng dáng c a ch  g i lên m t s   m áp. Ch  đã ố   ươ mang đ n m t làn gió t i ế   tăm đang bên b  cõi ch t. Qua nhân v t th , Kim ổ ể   Lân đã kh ng  đ nh: cái đói có th  thay  đ i nhân ữ   ệ ể ủ t   nh ng hình,   nhân  tính   nh ng  không  th   h y   di ỉ ầ   ườ i. Ch  c n t đ p trong m t con ng ph m ch t t ọ ự ố ng,  trong s  đùm b c che s ng trong tình yêu th   ấ ố   ấ ở ủ t ch  c a mái  m gia đình thì nh ng ph m ch t t ẹ ấ ẽ ở ạ i. đ p  y s  tr  l ụ ứ ậ 2. Nhân v t bà c  T .   ộ ả a. C nh ng : ộ ườ i   m   nghèo,   cu c   đ i   d ng   d c   nh ng   đau Là   ng   ụ  ộ ồ ổ kh :   ch ng   ch t   s m,   m t   mình   nuôi   con,   dân   ng c …ư Bà   xu t   hi n   qua   m t   vài   nét   phác   h a:   ti ng   húng   ắ h ng ho, dáng l ng kh ng, đôi m t nhoèn h p háy….   ộ ủ   Đó là hình  nh quen thu c c a nh ng bà lão nông dân ọ   ả ế tr i h t cu c đ i mình trong lam lũ, nghèo khó, nh c nh n. ằ ễ b. Di n bi n tâm lí:

ể ấ

ủ ề ợ   i m  v n đ ng theo ki u g p khúc, h p ườ   i

ẹ ậ ắ ẩ ậ

(cid:0) ở ị i có ng

ườ ườ ế ộ ườ Tâm lý ng ề ớ ỗ v i n i ni m tr c  n trong chi u sâu riêng c a ng ả ừ già t ng tr i, đôn h u: ấ “Quái sao l Ng (cid:0) Khi nhìn th y th , bà ng c nhiên, không hi u n i: ạ ổ ể ườ ỉ ấ i đàn bà nào   trong  y nh ? ầ ạ ứ ở i đ ng  ng con trai ạ i đàn bà nào l ngay đ u gi

­19­

(cid:0) ầ

ẫ ể ẹ ế ế

ạ ư i chào mình b ng u?”. (cid:0) ế mình th  kia?”  ồ   ư ớ Cô dâu m i chào m  đ n hai l n nh ng bà v n ng i ư   t, đã hi u nh ng không th  ­ ch a im, bà đã nghe, đã bi ể Sao l th  tin “ ướ B c chân bà lão

ệ ể (cid:0) Khi nghe Tràng c t nghĩa, bà hi u rõ chuy n, bà cúi

ấ ứ (cid:0) ườ ươ ng cho con “ ng i ph n mình, xót th

ặ ậ ồ

(cid:0) ế ằ ẻ t r ng

ơ c   c n  đói  khát  này   không   ?”. ố   ổ chúng có nuôi n i nhau s ng ạ   Tâm   tr ng   bà

ặ (cid:0)

ườ ướ

ủ ả

ươ ng cho ng c khó khăn đói kh  ng ượ ẹ ồ ậ ơ ể ừ ủ ắ ậ  lo l ng sang cám  n ng

ạ ộ

ườ ữ ầ

(cid:0) Ừ ậ ớ

ừ ớ

ườ

ự ớ ấ ườ

ị ươ ọ ướ t n ng . (cid:0)

ề ấ

ệ ả ồ

ướ c cho riêng mình, ng

ể ằ ậ ậ  “l p c p”. ắ ầ đ u nín l ng, ch t ch a bao suy nghĩ: ự   ủ i ta d ng Bà t ổ   ợ ả v  g  ch ng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm n i ữ nh ng mong sinh con đ  cái sau này. Còn mình thì…”  ắ Bà lo l ng :” bi ượ qua  đ ổ ng n ngang, n ng trĩu. ừ ườ ợ  T  xót xa cho con trai, bà xót th i v nh t  ặ “Ng ổ ặ ườ i ta g p b   i ta ợ   ớ ấ c v ”. m i l y con mình, … mà con mình m i có đ ớ   Đây không ph i là cái nhìn dò xét c a bà m  ch ng v i ớ nàng dâu m i, mà là cái nhìn ch p nh n, ng m ngùi.   ườ   i Suy nghĩ c a bà chuy n t ữ  ợ đàn bà đã theo không con mình v  làm v . Ngôn ng ộ   ả ậ ễ ả ộ  chân th t và c m đ ng đ c tho i n i tâm đã di n t ẹ ủ   i m  nghèo nhân nh ng  suy  nghĩ âm  th m c a   ng ị ậ h u, v  tha. ả   ấ   thôi  thì  các   con  ph i Bà   ch p  nh n  cô  dâu  m i  “ ả ờ ế duyên ph i ki p v i nhau, u cũng m ng lòng”.     L i nói ặ   ả ạ ợ ấ y đã tr  l i là v  nh t. i danh d  nàng dâu cho ng ẹ i   m   nghèo   v i   t m   lòng   v   tha,   cao   quí   đang   Ng ắ ề ấ ụ c m t xót th v ng v  gi u gi ậ   ặ Bà căn d n con dâu, con trai và mong con dâu hòa thu n ợ   ớ   “khi  nào có  ti n  mua  l y   đôi  gà”,“V v i  gia  đình. ờ   ồ i ch ng li u mà b o nhau làm ăn, r i may mà ông gi ườ   cho khá  …”. Bà không ao  i ­20­

ớ ẹ ấ ố

ọ ẫ ế (cid:0) ợ ề ầ ấ

(cid:0) ẹ ng ườ ”,     cái   m tặ

ạ (cid:0) ắ ỡ ẳ ướ c nhà c a ử ”. (cid:0) ệ

ộ ố

ế

ể ấ

ủ ữ ạ

ượ ườ ệ ộ c nh ng tr ng thái tâm lí khá tinh t ả i trong m t hòan c nh đ c bi t. Bi

ặ ộ ẻ ẹ ẫ

ả ườ ắ ủ ổ ẩ ở

ọ m   y s ng vì con, hi v ng cho l p cháu con. Trong cái ộ đói và cái ch t bà v n có m t ni m tin và hi v ng. ư   Sáng hôm sau, trong không khí đ m  m, hòa h p ch a ấ ừ t ng có, bà lão th y: ươ ỉ “Nh   nhõm,   t i   t nh   khác   ngày   th ủ ủ b ng beo u ám c a bà r ng r  h n lên. ọ “Bà xăm x n thu d n, quét t ữ ơ   Trong b a c m ngày đói bà nói toàn chuy n vui, bàn ươ   ng lai. Bà đã gieo vào lòng các con ni m tin tính cho t ạ ề ự   ọ và hi v ng v  cu c s ng h nh phúc. Ngôi nhà đã th c ự ố   ờ ự ủ ổ ấ ự ở s  tr  thành t   m, bên b  v c c a cái ch t, s  s ng ả ẫ v n n y m m.  Thành công c a nhà văn là đã th u hi u và phát   ế ủ   ể  c a tri n đ ế ượ   con ng t t v ủ   ầ lên   hòan   c nh   v n   là   m t   v   đ p   tinh   th n   c a ộ i nghèo kh  ­ đó chính là n i dung nhân nh ng ng   ậ   ạ đ o sâu s c c a tác ph m nói chung và   nhân v t bà c  T  nói riêng.

ả (cid:0) ẹ

ả ạ ệ ầ

ụ ứ ậ 3. Nhân v t Tràng. ộ   a. C nh ng : ề ẩ ụ ư Là dân ng  c , làm ngh  đ y xe bò thuê nuôi m  già, gia c nh nghèo. (cid:0) Ngo i hình x u xí, thô k ch “  ọ ấ Đ u tr c nh n ạ ỏ

ắ ư ư ầ ề ướ ấ ẵ , hai con   ộ   ư m t nh  tí, gà gà, quai hàm b nh ra, cái l ng to r ng nh  l ng g u, đi chúi đ u v  phía tr c”

(cid:0)

ờ ặ ầ ầ   “ hay nói l m b m trong   ơ ớ   ệ ”,  hay ch i v i i h nh h ch

ệ ơ Tính tình h i ng  ngh ch: ườ ề ử ệ mi ng… ng a m t lên c tr  conẻ ớ ả ộ ệ ạ ể ấ .  V i c nh ng  hi n t ổ ợ i, Tràng khó có th  l y n i v .

­21­

ặ ợ ủ ố ế ễ b. Tình hu ng nh t v  c a Tràng (di n bi n tâm lí)

(cid:0) ủ ợ Ban đ uầ  Tràng không ch  tâm tìm v :

ẩ ệ ộ ỉ

(cid:0) Khi đ y xe bò m t m i anh ch  hò m t câu cho vui " ơ Mu n ăn c m tr ng m y giò này/ L i đây mà đ y xe bò ớ v i anh nì".

ỏ ấ ẩ ạ ắ ố

ẳ ẹ ả ờ

(cid:0) Anh cũng ch ng có ý chòng gh o ai c , ai ng  có ng ườ   i ế ấ   ẩ đàn bà đói xông xáo đ n đ y xe th t. Tràng c m th y ắ ủ   ạ i tít m t c a t bao khi g p đ h nh phúc bi thị" b i ở "t ộ   i v i h n m t cách tình t

ậ ườ "c c cái  ườ ớ ắ ế ờ ượ ặ  có ai c x a đ n gi

ế ừ ư ứ ư ậ  nh  v y đâu".

(cid:0) Hôm sau, khi Tràng đang ng i ngh  tr

ồ ỉ ướ ổ ợ ỉ c c ng ch  t nh

ờ ấ thì b t ng :

(cid:0) ớ ạ ế

ậ ườ i th  mà điêu

ế ướ ướ ẩ

ặ ưỡ ầ i cày h c hác, qu n áo rách nh  t

ỉ ị ầ ớ ắ ư   Th  s m s p ch y đ n, cong c n, s ng s a v i h n " ườ   ậ Điêu, ng ". Tràng không nh n ra ng i ặ ắ đàn bà ngày tr   c m t h n là c đ y xe cho mình. Tr ườ ạ ả  ị ạ ộ m t ng i đàn bà th m h i đã b  cái đói tàn h i c ự ầ   ị ầ ọ ắ ẫ nhan s c l n nhân cách. Th  g y s p h n đi, ng c g y ư ổ  ố lép, khuôn m t l ỉ đ a.

(cid:0) ộ ươ ườ

ứ ơ i đàn bà đói Tràng  Th c tâmự     i đói khát h n mình ch  không

ộ ng ng ặ ẹ ấ ng: th y ng Tràng đ ng lòng th ố ặ " b n bát bánh đúc". ị m i ăn, th  ăn m t ch p  ườ ỉ ươ Tràng ch  th ợ ụ có ý, l i d ng ho c chòng gh o.

(cid:0) ề ớ ớ

ạ ầ ơ ầ    thì  nói đùa " có v  v i t i t m ph  t m phào Tràng l ầ   ồ ề ai ng  th  v  th t. Lúc đ u ồ ờ ị ề ậ ra khuân đ  lên xe r i v ",  ế ợ ạ   Tràng   “ch n,   nghĩ:   thóc   g o   này   đ n   cái   thân   mình ạ ả ế   i còn đèo bòng". cũng ch  bi ổ t có nuôi n i không, l

­22­

ư ươ ườ ạ i và khát v ng h nh phúc đã

ơ ọ ng ng Nh ng tình th ợ ế ỗ ợ ớ l n h n n i s  hãi, th  là Tràng có v .

ườ ủ  Tràng   và   ng

ư ọ ử ạ i này thì c n h nh phúc còn ng ủ ọ ậ ộ ườ ệ ộ ệ i kia thì l i nghi p, làm ng

i   đàn   bà   kia   nh   hai   cành   c i   khô  đã ụ ch m vào nhau đ  nhen lên ng n l a. T i nghi p thay,   ạ ầ   ầ ườ i c n ng ườ ề ỗ ự   i ta ch  d a, cái li u c a h  th t t ậ b t khóc.

ẻ ườ c v , Tràng không r  rúng, coi th ng mà

(cid:0) Khi nh t đ ặ ượ ợ ọ ế ấ ạ ỏ bi t trân tr ng cái h nh phúc nh  nhoi  y:

ắ ư ỏ ề ợ ỉ ị

ơ (cid:0) H n đ a th  vào ch  t nh b  ti n ra mua cho th  cái ứ ặ ặ t v t và ra hàng c m đánh

ộ ữ ị ự thúng con đ ng vài th  l m t b a no nê...

(cid:0) ể ắ ầ Anh còn mua 2 hào d u đ  th p sáng.

(cid:0) ề

ng". ộ ở "ph n ph  khác th

ố ữ ề

ớ ch  còn tình nghĩa gi a h n v i ng

ữ ỉ ộ ớ

ự ồ ư

ạ ạ ề Tràng vui l ạ ườ , m t ni m h nh phúc tràn ng v ,    Trên đ ớ ế  Th nhỉ ườ ặ ậ   ng p khi n m t Tràng  ườ ụ ộ ả   "Trong m t lúc Tràng hình i n  m t mình   tho ng c ố ằ   ế ả ư nh  quên h t nh ng c nh s ng  ê ch , tăm t i h ng ọ ả   ngày, quên c  cái đói khát ghê g m đang đe d a, quên ướ ắ ả ặ   c m t. Trong lòng h n bây c  nh ng tháng ngày tr ườ ắ ữ ờ i đàn bà đi gi   ấ ở   ư ừ ẻ ạ ắ   l m,   ch a   t ng   th y   bên.   M t   cái   gì   m i   m ,   l ắ   ơ ổ ấ ườ i đàn ông nghèo kh   y, nó ôm  p, m n man kh p ng ẹ ọ ố   ị da th t Tràng, t a h  nh  có bàn tay vu t nh  d c s ng l ng"ư ố ổ  . H nh phúc đang làm anh thay đ i.

(cid:0) Khi v  đ n nhà

ề ế

ầ , lúc đ u Tràng  ữ ấ th y " ng ợ ắ

ứ ư ả ỉ

ế

ị ượ   ng ngh u", ờ ợ   ấ " đ ng tây ngây ra gi a nhà, ch t h n th y s  s ". ớ   ạ Nh ng đó ch  là c m giác thoáng qua, h nh phúc l n ự ậ  "h nắ   lao quá khi n Tràng không dám tin đó là s  th t: ­23­

ế ả ắ ợ ư  không ph i th . Ra h n đã có v ợ

ẫ v n còn ng  ng  nh ồ ấ ư r i đ y ờ  ?".

(cid:0) ộ ạ ạ i l ư i. Ch a bao

(cid:0) Khi m  v , h n m ng r , r i rít nh  tr ừ

ấ ắ ợ Lúc đ i m  v ờ ườ  ng gi ẹ ề, Tràng nóng ru t, đi đi l ư ế i ta th y h n nôn nóng nh  th .

ẹ ề ắ ư ư ẻ ắ ẹ

ệ ng

ỡ ố    con, Tràng ồ ệ ẹ ớ nóng   lòng   th a   chuy n   v i   m .   B t   m   ng i   lên   “chĩn   ch nệ ”   đ   th a   chuy n.   Khi   đ ẹ  ượ ể ư ườ gi c   m ẹ ở ồ đ ng ý, Tràng th  phào nh  nhõm.

(cid:0) ở ộ ườ ố i s ng có trách

ế ắ Sau khi có vợ, Tràng tr  thành m t ng ệ nhi m, bi t suy nghĩ chín ch n:

(cid:0) ộ ả ễ ườ ng i êm

ấ ơ Tràng th c d y v i m t c m giác d  ch u " ử ái l ng l ị  trong gi c m  đi ra" ứ ậ ớ ơ ư ừ ở  nh  v a

(cid:0) ộ ả ợ ọ ẹ

ẹ ạ ạ ừ ế

ấ Tràng c m đ ng khi th y m  và v  d n d p l i nhà ổ ử c a, khi nghe ti ng ch i tre quét t ng nhát sàn s t trên sân.

(cid:0) ươ ủ ắ ắ ớ th ng   yêu   g n   bó   v i   cái   nhà   c a   h n   l ạ

Th y   “ấ lùng”.

(cid:0) ướ ấ

ư ắ Th y ấ vui s ấ ắ ẽ ộ đã có m t gia đình. H n s  cùng v  sinh con đ  cái  ổ ấ ấ đ y. Cái nhà nh  cái t ậ ợ ư   m che m a che n ng". “H nắ   ng, ph n ch n tràn ng p trong lòng ẻ ở

ế

ạ ụ

i   đói  m  m   kéo   nhau  đi   trên   đê   S p  đ ằ ướ ậ (cid:0) Khi ti ng tr ng thúc thu  ngoài đình vang lên d n d p, ậ   ế ồ ặ ề ườ ợ ườ i v  nh t v  đoàn ng   i đi ầ ườ ặ   i  đói,  Tràng  th n m t  ra ả   ệ ủ i v t hi n ra c nh ộ ể  ờ ỏ   c là lá c  đ . ố ệ qua câu chuy n c a ng phá  kho  thóc   chia  cho ng ợ nghĩ ng i. Trong ý nghĩ c a anh l ầ ườ đoàn  ng ủ ướ c p kho thóc c a Nh t và đ ng tr

­24­

ấ ậ ế ẻ Tràng th y ân h n, ti c r .

 Qua s  bi n đ i tâm tr ng ta th y đ

ổ ạ ự ế ấ ượ ẻ ẹ

ủ ậ

ề ạ

ươ c v  đ p tâm ồ h n   tính   cách   c a   nhân   v t   Tràng.   Đó   là   tình ạ ươ ng, ni m khao khát h nh phúc, ni m l c quan th ưở tin t ề ng vào t ng lai.

c tình c m nhân đ o mà nhà văn dành cho

ộ ệ ấ ượ Th y đ ườ ng ạ ả ổ ươ i lao đ ng nghèo kh , l ng thi n.

ậ ủ ệ ẩ ị 4. Giá tr  ngh  thu t c a tác ph m:

ệ ẽ ặ ả

(cid:0) Ngh  thu t k  chuy n t ậ ể ệ ự ổ ậ ự ố ậ ữ

ị  nhiên,gi n d , ch t ch , khéo ả léo làm n i b t s  đ i l p gi a hoàn c nh và tính cách nhân v t.ậ

ậ ự ệ ả ộ (cid:0) Ngh  thu t d ng c nh sinh đ ng.

ệ ệ ạ ậ ạ (cid:0) Ngh  thu t đ i tho i, đ c tho i, ngh  thu t miêu t ộ ả

ậ ố tâm lý nhân v t.ậ

ị ượ ả ạ ắ ọ (cid:0) Ngôn   ng   m c   m c,   gi n   d   đ ỹ ạ   c   ch t   l c   k   t o

ượ ứ ợ ữ ộ c s c g i. đ

ệ ậ III. Luy n t p:

ẩ ộ ố ệ 1. Phân tích tình hu ng truy n đ c đáo trong tác ph m v ợ

ườ ệ t đ p c a ng ụ ữ i ph  n  Vi t Nam qua nhân

ậ nh t ặ ấ ố ẹ ủ ẩ 2. Ph m ch t t ụ ứ v t bà c  T .

ế

ệ   ể ấ ữ c nh ng phát hi n ể ệ ả    trong vi c th  hi n khát khao ộ

ượ ậ 3. Phân tích nhân v t Tràng đ  th y đ ệ ắ ủ , sâu s c c a tác gi tinh t ủ ạ i lao đ ng nghèo. h nh phúc c a ng ẩ ạ ặ ợ ị ườ 4. Giá tr  nhân đ o trong tác ph m v  nh t.

­25­

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ừ Ễ

R NG XÀ NU ­NGUY N TRUNG THÀNH­

Ể I.

1. Tác gi (cid:0) TÌM HI U CHUNG: :ả ậ ễ

ả   Tên th t: Nguy n Văn Báu, sinh năm 1932, quê Qu ng Nam.

ố ộ

ắ ề ườ ố ở ờ ỳ ấ ả ộ i và cu c s ng

ươ ư ệ ạ i đ u tiên đ a văn ch ng hi n đ i tìm

ễ ậ ng Nguy n Trung Thành mang đ m ch t s ấ ử

(cid:0) ạ ấ ướ ừ ứ c đ ng lên, R ng xà nu,

ấ (cid:0) Ông là nhà văn quân đ i. Trong th i k  ch ng Pháp và ỹ ị ớ M  ông g n bó máu th t v i m nh  đ t Tây Nguyên, ế ể  Tây t sâu s c v  con ng hi u bi Nguyên. (cid:0) Ông là ng ườ ầ ế đ n Tây Nguyên. (cid:0) Văn ch ươ ả ứ thi và c m h ng lãng m n. ể Đ t n ẩ Tác ph m tiêu bi u:  ả Đ t Qu ng…

(cid:0) ừ ượ ” đ ệ   c in trong t p truy n

ệ ọ (cid:0) ẩ

ậ R ng xà nu ữ ng nh ng anh hùng Đi n Ng c”. ế t vào năm 1965 khi M   c vi ề ỹ ồ ạ ư   t đ a ắ (cid:0) ồ ủ c s  h y di

ầ ượ ạ ề   mi n   ng

ườ ề ấ ả 2. Hoàn c nh sáng tác: ắ ệ Truy n ng n “ ươ “Trên quê h ượ Tác ph m đ ắ ề quân vào mi n nam và điên cu ng b n phá mi n b c. ẻ ấ   ạ ệ ướ ự ủ t tàn b o c a k  thù, tinh th n đ u Tr ừ ế   ủ tranh   cách   m ng   c a   nhân   dân   t c   đ n ấ mi n xuôi càng kiên c ng b t khu t.

ẩ (cid:0) t tác ph m: ộ ạ ị

ờ ấ ủ ươ ườ ấ ắ 3. Tóm t ệ Truy n k  v  cu c đ i T’nú và m t giai đo n l ch s đau th ể ề ng, b t khu t c a ng ử  ộ   i S’trá, làng Xôman

­26­

ỹ ố ấ (cid:0) ượ ữ ứ ng, đ

ộ ế ẻ ồ ạ

ạ ượ ắ ở ề ữ ị ặ ụ

ị ặ ụ ế ặ

ố ủ ọ ắ

ổ ớ ứ

ợ ả ắ ứ

ư

ư ượ ủ ợ

ắ ị ặ

ố ụ

ừ ủ ư

ự ượ

(cid:0) ượ ị

ữ ế

ườ (cid:0) ườ ng, c

ườ

ả  ạ ễ i ti n Tnú lên đ ỉ ấ ữ   ắ ầ i nhìn ra xa đ n hút t m m t ch  th y nh ng ờ ế ố ế ạ

(cid:0) ợ

ệ trong nh ng năm đ u tranh ch ng M  ­ Di m. ượ   ưỡ c c dân làng nuôi d  T’nú đ a tr  m  côi đ ở  ạ anh   Quy t   d y   ch ,   giác   ng   Cách   m ng.   T’nú   tr   thành liên l c. B  gi c b t, tra t n dã man, Tnú không   t ng c tr  v  cùng c  M t và thanh niên khai, anh v ẩ   trong làng chu n b  vũ khí đánh gi c. B n gi c kéo ợ  ế đ n, đàn áp, kh ng b  dân làng. Chúng b t Mai (v ắ ượ   ộ c T’nú) và đ a con m i m t tháng tu i   hòng b t đ ậ ụ   ớ ế T’nú. T n m t ch ng ki n c nh v  con đau đ n ng c ầ   ắ ủ ẻ ướ c làn m a roi s t c a k  thù, T’nú không c m ngã tr ặ ể ứ   ượ c, đã xông vào gi a vòng vây c a gi c đ  c u lòng đ ứ ế   ợ c,  v  con anh ch t, v  con. Nh ng anh không c u đ ườ   ự ẩ anh b  gi c b t. Chúng đã t m nh a xà nu đ t m i ả ầ đ u ngón tay c a anh. C  làng Xô Man sôi s c căm   ệ   ọ ử thù, b ng lên nh  ng n l a xà nu, xông vào tiêu di t ứ ọ   ng quân b n lính c u T’nú. Sau đó anh tham gia l c l ả gi i phóng. ơ ề ỉ c đ n v  cho ngh  phép, T’nú v  thăm Ba năm sau, đ   Ư   ọ ấ ộ làng m t đêm. Đêm  y dân làng h p nhau   nhà  ng, ể ạ ủ   ử ụ nghe   c   M t   k   l i   nh ng   trang   s   hào   hùng   c a ộ ờ ng i S’trá và cu c đ i T’nú. ụ ế Sáng hôm sau, c  M t, Dít l ế ba ng ừ r ng xà nu n i ti p nhau ch y đ n chân tr i. ủ ề 4. Ch  đ : ẩ ầ ườ ườ ấ ậ

ệ ộ ướ   c, ủ i   Tây ng   c a   ng   ế   ộ t Nam trong cu c kháng chi n

ả Tác ph m là b n anh hùng ca, ca ng i lòng yêu n ấ tinh   th n   b t   khu t,   qu t   c Nguyên và dân t c Vi ỹ ch ng M . ị ố ẳ

(cid:0) Kh ng đ nh m t chân lý cách m ng:“ Chúng  nó đã c mầ   ấ   ủ ự ố , đ  cho s  s ng c a đ t

ạ ể ộ ả ầ súng, mình ph i c m giáo”

­27­

ầ ả ố ng t n không có cách nào   ạ   i

ườ ướ c và nhân dân mãi tr n ứ khác là ph i cùng nhau đ ng lên c m vũ khí ch ng l ẻ k  thù.

ừ ự ề ệ

ể ượ 5. Ý nghĩa nhan đề ừ   Nhan đ  “R ng xà nu” v a mang ý nghĩa hi n th c , v a mang ý nghĩa bi u t ừ   ng:

ộ ề

ở ả ự ừ

ị ấ ụ

ắ th c : Nhà văn nói v  cây xà nu ­ m t loài cây   ứ ố    Tây Nguyên. Loài cây này có s c s ng ổ ủ   c s  thay đ i c a ệ t   và   quan   h

ườ ớ ướ ự ế ậ i dân Tây Nguyên.

‒ Ý nghĩa t ố s ng thành r ng  ệ mãnh li t, không ch u khu t ph c tr ờ ế th i   ti t.Cây   xà   nu   luôn   g n   bó   m t   thi ế ứ chi u  ng v i cu c s ng c a ng ‒ Ý nghĩa bi u t ừ

ể ượ ệ ủ

ủ ộ ố ứ ố ng: Qua s c s ng mãnh li ế ỗ

ấ ố ộ t c a cây xà ứ ố nu, r ng xà nu, nhà văn nói đ n n i đau và s c s ng , ấ ủ ườ ấ ng   b t   khu t   c a   nhân   dân   Tây ph m   ch t   kiên   c ỹ ế Nguyên trong cu c kháng chi n ch ng M .

II.

TÁC PH M:Ẩ ượ ng cây xà nu:

ủ ả 1. Hình t a. Cây xà nu là hình  nh thiên nhiên hùng vĩ c a núi

ừ r ng Tây Nguyên:

ả ẩ ế ở ầ

(cid:0) Hình  nh m  đ u và k t thúc tác ph m là  ế ậ

ố ế ể

ứ ố ệ ủ ấ

ế ấ ố ộ “cánh r ngừ   ế ấ ờ là ki u k t c u vòng xà nu n i ti p đ n t n chân tr i”    ệ ủ   ứ ố tròn. Hình  nhả   tiêu bi u cho s c s ng mãnh li ể t c a   cây xà nu và s c s ng b t di t c a dân làng Xô Man ộ   nói riêng và các dân t c Tây Nguyên nói chung trong ạ ẻ cu c chi n đ u ch ng l i k  thù.

(cid:0) ề ư ẹ ạ

ả ế  vi ố ạ

Ở ỗ ế ự ứ

ng, ánh sáng gây  n t ề ầ ạ ắ   t nhi u câu văn đ p nh  ch m kh c thành Tác gi ươ ấ ượ   ng hình kh i, t o nên mùi h ơ   ươ ng nh a  a ra tràn tr , th m khó quên“  ch  v t th ầ   ắ ồ ầ ắ ngào ng t long lanh n ng hè gay g t r i d n d n b m

­28­

ụ ươ ạ ị

ặ ớ ừ ạ i đen và đ c quy n thành t ng c c máu l n”. Hình l   ẩ ả ấ nh  y đã đ ,  ng v  Tây Nguyên em l ấ ướ ẻ ẹ ủ v  đ p c a thiên nhiên, đ t n i cho tác ph m h c.

ậ ắ ế ớ ộ ố ủ b. Cây xà nu g n bó m t thi t v i cu c s ng c a dân

(cid:0) ộ ố ặ làng: Cây xà nu  có m t trong cu c s ng hàng ngày :

ố ườ ừ ng r ng âm u.

(cid:0) ử ầ ỗ (cid:0) Đu c xà nu soi rõ con đ ậ L a xà nu cháy gi n gi ế t trong b p m i nhà.

(cid:0) ọ ứ (cid:0) ả ự ệ ạ ủ ắ ớ

T nú và Mai h c ch  b ng b ng n a xông khói xà nu Cây xà nu g n v i nh ng s  ki n tr ng đ i c a làng: ướ ữ ằ ữ (cid:0) Dân làng mài giáo mác d ọ ố i ánh đu c xà nu.

(cid:0) ế

ệ ờ ở thành l

ở ườ ầ ử L a xà nu cháy trên m i đ u ngón tay Tnú, ti ng thét ệ ủ i hi u tri u dân làng trong đêm c a Tnú  tr ồ đ ng kh i.

(cid:0) Đ ng   l a   xà   nu   l n   soi   rõ   xác   m i   tên   lính   gi c ặ

ườ ớ ố

ổ ử “ng n ngang”.

ớ ố ắ ồ ỗ  Cây xà nu g n bó v i ni m vui, n i bu n, v i s  ph n ậ   ề

ủ ớ ườ ọ và khát v ng c a ng i Tây Nguyên.

ố ề

ệ ấ

ượ ng và b t di ượ ố ể c. R ng   xà   nu   là   bi u   t ườ ư ng nh ng kiên c  R ng   xà   nu   là   bi u   t ể ộ ng   v   cu c   s ng   đau t: ộ ng   cho   cu c   s ng   đau

ừ ươ th ừ ươ th ng:

(cid:0) ừ (cid:0) ữ ộ ạ ế ạ ạ ầ “t m đ i bác”, “h u h t đ n đ i bác

ầ ồ ị R ng xà nu b  tàn phá d  d i: ừ Cánh r ng trong  ọ ề ơ đ u r i vào ng n đ i xà nu”.

(cid:0) ệ ỗ , m i ngày hai l n.

ắ Chúng nó b n đã thành l ự ố ự ầ ư ế ố ặ ớ  Nhà văn d ng lên s  s ng trong t th  đ i m t v i cái

­29­

ế ự ạ ệ ứ ồ ố ch t, s  sinh t n đang đ ng m i đe do  di t vong.

(cid:0) ừ ươ ủ ng c a đau th (cid:0) ể ượ ng: R ng xà nu là bi u t ị ươ ạ “Hàng v n cây, không cây nào là cây b  th

ng”. ự

ẻ ự ủ ấ ầ

(cid:0) N i đau nhi u v , có cái xót xa c a cây non, t a nh ư  ẻ ơ “nh a còn trong, ch t d u còn loãng, v t ế   ườ   ứ c,   c   loét  mãi  ra,   năm  m i ng  không  lành  đ

ượ

(cid:0) ư ủ ổ

ườ ổ ư ộ

(cid:0) ườ ươ ng chóng lành”. ế “v t th ỗ ề ứ đ a tr  th   ươ th hôm là cây ch t”.ế ữ ộ i đang tu i thanh xuân Có cái đau d  d i nh  c a ng   ậ   ặ ứ ử ị “b  ch t đ t n a thân mình, đ  ào ào nh  m t tr n bão”. ữ Có nh ng cây c ng tráng

ứ ở ị

 R ng xà nu tr  thành ch ng nhân l ch s  ghi d u t ấ ộ ộ ượ ẻ ử   i ác ờ   ả ng r ng xà nu ph n ánh m t th i

ừ ủ c a k  thù. Hình t ươ kì đau th ừ ử ữ ộ ủ ị ng d  d i c a l ch s .

ừ ệ   t,

ể ượ ộ ố ng cho cu c s ng mãnh li ấ ườ ấ

 R ng xà nu là bi u t ầ tinh th n kiên c

ng, b t khu t:

(cid:0) ố ứ ẳ

ạ ụ ộ ố

ớ ờ ọ ọ

ẳ ờ ầ   Cây xà nu khao khát s ng, háo h c phóng th ng lên b u tr i: “ờ C nh m t cây xà nu m i ngã g c đã có b n năm   ọ cây con m c lên, ng n xanh r n hình nh n mũi tên lao   ầ th ng lên b u tr i”.

ấ ệ ứ ố  Đây là hình  nh tuy t đ p nói lên s c s ng b t di ệ ẹ

ấ ủ ớ ử

ộ ậ ự ế ẵ ữ ườ ầ i luôn g n bó v i cách m ng, b t khu t t ạ ấ ng và s n sàng chi n đ u hi sinh vì đ c l p t t và   i Tây Nguyên. Nh ng con ấ ừ ổ    tu i   ng   thành   trong   đau    do

ộ (cid:0)

ể ế ấ ắ ả tinh th n b t khu t c a ng ườ ạ ắ ng ơ ớ ưở th ,   l n   lên   trong   l a   đ n,   tr ươ th ủ c a dân t c. Cây xà nu ham ánh sáng và khí tr i ờ “nó phóng lên r tấ   nhanh đ  ti p l y ánh n ng”.

­30­

ư ả ế ườ  Hình  nh đ p nh  con ng ẹ i Tây Nguyên tha thi

ớ ầ

ộ ậ ự do. (cid:0) i dân Tây Nguyên: (cid:0) ứ ế

ượ ượ ừ t yêu ạ  do, đi theo cánh m ng, hoà chung v i v ng sáng dân ưở ng đ c l p t ườ ư ng tr ng cho ng ư c nhân hoá nh  con ng ưỡ ấ i ự ớ n t m ng c l n ra che ch

ườ ụ ế ở ườ “C  th  hai   ở   ớ ừ     hay   so   sánh   cây   xà   nu   v i   t ng ậ ứ   i   và   thiên   nhiên   hoà   nh p,   ng ả

ộ (cid:0) ế ệ ả

ấ ặ ấ ọ ộ

ế ự t ố ộ t c dám s ng vì lí t ừ R ng xà nu t ừ R ng xà nu đ ba năm nay r ng xà nu  ả cho   làng”.  Tác   gi ườ ng i   c   th .   Ng chi u  vào  nhau.   Khi   làng  Xô  Man  kh i  nghĩa   thì   c ừ r ng xà nu cũng ào ào rung đ ng. ừ R ng xà nu là hình  nh các th  h  dân làng Xô man ố ch ng   gi c   b t   ch p   m i   hi   sinh,   m t   lòng   đi   theo ả Đ ng, theo kháng chi n:

ưỡ ấ ự ớ n t m ng c l n ra che

(cid:0) Nh ng cây xà nu v ng ch c  ữ ắ “ ư ụ ế  nh  c  M t)

ữ ở ch  cho làng”(

(cid:0) Nh ng cây xà nu xanh t

ạ t, m nh m

ữ ư ủ ẽ “cành là sum suê   nh  Tư

ố ữ nh  nh ng con chim đã đ  lông mao lông vũ”( nú, Mai).

(cid:0) Nh ng cây xà nu còn

ữ ự ấ ầ   non “nh a còn trong, ch t d u

ư còn loãng” (nh  Dít, bé Heng) .

ườ ả ẩ

 Hình  nh  n  d   v  các   th  h   ng ụ ề ộ ạ ặ ộ ố ế ệ i  Xô  Man  kiên ả ng ch ng gi c, m t lòng m t d  đi theo đ ng, theo

ườ c kháng chi n. ế

ằ ế t, đ y s c bi u c m, đ y s

hào và xúc đ ng, tác gi ượ  B ng gi ng văn tha thi ọ ụ ự ng cây xà nu  t

ể ả ầ ứ ả ộ ng tr ng cho các th  h ệ i Vi ấ ườ ế ướ ứ ế khâm ph c, t ượ ư hình t ườ ng i Tây Nguyên nói riêng, ng chung ti p b ầ ự   ự    đã xây d ng ế ệ   t Nam nói   ạ   i c nhau đ ng lên chi n đ u giành l

­31­

ố ổ ự ố s  s ng cho T  qu c mình.

ượ ậ ng nhân v t T’nú:

2. Hình t a. Hoàn c nh:ả (cid:0) ồ ẻ ứ ượ m   côi   đ c   dân   làng   Xô   man   nuôi

(cid:0) ớ ng. ế ế ạ

Tnú   là   đ a   tr ưỡ d ấ ớ ượ c anh Quy t giác Tnú đ n v i cách m ng r t s m, đ   ẽ ữ ớ ế   ứ ớ ng  và d y ch  v i ý th c l n lên s  thay anh Quy t ặ ạ làm cán b , lãnh đ o dân làng đánh gi c.

ớ ạ ộ b. Tính cách:  Tnú   gan   góc,   thông   minh,   trung   thành   v i   Cách

m ng:ạ ặ ủ (cid:0) Dù gi c kh ng b , ch t đ u bà Nhan, treo c  anh Xút, ặ ầ

ẫ ư cho cán b . (cid:0) ế ế ẽ ổ ộ ế ớ ớ

ạ ạ

ế ố nh ng T’nú v n hăng hái đi ti p t ứ Tnú s m có ý th c: l n lên s  thay anh Quy t làm cán ộ b  lãnh đ o phong trào Cách m ng. (cid:0) Khi đi liên l c, T’nú r t thông minh, bi t phán đoán

ậ (cid:0) ng, T’nú leo lên cây cao quan

ấ ạ ợ tình hình, suy lu n h p lý: ả ườ ặ “Gi c vây các ng  đ ừ ộ ượ ồ t r i xé r ng mà đi”. sát m t l

(cid:0) ự c êm, mà l a ch ỗ

i ch  n ụ ặ “Qua sông nó không thích l ở ạ thác m nh vì ỗ ướ ộ  đó gi c hay ph c kích”.

(cid:0) Gi c tra t n T’nú m t m c không khai và đ t tay lên ặ ự   ẩ   ạ  đây”   dõng d c, kh u

ị ặ ư ạ ắ ố (cid:0) Đi liên  l c   b   gi c   b t,  T’nú   nhanh  trí  nu t  th  vào

ớ ờ ẽ v i l i l

b ng.ụ ộ ặ ấ ả ở ộ ả “C ng s n  ụ b ng b o  khí hiên ngang

(cid:0) ở ề ụ ở ả   t ng c tr  v  làng, T’nú tr  thành hình  nh

ượ Sau khi v chàng trai hoàn h o:ả

­32­

(cid:0) ư ẽ ớ ng tráng,

ế ắ ẹ ắ R n ch c, cao l n, đ p đ  nh  cây xà nu c ư ườ nh  ng ườ ề i dũng sĩ trong truy n thuy t dân gian.

(cid:0) ướ ạ ợ ề ứ

ườ ườ ồ i Mai, h nh phúc bên v  hi n và đ a con trai ầ i cha đ y  trách i ch ng,  ng

T’nú c ở ầ đ u lòng tr  thành ng nhi m.ệ

ẩ ạ (cid:0) Anh lãnh đ o dân làng mài giáo, mác, chu n b  đ ng ị ồ

kh i.ở

ườ ấ ấ  Tnú kiên c ng b t khu t:

ể ặ (cid:0) Gi c kéo v  làng đ  tiêu di ệ ề t phong trào n i d y

ắ ể

ậ ắ ằ ợ ị

ụ ử ấ ồ ế ắ

ặ ả

ệ ợ

ị ặ ứ ị ả

ổ ậ ở  ợ ấ   XôMan. Đ  truy tìm T’nú, chúng b t và tra t n v  con ả   anh b ng g y s t. Nhìn c nh v  con b  tra t n, lòng căm thù đã bi n m t anh thành hai c c l a h ng. Anh   ư ổ  quên c  thân mình, tay không xông vào lũ gi c nh  h ượ ợ  ư ữ ể ả d  đ  b o v  v  con. Nh ng T’nú không c u đ c v ấ   ớ ắ con, b n thân anh b  gi c b t. Đó là   bi k ch l n nh t ộ ờ trong cu c đ i T’nú.

ấ ặ ằ

ố ế

ư ế ệ ệ ế ở ờ

(cid:0) Gi c tra t n và đ t m i đ u ngón tay anh b ng nh a ự   ườ ầ ắ ớ “răng anh c n nát môi”   xà nu. Đau đ n đ n xé lòng   ộ   ỉ nh ng T’nú không thèm kêu van. Anh ch  thét lên m t ấ t!”, ti ng thét  y tr  thành l ti ng “Gi   i hi u tri u dân ở làng trong đêm đ ng kh i.

ế ồ

(cid:0) ượ ươ ứ c dân làng c u, nén đau th

ng, v ậ ự ượ ượ t lên bi   ố   ng ch ng

ầ ươ

ượ ậ Sau khi đ ị k ch cá nhân, Tnú c m vũ khí gia nh p l c l ệ ặ ả ng. gi c b o v  quê h  B ng   hình   t ệ ằ

ng   ngh   thu t   tác   gi ạ ố ẻ ấ ả   cho   th y,   khi ạ i súng đ n k  thù,

ứ ổ ẳ ầ ứ ẽ ọ chúng ta c m súng đ ng lên ch ng l thì m i th  s  thay đ i h n.

­33­

ươ ắ  T’nú giàu tình yêu th ớ ng, g n bó v i buôn làng:

(cid:0) ố ệ

ố ớ ng:

ứ ớ

ướ (cid:0) ặ ộ ề ỉ ượ ỉ i v  thăm

(cid:0) ế ậ ả ộ ừ   c c nh v t quen thu c: t ng

(cid:0) Đ i v i gia đình: ố ớ (cid:0) Yêu th ắ ươ ợ ng v  con sâu s c. ườ ồ ườ i cha có trách nhi m, s ng tình i ch ng, ng Là ng ắ ủ nghĩa, th y chung son s t. (cid:0) Đ i v i buôn làng, quê h ươ (cid:0) Đó là mi n kí  c thiêng liêng v i bao ân tình dù đi đâu ề ề ng v . anh cũng đau đáu h ộ Ch  đ c ngh  phép m t đêm, Tnú cũng l n l làng B i h i xao xuy n tr con đ ỗ ứ ế

ồ ồ ố ườ ng, dòng su i, g c cây … ố ớ ủ ụ ữ ộ ộ ủ ế ươ ữ ự ướ ố (cid:0) N i nh  day d t su t ba năm đi b  đ i là ti ng chày   ủ   ầ chuyên c n, r n rã c a buôn làng, c a Mai, c a Dít c a ườ ng. nh ng ng ộ i ph  n  Strá mà anh h t m c yêu th

ự ặ  Hình  nh đôi bàn tay T nú: (cid:0) Khi còn lành l n, nó là đôi bàn tay trung th c, nghĩa

tình.

ữ ấ ầ

ầ ấ

ạ ọ ố ầ (cid:0) Đôi bàn tay lao đ ng, làm giao liên. (cid:0) Đôi bàn tay c m ph n h c ch  sau này thay anh Quy t ế   ọ ậ   làm cách m ng, cũng chính đôi bàn tay  y c m đá đ p vào đ u vì h c d t.

ợ ở ứ

ẹ ư

ị ặ ắ

ớ ươ ứ ượ ợ

ự ắ

ườ ế ố ố

(cid:0) Đôi bàn tay nghĩa tình, ra s c che ch  cho v  con “hai cánh tay nh  hai cánh lim” ôm m  con Mai vào lòng. (cid:0) Khi b  gi c b t, đó là đôi bàn tay đau th ấ ậ ng, u t h n: (cid:0) V i hai bàn tay tr ng, Tnú không c u đ ả   ắ c v  con, b n ị ẩ ị ặ   thân anh cũng b  gi c b t, 10 ngón tay b  t m nh a xà ọ nu đ t, bi n thành m i ng n đu c. ả ả ố  Đo n văn miêu t

ạ ạ hình  nh đôi bàn tay Tnú b c cháy là   ự   ấ đo n văn giàu ch t  bi  tráng.  Đôi  bàn tay trung  th c,

­34­

ỗ ố ờ

ằ ứ

ề ộ ủ

ừ ộ ụ ế

(cid:0) ặ ứ t gi c c u Tnú. ượ ứ ố ượ ữ

ố ỉ

c c u s ng, đôi bàn tay đ ẫ ừ ữ ẻ

ụ ả ả ư   c ch a lành nh ng ộ  ư  ị   i phóng cho quê

ng.

ể ầ ươ ượ ế   ng đ  c m súng chi n ị t lên bi k ch đau th

ậ   ữ ộ  đang b c cháy d  d i trong n i đau t n nghĩa tình gi ủ   ủ i ác dã man c a cùng c a Tnú.. Đó là b ng ch ng v  t ộ   ẻ k  thù, kích đ ng lòng căm thù c a dân làng, là đ ng ự l c thôi thúc c  M t và thanh niên vào r ng tìm vũ khí   ế gi Tnú đ ỗ m i ngón ch  còn hai đ t. Tnú v n xung phong vào b ộ ấ đ i, và chính đôi bàn tay  y đã tr ng tr  nh ng k  nh ằ th ng D c, tr  thù cho gia đình, gi ươ h  Tnú đã v đ u. ấ

ả ưở ườ  T’nú là hình  nh ng

ằ ự ng, đ ấ ử

ệ i anh hùng lý t ạ ờ ể ệ ộ

ề ị ử ấ

ả ầ

ệ ự ố ể ả

ượ   c xây d ng b ng bút pháp lãng m n, giàu ch t s  thi.   ầ   Câu chuy n bi tráng v  cu c đ i Tnú th  hi n đ y ầ   ủ đ   nh t   cho  chân   lý   l ch  s :   “Chúng   nó  đã   c m ườ ng chúng súng, mình ph i c m giáo”. Đó là con đ   ấ   ươ ầ ng đ t ta c n đi đ  b o v  s  s ng cho quê h c.ướ n

ề ộ ậ ể

ườ ấ ứ 3. B c chân dung v  m t t p th  anh hùng: ụ ế a. C  M t: (cid:0) Hình  nh già làng Tây Nguyên kiên c ả (cid:0) ố ạ ặ ấ

ộ ả ả ấ ộ ụ  ướ   c “Cán b  là Đ ng, Đ ng còn, núi n

(cid:0) ụ ế ở “Chúng ặ t gi c vì:

ầ (cid:0) ồ ả ầ ồ ụ ề ố

ể ụ ể ể ệ ướ ụ ề ố ng, b t khu t: ụ C  lãnh đ o dân làng ch ng gi c, nuôi gi u cán b , c ạ d y dân làng:   này còn …”. ạ C  lãnh đ o dân làng đ ng kh i gi nó c m súng, mình ph i c m giáo”. C  tiêu bi u cho linh h n, truy n th ng c a làng Xô   ờ   Man. C  k  cho dân làng nghe câu chuy n v  cu c đ i ế  T’nú đ  giáo d c truy n th ng yêu n ủ ề ộ c cho các th

­35­

ệ h  con cháu ngày sau.

ả ủ b. Dít: (cid:0) Hình  nh c a nh ng cô gái Tây Nguyên tr ng thành

ưở ả ở ấ ậ ừ t

trong đau th ặ ạ ữ ươ ng, qu t kh i r t gan góc, b n lĩnh: (cid:0) Gi c vây làng, Dít mang g o đi ti p t ế ế .

(cid:0) ị ắ ượ Dít

ặ ế ạ ạ “s ứ t qua tai, sém tóc”, ặ ả ạ ọ

(cid:0) ở ớ ộ ị

ộ ắ B  b t, gi c b n do , đ n  thét lên đ n viên đ n th  10, bình th n nhìn b n gi c. ư L n lên Dít tr  thành Bí th  Chi b  kiêm Chính tr  viên ỏ ị ứ Xã đ i, nghiêm ngh , c ng c i trong công tác.

ự ớ ớ tin.

ẩ ừ (cid:0) ấ ẩ c. Bé Heng: (cid:0) Hình  nh cây xà nu con m i l n, nhanh nh n, t ẹ 4. Tính s  thi trong tác ph m “R ng xà nu”: ặ ề ớ

ạ ự ả ạ ạ (cid:0) ạ ể ấ ậ ậ ờ ộ

ố ộ ờ ề (cid:0) ớ ộ ệ ả

ậ ủ ặ c đ t trong khung c nh thiên ậ ả ọ ể ả ử ủ ề Ch  đ   tác ph m đ t ra là v n đ  l n có ý nghĩa sinh   ạ   ề ử ố ớ  đ i v i cách m ng mi n Nam lúc đó: ph i dùng b o t ự l c cách m ng đ  tr n áp b o l c ph n cách m ng. ắ   ủ Cu c đ i và s  ph n c a nhân v t chính­ Tnú­ g n ố li n v i cu c đ i và s  ph n c a dân làng Xôman. ượ Toàn b  câu chuy n đ nhiên hoành tráng, hùng vĩ, đ m ch t Tây Nguyên. (cid:0) Gi ng k , ngôn ng , hình  nh trang tr ng, mang âm

ọ ưở ứ ữ ng hào hùng, có s c ngân vang. h

ế ử ắ

ẩ ữ ờ ạ ộ

ố ọ ế

ề ấ ủ ủ ữ

 Tác ph m là ti ng nói c a l ch s  và th i đ i, g n li n ề   ủ ị ừ ứ   ế ớ ạ ủ v i nh ng bi n c  tr ng đ i c a toàn dân t c. T  b c ự  ượ tranh thiên nhiên đ n hình t ng anh hùng đ u là s ộ   ưở ế k t tinh c a nh ng lý t ng cao quý nh t c a c ng đ ng.ồ

ệ ậ

ượ ừ ng cây xà nu trong tp R ng xà nu

ậ ủ ả ả ị III. Luy n t p: 1. Phân tích hình t 2. C m nh n c a anh/ch  qua hình  nh Đôi bàn tay Tnu.

­36­

3. Có ng

ườ ệ ắ ắ

ằ ộ ậ ừ ỗ ườ ể ọ   i cho r ng: truy n ng n R ng xà nu đã kh c h a ộ ẻ i mang m t v

chân dung m t t p th  anh hùng m i ng ẹ đ p riêng.

ủ ế

ị ề        Suy nghĩ c a anh/ch  v  ý ki n trên ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NH NG Đ A CON TRONG GIA ĐÌNH ễ ­Nguy n Thi­

Ể TÌM HI U CHUNG:

ở ề ắ

I. :ả 1. Tác gi (cid:0) Nguy n Thi là nhà văn sinh ra  ễ ớ

ế ắ ố ư ờ ỳ ộ i dân Nam B . ắ    mi n B c nh ng g n ộ bó sâu s c v i nhân dân Nam B  trong th i k  kháng   chi n ch ng M , là nhà văn c a ng

ệ ề ỹ (cid:0) Ông sáng tác    ở

ủ ể ạ ữ

ề i phóng mi n Nam. ồ ưở ề ọ   ng H  Chí Minh v  văn h c i th

ườ ắ    nhi u th  lo i: bút kí, truy n ng n, ộ ế ể ti u thuy t…là m t trong nh ng cây bút văn xuôi hàng   ầ ủ ệ ả đ u c a văn ngh  gi (cid:0) Ông đ ả ượ ặ c t ng gi ậ ệ ngh  thu t năm 2000

ắ ả ằ ự ừ

(cid:0) Nguy n Thi có năng l c phân tích tâm lý s c s o. Văn ễ   ừ ắ   ấ ễ ệ Nguy n Thi v a giàu ch t hi n th c v a  đ m th m ả   ư ệ ự ố ể ữ ấ i k  chuy n t  tình, l ch t tr  nhiên nh  cách c m, ủ ộ ườ i nông dân Nam b . cách nghĩ c a ng ầ ấ ượ ễ ậ ủ ớ (cid:0) Nhân v t c a Nguy n Thi đ y  n t ng v i lòng căm

­37­

ẻ ộ (cid:0) ườ ạ ẩ ẹ ầ   i m  c m

ắ ấ   ủ thù gi c sâu s c, gan góc, th y chung, tình nghĩa, r t ự tr  trung, b c tr c và đáng yêu. Tác ph m chính: Trăng sáng; Đôi b n; Ng súng…

ờ ẩ ả 2. Hoàn c nh ra đ i tác ph m: (cid:0)

ữ ệ ứ ắ ấ ắ ộ ễ

ế ấ ạ

ườ ữ   “ Nh ng đ a con trong gia đình” là m t trong nh ng ấ ủ truy n ng n xu t s c nh t c a Nguy n Thi sáng tác   ế   tháng   2/1966   khi   nhà   văn   đang   chi n   đ u   t i   chi n tr

ộ ng Nam b . ể ờ ề

ề ệ ề

ườ (cid:0) ẩ ệ ệ ượ ỹ ổ ộ ỹ ng đánh M . ạ c đăng trên t p chí Văn ngh  Quân gi

ậ ệ ượ ả   i   c in trong t p “Truy n và kí”

t tác ph m:

(cid:0) Đây   là   th i   đi m   M   đ   quân   vào  mi n   Nam,   th c ự   ụ ế hi n chi n tranh c c b . Nhi u thanh niên mi n Nam   đã tình nguy n lên đ Tác ph m đ phóng(1966) sau đó đ (1978). ắ 3. Tóm t ệ ị ươ ộ   ng trong m t t, b  th

ẩ ệ Truy n k  v  anh tân binh Vi ộ ạ tr n đánh l n, l c m t đ ng đ i:

ậ (cid:0) Vi ệ ể ề ớ ế t là chi n sĩ Gi

(cid:0) ị ặ ẻ ố ộ ề ạ

ẹ ố ủ ề ấ ỹ ươ   ng ượ   c

ẩ ấ ồ ộ   ấ ả i phóng quân, xu t thân trong m t ặ ụ   ớ gia đình nông dân có m i thù sâu n ng v i M ­ng y: ả ố ế ạ t h i. c  b , m  và ông n i đ u b  gi c gi ữ ề Truy n th ng cách m ng v  vang và nh ng đau th m t mát c a gia đình do M  ­ ng y gây ra đ u đ ậ chú Năm ghi chép c n th n trong cu n s  gia đình.

ặ ả t gi c, c  hai (cid:0) Vi

ụ ố ổ ế ệ t và Chi n hăng hái đi tòng quân gi ế ề (cid:0) ệ ế

ề ớ ữ ế ị ế ế ể ả ậ quy t tâm l p nhi u chi n công đ  tr  thù cho ba má.  ệ   ấ ở ừ ộ ậ  r ng cao su, Vi Trong m t tr n chi n đ u  t t tiêu di ị ươ   ư ị ủ ộ ượ ng c m t xe b c thép c a đ ch, nh ng anh b  th đ ấ ấ ệ ườ ắ t ng t đi i, hai m t không nhìn th y gì. Vi kh p ng   ồ ứ ạ   ỗ ầ ỉ ạ ề ầ ỉ i nhi u l n. M i l n t nh l t nh l i i, dòng h i  c l ề ỷ ệ ư   đ a anh v  v i nh ng k  ni m v  má, ch  Chi n, chú

­38­

ưở

ộ ư ế ẵ t v n trong t ề ồ ộ ư t s c nh ng Vi

ặ ở ể ng.   Dù   ế    th  s n sàng chi n    cò

ộ ấ ế ứ Năm,   v   đ ng  đ i  và   anh  Tánh­ti u  đ i  tr ệ ẫ ệ ứ ki ộ ấ đ u: ch  còn m t ngón tay nhúc nhích đang đ t  ạ súng, m t viên đ n đã lên nòng. ồ

ắ ệ ượ t đ ế

ế ế ị

ẩ ươ ệ ầ 4. Ph (cid:0) ứ

ị ươ ượ ầ   c tr n ứ ố ủ ng đ t, n i c a nhân   ườ ế ng. i chi n tr (cid:0)

ữ ắ ậ   tình đ m  đà,  t ự

(cid:0) ộ ệ ậ

ệ ắ

ỉ ộ (cid:0) Đ n ngày th  3, Vi ư   c đ ng đ i tìm th y và đ a ươ ộ ệ   ng s p lành, vào m t b nh xá dã chi n. Lúc v t th ụ ế ư t th  cho ch  Chi n. t vi anh Tánh gi c Vi ậ ủ ứ ng th c tr n thu t c a tác ph m: ữ ẩ Tác ph m “Nh ng đ a con trong gia đình” đ ồ ưở ậ ủ ế thu t ch  y u qua dòng h i t ạ ằ ệ ậ ng n m l t khi b  th v t Vi ậ ề ặ ụ ệ Tác d ng v  m t ngh  thu t: (cid:0) Đem  l ẩ ạ i  cho  tác   ph m màu  s c  tr ố nhiên, s ng đ ng. ế ớ   ề ạ i T o đi u ki n cho nhà văn thâm nh p sâu vào th  gi ậ ể ẫ ổ   ủ ộ n i tâm c a nhân v t đ  d n d t câu chuy n, làm n i ậ ậ b t tính cách nhân v t. ệ ả ạ

ế ệ ở (cid:0) Di n bi n câu chuy n linh ho t, hai m ng quá kh  và ứ  nên

ự ạ ậ    nhiên, mang đ m

ễ ế ệ ạ ổ hi n t i b  sung cho nhau khi n câu chuy n tr ẻ ấ ớ ẫ m i m , h p d n. (cid:0) Ngôn ng  phong phú, góc c nh, t ữ ộ màu s c Nam b . ề ẩ 5. Ý nghĩa nhan đ  tác ph m:

ủ ề ị

ậ ề ề ế ệ ộ ố ố ữ ể

ả ặ ọ ể ể ả

ố   ng   thành   và   s   ti p   n i

ẽ ế ộ truy n th ng t

ưỡ ố ẹ t đ p đó c a gia đình và dân t c. ợ ề (cid:0) H   đ ọ ượ ề ẳ ố c   nuôi   d ố ị ệ ề ặ ố Thông báo v  v  trí c a các th  h  nhân v t chính trong   ộ   m t gia  đình nông dân Nam b  có truy n th ng yêu ắ ứ   ướ c, căm thù gi c sâu s c. Mu n hi u v  nh ng đ a n ề  ồ con ph i hi u ng n ngu n đã sinh ra nó, ph i hi u v ủ truy n th ng c a gia đình đó. ưở ng,   tr ủ (cid:0) Kh ng đ nh, ng i ca m i liên h  b n ch t, thiêng liêng

­39­

ữ ữ

ố ế ấ ướ ạ ộ ả ớ ủ ỹ t Nam trong cu c kháng chi n ch ng M .

ậ ệ ế ữ ứ

ế ệ gi a các th  h  trong gia đình, gi a tình c m gia đình ạ và tình yêu đ t n c t o nên s c m nh to l n c a dân ộ ệ t c Vi ủ ề 6. Ch  đ : (cid:0) Ng i ca nhân v t Vi ợ ề ạ ố

ướ ặ ể ả ế ậ

ặ ợ ướ

t và Chi n­ nh ng đ a con trong   c, căm gia đình­ giàu truy n th ng cách m ng, yêu n thù gi c sâu s c, quy t tâm ra tr n đánh gi c đ  tr  thù   nhà, n  n ợ ắ c. ẻ ẹ ủ

ỹ ứ ữ ế ố

t.

(cid:0) Ng i ca v  đ p c a ch  nghĩa anh hùng cách m ng ạ   ủ ướ trong   nh ng   năm   kháng   chi n   ch ng   M   c u   n c.       TÁC PH M:Ẩ II. ệ ậ 1.  Nhân v t Vi a. Hoàn c nh:ả (cid:0)

ị ề ươ ấ ỹ

(cid:0) ộ ộ ủ ế ị

ư ầ ổ ố ề ộ   Sinh   ra   trong   m t   gia   đình   giàu   truy n   th ng   cách ụ   ạ m ng, ch u nhi u m t mát, đau th ng do M ­ng y gây ra. Là em trai c a ch  Chi n, xung phong vào b  đ i khi ch a đ y 18 tu i.

ơ ộ ế ẻ b. Tính cách:  Tính cách tr  con, ngây th , hi u đ ng, có tâm h n ồ

(cid:0) ệ ộ ộ ắ t còn

(cid:0) trong sáng: ắ ế Thích b t  ch, câu cá, b n chim. Đi b  đ i, Vi mang theo ná thun. Tranh đi b  đ i, tranh công v i ch  Chi n.

(cid:0) Đi b  đ i, Vi ầ

ộ ộ ệ ế ợ ế ợ

ộ ộ ụ ớ ợ ặ ỏ ụ ưỡ ằ ị t không s  gi c, không s  ch t mà s  ma i   ngoài   vàm

ướ ườ ệ ậ ng nh p ngũ,  Vi

“ma   c t   đ u   và   th ng   ch ng   th t   l sông”. (cid:0) Đêm tr ệ ề ệ “lăn k nh ra ván c

ắ ổ ị t phó thác   c  ngày lên đ ườ   ế ị i vi c nhà cho ch  Chi n lo li u,  ế   khì   khì”.  Khi   ch   Chi n   trao   đ i   bàn   tính   s p   x p

ế ­40­

ộ ệ ụ ệ ẫ

(cid:0) ị ấ ẻ t th con

ư ế   th   ng ườ   i

(cid:0)

ng: ặ ế ả

ợ (cid:0) ả ủ

ế ọ ặ ư “ch p m t con đom đóm   chuy n nhà thì Vi t v n vô t ủ ế ồ úp vào trong lòng tay”, r i ng  quên lúc nào không bi t. ư   ấ ươ ệ ị “gi u ch  nh Cách Vi ng ch  cũng r t tr ấ ủ ợ ấ ị gi u c a riêng”  vì s  m t ch .  Ch ng   ch c,   đ ữ ườ ạ ng   hoàng   trong   t ườ ả ế ẻ chi n sĩ tr  dũng c m, kiên c ệ ẫ ủ ằ ổ ư Ch a đ  18 tu i, Vi t v n n ng n c đòi đi tòng quân ị ế ể ả đ  tr  thù cho ba má khi n ch  Chi n luôn ph i dòm ệ ố ộ ộ ừ t tr n nhà đi b  đ i. ch ng vì s  Vi ấ ấ ệ ậ Lúc xông tr n, Vi t chi n đ u r t dũng c m, dùng th ủ ệ ượ c xe b c thép c a gi c. t đ pháo tiêu di

ạ ạ ằ ộ ộ

ồ ng n ng, l c đ ng đ i, n m l ườ ắ

t v n luôn trong t

ạ ặ   i m t mình ấ ng, dù hai m t không th y gì, toàn thân   ư  ệ ẫ ấ “đ n đã lên nòng, ngón cái còn

(cid:0) Khi b  th ị ươ ế ữ gi a chi n tr ỉ ế đau đi ng, r  máu…đói, khát… Vi ế ế ẵ th  s n sàng chi n đ u  ạ ẵ l i s n sàng n  súng”.

(cid:0)

ủ ườ ế

ẩ ặ

ườ ữ ồ ề t thân mình v  phía m t tr n   c, hai cùi tay lôi ng

ệ ế ặ ậ ậ   ẫ ỉ Ba ngày đói khát gi a m t tr n, anh v n t nh táo nh n ệ   ơ ộ ế t ra ti ng súng c a đ ng đ i, kiên c ng h n th , Vi ậ “ cây súng đ y đi ự ế    l t ậ ướ tr   i theo chính tr n đánh đang ọ g i Vi t đ n”.

ươ  Có trái tim giàu lòng yêu th ng: (cid:0) ả (cid:0) ậ

ậ t luôn in đ m hình  nh c a má: ắ ướ ớ c mũi

ươ ệ “Vi t à, ra ph ụ Tình c m gia đình thiêng liêng, sâu đ m: ứ ủ ủ ả ệ Trong kí  c c a Vi (cid:0) Nh  ánh m t má   ắ ứ “s c ánh lên”   khi đ ng tr ặ ủ súng c a gi c. (cid:0) Nh  ti ng g i đ y yêu th ọ ầ ớ ế ủ ng c a má

má nghe con”.

ả ả ả

(cid:0) Nh   hình   nh   má   t o   t n,   v t   v   nuôi   các   con,   có ầ   ệ   t

ớ ề ớ ề ớ ấ i canh hai m i v , Vi nhi u đêm má đi làm thuê t

­41­

ấ ạ ồ

ướ

ộ ộ c ngày đi b  đ i, đom đóm t ệ ả ầ ừ    ngoài ấ “má đã về t c m th y

ấ “ng i th y mùi lúa g o và mùi m  hôi ngay ử ỉ t nh gi c   ầ trên đ u mình”. (cid:0) Đêm cu i cùng tr ố ầ ặ r ng b n kéo vào đ y nhà, Vi ng i đâu đây ”.

ị ệ ạ ẹ ồ ố ớ (cid:0) Đ i v i ch  Chi n, Vi ủ i tình yêu c a m  qua ch ị

ớ t tìm l ắ (cid:0) ư ậ ế ươ ườ

ặ ẹ ủ

ờ ị

ươ ế ấ t th y th

ớ (cid:0) ị ng và g n bó v i ch : nên luôn yêu th ố ư ị Coi ch  nh  ng i m  “gi ng in nh  má”, thu n theo ị ệ ự ắ s  s p đ t vi c nhà c a ch .  (cid:0) Khi hai ch  em khiêng bàn th  má sang nhà chú Năm,   ầ   ị ạ ệ ng ch  l …l n ư ế ư ị ị ấ ợ ấ ệ ệ t m i th y lòng mình rõ nh  th ”. ấ ủ   ấ ị t cũng s  m t ch , gi u ch  nh  “gi u c a

ọ ủ ớ ọ ụ ứ (cid:0) Đ i v i chú Năm:  (cid:0) Vi t nh  gi ng hò c a chú “gi ng hò t c và đ c nh ư

t .

ủ ề ự hào khi chú nói v ề

(cid:0)

cu n s  gia đình. ồ Tình đ ng chí, đ ng đ i g n bó, nghĩa tình.  ằ ệ ừ ế ộ ắ ữ ừ ng n m gi a r ng, Vi t v a nghĩ đ n má

(cid:0) ạ ể ặ ạ ậ t mu n ch y th t nhanh  đ  g p l i anh Tánh “níu

ệ ặ ấ

ạ ệ nghe ti ng chân ch ,   “Vi ầ đ u tiên Vi Lúc nào Vi riêng”. ố ớ ệ gà gáy”.  (cid:0) Nh  chú hay bênh Vi ệ ớ (cid:0) Nh  l ớ ờ ặ i d n dò c a chú và ni m t ố ổ ồ (cid:0) Khi b  th ị ươ ớ ế ừ v a nh  đ n anh Tánh. ố  Vi ch t l y anh mà khóc”.   Tính cách nhân v t Vi

ườ ờ

ậ ủ ể ấ ẵ ấ

ẫ   ộ t đa d ng, đ c đáo, là m u ộ   i anh hùng c a nhân dân nam  b  trong th i kì ng ề ổ   đánh   Mĩ,   tiêu   bi u   cho   tu i   tr   mi n   nam   kiên ộ ậ ự ườ c    do ng, b t khu t, s n sàng hi sinh vì đ c l p t cho dân t c.ộ ế ậ 2. Nhân v t Chi n:

­42­

(cid:0) ố ệ

ạ a. Ngo i hình: ổ ế ị ắ ạ ắ ỏ

(cid:0) ư ệ ố

ườ   Chi n 19 tu i, có vóc dáng gi ng h t má :  thân ng i   to và ch c n ch, hai b p tay tròn vo, s m đ  màu cháy ắ n ng.  ử ỉ C  ch , đi u b  “ ằ ộ gi ng in nh  má ”:  ọ ọ ồ ọ ế (cid:0) N m trong bu ng nói v ng ra, gi ng rành r t ti ng nào

ấ (cid:0) ứ ộ ra ti ng n y. Ch  c a mình, h  m t cái “cóc”…

ế ị ự b. Tính cách:  Là cô gái đ m đang, tháo vát. ị ừ ế Trong hoàn c nh mả ị ừ ẹ ủ

(cid:0) ế (cid:0) ướ   c

(cid:0) ằ

ở ớ  v i chú Năm. ở ở ồ  ẹ côi cha m , ch  Chi n v a là ch , v a là m  c a hai   ỏ ứ đ a em nh : ườ ế ng em, chăm sóc em h t lòng. Bi t nh ẹ ệ Thay m  nuôi em, tính toán chu đáo vi c gia đình tr ậ ngày nh p ngũ: Th ng út sang  (cid:0) Ngôi nhà đang ượ  xã m n m  tr cho các anh ở ườ   ng

h c.ọ

ử (cid:0) Đ  đ c trong nhà, bàn th  má g i chú Năm “cho th ng ằ   ờ

ồ ạ út nó coi”.

ộ ạ ộ ặ (cid:0) Năm công ru ng trao l i chi b  đ ng chia cho cô bác

khác m n…ầ

ợ ế

ố ườ i   còn   s ng,   r t   bi  Vi c  nhà  Chi n  tính  toán  chu toàn,  h p lý  đ p lòng   ế   t

ế ệ ườ ướ ng tr

ẹ ấ ấ ụ t sau khi n chú Năm cũng ph i thán ph c. ị

i   khu t   núi,   vui   lòng   ng ế c, bi ặ ầ ả ặ ả ả ắ c c m súng đánh gi c tr : ả    thù nhà, b o

ượ ng. (cid:0) ắ

 Có lòng căm thù gi c sâu s c, dũng c m, kiên đ nh (cid:0) Khao khát đ ươ ệ v  quê h ế Có quy t tâm s t đá “Đã làm thân con gái ra đi thì tao ộ ch  có m t câu: N u gi c còn thì tao m t”.

ế ấ ặ ỉ

­43­

(cid:0) ấ ế ọ

ẹ ư ỏ ề t huy t chi n đ u “ xa nhà thì ráng h c chúng   ặ   ả  mà b  v  là chú ch t

(cid:0) ầ

ồ ưỡ ấ ọ ừ ư   ố ổ  tr a ả ế   ng khát v ng chi n đ u và tr  thù ị i đ  nuôi d

ế ệ Có nhi ạ ọ h c b n, thù cha m  ch a tr đ u”.ầ ế Chi n kiên đ nh ng i đánh v n cu n s  gia đình t ế ố ể đ n t cho gia đình.

ề ấ ẻ

(cid:0)

ườ ế ươ

ụ ữ ế

ộ ố ườ ề  V a có nét ngây th  v a n  tính: ơ ừ ữ (cid:0) Giành đi b  đ i v i em m t cách r t tr  con: “Đ  ngh ị  ộ ộ ộ ớ các anh xét cho, nó là em tôi mà cái gì nó cũng giành…” ặ i . Đi  đánh gi c mà trong túi Thích làm duyên, hay c ng soi. lúc nào cũng có chi c g  Chi n   đi n   hình   cho   ng ườ ể ụ ữ i   ph   n   Vi

ủ ả ớ

ạ ớ i   ph   n   Nam   B   nói ệ riêng   và   ng t   Nam   truy n   th ng: dũng   c m,   giàu   tình   nghĩa,   th y   chung   v i   quê ả ươ h

ng, v i cách m ng, đ m đang tháo vát. ậ 3. Nhân v t chú Năm: (cid:0) ậ ế ề ố ầ ủ Là nhân v t k t tinh đ y đ  truy n th ng gia đình:

(cid:0) ướ ầ (cid:0) Hay k  s  tích gia đình. ể ự ả ắ c m t, ghi

cu n s  gia đình đ y máu và n ạ i công tr ng c a các thành viên trong gia đình. (cid:0) ả ấ ố ổ ủ ộ ườ ồ   i lao đ ng ch t phác, giàu tình c m, có tâm h n

Là tác gi ạ l Là ng phóng khoáng, bao dung: ủ ư ả ọ (cid:0) Gi ng hò c a chú đ c, khàn nh ng d t dào c m xúc. (cid:0) ạ ệ ụ ổ

ệ t. (cid:0) ươ ươ ả ng con,   đ m đang tháo ồ ng ch ng,  th

(cid:0) ấ ấ ả ờ

ươ   ng ặ ặ ỗ ồ ể ồ Tâm h n chú bay b ng, chú ví chuy n gia đình  “cũng ư dài nh  sông”. ậ 4. Nhân v t má Vi ự ấ R t m c  th vát. ộ Cu c   đ i   v t   v ,   lam   lũ,   ch ng   ch t   tang   th ư nh ng má đã nén ch t n i đau đ  nuôi con, đánh gi c.

­44­

ố ề ụ ữ ẹ ủ i ph  n  truy n th ng.

(cid:0) Mang đ m nét đ p c a ng ủ 5. Ch t s  thi c a thiên truy n. (cid:0) ố ổ

ộ ử ị ộ ấ ướ c l ch s  c a m t đ t n

ổ ượ ị ế

ể ể ả ả ướ ằ

(cid:0) ả ướ ủ ậ ữ ố

ứ ậ ủ ố ệ ế ộ ố ỗ

ề ể ệ

ố ớ ổ ệ ớ

ệ ố ộ

ậ ấ (cid:0) Ngôn   ng   phong   phú,   góc   c nh,   đ m   ch t   nam   b , ộ

ậ ườ ấ ử ệ ể ệ   Th  hi n qua cu n s  gia đình ­ l ch s  gia đình.  Qua ử ủ ộ   ấ đó th y đ c, m t dân t c ố ỹ ộ trong cu c chi n ch ng M  "Trăm dòng sông đ  vào   ề ể   ủ m t bi n, con sông c a gia đình ta cũng ch y v  bi n, ộ ắ ộ mà bi n thì r ng l m…, r ng b ng c  n   c ta và ra c ta…". ngoài c  n ữ   S  ph n c a nh ng đ a con­ nh ng thành viên trong ố gia đình, cũng là s  ph n c a nhân dân mi n Nam trong   ậ   t. M i nhân v t cu c kháng chi n ch ng Mĩ kh c li ề ề   trong truy n đ u tiêu bi u cho truy n th ng, đ u gánh ố vác trên vai trách nhi m v i gia đình, v i T  qu c trong   ạ cu c chi n tranh v  qu c vĩ đ i. ạ ẳ ế ữ ề ả ứ ợ ị thiên v  c m h ng ng i ca, kh ng đ nh.

III. Luy n t p:

ố 1. Phân tích đ  ch  ra đi m gi ng và khác nhau trong tính

ủ ậ ệ ế ệ ậ ể ỉ ể cách c a hai nhân v t Vi t và Chi n.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ề Ế CHI C THUY N NGOÀI XA ­ Nguy n Minh Châu­

­45­

I. TÌM HI U CHUNG:

Ể :ả 1. Tác gi (cid:0) ế ề ấ ở ộ ừ ế    nhi u chi n

ườ (cid:0) ữ

ế ng. ộ ớ

(cid:0) ấ ườ ế i lính; B n quê…

ẩ ắ

ể ệ Là nhà văn quân đ i, t ng chi n  đ u  tr ộ   Là m t trong nh ng nhà văn tiên phong trong công cu c ờ ố   ườ ổ ọ ng quan tâm đ n đ i s ng đ i m i văn h c. Ông th ộ ế ự ướ d i góc đ  th  s . ử Tác ph m: C a sông; D u chân ng ẩ t tác ph m: ấ ả

ể ế ả

ẩ ấ ổ ng mù. ườ ạ 2. Tóm t (cid:0) Đ   có th  xu t b n m t b  l ch ngh  thu t v  thuy n ậ ề ề   ộ ộ ị ể ệ   ầ ưở ậ ư ng   phòng   yêu   c u   ngh   sĩ và   bi n   th t   ng   ý,   tr ộ ứ ả   ự ế ụ  ch p b  sung m t b c  nh nhi p  nh Phùng đi th c t ể ươ ớ ả v i c nh bi n bu i sáng có s (cid:0) Nhân chuy n đi thăm Đ u, ng ế

ờ ệ đang là chánh án toà án huy n, Phùng đi t

ườ ủ

ề ờ ế ả ắ

ướ ể

ề ờ ầ ồ

ộ ả ợ ế ứ ứ ố (cid:0) Nh ng khi chi c thuy n vào b , anh kinh ng c ch ng ứ   ụ   i ch ng vũ phu đánh   i bà nh n nh c, cam   i cha

(cid:0) ượ ế ả ạ

ượ ư ề ạ ế ủ ệ (cid:0) đây, anh đã đ

ễ ị  c a tòa án huy n. ệ ủ ỡ ườ ạ ớ

c nghe câu chuy n c a ng ả ườ ể ượ ậ ấ ế i b n chi n đ u năm   ớ   ư i x a, gi ộ ờ   ế ể ừ ng cũ c a anh th i m t vùng bi n t ng là chi n tr ắ ặ   ố ụ ch ng Mĩ. Sau nhi u ngày ph c kích, Phùng b t g p ề ộ ả   m t c nh “đ t” tr i cho, đó là c nh chi c thuy n đánh ộ   ờ ươ cá thu l ng, m t i vào lúc bình minh trên bi n m  s ứ ả ệ ẹ b c  nh tuy t đ p và toàn bích. ờ ế ư ườ ế ki n m t c nh đ i tr n tr i: ng ụ ườ ậ đ p v  h t s c dã man còn ng ả ạ ệ ẹ ả ị ch u, đ a con vì mu n b o v  m  đã đánh tr  l mình.  ng   đó   l Ba   ngày   sau,   c nh   t i   ti p   di n.   Lúc   này, ệ ngh  sĩ Phùng đã ra tay can thi p. Phùng b  lão đàn ông ả đánh tr  và đ c đ a v  tr m y t Ở ượ   i đàn bà hàng chài v i bao c m thông và ng  ngàng, ng c nhiên.   ạ   ị i đàn bà  y dù b  đánh đ p tàn b o Anh hi u đ c ng

­46­

ị ở ồ ẫ ấ

ị ả ố

ươ

ầ ẩ (cid:0) ướ ấ ả ế

ứ ấ ườ ổ ề c t m  nh Chi c thuy n ngoài xa, ả i đàn bà nghèo kh  lam lũ

ế ố đ n m y v n không mu n ly d  ch ng b i ch  không   ỉ ố ườ   i ch  s ng cho mình mà còn ph i s ng cho con, ng ữ   ư ụ ữ ấ ạ ph  n  b t h nh nh ng giàu lòng yêu th ng. Nh ng ậ ớ ừ ứ nh n th c m i b ng sáng trong đ u Phùng và Đ u ỗ ầ  M i l n đ ng tr ạ Phùng l ấ ư ộ ự i th y hình  nh ng ở ầ ả y nh  m t s  ám  nh đ y trăn tr .

3. Ý nghĩa nhan đ :ề (cid:0) ề ẹ ế   ng cho m t b c tranh thiên nhiên đ p v  chi c

ươ (cid:0) ậ ệ ệ ữ ộ ứ ớ ng s m. ụ ề ố

(cid:0) ủ ẹ ệ

ơ ả ả ẹ (cid:0) ườ ầ

ể ế ậ ộ ờ ệ

ệ ế ờ ể ượ Bi u t ề thuy n trong s ẩ Là khái quát  n d  v  m i quan h  gi a ngh  thu t và ờ ố đ i s ng:  ộ ậ   ờ Cu c đ i là n i s n sinh ra cái đ p c a ngh  thu t ộ ờ ư nh ng không ph i cu c đ i lúc nào cũng đ p. ệ   ả ộ i c n có m t kho ng cách đ  chiêm nghi m Con ng ẻ ẹ ủ ố ậ v  đ p c a ngh  thu t, còn mu n ti p c n cu c đ i thì   ộ ờ ả ph i đi vào bên trong nó và s ng cùng cu c đ i. (cid:0) Khi nhìn cu c s ng, ph i có cái nhìn đa chi u, không ề ả   ẻ ẹ   ợ c   phi n   di n,   h i   h t   m i   phát   hi n   ra   v   đ p

ộ ố ớ ệ ượ đ ị ặ ho c nh ng ngh ch lý trong đó. ố ệ (cid:0) 4. Ý nghĩa tình hu ng truy n: ế ệ ề ứ ượ ổ c t

ố ố ậ

ướ ậ

(cid:0) ệ ộ ố ệ

ườ ừ ườ ộ ờ ườ

ố ườ ọ   i đ c ả   ườ i ph i

ch c xung Truy n “Chi c thuy n ngoài xa” đ ế ứ   quanh   tình   hu ng   nh n   th c.   N u   tình   hu ng   hành ộ ờ ặ ộ c ngo t trong cu c đ i nhân v t thì đ ng có ý nghĩa b   ữ   ắ ọ ứ ạ ậ ố i chú tr ng c t nghĩa nh ng tình hu ng nh n th c l ố ấ ỉ phút giây con ng i b ng t nh, th u su t chân lý. ố Tình hu ng giúp ng i ngh  sĩ ng  ra m i quan h ậ ệ gi a ngh  thu t và cu c đ i. (cid:0) Qua câu chuy n c a ng ệ ủ i đàn bà hàng chài, ng ữ ỡ ộ ị v  ra nh ng ngh ch lý cu c s ng mà con ng ậ ấ ch p nh n.

­47­

(cid:0) ố ầ ổ ậ

ẩ ệ ự    tài năng c a nhà văn trong vi c l a

ố ử ậ   ố Tình hu ng góp ph n làm n i b t tính cách, s  ph n ủ ề ủ ậ ư ưở ng ch  đ  c a tác ph m.  t nhân v t, t (cid:0) Đ ng th i b c l ủ ờ ộ ộ ch n và x  lý tình hu ng.

(cid:0) t c a tác gi

ế ủ ủ ậ ớ ả ố ớ i.

ệ (cid:0) G i g m nh ng chiêm nghi m sâu s c v  ngh  thu t, ậ

ồ ọ ủ ề 5. Ch  đ : ể ệ Th  hi n tình yêu tha thi ả ờ c nh đ i, thân ph n ch  trêu c a con ng ử ắ ố ữ ệ ữ ệ

ữ    đ i v i nh ng ườ ắ ề ộ ờ m i quan h  gi a ngh  thu t và cu c đ i: ớ ắ ộ ờ ệ ậ (cid:0) Ngh  thu t chân chính ph i luôn g n v i cu c đ i và ả

ườ ể ờ

ả ố

ộ ậ ề ả

ề ủ ệ ậ ộ ờ vì cu c đ i. (cid:0) Ng ộ ả   ơ ệ i ngh  sĩ không th  nhìn đ i m t cách đ n gi n, ầ ườ ộ i  m t  cách  đa c n ph i nhìn cu c  s ng và  con  ng   ệ ẻ  ấ ệ di n, nhi u chi u, phát hi n ra b n ch t th t sau v ệ ượ ẹ ng.. đ p bên ngoài c a hi n t

II. TÁC PH M:Ẩ

ệ ủ

ệ ứ ấ ứ ệ ệ ậ

1. Hai phát hi n c a ngh  sĩ Phùng: a. Phát hi n th  nh t (b c tranh ngh  thu t):  Lý do: (cid:0) ầ

ơ ớ ừ ưở   ng ể i vùng bi n (n i anh t ng chi n đ u) đ

ụ ổ ẩ (cid:0) ằ ệ ế ạ

ế ả ệ ủ Phùng­ ngh  sĩ nhi p  nh,  theo yêu c u c a  tr ế ấ ể phòng đã đi t ộ ứ ả ươ ch p b  sung m t b c  nh bu i sáng có s ng mù.   Tác ph m ngh  thu t: ậ ệ B ng tài năng và tâm h n ngh  sĩ tinh t ắ ượ Phùng đã n m b t đ ụ ượ ậ ngh  thu t và ch p đ ư ộ ứ ồ ả   , nh y c m, ắ ủ   ầ ấ c kho nh kh c xu t th n c a ắ ờ c m t c nh “đ t tr i cho”.  ộ ủ ả ộ ả ự (cid:0) Nó “ đ p nh  m t b c tranh m c tàu c a m t danh h a ọ

(cid:0) ơ ồ ề ộ ẹ ờ ổ th i c ”. “Mũi thuy n in m t nét m  h  lòe nhòe vào b u s ầ ươ   ng

­48­

ồ ồ

ư ữ ế

ỉ ờ ộ ướ ắ ặ ờ ẹ c   mênh  “cái   đ p   tuy t   đ nh”c a   m t   vùng   tr i   n

ủ ườ ệ ộ ẻ ẹ  C m xúc c a ng (cid:0)

ắ ứ ướ ự

ể ườ ệ c cái ệ i phát hi n và mang

ườ ế

mù tr ng nh   s a có pha đôi chút màu h ng h ng do ánh m t tr i chi u vào”. ủ ự ơ mông. M t v  đ p th c đ n gi n và toàn bích. ệ i ngh  sĩ: ư B i r i, trong trái tim nh  có cái gì bóp th t vào.  Kho nh kh c rung đ ng c c đi m khi đ ng tr ộ ắ i ngh  sĩ chính là ng ộ ờ ậ ườ (cid:0) ớ  Tác đ ng đ n nh n th c c a ng ả ạ ứ ”.

ả ố ố ả ẹ đ p. Ng ẹ cái đ p đ n v i cu c đ i. ế ộ ệ i ngh  sĩ: ệ “b n thân cái đ p chính là đ o đ c Phát hi n ra  ấ ấ ắ ầ ứ ủ ẹ (cid:0) Khám phá th y chân lý c a s  toàn thi n, toàn bích. ủ ự (cid:0) Khám phá th y cái kho nh kh c trong ng n c a tâm ủ ả

h n.ồ

ậ ộ ử  Phùng đã b t g p cái t n thi n, t n m  c a cu c đ i, ờ   ỹ ủ ệ ậ ẻ   ậ ư ượ c g t r a th t trong tr o,

ắ ặ ồ ấ th y tâm h n mình nh  đ cao khi t, thánh thi n.

ế ệ ệ ẹ

ườ ằ ở ắ  Phát hi n ra cái đ p trong ngh  thu t dù khó v n có ẫ   ộ ộ ươ    t ng ậ ệ ng b i nó b c l

ấ ể th  nhìn th y b ng m t th ố đ i rõ ràng.

ệ ứ ứ ộ ờ

(cid:0) ề ướ ứ   c   ch   tôi   đ ng,

b. Phát hi n th  hai (b c tranh cu c đ i):  Lý do: ế ả ỗ ơ ệ

(cid:0) ơ ầ  B c tranh cu c đ i: ộ ờ ế ư ủ ẹ ừ ề

ư ơ ệ ư ỗ ặ ủ ấ ườ chi c thuy n ng  ph  đ p nh  m  là: ỏ ệ   i đàn bà: cao l n, thô k ch, r  m t, m t m i, tái ạ   ồ ng nh  đang bu n ng , t m l ng áo b c

ư ướ i. ấ ư ổ ẳ Chi c   thuy n   đâm   th ng   vào   tr ự kho ng cách g n h n, tr c di n và rõ nét h n. ứ ướ B c ra t (cid:0) Ng ườ ắ ng t và d ế ph ch và rách r (cid:0) Ng ườ ộ i đàn ông: t m l ng r ng và cong, mái tóc t ạ    qu ,

­49­

ố ắ ủ

chân đi ch  bát, hàng lông mày cháy n ng r  xu ng hai ẻ ộ ữ con m t đ y v  đ c d .

ộ ẫ ễ ướ ượ

ụ ắ   c   m t ắ ư ợ i ch ng rút chi c th t l ng đánh v  thô   ươ   ằ ị ng

ứ ồ

ắ c m t. ụ ố ậ ộ ớ ẻ ữ ắ ầ (cid:0) M t   c nh   t ả ng   tàn   nh n   di n   ra   ngay   tr ườ ế ồ Phùng: Ng ườ ợ ạ ẫ i v  nh n nh c cam ch u, th ng con th b o, ng ả ạ ẹ m  đánh tr  l i cha nó.  Tâm tr ng c a Phùng: ủ ạ (cid:0) Kinh ng c đ n m c “c  đ ng há m m ra mà nhìn”. ứ ứ ạ ế (cid:0) Đ ng   “ch t   l ng”,   “ng   ngác   nhìn”   không   tin   vào ơ ướ  Nh ng hình  nh x u xí, tr n tr i, thô m c, gai góc c a ủ   ầ ạ   c ph i bày, nó đ i l p v i v  lãng m n

ế ặ ề ừ ả nh ng đi u v a x y ra tr ấ ả ơ ượ ả ệ ậ

ộ ị ữ

ứ ặ ố ậ ằ ệ ồ

ể ứ ữ ữ ờ ố đ i s ng đ ứ ả ủ c a khung c nh thiên nhiên trong b c  nh ngh  thu t.  Cu c   đ i   không   đ n   gi n,   xuôi   chi u   mà   ch a   đ y ầ   ơ ề ả ẹ ồ ạ i trong nó nh ng m t đ i l p:đ p­ ngh ch lý, luôn t n t ằ ả ấ x u, thi n­ác. Ph i nhìn b ng tâm h n, b ng trái tim và ể ấ ượ ớ ự ấ s  th u hi u m i có th  th y đ c.

ệ ở tòa án huy n: (cid:0) ầ 2. Câu chuy n c a ng ứ ệ ủ ứ ườ ế ả

ạ ị ươ

ị ể ỡ ấ

ồ (cid:0) Ng ườ ạ i đàn bà  ạ L n th  hai ch ng ki n c nh b o hành gia đình, Phùng ờ ế ệ ng . Phùng nh  đ n b n mình là đã can thi p và b  th ườ i đàn bà ly hôn chánh án Đ u tìm cách giúp đ  ng ỏ ch ng đ  thoát kh i ngh ch lí b t công . ấ   ế ừ  ch i ly hôn đã khi n cho Phùng r t ẫ ố ộ (cid:0) ờ ủ ộ ị

ể ề (cid:0) ề ụ ữ ẩ ị ụ

ị i   ph   n   cam   ch u,   nh n   nh c,   th ẹ ậ ườ   ẫ ng ộ ạ “ba ngày m t tr n nh , năm

ặ (cid:0) ộ ố ậ ấ ố ồ ị i đàn bà t ng c nhiên và ph n n .  ệ Sau khi nghe câu chuy n cu c đ i c a ch , Phùng và Đ u hi u ra nhi u đi u: ườ Ch   là   ng ị ồ xuyên b  ch ng hành h   ộ ậ ngày m t tr n n ng”. ấ   ỏ Ch  không mu n b  ch ng, ch p nh n cu c s ng b t

­50­

ứ ữ ươ

ề thuy n  chúng   tôi   ph i   s ng  cho   con   ch

ờ ố ớ ả ố  trên đ t đ

ườ

ấ ể ắ

(cid:0) ườ ề

ỏ ợ ồ

ượ

ứ ự ộ ờ

ạ ng vô b  đ i v i nh ng đ a con   h nh đó là vì tình th ứ   ở “đàn   bà  ấ ượ , “ph iả   ư ở ể ố c” không th  s ng cho mình nh   ể ố i đàn ông đ  chèo ch ng khi phong ba, đ  cùng có ng   ụ   ướ làm ăn nuôi n ng s p con nhà nào cũng trên d i ch c đ a”.ứ ắ ọ   ẫ ổ i đàn bà v n ch t l c Trong đau kh  tri n miên, ng ị ự ế ụ   ể ạ ề ni m h nh phúc nh  nhoi đ  có thêm ngh  l c ti p t c ẻ   ậ ố “v  ch ng con cái hòa thu n, vui v ”, s ng . Đó là lúc  ấ c ăn no”. vui nh t là khi  ề ậ ậ ể ễ

ộ ơ i.

“nhìn đàn con chúng đ  Phùng nh n ra cu c đ i ch a đ ng nhi u ngang trái,   ả không th  d  dãi, đ n gi n khi nhìn nh n và phán xét   ề   ả ườ Ph i nhìn nó m t cách đa chi u, ộ ố cu c s ng, con ng sâu s c.ắ

(cid:0) ấ ả 3. T m  nh đ ẹ ứ ả c ch n trong b  l ch: ở ượ ộ ị ề ơ ọ c treo nhi u n i, trong các gia đình

ượ B c  nh đ p, đ ậ ệ sành ngh  thu t.

(cid:0) M i l n ng m b c  nh, Phùng đ u th y   ấ “màu h ngồ   ứ ả ấ   ườ i đàn bà  y

ề ắ

ng mai” và th y  ấ “ng

ươ ỏ ấ ả .

ỗ ầ ủ ồ h ng c a ánh s ướ c ra kh i t m  nh” đang b ồ    “màu h ng h ng ủ ộ ể ượ ấ ờ ộ ạ ơ ủ ồ ” là ch t th  c a cu c s ng, là v ủ ng c a ngh ẻ  ệ

ệ ủ “ng

ườ ủ ờ ố ự ậ

ẹ đ p lãng m n c a cu c đ i, là bi u t thu t.ậ Còn hình  nh ả lam lũ, kh n khó c a đ i th ẩ ứ ấ ữ   i đàn bà ” là hi n thân c a nh ng ộ ố   ườ ng, là s  th t cu c s ng ệ ậ

n d u phía sau b c tranh ngh  thu t. ậ ệ ệ

ữ ệ

ộ ố ộ ậ

ả ệ ườ ệ ỹ ự

ệ ậ ẳ ố ỗ  Quan ni m trong sáng t o ngh  thu t: Hãy rút ng n ắ   ạ ệ ự ậ kho ng cách gi a ngh  thu t và hi n th c cu c s ng.   ờ   ờ ờ  r i xa cu c đ i. Ngh  thu t chân chính không bao gi ả   ả Ng i ngh  s  chân chính ph i trung th c, dũng c m   nhìn th ng vào hi n th c, nhìn vào s  ph n m i con

ự ­51­

ng i.ườ

ượ 4. Hình t

ng ng ế ệ   ườ i đàn bà hàng chài trong truy n ề ắ ng n “Chi c thuy n ngoài xa”.

ộ a. C nh ng :  Ngo i hình:  ạ

(cid:0) ệ ặ ổ

ạ ữ ệ ắ ặ ỏ

ướ ứ ầ   Ch c   ngoài   40   tu i,   hình   dáng   thô   k ch,   m t   đ y ộ   ế ỗ nh ng v t r . Khuôn m t tái ng t, m t m i sau m t ắ đêm th c tr ng kéo l i.

ợ ề ộ ằ ờ ọ  V  ngoài g i v  m t cu c đ i nh c nh n, lam lũ, v t ấ   ộ

ẻ v .ả

 S  ph n:  ố ậ

(cid:0) ị ổ ấ ệ ư ộ ị

ồ ớ ị ỡ có mang v i anh anh hàng chài r i thành v

(cid:0) ọ ấ ư

ề Cái x u đeo đu i ch  nh  m t đ nh m nh. Vì không ai   ợ  ấ l y, ch  l thành ch ng.ồ ộ ố ạ

ấ ồ ớ ố ể ự Cu c s ng m u sinh trên bi n c c nh c, b p bênh, gia   ậ ứ  i đông con, thuy n thì ch t nên cái đói nghèo c đình l “cả   ộ ể ế ủ b a vây, bám ri t , có lúc bi n đ ng hàng tháng,   ươ ả ng r ng lu c ch m v i mu i” nhà ph i ăn x

ế ồ ị ị

ồ ổ ị

ộ ậ ể ặ

ộ ậ ộ ị  Ch  không  có  tên,   ch   đ

ộ (cid:0) Đó cũng là nguyên nhân khi n ch  b  ch ng đánh, lúc   ậ   ạ nào kh  quá lão ch ng l i lôi ch  ra đánh đ  trút gi n ẹ “ba ngày m t tr n nh , năm ngày m t tr n n ng”. ế ỉ ượ ể

ố ố ấ ờ

ị ạ ẩ ạ ề ệ ề

ỉ  ọ c  g i m t  cách  phi m ch ườ ư   cũng gi ng nh  bao nhiêu ng i đàn bà vùng bi n này ầ ộ ộ đang   s ng   m t   cu c   đ i   đ y   b t   h nh,   ngang   trái.   ế   ứ i  n ch a nhi u đi u kì di u khi n Nh ng trong ch  l ng ả i khác ph i suy nghĩ.

ườ ụ ẫ ư ườ b. Tính cách:  Là ng

ị i đàn bà cam ch u, nh n nh c: ­52­

ị ị ắ ắ ư ặ

ị ộ ế ồ ị ự chân” đ y ch u đ ng, ch p nh n. ề

ị ậ ư ử

ẫ ắ ư ơ ậ

ố ự  Ph i   chăng   vì   s   tăm   t

ị ở

ủ ậ ấ ề ố (cid:0) Khi s p b  ch ng đánh: Ch  “đ a c p m t nhìn xu ng ố   ầ ấ (cid:0) Khi b  ch ng đánh: ch  “không h  kêu m t ti ng, không ị ồ   ố ứ ể ặ ả ố   ch ng tr , không tìm cách ch y tr n”, c  đ  m c gã ồ “c n gi n nh  l a cháy”.  Ch  hoàn toàn câm ch ng trút    ủ   ằ ướ ặ c   tr n   đòn   tàn   nh n   b ng   th t   l ng   c a l ng   tr ch ng.ồ ả ữ ơ

ườ ộ ự ị ự ớ   ố i,   d t   nát,   vì   quá   quen   v i    nên nh ng tr n đòn hay còn lý do nàokhác mà ch  tr ứ ề tr  lì, m t đi ý th c v  quy n s ng c a mình? Dù là lý   do gì, đó cũng là m t s  ch u đ ng phi th

ẩ ế ượ ị

ừ c, ph t tù con cũng đ

ề ỡ ủ ệ

ườ ầ ứ ự ả ượ ẵ ọ

ả ỏ ườ

ổ ằ ấ i ch ng vũ phu  y. ứ ị ề ồ ụ ủ ẫ  S  cam ch u, nh n nh c c a ch  đ n m c đáng th ươ   ng

i m  h t lòng th ứ ạ

ữ ổ ố ồ ườ

ấ ằ

ử ờ

ề ằ

ệ ẹ ệ ặ

ả ừ

ứ ứ ệ ả

ư ơ ạ ề ậ ờ ng. (cid:0) Khi đ ỏ ồ c chánh án Đ u khuyên b  lão ch ng vũ phu   ắ ộ ấ   i con cũng “quý tòa b t t t van xin  y, ch  đã kh n thi ượ ượ ỏ ắ ạ c, đ ng b t con b  nó” đ .  ạ   ẩ ế ờ L i van xin b t th ng khi n Phùng và Đ u đ u ng c ị   nhiên. Ch  không c u c u s  b o v , giúp đ  c a pháp ậ lu t mà van xin đ   c s n sàng đánh đ i b ng m i giá ể đ  không ph i b  ng ị ự ệ ộ i nghi p. và t  Là ng ườ ẹ ế ươ ng con, giàu đ c hi sinh: (cid:0) Vì không mu n con ch ng ki n nh ng c nh b o hành ả ế   ồ   ủ ươ ố i ch ng, không mu n làm t n th c a ng ng tâm h n ị ơ ạ ủ ậ   th  d i c a th ng bé nên ch  ch p nh n hi sinh tình ằ ẫ ử ố   , s ng xa con, g i th ng Phác lên b  cho ông m u t ạ ngo i nuôi. (cid:0) Đ  b o v  m ,  th ng Phác  đã  quay v  thuy n.  Ch ể ả ị  ề ườ   ệ ố ng mu n b o v  con, ngăn ch n vi c làm trái luân th ờ ồ ạ   đ o lý t  con nên đã xin lão ch ng đ a mình lên b  mà ế   đánh. Khi ch ng ki n đ a con th  d i vì b o v  mình ạ ố   i b  và nh n v  hai cái tát tr i giáng, mà lao vào đánh l

­53­

ọ ế ố ấ

c m t

ẹ i m  khi i!”ơ  Ti ng g i  y là n i đau t

ộ ở (cid:0) ẩ ế ị ẩ ị ch   bàng   hoàng   ,   th ng   th t   c t   ti ng   g i   con   trong ướ n ế ữ ị ả ừ ủ ệ t chánh án Đ u đ  không ph i t

ỉ (cid:0) ở ả ng con: ầ

ố ể ể ườ

ấ ộ ắ ể ươ ề    thuy n chúng tôi c n ph i có i đàn ông đ  chèo ch ng khi phong ba, đ  cùng   ướ   i

(cid:0) ề ứ thuy n  chúng   tôi   ph i   s ng  cho   con   ch

ư ở ấ ượ c”

ị ấ ứ ả ố  trên đ t đ ẵ

ớ ể

ươ ệ ấ

ỏ ả ộ

(cid:0) Ni m vui, ni m h nh phúc nh  nhoi mà ch  ch t l c đ ị ắ ọ ể  ừ ấ    con ượ c ăn no”.  đ i: ố

ụ ữ  Là ng (cid:0) ấ ấ ớ ả ắ “ Phác, con  ỗ ọ ấ ườ t cùng c a ng ự ắ ề nh ng đi u ch  lo l ng đã tr  thành hi n th c. Ch  van xin kh n thi ồ ỏ b  lão ch ng vũ phu cũng ch  vì lòng th “Đám đàn bà hàng chài  ng làm ăn nuôi n ng m t s p con nhà nào cũng trên d ụ ứ ch c đ a”. ở “đàn   bà  ể ố không th  s ng cho mình nh    Ch  yêu con đ n m c quên mình, s n sàng ch p nh n ế ậ   ệ   ầ ề ể đau đ n v  th  xác, tinh th n đ  lo tròn trách nhi m ộ   ả ậ ớ v i con.Tình th t và c m đ ng ng  y th t mãnh li ả trong hoàn c nh éo le này. ề ạ ự ượ làm đ ng l c v t lên hoàn c nh cũng xu t phát t ấ “ vui nh t là khi nhìn đàn con chúng nó đ ể ẽ ờ ắ ườ i ph  n  sâu s c, th u hi u l ể ộ ượ ng,   th u   hi u   đ i   v i   ng ườ   i

(cid:0) ườ ồ

ủ ữ ị

ầ (cid:0)

ấ ượ ệ ầ ỉ ả ắ

ẻ ụ ậ ờ ạ   i đàn ông  y ch  là n n nhân c  c m thông và   t  c n  đ ố “hi nề   ồ ấ ủ ị    đánh đ p ch , ch ng qua

ị Ch   có   cái   nhìn   đ   l ch ng:ồ ẫ   ư ộ ẻ ẩ Phùng và Đ u nhìn ng i ch ng nh  m t k  tàn nh n, ộ ạ đ c ác, là th  ph m gây nên nh ng bi k ch trong gia   ị ả ị ừ đình c n ph i b  tr ng tr , lên án. ườ ị ắ Còn trong m t ch , ng ả ủ c a  hoàn c nh  kh c  nghi ả ị chia s . Ch  nh n ra b n ch t c a ch ng v n   ẳ lành, c c tính, không bao gi vì nghèo mà nên n i”ỗ ằ ớ ị  Ch  cho r ng chính nghèo đói m i là nguyên nhân c a ủ

­54­

ậ ị ự ch   s   thâm

ể ẽ ờ ườ i. ở   tòa   án,   ta   nh n  ra    đ i: (cid:0) ầ ị ổ bi k ch, làm thay đ i tính cách con ng (cid:0) Qua   câu  chuy n  ệ ở ấ ậ

ị ầ ế ờ ợ ề

ị ấ ấ

(cid:0) ể ệ ủ

ứ ượ ấ ủ

ươ ẹ ố ờ

ộ ứ ệ

ệ ậ ờ

ể ạ

ườ ọ

i đàn bà hàng chài đã đ  l ở i   đ c   bao trăn  tr ,   day  d t  v  m t s ng m

ộ ấ

ườ ư ạ i”.

ự ệ ệ ậ ố

ắ tr m, sâu s c, th u hi u l ề   ặ ẩ Ch  giúp Đ u nh n ra mình còn h i h t, n ng v  lý ể ấ “có m tộ   thuy t. Trong đ u v  Bao công mi n bi n  y  ẩ “ r t nghiêm ngh  và ỡ   cái gì v  ra”,   lúc  y trông Đ u   ầ đ y suy nghĩ”. ị c t m lòng   Câu chuy n c a ch  giúp Phùng hi u đ ườ   ng con bao la và đ c hi sinh quên mình c a ng i th ớ ẹ   ệ ỹ ườ i ngh  s  su t đ i đi tìm cái đ p, m . V i m t ng ệ ữ ố ộ   ậ ậ anh nh n th c ra m i quan h  gi a ngh  thu t và cu c ộ   ồ ừ ộ ả ắ ờ đ i (ngh  thu t ph i b t ngu n t  cu c đ i và vì cu c đ i).ờ  Nhân v t ng ậ i trong   ườ ứ ề ộ ố   lòng ng ộ   ưỡ ấ ạ ậ ầ ph n b t h nh nh ng đ y xúc đ ng và ng ề ọ ẩ ư ề ẻ ẹ v  v  đ p nh  “h t ng c  n gi u trong b  sâu tâm   ồ ủ h n c a con ng ậ ị 5. Giá tr  ngh  thu t: (cid:0) Nét đ c đáo trong ngh  thu t xây d ng c t truy n là ộ   ệ   ạ cách t o tình hu ng mang ý nghĩa khám phá, phát hi n ề ờ ố v  đ i s ng.

ậ ấ ữ ệ (cid:0) Ngôn ng  k  chuy n và ngôn ng  nhân v t r t linh

ữ ể ạ ạ ị ả ho t, sang t o, gi n d  mà đa nghĩa.

ệ ợ (cid:0) Ngôi k , đi m nhìn thích h p làm cho câu chuy n chân

ể ẫ ự ể ấ th c, h p d n.

ệ ậ III. Luy n t p:

ượ ườ 1. Phân   tích   hình   t ng   ng i   đàn   bà   hàng   chài   trong   tp

CTNX

ứ ủ ự ệ ậ ổ

2. Phân tích s  thay đ i trong nh n th c c a ngh  sĩ Phùng ­55­

ẩ và chánh án Đ u trong tp CTNX.

ệ ố ủ   ệ 3. Ý   nghĩa   tình   hu ng   truy n   CTNX   (   hai   phát   hi n   c a

ườ ng ệ i ngh  sĩ)

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ƯƠ

H N TR

NG BA, DA HÀNG TH T Ư

­ L U QUANG VŨ­

Ể I. TÌM HI U CHUNG:

1. Tác gi :ả

(cid:0) ẵ  Đà N ng, sinh

ọ ố ở ư L u Quang Vũ (1948­1988), quê g c  ứ ộ ạ i Phú Th  trong m t gia đình trí th c. t

ộ ừ ừ ề (cid:0) Ông t ng tham gia quân đ i, t ng làm nhi u ngh  đ ề ể

ư m u sinh.

ạ ộ ơ ế (cid:0) Ông là m t tài năng đa d ng: làm th , vi ạ   t văn, so n

k ch…ị

ở ấ ị

ệ ượ ượ ị

ữ ấ ủ ề ệ ệ ệ ạ ậ

(cid:0) ệ ủ ặ ng đ c bi t c a sân kh u k ch ạ c coi là nhà so n k ch tài năng t Nam hi n đ i. ệ ờ ố (cid:0) Ông tr  thành hi n t nh ng năm 80 và đ nh t c a n n văn hóa ngh  thu t Vi ố ể L i nói d i cu i cùng, B nh sĩ, Tôi

ẩ Tác ph m tiêu bi u:  và chúng ta…

ờ ả 2. Hoàn c nh ra đ i:

­56­

(cid:0) ế ư ớ ế t năm 1981 nh ng đ n năm 1984 m i ra

ắ ẩ Tác ph m vi m t công chúng.

ộ ố ệ

ề ấ

(cid:0) D a trên m t c t truy n dân gian, L u Quang Vũ xây ư ự   ề  ặ ự ệ ạ ộ ở ị d ng thành m t v  k ch hi n đ i, đ t ra nhi u v n đ ế ư ưở ớ m i m , có ý nghĩa t   t lý nhân văn sâu ng và tri  t s c.ắ

ạ ế ủ ở ị ầ ả

ả ắ (cid:0) Đo n trích là c nh VII và ph n k t c a v  k ch. 3. Tóm t t văn b n:

(cid:0) ỏ ộ

ườ ớ ng Ba là m t ng ố

ắ ườ ườ ế

ế ố ử ố ươ

ờ ặ ể ị

ổ ng Ba thì đau kh  vì ph i s ng trái t

ờ ươ i đánh c , nhân Tr n gi   i làm v ả ủ   ự ẩ ọ ậ h u, s ng chan hòa v i m i ng i.. Vì s  c u th  c a ả ẩ   Nam Tào, B c Đ u nên ph i ch t oan.  Mu n s a sai, ạ   ồ ng Ba s ng l Nam Tào và Đ  Thích cho h n Tr i, ế ớ ị ừ ậ nh p vào xác anh hàng th t v a m i ch t. Trú nh  linh   ấ   ươ ồ h n trong th  xác anh hàng th t, Tr ng Ba g p r t ề ị ễ ưở ề ng sách nhi u, ch  hàng th t đòi nhi u phi n toái: Lí tr   ả   ạ ả ấ ươ ồ ch ng, gia đình Tr ng Ba cũng c m th y xa l …b n ự ả ố ươ thân Tr    nhiên, ả ạ  t o. gi

(cid:0) ị

ễ ng Ba nhi m m t s ả ủ ể ỏ

ươ ị ố

ộ ố  ươ Thân xác hàng th t đã làm Tr ố ầ ữ thói x u và nh ng nhu c u v n không ph i c a chính   ể ố   ồ ả ng Ba tách kh i th  xác đ  đ i b n thân ông. H n Tr ư ạ ớ tho i v i anh hàng th t mong tìm l   i thoát nh ng càng ế ắ b  t c.

(cid:0) ướ ề

ẻ c nguy c  b  tha hóa v  nhân cách và s  phi n toái   ả  ượ ự ề ế ị ng Ba quy t đ nh tr

ươ ậ ế ấ ị ơ ị Tr do m n thân xác k  khác, Tr ạ l i xác cho hàng th t và ch p nh n cái ch t.

4. Ý nghĩa nhan đ :ề

(cid:0) ẫ ớ

ậ ạ ươ ồ ả Tình c nh tr Tr ổ ủ ng Ba khi tâm h n thanh cao, nhân h u l ậ    trêu, mâu thu n, đau kh  c a nhân v t ả   i ph i trú

­57­

ụ ị ỗ ụ ng  trong thân xác hàng th t thô l , phàm t c.

ả ượ ố ự i ph i đ

 Con ng ườ ể ữ ợ   c s ng là mình trong s  hòa h p ồ

ữ ấ ồ ớ

gi a th  xác và tâm h n. ả ủ ể ể ệ ỏ Linh h n ph i luôn đ u tranh v i nh ng đòi h i không chính đáng c a th  xác đ  hoàn thi n nhân cách.

ủ ề 5. Ch  đ :

(cid:0) ả ố ẹ ọ ố ớ   i ph i s ng đúng là mình, s ng tr n v n v i

ườ Con ng ị ủ giá tr  c a mình.

(cid:0) ả ớ

ớ ả ữ ế ấ t đ u tranh v i ngh ch c nh, v i b n thân,   ị  ệ i nh ng giá tr

ầ ị ả Ph i luôn bi ươ ớ luôn hoàn thi n nhân cách và v n t tinh th n cao quý.

II. TÁC PH M:Ẩ

ữ ố ồ ạ ươ 1. Cu c đ i tho i gi a h n Tr ng Ba và xác hàng

ộ th t:ị

(cid:0) ả ố ị ấ ờ ị

ề   ị Ph i s ng nh  xác hàng th t nên b  cái xác th t  y đi u khi n.ể

(cid:0) ồ ẳ

ậ ễ ườ ầ ị ộ ng Ba b  nhi m đ c b i cái t m th

ủ   ạ Linh h n  nhân  h u,  trong s ch,  tính ngay  th ng  c a ủ ở ươ   ng c a anh Tr hàng th t.ị

(cid:0) ế ị ằ ặ ố ạ   i,

ươ ố ổ ng  Ba   d n v t,   đau kh ,   quy t  đ nh  ch ng  l Tr ị ỏ mu n tách ra kh i xác hàng th t:

ủ ườ ạ   i nh o,

ạ ệ ươ (cid:0) Hàng th t: tuyên b   v  s c m nh c a mình, c ố ề ứ ỏ ng Ba th a hi p . ị ồ ve vãn h n Tr

(cid:0) ậ ấ ổ ỉ ng Ba: n i gi n, khinh b , ng m ngùi, th m thía

ậ ươ Tr ộ ủ ả c nh ng  c a mình.

ươ ượ ả ạ ộ ố  Tr ng Ba đ c tr  l ộ ố   ư i cu c s ng nh ng là cu c s ng

­58­

ớ ự ụ

ổ ẹ ơ ị ả ố ề đáng h  th n vì ph i s ng chung v i s  dung t c và có nguy c  b  tha hóa v  nhân cách.

 Ý nghĩa:

ụ ườ ố ự i s ng trong s  dung t c thì t

ữ ụ ẽ

ẽ ủ ự ị ấ ườ i.

ụ ứ

ấ ế   t y u Khi con ng ạ cái dung t c s  ng  tr , l n át nh ng gì trong s ch,   ẹ đ p đ  c a con ng ẩ ươ ể ộ ộ ế

ồ ơ ớ ệ ữ ả

ộ ẻ ộ ằ

ị   Xác   hàng   th t   là   n   d   cho   hình   th c   bên   ngoài ụ ồ ụ   phàm t c, h n Tr ng Ba  n d  cho n i dung bên   t.Th  xác và linh h n, n i dung hình trong cao khi ứ ố th c ph i có m i quan h  h u c  v i nhau không   ả   ể th  “bên ngoài m t đ ng bên trong m t n o”, ph i ượ ố đ

ồ ữ c s ng là chính mình. ấ ả

ớ ể ủ ệ

ỏ   Linh  h n  ph i  luôn  đ u  tranh v i nh ng  đòi  h i ể không chính đáng c a th  xác đ  hoàn thi n nhân   cách.

ạ ữ ộ ố ươ ế 2. Cu c đ i tho i gi a Tr ng Ba và Đ  Thích:

(cid:0) ươ

(cid:0) Kiên quy t t

ộ ủ Thái đ  c a Tr ế ừ ng Ba: ố ấ

ộ ẻ ố ượ ậ “bên trong m tộ   ọ   c là tôi tr n

ch i, không ch p nh n   ằ đ ng, bên ngoài m t n o. Tôi mu n đ v n”ẹ

ệ ượ ố

ề ạ ộ

ề ự ố

ộ  Quan ni m v  h nh phúc: Đ c s ng đúng là mình là   ề ợ ầ ộ i thiêng liêng và chính đáng m t nhu c u, m t quy n l   ấ   ầ ả ườ ủ i. Nó ph n ánh yêu c u v  s  th ng nh t c a con ng ữ ồ ứ   ộ ể gi a tâm h n và th  xác, gi a n i dung và hình th c, ữ ư ưở ng và hành đ ng.  t gi a t

(cid:0) ỉ ắ ẳ ế ầ ỉ

ư ố

ả ẳ ế ầ ủ “Ông ch  nghĩ Th ng th n ch  ra sai l m c a Đ  Thích  ư ế ơ đ n gi n là cho tôi s ng, nh ng s ng nh  th  nào thì ông ch ng c n bi ố t?”.

ố ờ ợ ẳ ạ ự ự ề  Lòng t t h i h t ch ng đem l i đi u gì th c s  có ý

­59­

ệ ạ ơ ườ h i h n, nó đ y ng

ị ả ẩ ố

ề ố

i khác vào nghĩa, mà có khi còn t ở ố ả ngh ch c nh. B i s ng hay không s ng không ph i là   ư ế  ố ọ ấ v n đ  mà quan tr ng là s ng ra sao và s ng nh  th nào?

ố ủ ươ ế ị (cid:0) Quy t đ nh cu i cùng c a Tr

(cid:0) ỵ ừ ị ổ

ướ ờ ề ươ ớ ế ưỡ

c l ng   Ba   “l ể ố ữ

ng Ba:  ế   ớ i đ  ngh  đ i thân xác v i cu T  v a m i ch t, Tr ị ự ng   l …suy   nghĩ”   và   quy t   đ nh Tr   ớ ấ ứ ắ   “Không th  s ng v i b t c  giá nào. Có nh ng giá đ t ể ả ượ ” c quá không th  tr  đ

ấ ố

 V   đ p  tâm  h n trong  cu c  đ u tranh ch ng  l ộ ể ượ ố ẹ ọ ạ ự  i  s   c s ng tr n v n là chính mình, t o đ  đ

ồ ẻ ẹ ả ạ ụ dung t c, gi ệ ể đ  hoàn thi n nhân cách.

ế

ươ ườ ạ ạ 3. Đo n k t: ươ Tr ậ v t thân th ự  ế ng Ba ch p nh n cái ch t và hóa thân vào các s ễ i thân. i vĩnh vi n bên c nh ng ậ ấ ồ ạ ng t n t

ộ ố ầ  Cu c s ng tu n hoàn theo quy lu t. ậ

ị ẳ ẹ ủ ươ ng Ba.

ự Kh ng đ nh nhân cách cao đ p c a Tr ẹ ủ ế ắ

ậ ủ ự ố   ệ S  chi n th ng c a cái thi n, cái đ p và c a s  s ng đích th c.ự ệ 4. Ngh  thu t:

(cid:0) ạ ố ệ Sáng t o c t truy n dân gian.

ệ ậ ự ạ ộ ả ạ ộ

ả ớ

(cid:0) Ngh  thu t d ng c nh, đ i tho i, đ c tho i n i tâm. ố (cid:0) Xây d ng nhân v t phù h p v i hoàn c nh, tính cách ợ ố ự ầ ệ ậ ể góp ph n phát tri n tình hu ng truy n.

ệ ậ III. Luy n t p:

ủ ồ ị ươ ừ 1. Phân tích bi k ch c a h n Tr ậ   ng Ba. T  đó hãy bình lu n

­60­

ữ ử ắ ệ

ề ạ ư v  nh ng thông đi p mà L u Quang Vũ g i g m trong đo n trích.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ọ ƯỚ Ầ PH N II: VĂN H C N C NGOÀI

THU CỐ Ỗ Ấ ­L  T N­

Ể I.

1. Nh ng nét chính v  cu c đ i, s

TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ nghi p sáng tác

ủ c a L  T n: ộ ờ

(cid:0) ươ ọ   ng Th ,

ỗ ấ a. Cu c đ i: ỗ ấ ổ L  T n   (1881­1936) tên khai sinh Chu Ch ụ sau đ i thành Chu Th  Nhân

ư ệ ệ ỉ ế (cid:0) Quê quán: huy n Thi u H ng, t nh Chi t Giang, Trung

Qu cố ấ ộ ạ i sa sút.

ủ ổ

ệ ọ ữ ế ề ộ

(cid:0) Xu t thân trong m t gia đình quan l (cid:0) Năm 13 tu i, cha c a L  T n lâm b nh, không có ti n ề   ỗ ấ ể ữ   ạ ch y ch a mà ch t, ông ôm m ng h c ngh  y đ  ch a ệ b nh cho ng

ườ i nghèo.

(cid:0) ướ ề c   khi  h c   ngh   thu c,   L   T n   t ng   h c   ngh

ọ ả ể ở ộ ỗ ấ ừ ọ ọ ỏ ể ầ ắ ề  ố Tr   hàng h i đ  m  r ng t m m t, h c khai m  đ  làm

­61­

ấ ướ c.

(cid:0) Đang h c tr

giàu cho đ t n ườ ọ

ấ ẳ ữ

ở ậ ộ

ệ ạ ố ậ

ữ ệ ằ ọ

ể ừ ể

ủ ề

ộ ầ   ng Cao Đ ng Y khoa Tiên Đài, m t l n ỏ   ố ườ i Trung Qu c kh e đi xem phim ông th y nh ng ng ườ i Trung m nh hăm h  xem quân Nh t chém m t ng   ữ   ằ Qu c làm gián đi p cho Nga, ông nh n ra r ng: Ch a ệ   b nh th  xác không quan tr ng b ng ch a b nh tinh ệ ẳ ầ th n. T  đó ông chuy n h n sang làm văn ngh . Ông   ộ ậ   ể ấ dùng ngòi bút c a mình đ  đ u tranh cho n n đ c l p dân t c.ộ ự ệ b. S  nghi p:

(cid:0) ỗ ấ ộ ng yêu n

ượ ộ

ườ ươ ư ế ướ ư ưở c ti n b , là L  T n là nhà văn có t  t ế ỉ ố ấ ắ ủ ệ cây bút hi n th c xu t s c c a Trung Qu c th  k  XX. ồ c tôn vinh là “linh h n dân t c”. Ông đ (cid:0) Ông dùng ngòi bút đ  phanh phui “Căn b nh tinh th n” ầ   ố   ọ ng thu c ệ i tìm ph

ố ạ ủ c a qu c dân và l u ý m i ng ữ ch a ch y.

(cid:0) ẩ ệ ậ

ủ ế ủ ầ

ộ ử ổ ắ ằ ộ Tác ph m c a ông t p trung phê phán căn b nh tinh   ố “cái  th n đã khi n qu c dân mê mu i, ng  say trong  nhà h p b ng s t không có c a s ”.

(cid:0) ế ộ   t năm 1919, vào lúc cu c

bùng n . (cid:0) ượ c vi ổ ạ

ậ ủ

ườ ữ

(cid:0) ừ ầ

ắ ẩ ả 2. Hoàn c nh sáng tác: ắ Thu cố  đ ệ Truy n ng n  ứ ộ ậ v n đ ng Ngũ t ệ   ẩ Tác   ph m   t p   trung   v ch   rõ   nguyên   nhân   căn   b nh ộ ớ “đ n hèn” c a dân t c Trung Hoa, do nhân dân chìm   ộ ạ ạ   ậ ắ đ m trong mê mu i, l c h u, nh ng ng i cách m ng ạ ớ  v i nhân dân.  thì hoàn toàn xa l ả ườ ố T  đó nhà văn c nh báo : Ng i Trung Qu c c n suy ố ể ứ ươ ề ộ nghĩ nghiêm túc v  m t ph ng thu c đ  c u dân t c. t tác ph m: 3. Tóm t

­62­

ị ệ

ầ ề ả

ở ậ

ố ằ

(cid:0) Ông bà Hoa Thuyên có đ a con trai b  b nh lao. M t ộ   ứ ờ i bác C  Khang, lão Hoa đêm thu g n v  sáng, theo l   ế   ể ườ ế   d y   đi   đ n   pháp   tr tr ng   đ   mua   “thu c”   (chi c ữ ệ ườ ẩ bánh bao t m máu ng   i) ch a b nh cho th ng Thuyên – con trai lão.

ẩ ạ ế

ạ ườ

ể ế i thân t ạ ị ắ

ườ ạ ị

ượ ặ

ườ ư ẩ ị  ủ ả  ợ ế ữ   ặ c ch a ằ   ố i nh ng cu i cùng th ng

ẫ (cid:0) Máu t m vào chi c bánh bao là máu c a H  Du, m t ộ   ủ ế ớ ố ị   chi n sĩ cách m ng do b  ng  giác v i chính ươ ạ ề quy n đ  ki m hai m i l ng b c mà b  b t và hành   hình.  (cid:0) M i ng ằ ọ i trong quán trà cho r ng H  Du b  điên, b ả ắ b t vào tù mà v n không s  ch t, còn dám c  gan r  c ắ lão Nghĩa m t cá chép “làm gi c”. M c dù đ ằ b ng bánh bao t m máu ng ỏ Thuyên v n không qua kh i.

ộ ổ ớ t   thanh   minh,   t

ạ ề (cid:0) M t   bu i   s m   mùa   xuân,   trong   ti ẹ ủ

ườ ấ ế ẹ ủ ạ

ộ ộ ế i r t ng c nhiên, băn khoăn t ấ

ẹ ủ ộ ạ

ướ ị

ữ ườ ế ườ ố ữ i ch t nghèo và nghĩa đ a c a ng i ch t chém đ

ạ   i ế   nghĩa trang, m  c a Thuyên và m  c a H  Du đ u đ n ự  thăm m  con. Hai ng ế ỏ   h i “Th  này là th  nào?” khi nhìn th y m t vòng hoa ặ c qua đ t trên m  H  Du. Bà m  c a Thuyên đã b   ủ   ng mòn c  h u ngăn cách gi a nghĩa đ a c a con đ ể  ị ủ ế ườ ng ẹ ạ ủ i m  H  Du. sang an  ề ắ (cid:0) ố 4. Ý nghĩa nhan đ  truy n ng n “Thu c”: ợ ủ ữ ươ ườ ố

ệ ệ ng thu c ch a b nh lao man r ườ ử ấ i t

ế

(cid:0) ầ ủ

ữ ệ ệ i dân  c a ng Ph ẩ ằ  tù t m vào bánh Trung Hoa, cho r ng l y máu ng   ẫ   ệ ộ ể ữ ượ ệ c b nh lao. R t cu c con b nh v n bao có th  ch a đ ố ế ẩ   ch t, ch t trong cái không khí  m m c, hôi tanh mùi ủ ướ ạ ậ c Trung Hoa l c h u. máu c a n ố   ệ ố ươ Ph ng thu c ch a b nh căn b nh tinh th n c a qu c dân Trung Hoa: căn b nh u mê.

­63­

(cid:0) ố ầ ươ ng thu c làm cho qu n chúng giác ng

ớ ạ ắ ộ ạ

ả ớ

ộ ế ỷ ố ế ả ộ

t ph i có m t ph ườ ố

ạ ắ ớ ộ  Tìm m t ph ầ   cách   m ng  và   làm  cho   cách  m ng  g n   bó   v i  qu n chúng. ủ ề 5. Ch  đ : ủ   ự ồ Là   h i   chuông   c nh   báo   s   mê   mu i,   đ n   hèn   c a ố ườ   i dân Trung Hoa vào cu i th  k  XIX đ u XX và ng ầ   ệ ươ ự ấ ng thu c b nh tinh th n s  c p thi ạ   ộ cho qu c dân: làm cho ng i dân giác ng  cách m ng và cách m ng g n bó v i nhân dân.

II.

ườ (cid:0) TÁC PH M:Ẩ ượ ườ ướ ổ c   bu i   bình

ẫ ầ

ạ ạ ng ng i cách m ng H  Du 1. Hình t ạ ế đi   tr i   chi n   sĩ   cách   m ng   “   Là   ng ủ minh” mà qu n chúng v n còn ng  mê. ả ạ

ế (cid:0) H   Du   dũng   c m   hiên   ngang   x   thân   vì   nghĩa   l n, ớ   c cái ch t.

ả ợ ướ ề không h  run s  tr ườ ơ ư (cid:0) Nh ng anh là ng

ể ệ

ề ớ ạ i chi n sĩ cách m ng cô đ n, không   ườ   i ẹ ườ ị i cho anh b  điên, ng  giác v i chính quy n, m

ế ọ ai hi u vi c anh làm, m i ng ặ ố thân cho là anh làm gi c t anh cũng nghĩ anh ch t oan.

ượ ế ườ c ng i dân tranh nhau mua dùng đ ể

ấ  K t   c c   c a   H   Du   xu t   phát   t lý   do   ng

ủ ờ ườ ư

(cid:0) Máu H  Du đ ạ ữ ệ ch a b nh lao. ế ụ ạ ộ ừ ầ ổ ủ ậ ạ ạ i   cách ầ m ng xa d i qu n chúng. Khi qu n chúng ch a giác ng  thì máu c a ng i cách m ng đ  ra th t vô nghĩa.

ướ ườ ộ ạ ưở ữ ị ẳ  :   kh ng   đ nh   v n   còn   có   ạ  ẽ ế ư ạ ng nh  H  Du, s  ti p b c H

(cid:0) Vòng   hoa   trên   m   H   Du ườ ươ nh ng ng Du trong t

2. Ý nghĩa hình  nh vòng hoa trên m  H  Du (cid:0) ế ộ ạ ủ ng c a nhà văn dành cho

ủ ươ ạ i có lí t ng lai. ả ọ ấ T m lòng trân tr ng ti c th ườ ự s  hy sinh c a ng i cách m ng tiên phong.

­64­

ỏ ự ứ ỉ ề ạ

ườ ộ

ủ ế ọ (cid:0) Mong m i s  th c t nh c a qu n chúng  ủ (cid:0) Ni m tin, ni m l c quan vào ti n đ  cách m ng. Máu ề ồ ạ   ậ   ộ ứ ỉ i   tù   cách   m ng   đã   th c   t nh   m t   b   ph n ượ ế ể c   cái   ch t   vinh i   hi u   đ   ườ   ướ ng c   trên   con   đ

ề ạ ủ c a   ng ườ ầ qu n   chúng,     đã   có   ng ệ quang   c a   h   và   nguy n   ti p   b cách m ng.ạ

ệ ệ

ậ ủ ị ờ ệ ộ

ườ ắ ớ ộ 3. Không gian, th i gian ngh  thu t c a truy n: (cid:0) Không gian ngh  thu t r t dung d : m t quán trà, m t ộ   ộ   ị ng v ng, m t nghĩa đ a m  dày khít v i m t

ườ pháp tr con đ

ờ ườ ắ ầ  Không   gian   hi n   th c,   đ i   th ng,   tr m   l ng,   tĩnh

ậ ấ ộ ỏ ẹ ự ề ấ (cid:0) ể ậ

ng mòn nh  h p.  ệ ứ ỗ ệ ệ

ẽ ạ ạ ẻ ườ

ặ l ng, ch t ch a n i ni m. Th i gian ngh  thu t có ti n tri n: ằ ế ủ ế ế ệ ế ờ (cid:0) M  đ u truy n b ng m t s m mùa thu l nh l o, u ám ở ầ ộ ớ ớ   (H   Du   và i   trai   tr v i   hai   cái   ch t   c a   hai   ng Thuyên) m t ch t chém, m t ch t b nh.

ộ ự ộ ạ ủ  c a xã h i Trung Hoa tăm

ề ạ ậ ộ  Đó cũng là s  u ám, tàn t i, n ng n , l c h u. (cid:0) ặ ệ ế

ẹ ấ t thanh minh, hai bà   ườ   ướ ng c qua con đ

ề ề ọ ố t ế Truy n k t thúc vào mùa xuân, ti ỗ m  có chung n i đau m t con đã b ủ ể mòn đ  sang an   Gieo vào lòng ng

i nhau. ườ ữ ộ ố ữ ổ ố ề ộ   i ni m tin , ni m hi v ng v  m t ậ ố   i

ổ ớ cu c s ng m i, nh ng thay đ i cho nh ng s  ph n t ẩ tăm, đau kh  trong tác ph m.

(cid:0) ng mòn trong nghĩa trang: ữ ị

ớ i gi a nghĩa đ a dành cho ế

i ch t chém. ộ ầ ị (cid:0) ả 4. Hình  nh con đ ườ ườ i ch t b nh và ng ế ng tr ng cho đ nh ki n xã h i sai l m. ộ ả ờ ẹ

ể ế ườ ủ Con đ ườ ng  T ượ ố Cu i truy n, ph i qua m t th i gian giác ng  hai bà m ớ ướ m i b ườ ng phân chia ranh gi ế ệ ư ệ c qua con đ ng mòn đ  đ n an ộ i nhau.

­65­

ẽ ề ạ ọ  Ni m hi v ng vào ti n đ  cách m ng s  khai sáng t ồ ư

ạ ề ưở t ng cách m ng cho nhân dân.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ố Ậ

ƯỜ

I

S  PH N CON NG ­SÔ­LÔ­KH P­Ố

Ể I.

TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ 1. Nh ng nét chính v  cu c đ i, s nghi p sáng tác

ố ủ c a Sô­lô­kh p:

ộ ờ

ỗ ạ i l c.

ộ ưở ở a. Cu c đ i: (cid:0) M. Sôlôkhôp (1905­1984) là nhà văn Nga l (cid:0) Ông sinh tr ng trong m t gia đình nông dân

ị ớ ủ ẩ

ậ ơ

ế ị ấ     th  tr n ỉ ả   Vi­   ô­   xen­xcai­a   thu c   t nh   Rô­xtôp   trên   vùng   th o ườ   ắ i, nguyên sông Đông. Ông g n bó máu th t v i con ng ấ   ế ả c nh v t sông Đông, vì th  tác ph m c a  ông th m ồ ả   ộ ố ẫ đ m h i th , linh h n cu c s ng vùng sông Đông, ph n ộ ố ánh chân th c cu c s ng và chi n tranh.

ạ ừ ớ ở ự (cid:0) Ông tham gia cách m ng t khá s m.

(cid:0) ủ ọ ơ

ơ ế ố ờ ề ể    t văn. Th i gian

ố Cu i năm 1922, ông lên Maxtc va làm đ  m i ngh  đ ệ ự ế ki m s ng và th c hi n gi c m  vi ả r nh ông dành cho vi c t ấ ệ ự ọ  h c

(cid:0) ở ề ầ ế 1925   ông   tr ắ   v   quê   b t   đ u   vi t   “Sông   Đông   êm

­66­

ấ ủ ờ ể ế ớ ề đ m”, cu n ti u thuy t l n nh t c a đ i mình.

ở ổ ệ ắ tu i 21, ông cho in 2 t p truy n ng n là :

ố (cid:0) Năm 1926,  ệ ả ậ Truy n sông Đông, Th o nguyên xanh

(cid:0) ế ệ

ườ ả

ướ ế ạ ớ

ể   ấ ố 1945 ông tham gia chi n tranh V  qu c, ông th u hi u ổ ủ ứ   ữ i. C m h ng nh ng vinh quang, đau kh  c a con ng ủ   ặ ề c ngo t m i trong sáng tác c a v  chi n tranh t o b ông.

(cid:0) ượ ặ ả c t ng gi i th ọ ớ   ề ng Nôben v  văn h c v i

ể ưở ế Sông đông êm đ mề 1965 ông đ ti u thuy t

ự ệ b. S  nghi p:

(cid:0) ố ế

ể ượ ả ạ i   th

ờ ả ầ ạ ế

ề ọ ấ   “Sông đông êm đ m”ề   là cu n ti u thuy t vĩ đ i nh t ưở   ậ ẩ ủ c a   Sôlôkhôp,   tác   ph m   đã   đ c   nh n   gi ng ố ủ   qu c gia, nhà văn lão thành c a Nga đánh giá  Sô­ lô­ ố   kh p là “Con đ i bàng non tung cánh trên b u tr i văn ộ ể ọ h c”. Và năm 1965, b  ti u thuy t này đã đ t gi   i Nô­ ben v  văn h c.

(cid:0) ủ ộ ố ự

ẩ ườ ả ữ ể ớ

ờ Tác ph m c a ông ph n ánh chân th c cu c s ng và i Nga v i nh ng nét tính cách đi n hình trong con ng ế ả ờ c  th i chi n và th i bình.

(cid:0) ấ ỡ

ề Sông Đông êm đ m, Đ t v  hoang, i…

(cid:0) ẩ Tác ph m chính:   ố ườ ậ S  ph n con ng t:ắ 2. Tóm t ẩ ể ề ườ

ạ ướ ộ ợ

ặ ậ

ạ ậ ủ

ượ ố ợ ị ồ ờ ủ ộ   i lính H ng quân Tác ph m k  v  cu c đ i c a ng ế   tên  là  Xô­cô­  lôp.  Tr c   chi n  tranh  anh  có m t gia ế   đình h nh phúc, m t v  và ba con. Chi n tranh bùng ồ ị ươ ổ   ng. Sau đó anh n , Xô­ cô­ lôp ra m t tr n, r i b  th ổ ự   ả ố ắ ị ọ b  b n pháp xít b t làm tù binh, ph i s ng r t kh  c c ứ   trong tr i t p trung c a phát xít Đ c hai năm. 1944 anh ở ề ơ   tr n thoát tr  v  đ n v , anh đ c tin v  và hai con gái

­67­

ứ ộ

ấ ị ọ ệ ạ

ế ồ

ư ệ ọ

ế ề   ỉ ế ạ đã b  bom phát xít Đ c gi t h i. Anh ch  còn m t ni m ứ   hy v ng duy nh t là đ a con trai hi n là đ i uý pháo ế ế   binh đang cùng anh ti n đánh Bec­lin. Khi chi n tranh ế ố ầ   g n   k t   thúc,   Xô­cô­l p   cùng   H ng   quân   ti n   vào ẽ ặ t ngã Beclin, anh hy v ng s  g p con trai. Nh ng nghi   ắ   thay, con trai anh đã hy sinh đúng vào ngày chi n th ng.

(cid:0) ế i ngũ đ n quê h

ề ả ẫ

ế

ế ậ ng anh là b  đ , trái tim anh đã  m l

ươ ầ ủ   ươ ả ế ế ng c a Chi n tranh k t thúc, anh gi ạ   ả ườ ạ ộ i. T i i b n sinh s ng và làm ngh  lái xe t m t ng ẹ ề   ộ ặ đây anh g p bé Va­ni­ a, m t chú bé c  cha l n m  đ u ứ ch t trong chi n tranh. Anh nh n bé làm con, đ a bé   ạ   ố ẻ ơ ưở ngây th  t i ph n nào, anh yêu th ấ ng và chăm sóc nó chu đáo.

(cid:0) ồ ệ

ằ ỗ

ế ả

ư ể ả ổ

ể ạ

ả R i chuy n không may x y ra, anh va vào con bò, con   ấ   ị ướ bò không sao còn anh b  t c b ng lái xe. N i đau m t ẫ   gia đình trong chi n tranh v n luôn ám  nh anh. Hai cha ộ   ỗ ở ế , đ n Ka­sa­r  đ  tìm cu c con anh ph i thay đ i ch   ề   ọ ỗ ấ ớ ố s ng m i. Anh luôn gi u m i n i đau đ  đem l i ni m vui cho Vania.

ệ ủ ố ậ ườ ư ưở  t ng c a truy n “S  ph n con ng

ị ẳ ứ

ữ ệ ổ ả ạ ủ c a nhân dân Nga trong s  nghi p b o v  t ố ố  qu c.

ưở ụ ợ nh ng con ng ng

ở ữ ậ ườ ị ự

i có ng, có tính cách nhân h u, có ngh  l c và ộ ố ề 3. Ý nghĩa t i”: (cid:0) Kh ng đ nh s c  m nh ti m  n và nh ng c ng hi n ề ẩ ế   ệ ự (cid:0) Ng i ca, khâm ph c và tin t ườ ý chí kiên c ni m tin vào cu c s ng.

ở ng v ạ n t

ườ ạ ướ c   vô   vàn   khó   khăn,   tr ả ượ t qua trên con đ ờ ố ồ ng lai, đ ng th i t ng i   mà   con   ươ ớ ạ   i h nh ế ẽ    cáo m nh m  chi n tranh

(cid:0) Đ ng   c m   tr ồ ả ườ ng i ph i v ươ phúc t phi nghĩa.

ố ớ ắ ở ộ ọ (cid:0) Kêu g i, nh c nh  xã h i  hãy quan tâm đ i v i cá nhân

­68­

ố ị

ể ệ ử ả ỗ ớ

ế ườ i. Cá nhân c ng hi n, hi sinh đ  làm nên l ch con ng ị ử s  song l ch s  cũng ph i có trách nhi m v i m i cá nhân.

II.

̣

̉

́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̣

́ ́ ̃ ư ợ ̉

̀ ươ ượ ̉ ̣   t lên trên hoan canh, không tuyêt ̀ ng, v

̣

fi ̀ ̣ ̀ ́ ư  long nhân ai.

̀ ́ ́  xuât phat t ́ ́ ng chăm soc be Vania chu đao.

̀ ́ :

̀ ̣ ̉ ̣ ng trong long đê đem lai niêm vui

́ ́ ̀ ̀ ươ ̉ TÁC PH M:Ẩ 1. Nhân vât Xôcôlôp:́ w Phâm chât kiên c ̀ ươ ng: ̀ ươ   ­ Trai qua tân tham kich vi nh ng mât mat đau th ng ̀ ̣  trong   va   sau   chiên   tranh   (v   con   chêt,   ban   thân   bi ươ th ng,…)  ́ ­ Sông kiên c vong. ̀ w Tâm long nhân hâu ́ ̣ : ́ ­ Nhân be Vania la con  ́ ươ ­ Yêu th ́ w Tâm long cao th ̀ ượ ư ng, giau đ c hi sinh ̀ ́ ươ ­ Nen chiu đau th cho Vania. ́ ­ Noi dôi vi không muôn lam tôn th fi ́ ng be Vania. ượ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣   ng cua môt

̀ ̀ ̣ ́ tâm hôn Nga kiên c Xôcôlôp tiêu biêu cho ve đep cao th ̀ ươ ng va nhân hâu.

(cid:0) ẩ ướ ả   p đi gia đình, đ y em vào hoàn c nh

(cid:0)

ẹ ế ươ ườ 2. Bé Va­ni­a ế Chi n tranh đã c ồ m  côi  Cha ch t tr n, m  ch t bom t quê h i thân thích (cid:0) ế ậ (cid:0) Không bi ế ố ủ ạ (cid:0) ươ ấ ặ ằ

ng, không ng ấ S ng lang thang “ai cho gì ăn n y”, “b  đâu ng  đó”. ầ   ơ ướ Th ng bé rách b m x  m p, m t mũi l m lem, đ u ố tóc r i bù.

ư ằ ớ ở ọ  Th ng bé nh  “ Con chim non n t” đã h c cách th  dài

­69­

ươ ườ ớ l đ y xót th

ậ ng. ổ ủ c a ng  Tác gi

ị ấ ạ ẻ ặ ư ự ầ ạ ố  đ t hai s  ph n bên c nh nhau, b  sung   ủ   ả  đó làm rõ ngh ch c nh b t h nh c a

ườ ệ ủ ậ ố

ườ ộ ủ ộ ỉ

ấ ỗ

i l n, mang v  m t t ả ặ ừ cho nhau t ế con ng i sau chi n tranh.  ự i  sau S   nghi   t  ngã trong s   ph n c a  con  ng ố   ế chi n tranh không ch  là tác đ ng c a cu c s ng ờ   ậ v t ch t mà còn là n i đau trong lòng không bao gi có th  chôn vùi hay kh a l p đ ố ỏ ấ ượ ườ ể ủ

ấ 3. Khi ng , Xô­cô­l p th ơ ấ ứ ở

ề ầ ứ ở c. ề ơ ấ ạ   ng m  th y đi u gì? T i ề ầ i nhi u l n? ở ạ i nhi u l n trong  l ở ạ sao gi c m   y c  tr  đi tr  l (cid:0) Gi c m  v  v , con c  tr  đi tr

ấ ấ ố ơ ề ợ ủ ủ gi c ng  c a Xô­cô­l p.

ươ ờ ế (cid:0) Đó là tình yêu th ủ ng vô b  b n c a anh đ i v i v ố ớ ợ

con.

ế ế ả (cid:0) Là n i ám  nh v  chi n tranh, là v t th ề ầ   ng tinh th n

ỗ ớ ươ ể ữ

ắ ế quá l n mà chi n tranh gây ra không th  ch a lành. ố

ạ ữ ạ ề ở ế  T  cáo sâu s c chi n tranh phi nghĩa. 4. Nhà văn đã nhìn th y gì khi chia tay b  con Xô­cô­ ố   cu i   tác

(cid:0) ị ứ ạ

ữ chi n tranh th i b t t

ế ế ằ t nghĩ r ng con ng i Nga đó, con ng

ổ ạ ớ ườ ữ ẽ ứ ườ

ử ầ

ượ ọ ng đ u v i m i th  thách, s ế ớ ườ ư ổ t qua m i tr

ấ ả

ắ ạ i côi cút,   hai h t cát b  s c m nh phũ   ề   ố i nh ng mi n ườ   i ố c và s ng bên   ẽ   ố    qu c ạ   i ặ    quay m t ổ   c m t đàn ông, tránh làm t n ng n u nh  t ồ ồ ả  nh  b  bóp l y, tác gi ọ ướ t n

ố ấ lôp?   Ý   nghĩa   đo n   tr   tình   ngo i   đ   ph m.ẩ ườ “Hai con ng ủ phàng c a bão t ạ xa l …Thi ng s  đ ng v ng đ có ý chí kiên c ể ươ ẽ ố ạ c nh b …s  có th  đ ạ ọ ướ ượ v ng ng i trên đ kêu g i…”, nhìn bàn tay bé xíu, h ng h ng quay l ư ị ẫ v y, trái tim  tác gi đi đ  d u nh ng gi th ể ấ ữ ng trái tim em bé.

ươ (cid:0) Ý nghĩa:

­70­

ầ ồ ươ ướ ớ   c n i đau tinh th n quá l n ng tr

(cid:0) Đ ng c m, xót th ả ế (cid:0) ưở ụ c tính cách Nga, con

ướ ậ

ủ ủ   ậ i s  ph n c a

ỗ ọ mà chi n tranh đã gây ra cho h . ự ng tr S  khâm ph c và tin t ườ ng và nhân h u. i Nga  kiên c ng ắ ữ ườ ấ ườ (cid:0) Nh n nh : Xã h i c n quan tâm h n t ộ ầ ế i “đã chi n đ u vì t ơ ớ ố ố ổ  qu c”.

ậ ể ệ ớ nh ng con ng ệ 5. Ngh  thu t   (cid:0) Ngh  thu t k  chuy n : truy n l ng trong truy n, k t ế   ệ ệ ồ ệ ườ ể  i k ng nhân v t k  chuy n v i ng

ượ ả . ậ ậ ể ữ ợ h p gi a hình t chuy n là tác gi

ự ắ ậ ọ (cid:0) Ngh  thu t xây d ng nhân v t : kh c h a tính cách,

tình ngo i đ  c a ng i d n chuy n

ạ ề ủ ộ ườ ẫ ớ

ẩ ộ ố ệ

ệ ậ ệ ả  tâm lý. miêu t (cid:0) Nh ng l ờ ữ ữ ệ ở  i tr ầ ố ườ ọ   i đ c, ph n cu i tác ph m gây xúc đ ng l n cho ng ự   ộ ả ph n ánh cu c s ng m t cách toàn di n và chân th c h n.ơ

Ả Ể ÔNG GIÀ VÀ BI N C   HÊ­MINH­UÊ

Ể I.

TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ 1. Nh ng nét chính v  cu c đ i, s nghi p sáng tác

ủ c a Hê­minh­uê

a. Cu c đ i. (cid:0)

ứ ộ ộ ờ ạ Ơ i bang I­li­noi ­ nít Hê­ minh­uê (1899­1961) sinh t ệ ố t nghi p trung trong m t gia đình tri th c. Sau khi t

­71­

ọ h c, ông đi làm phóng viên.

ậ ứ ấ ứ (cid:0) ắ

ớ ố ạ i th  nh t và th  hai. i d u  n sâu s c trong văn   ế   ổ t i vi

(cid:0) Ông là nhà báo, nhà văn xông xáo, làm phóng viên m tặ   ế ớ ể ạ ấ ấ ầ ng tây và góp ph n đ i m i l ế ệ ỹ ươ ế ủ ệ ề ế tr n trong chi n tranh th  gi  Ông là nhà văn M  đã đ  l ệ xuôi hi n đ i ph truy n, ti u thuy t c a nhi u th  h  nhà văn.

ự ể ệ b. S  nghi p sáng tác: (cid:0) ệ ủ ượ ị c đánh giá là mang phong v

ộ ồ

ấ ủ ự ề (cid:0)

ả ả t ng băng trôi ạ ấ ầ

ụ ạ ả

ầ ệ ả

ẩ ưở ả ả ơ ng tác ph m. i th ng Pu­lit­d ,  gi i Nô­ben v ề

(cid:0) ừ ệ ồ    vũ khí, Chuông nguy n h n

ắ Truy n ng n c a ông đ ế ộ đ c đáo, hi m th y. (cid:0) Ý đ  sáng tác c a ông là “ ơ   ế vi t m t áng văn xuôi đ n ườ ”. ả gi n và trung th c v  con ng i ườ ề ” (m tộ   i đ  ra nguyên lí sáng tác “ Là ng ổ ầ   ph n n i, b y ph n chìm). Nhà văn nh n m nh vào ế ố  hàm súc, ng  ý trong m ch ng m văn b n mà y u t   ườ ọ ẽ ứ   ả i đ c s  rút ra tùy theo tr i nghi m và c m h ng ng ượ ướ c hình t tr (cid:0) Ông đ ượ ậ c nh n gi ươ văn ch ng. ẩ Tác ph m tiêu bi u: ai; ông già và bi n c …

ắ ể  Giã t ể ả ẩ

ổ 2. Tóm t t tác ph m: (cid:0) Ông lão Xan­ ti­ a­ gô 74 tu i th

ể ể ệ ư

ượ ế ẳ ườ   ng đánh cá trên vùng t l u. Đã 84 ngày ông đi bi n cùng chú bé   ủ c con cá nào. Đêm ng

ẫ bi n Nhi Manôlin mà ch ng ki m đ ẻ ơ ề ờ ông v n m  v  th i trai tr .

ộ ế ị ộ

ế ớ . M t con cá ki m kh ng l

(cid:0) M t ngày kia ông quy t đ nh m t mình ra kh i t ơ ớ i vùng ổ ồ ắ  c n câu và ắ ng Tây b c.

ế ề ướ ộ “Gi ng l n” ề ủ kéo con thuy n c a ông lão v  h

(cid:0)

ườ Sau ba ngày, hai đêm v t l n v i con cá, b ng ý chí và ị ự ứ s c ch u đ ng phi th ớ ậ ộ ớ ạ ượ ng ông m i h  đ ằ c con cá.

­72­

(cid:0) ờ ậ

ơ ấ ế ế

ả ố ộ ươ

ấ ề ể

ể ả (cid:0) ộ Lúc ông lão quay vào b , m t đàn cá m p đã bao vây,   ộ   ạ ấ i ph i chi n đ u đ n đ c t n công con cá ki m. Ông l ượ   ư ữ ậ ớ ả c v i c  đàn cá m p hung d . Cu i cùng khi đ a đ ở ề ế ế   ỉ ề thuy n tr  v  b n ông ch  còn b  x ng con cá ki m ấ ủ ơ ụ tr  tr i. Ông th t th u vào l u và chìm vào gi c ng . ề ươ 2. Ý nghĩa nhan đ  “Ông già và bi n c ”  ứ ự

ự t   ộ ng   ph n ự ạ ủ ỏ ủ   ả   gi a   s c   l c   bé   nh   c a ữ   i   lao   đ ng   già   và   s   vĩ   đ i   c a   thiên   nhiên   đã

ợ ườ ẳ ị (cid:0) ế

ứ ườ ẽ ở ự ạ ế ọ

(cid:0) ả ể ạ ượ   c

ấ ơ ọ ả ộ (cid:0) ườ ề i ngh ệ

G i   lên   s ng kh ng đ nh: ị ự ề    Ni m tin vào s c m nh ý chí, ngh  l c và quy t tâm ủ ắ ủ c a con ng  l c c a thiên i s  chi n th ng m i tr nhiên. ộ ằ Cu c đ u tranh nh c nh n và dũng c m đ  đ t d ướ c m  và thành qu  lao đ ng. ệ ấ ạ ủ ể Th  nghi m v  thành công và th t b i c a ng ơ ạ ơ ổ ộ sĩ đ n đ c khi theo đu i gi c m  sáng t o. ủ ề 3. Ch  đ :

(cid:0) ả ộ

ườ ỳ ệ ứ ủ ị ề   i lao đ ng, là ni m tin ườ ướ   i tr c

ữ ề Là b n anh hùng ca v  con ng ự vào ý chí, s c ch u đ ng k  di u c a con ng ử nh ng th  thách.

ế ở con ng ẳ    kh ng ệ   t

ườ i có th  b  h y di ụ ư (cid:0) Qua cu c chi n đ u c a lão Xan­ti­a­gô, tác gi ả ấ ủ ườ ể ị ủ i, con ng ấ ờ ị  ch u khu t ph c. ị đ nh: hãy tin  nh ng không bao gi

II. TÁC PH M:Ẩ

ể ệ ả ạ   1. Nguyên   lí   “T ng   băng   trôi”   th   hi n   trong   đo n

ầ ổ

ả ầ ầ ố trích:  Ph n n i: (cid:0) Mô t ầ   ủ  l n đi câu cu i cùng c a ông lão, l n đi câu đ y

­73­

ế ả ớ ổ ồ ẹ   , đ p

ờ ẻ v  vang v i thành qu  là con cá ki m kh ng l ấ nh t trong đ i.

ượ ộ

ườ ổ ọ i h n c a con ng t   ra i. M t b n thiên

 Ph n chìm: ầ (cid:0) Hành   trình   theo   đu i   m t   khát   v ng   to   l n,   v ớ ớ ạ ủ ộ ả ườ ề ả ngoài kh  năng gi anh hùng ca v  con ng

ụ ớ ử ủ i. (cid:0) Hành trình khám phá và chinh ph c thiên nhiên hoang ể ế t qua th  thách đ  đ n v i thành công c a con

dã, v ng ượ i:ườ

(cid:0) ấ

ẹ ể ở ườ ủ ể   ạ ư Thiên nhiên đ p nh ng cũng r t hung b o, có th  là ẻ ạ b n cũng có th  tr  thành k  thù c a con ng i.

(cid:0) ộ

ễ ừ ấ ờ ế  đ n m t cách d  dàng, nó là Thành công không bao gi ỉ ấ ế k t qu  c a s  n  l c, ph n đ u không ng ng ngh .

ng con cá ki m

ả ủ ự ỗ ự ượ ể ượ ế ng c a con cá:

2. Hình t   Ý nghĩa bi u t ‒ Con cá mang bi u t ể ủ ẻ ẹ

‒ Con   cá   mang   v   đ p   c a

ệ ớ ẻ ẻ ẹ ơ ả ườ ị

c m  gi n d , bình th ộ ầ ấ ư ổ ườ ủ ủ ể ượ ng c a hình  nh thiên nhiên, tiêu ấ ủ bi u c a v  đ p, tính ch t kiêu hùng, kì vĩ c a thiên nhiên ‒ Trong quan h  v i con ng ả ườ i, không ph i lúc nào thiên ạ ừ ủ ố nhiên cũng là k  thù, thiên nhiên v a là b n v a là đ i th ọ ơ ủ ướ ủ c   m ,   khát   v ng   c a   con ấ ng nh ng cũng r t cao ộ ờ i ít nh t m t l n theo đu i trong cu c đ i ườ Ướ ng i.  ả c  mà con ng

ế ướ  Hình  nh con cá ki m tr ế   c và sau khi ông lão chi m

ượ đ

ế ộ ả c nó: ả

ư ị ướ

‒ Hình  nh con cá khi ch a b  chi m lĩnh ỏ c khi ch t:   ổ ủ ớ

ặ ướ

ồ ẻ ẹ c phô h t t m vóc kh ng l ơ ả    là m t hình  nh ế “phóng vút lên  ứ   , v  đ p và s c   ng c a u c m  mà ông lão đang

ớ ể ẹ đ p, thăng hoa t a sáng tr ế ầ ỏ kh i m t n l c”ự . Nó chính là bi u t ể ượ ụ ớ hu ng t i đ  chinh ph c.

­74­

ộ ả

‒ Hình  nh con cá khi đã b  chi m lĩnh ể

ị ữ ủ ả

ự ự ụ

ế ắ

ư ướ ữ ẹ ằ   ế  là m t con cá n m ắ ớ ườ   n mình trên bi n v i nh ng s c màu, hình  nh c a cái ố ể ừ ch t:  ế “da cá chuy n t    màu g c, màu tía ánh b c sang ệ ủ ể ượ ạ màu tr ng b c…”   ng c a hi n th c khi . Nó là bi u t ừ ướ ệ ơ   ông lão đã chinh ph c. T   c m  sang hi n th c, nó ắ ờ   không còn xa v i, khó n m b t, và cũng chính vì th , nó ẽ không còn đ p đ , huy hoàng nh  tr c n a.

3. Hình t

ộ ộ ớ

ổ ồ ế ơ ư . Nh ng cu i cùng ông lão v n th ng nh

ắ ọ ệ

ề ị ự ủ

ồ ườ ng :  ẹ i có tâm h n trong sáng, cao đ p. ờ ầ  đ u hàng ng, không bao gi

ượ ng ông lão đánh cá Xan­ti­a­ gô: ‒ Ông   lão   nh   bé,   đ n   đ c   trong   cu c   chi n   v i   con   cá ế ỏ   ờ  ố ẫ ki m kh ng l ự ơ   vào s  tinh thông lão luy n trong ngh  và quan tr ng h n ề ờ là nh  vào ni m tin, ý chí , ngh  l c c a ông. ể ượ ‒  Ý nghĩa bi u t + Ng i ca con ng ườ + Có ý chí và ngh  l c kiên c ị ự ử ướ tr

c khó khăn th  thách. ớ ọ

ườ ể ị ủ ệ ứ i có th  b  h y di t ch  không th ể

+ Có khát v ng l n lao, cao c . ả → Thông đi pệ : “Con ng ạ ị b  đánh b i”.

ượ ủ n c a con cá ki m: 4. Hình  nh nh ng vòng l

ữ ổ ồ ẻ ẹ ưỡ ế ộ ng m ,  kiêu ,  v   đ p  đáng ng

ợ ầ ủ

ả ‒ G i t m vóc  kh ng  l dũng c a con cá ki m. ả ư ủ ườ ề ộ ng.

ợ ể ệ ấ ữ ộ ố ế ‒ G i hình  nh m t ng  ph  lành ngh , kiên c ‒ Th  hi n nh ng c  g ng cu i cùng r t d  d i không thua ố ắ

ữ ủ ủ kém gì đ i th  c a mình.

ẻ ẹ ụ

ượ ụ i chinh ph c càng đ ố → Đ i   t ủ   ố ượ ng   chinh   ph c   càng   khó   khăn   thì   v   đ p   c a ườ c nâng cao. ng

­75­