Ụ Ụ M C L C
Ợ Ồ Ợ Ặ Ừ
Ứ
Ữ Ế Ề
ƯƠ Ị
Ố Ố Ậ
V CH NG APHU………………………………..2 V NH T………………………………………….11 R NG XÀ NU……………………………………..24 NH NG Đ A CON TRONG GIA ĐÌNH………...34 CHI C THUY N NGOÀI XA…………………… .42 Ồ H N TR NG BADA HÀNG TH T……………52 THU C…………………………………………….57 ƯỜ S PH N CON NG I…………………………..61 Ả ÔNG GIÀ VÀ BI N C …………………………..66
Ể
1
I.
Ể :ả 1. (cid:0) ễ
VỢ CHỒNG A PHỦ Tô TÌM HI U CHUNG: Hoài Tác gi Tô Hoài tên khai sinh là Nguy n Sen, sinh năm
(cid:0) ứ ớ ự
1920. ộ Là m t nhà văn l n có s c vi ọ ồ ộ văn h c đ s , phong phú, ông vi ắ ể ệ ế ồ t d i dào, có s nghi p ư ạ ế t “ nh ch y thi”. ụ ậ
ặ ề
nhi u vùng đ c bi (cid:0) Văn Tô Hoài có l ừ ữ ồ t ộ ườ ọ i đ c.
(cid:0) Ông hi u sâu s c v đ i s ng, phong t c t p quán c a ủ ề ờ ố ệ ề t là mi n núi. ố ỉ ố ầ i tr n thu t hóm h nh, sinh đ ng, v n ộ ứ ượ ưở ả ng d i dào có s c lôi cu n, lay đ ng ng c Gi (cid:0) Năm 1996, ông đ ọ ề ng HCM v văn h c ậ ố i th
ệ (cid:0) ẩ ư ế ộ ệ D mèn phiêu l u kí, O chu t, Truy n
ậ ngh thu t. Tác ph m chính: Tây B c…ắ
ả (cid:0) ợ
ắ ả ủ ế
ộ ộ
ế ự ế ủ ắ
ộ
ố ồ
ắ ườ ộ ủ ứ ề ả ạ ơ ồ 2. Hoàn c nh sáng tác VCAP: ủ (1952) in trong t p ậ Truy nệ ồ Truy nệ “V ch ng A Ph ” Tây B c(1953), là k t qu c a chuy n đi dài 8 tháng ả ậ i thâm nh p th c t c a Tô Hoài cùng b đ i vào gi ố ế phóng Tây B c. Trong chuy n đi này, Tô Hoài đã s ng ớ ồ và g n bó nghĩa tình v i đ ng bào các dân t c Thái, ộ M ng, Mông,… Chính cu c s ng c a đ ng bào các ể dân t c mi n núi đã kh i ngu n c m h ng sáng t o đ
2
ồ ệ ệ t ế Truy n Tây B c
ơ ắ ắ ( g m 3 truy n ng n : ủ (cid:0) ả ả ộ ng H i văn ợ ồ ưở i th ườ ấ i nh t – Gi
ườ ượ ặ c t ng gi t Nam 19541955.
ổ ẻ ẹ
ộ ạ
ố ị ắ ề ị
ợ ấ ờ
ư ị ự ử t
ề ứ ắ
ộ , nh ng vì th ị ố ơ ự ứ ả
ứ ề Tô Hoài vi ứ ấ ứ C u đ t c u m ng, M ng Gi n, V ch ng A Ph ). ệ Truy n đ ệ ệ ngh Vi t:ắ 3. Tóm t (cid:0) M là cô gái Mèo tr trung xinh đ p, có tài th i sáo, yêu ị ố ẹ ộ ố ự do và khát khao m t cu c s ng h nh phúc. Vì b m t ạ ế thi u n nhà th ng lí Pátra, M b b t v làm dâu g t ợ n . M y tháng tr i, đêm nào M cũng khóc. M t đêm ươ ị ố ng M tr n v nhà, đòi ăn lá ngón t ủ cha cô v t n m lá ngón đi. T đó M s ng c c c, t i nh c trong nhà th ng lí , m t d n ý th c ph n kháng, tê li
ế ấ
ấ ượ ế
ẽ ế ố ấ ậ ờ ố ị
ấ ắ ơ
ộ ừ ấ ầ ố ụ ứ ệ t hoàn toàn v tri th c và ý th c. (cid:0) Mùa xuân đ n, c nh đ t tr i đ p đ , ti ng sáo v ng ả ờ ẹ ọ ổ ổ ị ố ế ị t tha, b i h i, M lén l y r đ n thi u u ng, M u ng ố ư ố ự ừ c t ng bát nh mu n nu t đi bao u t h n trong lòng. ề ế ị ỗ ậ t tha yêu đ i. M mu n đi Lòng M tr i d y ni m thi ệ ị ồ ử ư ch i xuân nh ng As (ch ng M ) xu t hi n, h n không ứ nói năng gì trói đ ng M vào c t.
ạ
ủ ị ồ ề
ượ ư ử
ử ườ ở ạ ợ i
ủ ể ổ ắ ấ ử ị
(cid:0) A Ph là chàng trai m côi, kh e m nh, gan góc, là ủ ỏ ề ơ ướ ủ ni m m c c a nhi u cô gái nh ng A Ph không ơ ủ ể ấ ợ c v vì nghèo. Do A S phá đám ch i c a th l y đ ủ ị ắ ả ủ trai gái trong b n nên Aph đánh As . A Ph b b t, ậ ở ạ ạ ị đánh đ p, b ph t v và tr thành ng g t n cho ố nhà th ng lí ộ ầ ố ề ộ
ị ẫ ế ự ố
ướ ấ
ậ ị (cid:0) M t l n A Ph đ h b t m t n a con bò nên b nhà ắ ồ ấ th ng lí b t trói vào c t. M y đêm li n M v n ra ng i ả ế ử ế bên b p l a, th n nhiên không màng đ n s s ng ch t ắ ư ủ ủ c a A Ph . Nh ng khi nhìn th y hai dòng n c m t ị ấ ủ ế ươ ủ ng, cô nghĩ đ n cái đêm mình c a A Ph , M th y th ắ ẻ ộ ị i ác, k thù. M đã c t dây trói cho b trói và nh n ra t
3
ạ
ộ ượ ườ ố ồ ợ i thành v ch ng, đ
ể ủ ở ỏ ồ ộ ưở
ồ i phóng H ng Ngài.
(cid:0) ườ ủ ề ố i dân mi n núi ụ ủ i nh c c a ng i tăm, t
(cid:0) ề ng hào mi n núi. (cid:0) ứ ủ ọ ườ i ác c a b n c c s c s ng mãnh li t, quá trình đ ng lên t
ệ ờ ộ ự i phóng cu c đ i mình và đi theo cách
ủ ề ắ ề ế ủ A Ph và cùng ch y tr n kh i H ng Ngài. Đ n Phi ng c giác ng cách Sa hai ng ạ ng du kích, sau này m ng, A Ph tr thành ti u đ i tr ở ề ả tr v gi 4. Ch đủ ề : ộ ố Cu c s ng t Tây B c.ắ ộ ố T cáo t ượ ứ ố ấ Th y đ ả ấ đ u tranh gi ườ ạ m ng c a ng i dân mi n núi Tây B c.
II.
ậ
ẩ ị ở ầ đ u tác ph m:
ơ loi.
ế ự ỏ ự > ki p nô c thái c ng a
ụ ặ ặ ị i
ự ằ
ườ ọ ủ ạ TÁC PH M.Ẩ ị 1. Nhân v t M . ệ ủ ự ấ a. S xu t hi n c a M (cid:0) Hình nh “m t cô gái”: ộ ả >câm nín, vô c m.ả ả ồ + ng i bên t ng đá ẻ ự ướ ử > s cô đ n, l + tr c c a ự > thân ph n trâu, ng a. ậ ạ + c nh tàu ng a ướ ẻ ủ ợ + quay s i, ch c i, cõng n .ệ l ẫ ồ ườ ượ > nh n nh c, cam ch u. + cúi m t, m t bu n r i r Th pháp t o tình hu ng “có v n đ ” nh m gây s chú ố ề ấ ạ ậ ậ ề ố i đ c v s ph n và tâm tr ng c a nhân v t
ủ ở ý ng chính.
ậ
ố ẹ ế
ộ ế ổ ị ả ồ
ầ ườ ế t bao nhiêu ng
ổ ổ ị ộ ờ ủ ố ậ ị b. S ph n, cu c đ i c a nhân v t M : ề ướ Tr c khi v làm dâu nhà th ng lí Pá Tra: (cid:0) M là m t cô gái Mèo xinh đ p, n t na, có tài th i sáo ị ị ứ ẵ (Trai đ n đ ng nh n c chân vách đ u bu ng M , M ỏ th i sáo gi i mê, ngày đêm i...có bi th i sáo đi theo M ).
4
ả ự ộ ườ ế i con hi u th o, yêu t do, chăm lao đ ng,
ạ
ẽ có s c s ng m nh m . ượ ế ộ ờ (cid:0) M là ng ị ứ ố (cid:0) M đã t ng yêu và đ ừ c yêu, t ng có m t th i thi u n ữ
ừ ị ạ h nh phúc.
ề ố
ị ớ ố
ợ ụ ướ ề ợ ủ p v c a ng
Sau khi v làm dâu nhà th ng lí Pá Tra: Nguyên nhân: (cid:0) Vì món n truy n ki p c a cha M v i nhà th ng lí. ế ủ (cid:0) Vì t c c ườ ạ ợ ị ở M tr thành con dâu g t n nhà th ng lí Pá Tra (nô l
i H’Mông. ố ệ
ố ờ
không công su t đ i). Cu c đ i làm dâu g t n : ạ ợ (cid:0) ị (cid:0) ứ ề ể t, áp b c v th xác: ậ ầ ố ố ể
(cid:0)
ộ ờ ộ B bóc l ệ Làm vi c qu n qu t su t năm, su t tháng, không k ngày đêm. ự B đ i x nh con trâu, con ng a ụ ộ ườ ộ ộ M bi n thành m t th công c lao đ ng, m t ng ứ i tù
ố ị ố ử ư ị ế ổ (cid:0) ề ọ
kh sai trong nhà th ng lí ạ B đày đ a, trà đ p v tinh th n: ậ ả ầ ấ ầ ứ
(cid:0) M ch p nh n c nh ng và m t d n ý th c ph n kháng ả ị ưở ng mình
ổ ồ ị ị ấ Ở ộ ổ ị lâu trong cái kh M quen kh r i, M t
ặ ị “ cũng là con trâu, con ng a”.ự (cid:0) M câm l ng, không nói, ch "
ị
ệ ị ầ
ồ
ộ
ế
ắ ng hay n ng”.
ộ ố ị
i c a M cũng tăm t ư ề ươ ị ố ỉ ư lùi lũi nh con rùa nuôi trong xó c aử " > so sánh đ c đáo làm n i b t n i c c ổ ậ ỗ ự ộ ụ ủ nh c c a M ề ờ ị ấ ế M m t h t ý ni m v th i gian, không gian, b c m tù ầ “Căn bu ng M n m “kín mít, ị ằ ấ ụ ơ n i ng c th t tinh th n ằ ế ử ổ ộ ỗ vuông b ng bàn tay. Lúc có m t chi c c a s m t l ắ ỉ ấ t là nào trông ra cũng ch th y trăng tr ng, không bi ủ ợ ươ ấ ồ s Căn bu ng y g i ra không khí c a ố ệ ạ ủ ộ m t nhà tù mà cu c s ng hi n t i, ờ ị ng lai cũng m m t. M s ng mà nh đã nhìn v t
5
ch t.ế
ố ờ ừ ộ trung, yêu đ i, ham s ng M tr
ả
ị ề ị ố
ế ư
ố ả ậ i ph n
ườ ấ ề T m t cô gái tr ị ở ẻ ườ ộ i vô c m, không tình yêu, không thành m t con ng ệ ọ khát v ng, b tê li t hoàn toàn v tri giác. M s ng mà nh đã ch t. ị M là hình nh tiêu bi u cho s ph n ng ề
ườ , gieo vào lòng ng
ậ ề
ể ụ ữ ả ạ ề mi n núi, là b n cáo tr ng đanh thép nh t v quy n ườ ị ướ ồ ạ ố tâm h n c đo t tri i b t s ng con ng ứ ố ớ ộ ề ể ế . Đi u đó có s c ám nh đ i v i đ c đ n th xác ươ . ữ ả gi ng ứ ố ữ ệ ể ừ t đ t ả i nh ng xót th S c s ng ti m tàng trong nhân v t M : ị (cid:0) Nh ng ngày đ u khi m i v làm dâu: (cid:0) ầ ấ ọ t
ặ ả ắ ị ư
t. > hành ụ i nh c.
ượ ố ộ
Chính khát v ng đ ế ố ỏ ệ ạ ọ ị ấ ậ ị
ế
ằ ạ ế ế ế ẽ ỏ ố
ớ ề ế Có đ n hàng m y tháng đêm nào M cũng khóc >gi ướ ầ ế ệ c m t ph n kháng th m l ng nh ng quy t li n (cid:0) M tr n v nhà, l y cha, đ nh ăn lá ngón t ạ ề ị ị ố ự ử t ị ố ủ ộ i, không cam ch u s ng t đ ng ch i b hi n t ộ ố c s ng m t cu c s ng đúng nghĩa ạ ộ ố đã khi n M không ch p nh n cu c s ng b chà đ p, ự ị ố s ng không b ng ch t. M tìm đ n cái ch t chính là s ả ph n kháng m nh m mong thoát kh i ki p s ng trâu ng a.ự ữ
ớ
ủ ỏ
ệ ế
i, ti ng chiêng…) và đ c bi ọ ử ế ơ ậ
ở ạ ủ ồ ế i c a ti ng l
ữ (cid:0) ế ạ ầ ọ i
ị ồ ườ ủ ị (cid:0) Nh ng đêm tình mùa xuân trên núi cao: (cid:0) Không khí mùa xuân v i màu s c r c r , âm thanh r n ắ ự ỡ ộ ế ỏ ủ ràng (màu vàng c a c gianh, màu đ c a váy áo, ti ng ặ ườ t là âm thanh ti ng sáo c ị ờ đã kh i d y ng n l a yêu đ i trong M . (cid:0) Quá trình h i sinh g n v i s tr ắ ớ ự ở đi tr ị ổ ồ sáo và nh ng thay đ i trong tâm h n M : ấ ầ L n (1): Ti ng sáo l p ló ngoài đ u núi v ng l ổ ổ ế t tha, b i h i. Lòng M thi ầ ẩ M ng i nh m th m bài hát c a ng i đang
6
th i.ổ ế ả ứ ậ ộ
ầ
ề ặ ị ị ầ ế ữ
(cid:0) ế Ti ng sáo đánh th c nh ng c m nh n v cu c s ng ố ữ ị ạ i trong M , l n đ u tiên sau bao ngày câm l ng, M l ậ ộ ấ c t lên ti ng hát, trái tim rung lên nh ng nh p đ p r n ràng. ầ L n (2): Ti ng sáo g i b n đ u làng.
ầ ữ ị ổ c (M th i
ướ ổ ỏ ọ ạ ề Lòng M s ng v nh ng ngày tr ườ i mê ngày đêm th i ị ố i, bao ng sáo gi
sáo đi theo M ).ị
ấ ậ ế ư ố
ộ ố
Men r
ế
ượ ờ ỷ ệ ấ ủ
(cid:0) ầ ờ ầ ơ ử ế ẫ ạ ọ l ng bay
ườ ị ố ượ ổ ị ố u bên b p và th i sáo. M u ng M u ng r ự ừ “ c t ng bát ” nh u ng đi bao u t h n, cay ờ ụ ủ ắ đ ng, t i nh c trong cu c đ i, u ng cho mau say, mau quên. ồ ứ ị u đã dìu tâm h n M theo ti ng sáo, đánh th c ẹ ủ ị ọ ề ph n đ i đã m t c a M , g i v bao k ni m đ p c a th i con gái. L n ( 3): Ti ng sáo g i b n yêu v n l ngoài đ ng.
ị ấ ơ ướ ng
ư ữ M th y ph i ph i tr nh nh ng đêm “ i, lòng vui s ị ấ ướ ”. M th y
ẻ ị ừ ừ ướ ở ạ ớ l ế t ngày tr t ố ị ồ c ơ ị ế n u có t mình còn tr , M mu n đi ch i. b
c vào bu ng. M nghĩ “ ị ẽ
ế
ư ộ ợ
ế ả ồ
ọ ử ở ị
ự ạ ủ i. (cid:0) ạ ầ ầ
ố M t ắ n m lá ngón trong tay , M s ăn cho ch t ngay”. Ý nghĩ và hành đ ng r t l ấ ạ lùng nh ng h p lý. Khi ổ ữ ti ng sáo làm h i sinh nh ng c m xúc thanh xuân, th i ứ bùng ng n l a khát khao trong M thì nó tr thành s c ộ ớ ạ m nh xung đ t v i tr ng thái vô nghĩa c a th c t ậ ờ ị ế L n (4): Ti ng sáo r p r n trong đ u M . ơ ị M mu n đi ch i.
ỡ ắ ấ ố ế ộ ỏ M ị “ l y ng m , x n m t mi ng b thêm
7
ộ ờ ắ ố ị ố ủ i c a
vào đĩa đèn cho sáng” >M mu n th p lên ánh sáng cho cu c đ i tăm t mình.
ấ ạ i tóc, v i
ấ ị ử ạ phía trong vách ớ tay l y cái váy hoa ể ", M s a so n đ đi
ị “M qu n l ắ ở v t ch i.ơ
ệ ậ ồ ị Ngh thu t phân tích tâm lý s c s o, tâm h n M đã h i ồ
ố ự (cid:0) do bên ngoài. ữ ớ ư ế ầ ộ ắ ả ộ ố ị
ế sinh, cô mu n tìm đ n v i cu c s ng t ơ L n (5): Ti ng sáo đ a M đi theo nh ng cu c ch i, đám ch i.ơ
ử ơ ượ ị
ứ ị ư ế As trói đ ng M vào c t, h i r ồ n ng nàn, M nh không bi ộ u còn ị t mình đang b
trói.
ư
ữ ướ ị
ế ự
ổ ứ ự
ủ ộ
ư ị c đi nh ng tay chân đau không M vùng b ỉ ế ượ ự c a đ c. M không nghe ti ng sáo n a, ch ị ạ còn nghe ti ng chân ng a đ p vào vách. M ằ th n th c nghĩ mình không b ng con ng a. ị ị t đ
ạ
→ Hành đ ng “tháo cũi s l ng” c a M b As vùi d p ậ ử ổ ồ ể ậ ắ ượ ứ ố phũ phàng nh ng nó không th d p t c s c s ng ậ ự ỗ ề ị ề ệ t trong M . Đây là ti n đ cho s tr i d y mãnh li ữ ị ủ ệ ể ơ ẽ ơ m nh m h n, tri t đ h n c a M trong nh ng đêm mùa đông.
ư ộ ụ Tô Hoài đã miêu t ti ng sáo nh m t d ng ý ngh
ị ỉ ậ ể
ố
ệ
ứ ố ẽ
ủ
ạ
ị ẫ ỉ ề ả ế ệ ế ồ ể ượ thu t đ lay t nh tâm h n M . Ti ng sáo là bi u t ng ự ố ọ ủ ổ ọ c a khát v ng s ng, tình yêu, t do, là ng n gió th i ộ ắ ố ử ưở ị t trong M . bùng lên đ m l a t ng đã ngu i t ị ủ ặ ự ồ Tô Hoài đã đ t s h i sinh c a M vào tình hu ng bi ế ự ệ ọ ị k ch: khát v ng mãnh li t hi n th c phũ phàng khi n ạ ị cho s c s ng trong M càng bùng lên m nh m . Thông ứ ố ử ắ ệ ố đi p mà nhà văn mu n g i g m là: s c s ng c a con ể ặ ẫ ườ ị ng i cho dù b gi m đ p. b trói ch t v n không th ệ ạ ế i bùng cháy ch t mà luôn âm cháy, khi có đi u ki n l
8
ộ ữ ộ d d i. ữ ‒ Nh ng đêm mùa đông trên núi cao và hành đ ng c t ắ
dây trói cho A ph :ủ
ể ổ ủ ị + A ph vì đ h ăn m t n a con bò nên b trói đ ng ứ ấ ử
ờ gi a tr i đông giá rét.
ữ ấ ủ ị ị ẫ + M y đêm li n khi nhìn A ph b trói “ M v n th n ả
ơ ề ổ ử nhiên th i l a, h tay”
ử ậ ị
ả ạ ả ặ
ứ ố + Sau “đêm tình mùa xuân” b A s vùi d p phũ phàng, i, hình i tr v tr ng thái câm l ng, vô c m. V l i b trói đ ng trong nhà th ng lý đã không còn
ạ ớ M l ả xa l
ố ướ ắ ấ ị ạ ở ề ạ ườ ị nh ng ị ữ v i M n a. ‒ Khi nhìn th y “ dòng n ấ
ủ ự ị c m t l p lánh bò xu ng hai ủ hõm má xám đen” c a A ph , trong M có s thay đ i:
c mình cũng b trói “n
i đêm năm tr ệ
+ M nh l ớ ạ ị ả ố ự ồ ổ ắ ủ
ổ ị ắ ướ ướ c m t ượ ế ố c”. t lau đi đ ch y xu ng mi ng, xu ng c không bi ứ ủ ướ ả c m t c a A ph đã đánh th c S đ ng c m, dòng n ị trái tim khô héo c a M . ế ủ ườ ế ị ế i đàn bà b trói đ n ch t trong nhà + M nghĩ đ n ng
ế ủ ủ ị này. ị ế ng c a A ph “ ch t
+ M nghĩ đ n k t c c th m th ế ụ ươ ế ế đau, ch t đói, ch t rét, ph i ch t”. ự ộ ủ ố ả ả + M nh n ra s đ c ác c a cha con th ng lý “ chúng nó
ế ậ ị ậ ộ th t đ c ác”. ị ứ ề ệ
ợ ế ẽ ị ủ ế ộ ấ
ằ + M suy nghĩ v vi c c u A ph và ch t nghĩ r ng “ ủ ố mình s b trói thay vào chi c c t y” n u A ph tr n thoát. ố ươ ế ắ + Cu i cùng lòng th
ườ ắ
ứ ị i r i t ế ị th + Th
ỗ ợ ng ng ủ hãi trong M , M quy t đ nh c t dây trói c u A ph . ủ ồ ủ ị ườ ồ ự ươ ị ạ i đã chi n th ng n i s ứ ng mình, c u A ph r i M c u l y mình. M vùng ch y theo A ph vì “ ị ở
ươ ng ng ố ự ứ ấ mu n t đây thì ch t”.ế
9
ầ ‒ Hành đ ng M c t dây trói cho Aph cũng chính là t ề
ộ ư ề ờ ộ ắ ợ ờ
ộ ả ấ ế
ế ệ
ấ ự ườ
ọ ớ ặ ị ộ ờ ủ i sáng trong cu c đ i c a M .
ấ ủ ậ ậ
ươ ố
ạ ng đ i Vi ổ ừ ộ ọ
ả
ệ ư ố ự ứ đ ng lên tìm cách gi ậ ị ờ
ủ ọ
ọ ự ủ ị ắ ộ ườ ng quy n trói bu c tay c t s i dây th n quy n và c ợ ấ ầ ấ cu c đ i mình. Hành đ ng y đ y b t ng nh ng h p ế ị ồ ứ ủ t y u c a bao nhiêu áp b c b d n lý, nó là k t qu t ể ệ ả ự ế t, th hi n nén nay bi n thành s ph n kháng quy t li ị ừ ệ ứ ố do mãnh li t trong M . T đây s c s ng và khát v ng t ộ ươ ở ộ đánh d u m t ch ng đ ng m i, m ra m t t ng lai ươ t ‒ M là nhân v t thành công b c nh t c a văn xuôi cách ị ạ t Nam. T m t cô gái s ng trong m ng đ ệ ớ ọ đ a đày, đau kh nh ng v i khát v ng s ng mãnh li t ủ i thoát cho c a mình, M đã t ự ấ ộ chính cu c đ i mình. Nhân v t M cho th y s trân ấ ố ẹ ữ ướ c nh ng ph m ch t t tr ng c a nhà văn tr t đ p và ườ ủ khát v ng chính đáng c a con ng ị ẩ i.
ủ ậ 2. Nhân v t A ph . ả a.Hoàn c nh đ c bi ả ồ ườ i thân, không gia
ị ệ
ủ ệ ủ ặ t c a A ph : ‒ M côi c cha l n m , không ng ẹ ẫ đình, s ng sót qua tr n d ch b nh. ồ ủ ố
ị ắ ị ế ố ồ
ề
ạ ỏ thành chàng trai kh e m nh, tháo vát “bi
ấ ạ ạ ế t i và đi săn bò tót r t b o”, con
ậ ố ‒ B b t bán xu ng d ướ ấ i cánh đ ng th p, A ph không ằ ư ạ ố ch u, tr n lên núi, l u l c đ n H ng Ngài, s ng b ng ngh làm thuê. ‒ A ph tr ủ ở ưỡ i cày gi i cày…l đúc l ề gái trong làng “nhi u ng i mê”.
ư ấ ỏ ườ ủ ‒ Nh ng vì nghèo nên A ph không l y n i v . ổ ợ
b.
ẽ ạ ấ
ủ ổ ị ắ ư ấ ố ướ ủ ủ Tính cách c a A ph : ‒ A ph gan góc, m nh m và r t táo b o: ạ + 10 tu i b b t bán xu ng th p nh ng gan b ng, không
10
ố ch u đã tr n lên núi.
ấ + S n sàng tr ng tr k x u, không khu t ph c tr ị ẻ ấ
ủ ừ ề ướ c ử
ng quy n. A ph dám kéo cái vòng b c c a A s ế
ụ ạ ủ ơ ộ ư ậ ị
ỳ ữ ị ạ ạ ố ị ọ ề
ị ẵ ườ c ố xu ng mà đánh khi chúng đ n phá đám cu c ch i. + Khi b ph t v qu gi a nhà ch u tr n m a đòn tàn b o ạ ủ ủ c a b n th ng tr , A ph không h than vãn, thanh minh. ứ ự ộ ỏ do, chăm lao đ ng:
ố ‒ Có s c kh e phi th + Khi tr thành ng ở
ị ng, yêu t ủ ẫ ườ ở ạ ợ g t n nhà th ng lý, A ph v n ẫ ề ở ườ ng quy n, v n là chàng
ườ i ụ ừ ủ ự
ấ không b khu t ph c b i c do c a núi r ng. trai t ề ả ể ọ
ệ ổ ự ẫ
+ Ph i làm nhi u công vi c n ng nh c, nguy hi m “ đ t ố ặ ư ừ r ng, săn bò tót, b y h , chăn bò, chăn ng a...” nh ng ẫ v n không kêu ca. ớ ắ ổ ể ề ệ ả ố + Th n nhiên nói v i th ng lý v vi c đi b t h đ “ l y ấ
ộ ộ
i” ạ
công chu c t ứ ố ị ắ ự ủ
ầ ứ
ộ
ị ắ ệ ứ + Khi đ ủ ẫ t s c A ph v n
ừ ả
‒ Có s c s ng m nh m : ẽ + Khi b b t trói vào c c, b b đói, A ph có s ph n ả ị ỏ ọ kháng “ nhay đ t vòng mây, nhích d n dây trái sang m t bên”. ượ ậ ứ ủ ố ẫ
ố c M c t dây trói, dù đã ki ạ “qu t s c vùng lên ch y”. → A Ph là hình nh ng ườ ư ậ ấ do. Là con ng
ụ ấ ớ ị
ề ề
ữ ệ ậ
ậ ố ậ ộ ượ ự ị ậ ng nhân v t s ng đ ng, chân th c ( M , A Ph ủ
ắ i thanh niên núi r ng Tây B c ổ ọ có s ph n đau kh nh ng v n không nguôi khát v ng ầ ườ ự i ch t phác, s ng phóng khoáng g n t ở ườ gũi v i thiên nhiên, không b khu t ph c b i c ng ầ quy n và th n quy n. ặ ắ ề 3. Nh ng nét đ c s c v ngh thu t. ‒ Ngh thu t xây d ng nhân v t: ự ệ + Hình t ).
ủ ế ị ượ ạ ạ ừ + M ch y u đ c kh c ho qua tâm tr ng, t cái nhìn
ắ 11
ể ứ ố
ừ c nhìn t
ộ ạ
ệ ộ + A ph ch y u kh c h a qua hành đ ng, đ ắ ủ ủ ế ể ấ ượ ự bên ngoài đ th y đ ả ậ ẻ ẹ bên trong đ làm rõ v đ p và s c s ng n i tâm ượ ọ ẽ c s gan góc, m nh m . ậ
tâm lý nhân v t: ị ủ
ễ ợ ắ
‒ Ngh thu t miêu t + Di n bi n tâm tr ng c a M khi mùa xuân v . ề ạ ế + H p lý, logic trong đêm đông c t dây trói cho A ph . ủ ‒ Ngh thu t tr n thu t uy n chuy n, linh ho t, k ắ
ể ể ạ ậ ể
ậ ắ ế ẫ
t khéo léo. ụ ậ
ầ ệ ọ ệ chuy n ng n g n, d n d t tình ti ủ ả t tài miêu t thiên nhiên và phong t c, t p quán c a ề ệ ườ i dân mi n núi. ‒ Bi ng
ữ ạ
‒ Ngôn ng sinh đ ng, ch n l c và sáng t o, câu văn giàu ọ ọ ẫ ạ ấ ộ ơ ấ tính t o hình và th m đ m ch t th .
ệ ậ III. Luy n t p:
ậ 1. Phân tích nhân v t M trong TP VCAP ứ ố 2. Phân tích s c s ng ti m tàng trong nhân v t M t ị
ị ừ ồ ị ề ố ậ ỏ ố
ể ậ
khi b ế ắ ề b t v làm dâu nhà th ng lí đ n khi tr n kh i H ng Ngài. ị ố 3. Qua s ph n hai nhân v t M và Aphu, hãy phát bi u ý ế ủ ạ ủ ị ề ẩ ậ ị ki n c a anh/ch v giá tr nhân đ o c a tác ph m.
Ặ Ợ V NH T Kim Lân
Ể I.
TÌM HI U CHUNG: :ả
ễ ậ 1. Tác gi (cid:0) Kim Lân ( 19202007), tên th t là Nguy n Văn Tài, quê
ở ắ B c Ninh.
12
(cid:0) ế
ề ự
ạ
ộ ầ ủ ậ iườ v iớ thu n h u nguyên th y
ề ạ ắ ệ ế ấ t truy n ng n, ông vi t r t chân Là cây bút chuyên vi ườ ở ộ ố ộ th c, xúc đ ng v con ng nông thôn i và cu c s ng ề ớ đ t,ấ v iớ ộ “ nhà văn m t lòng m t d đi v v i ộ ố ủ c a cu c s ng nông ng thôn”. (cid:0) Ông vi
ấ ụ t r t hay v phong t c và sinh ho t văn hóa ậ i nông dân th t thà, ch t phác
ưở ướ ề ế ấ ườ ữ ề làng quê, v nh ng ng ỉ mà thông minh, hóm h nh, tài hoa. i th ọ c v văn h c ng nhà n
(cid:0) Ông đ ệ ậ ượ c nh n gi ậ (cid:0) ợ ồ : “Nên v nên ch ng” , “Con chó x uấ
ả ngh thu t năm 2001. ẩ Tác ph m chính xí”...
ả
ể
ệ ụ ư ế
ợ ố ả ạ ư
ả 2. Hoàn c nh sáng tác: ‒ Truy n ng n “V nh t” ti n thân là ti u thuy t “Xóm ắ ề ế ặ ừ ạ ấ t ngay n n đói năm 1945, vi ng c ”, l y b i c nh t sau khi cách m ng tháng 8 thành công nh ng còn dang ấ ả ở d và m t b n th o.
ư ‒ Sau khi hòa bình l p l
ầ ố ệ ệ ậ ạ ph n c t truy n cũ và vi ộ i (1954), Kim Lân đ a vào m t ắ ế ạ t l i truy n ng n này.
ẩ ượ ấ ậ ‒ Tác ph m đ c in trong t p “Con chó x u xí”.
ề ợ ặ
ậ ẻ ả
ớ ấ ề
3. Ý nghĩa nhan đ “V nh t”: (cid:0) Nhan đ nói lên thân ph n r ề rúng và tình c nh thê ạ ườ ủ ả i nông dân trong n n đói năm 1945. Vì th m c a ng ả ướ ỏ ợ ấ i h i đàng hoàng v i r t nhi u nghi l y v là ph i c ặ ượ ợ ư ể ườ ể ạ ễ ư i có th nh t đ l i nh ng Tràng l ọ ta nh t c ng r m, c ng rác bên đ
ườ ơ c v nh th ng ng.
ủ ọ cáo t i ác c a b n th c dân và phát xít đã
ự ố ộ ế ả ặ ọ (cid:0) Nhan đ t ề ố ẩ đ y nhân dân ta đ n tình c nh kh n cùng.
13
ề ề ươ ề ố (cid:0) Nhan đ cũng ng i ca, kh ng đ nh v ni m tin, khát ẳ ị ữ ệ ộ ườ ng thi n gi a i lao đ ng l
ố ợ ữ ủ ọ v ng s ng c a nh ng ng ả i, đói nghèo. c nh tăm t
ề ạ c k ch tính, gây s tò mò, chú ý ở
Nhan đ t o đ ườ ọ ị ượ ợ ự ươ ả i đ c, g i s th ng ự ng c m, xót xa.
ắ ẩ
(cid:0) 4. Tóm t ệ ợ ủ
ữ
ườ ố ặ ượ ư ờ ộ ố
ư ự
ủ ắ
ườ ờ ề ự ệ ấ
ề ạ ấ t tác ph m. ộ ặ ượ ệ ể ề c v c a Tràng m t Truy n k v vi c nh t đ ữ ạ ụ ư ế ợ ở ấ xóm ng c . Gi a n n v thanh niên nghèo, x u xí, ả ạ ủ ư ế ườ ế i ch t nh ng d , đói kh ng khi p năm 1945, ng ậ ờ i s ng d t d nh nh ng bóng ma,Tràng vô tình ng ỉ ợ c v ch nh m t vài câu nói đùa và b n bát nh t đ ạ ợ ề bánh đúc. Tràng đ a v v nhà trong s ng c nhiên, ả ụ ư thích thú và lo l ng c a ng i dân xóm ng c . B n ư thân Tràng cũng b t ng v s vi c này nh ng trong ề lòng anh thì d y lên ni m vui, ni m h nh phúc.
(cid:0) ụ ứ ớ ấ ậ
ẹ ậ ừ ạ ồ
ươ ừ ừ ẫ Bà c T m anh v i t m lòng nhân h u và tình m u ừ ử đã đón nh n nàng dâu trong tâm tr ng v a bu n, v a t ừ ủ i, v a m ng v a th t ng.
(cid:0) ẹ ớ
ồ ườ n. Nhìn c nh t
ậ ượ ủ
ọ ươ ưở ớ ố ấ ấ ệ ơ Sáng hôm sau, m ch ng và nàng dâu d y s m, cùng ả ng đó Tràng nhau quét d n sân v ơ ắ ng g n bó v i ngôi nhà c a mình h n, th y yêu th ng thành và s ng có trách nhi m h n. th y mình tr
(cid:0) ạ ậ
ả ự ị ườ
ế ủ ọ ừ ươ ố ế i ch t và ti ng tr ng thúc thu ườ ợ ệ i v nh t k v
ệ
ủ ọ
ườ ế ẩ ả ữ B a ăn ngày đói th t th m h i, h v a ăn cháo cám, ế ữ ừ ng lai trong ti ng v a bàn tính nh ng d đ nh cho t ờ ừ ế khóc h t nhà có ng ặ ể ề ậ ồ d n d p. Qua câu chuy n c a ng ấ ứ ệ vi c Vi t Minh phá kho thóc c u đói cho dân làm d y ề lên ni m tin và hi v ng c a Tràng. (cid:0) K t thúc tác ph m là hình nh đám ng i đói và lá c ờ
14
ấ ớ ệ ỏ đ bay ph p ph i hi n ra trong óc Tràng.
ợ ặ ố ệ
ộ 5. Ý nghĩa tình hu ng truy n “V nh t”: Tình hu ng đ c đáo: ố (cid:0) ộ
ộ ậ
ụ ư ấ ữ ườ ợ i v . V y mà gi a ườ ị ọ ở i b đe d a b i cái đói thì Tràng ố ấ ặ ượ ợ ỉ ằ c v ch b ng m y câu đùa và b n
(cid:0) ụ ư ạ
ự ệ ứ ả ạ
ổ ướ ạ ấ ờ Tràng là m t thanh niên nghèo, x u trai, là dân ng c ể không th tìm cho mình m t ng ạ lúc tính m ng con ng ỗ b ng nhiên nh t đ bát bánh đúc. ế S ki n này khi n dân xóm ng c ng c nhiên, bà c ẹ T m Tràng l Tràng cũng không tin n i tr ụ ơ ạ i càng ng c nhiên h n. B n thân c h nh phúc b t ng này.
Tình hu ng éo le
ố : (cid:0) ố ầ ợ ữ ả “t i s m l i vì đói khát”,
ộ ệ
ơ ế
ớ ợ ườ ớ ạ ạ nuôi Tràng có v gi a c nh ư ổ ạ i còn đèo bòng. Thêm m t mi ng ăn là thân ch a n i l ầ ế ẩ đ y mình đ n g n h n v i cái ch t. (cid:0) Ng
ợ ặ ư ế
ỗ ớ
ố
ộ ố i “v nh t” vì ch y tr n cái đói m i theo không ạ ớ Tràng, và nh th Tràng m i có v . Chen vào h nh ạ ậ ỗ ủ ờ i h n thân ph n, n i lo ch y phúc l n lao kia là n i t ự ố tr n cái đói, níu kéo s s ng. ả (cid:0) ố ấ
ự ả ạ ố ử ư i đ i x ụ ứ i giàu lòng nhân ái. Bà c T , ươ ng
(cid:0) ộ ố ơ ỗ ườ ở i tr
ơ
ệ ả Tình hu ng c m đ ng: ả ợ Tràng l y v không ph i vì tình yêu nh ng l ớ ườ ằ v i nhau b ng tình ng ậ ẹ m Tràng đã đón nh n nàng dâu trong s c m th ầ đ y bao dung. ấ ợ Tràng l y v , cu c s ng có ý nghĩa h n, m i ng ố ẹ t đ p h n. nên t ố Tình hu ng truy n giúp tác gi ọ kh c h a rõ nét
nhân v t, làm n i b t (cid:0) ự ẩ ộ ố
ắ ẩ : ậ ổ ậ ch đ tác ph m ủ ề ườ i ác th c dân, phát xít đã đ y ng ủ ả ế ả ạ T cáo t i nông dân vào tình c nh thê th m trong n n đói kh ng khi p năm
15
(cid:0) ậ ẻ ẫ ủ ườ i lao
ộ (cid:0) ứ ố ả
ế ọ ẫ
ọ ẫ ỳ ệ ủ ấ ố ẹ t đ p và s c s ng k di u c a ề ậ ả i, ngay c khi c n k cái ch t h v n khát ng đùm b c l n nhau và cùng
ị ườ ạ ướ ề ươ 1945. ả Ph n ánh thân ph n r rúng, cùng qu n c a ng ộ đ ng trong xã h i cũ. ẳ Kh ng đ nh b n ch t t con ng khao h nh phúc, yêu th nhau h ươ ng lai. ng v t
II.
ợ ặ i “v nh t”.
(cid:0) ị ườ ị
ỉ ượ ả ẩ ố ọ ườ ạ ổ i đàn bà không rõ lai l ch: không tên, tu i, ừ ị , th , c g i là: cô
(cid:0) ạ ả ộ
ự ầ
ư ổ ỉ ị TÁC PH M.Ẩ ậ 1. Nhân v t ng ị a. Lai l ch, ngo i hình: Th là ng không quê quán, không gia đình, không quá kh . Tứ ế ầ đ u đ n cu i tác ph m cô ch đ ườ i đàn bà … ng ệ ấ ớ ấ ị Th xu t hi n v i m t chân dung th m h i, không m y ặ ầ ễ g y vêu vao”, “ng c g y lép”, “khuôn m t d nhìn: “ ưỡ l ầ i cày xám x t”, “qu n áo thì rách nh t đ a”.
ề (cid:0) b. Tính cách: Khi m i g p Tràng: ớ ặ ườ ặ ầ ừ ị ầ
ẩ ơ ớ
i ấ (cid:0)
ả ầ c
ặ
ị ở ỉ ờ ấ ị
(cid:0) ế ấ ắ
ố ị ạ i đanh đá, táo b o và li u lĩnh: Th là ng ị ộ L n đ u g p Tràng, v a nghe anh hò m t câu vu v , th ạ ạ ” đ y xe cho Tràng cùng v i cái đã “ton ton ch y l ứ ắ ườ ế “li c m t c i tít ” r t tình t . ồ ừ ặ ạ ứ ầ i, Tràng v a tr xong hàng, đang ng i L n th 2 g p l đ ngứ ạ ớ ậ ướ ở ợ ố i”, “s m s p ch y t ch , th u ng n đâu ế ườ ư ướ i th mà “ Điêu! Ng tr c m t anh s ng s a nói: ớ “ăn gì thì ăn, chả điêu”. Khi th y anh m i th cong c n ăn gi u”.ầ ủ ị ứ “hai con m t trũng hoáy c a th t c Th y có mi ng ăn, ầ ị ắ ậ Th c m đ u ồ thì sáng lên”, th ng i sà xu ng ăn th t “
16
ộ ố ặ ề ệ
ọ ẳ ệ ị ầ
(cid:0) ề ủ ra li u lĩnh khi vin vào câu đùa c a Tràng đ ể
ề ị ứ ả , sĩ di n . đ y ng
Cái đói đã khi n th quên c ý t ế ộ ỗ ườ ăn m t ch p b n bát bánh đúc li n ch ng chuy n trò ệ gì. Ăn xong , th c m d c đôi đũa qu t ngang mi ng ở th : Hà ngon!”. ị ỏ Th t theo không Tràng v nhà không chút băn khoăn. ẩ ệ i đàn ông xa l
ị ế ể ố
ườ ủ ạ ọ ấ ả t c hi v ng c a ng
ườ i ạ ế đàn bà đ n ch theo không m t ng . ở ớ Th đ n v i Tràng đ ch y tr n cái đói,Tràng tr thành ố cái phao cu i cùng, là t i đàn bà ộ t ệ i nghi p này.
ề (cid:0) ườ ị ở ụ ư ợ ề thành ch v qua xóm ng c , th tr
Khi theo Tràng v làm v : ợ ừ ng t ườ i khác:
ố ừ i đàn bà đi sau Tràng ch ng ba b n b
ặ
ẻ Trên đ ộ m t con ng (cid:0) Ng ướ “đ uầ ườ c, ấ ử ơ h i cúi, cái nón tàng nghiêng nghiêng che khu t n a ẻ khuôn m t. Th có v rón rén, e th n”. ẹ ẻ ị ẹ ị con trong xóm tr c gh o, th có v khó
ị ượ ng
ọ
ứ ợ ậ v nh t”
(cid:0) Khi b lũ tr ị ị ắ ch u l m “ (cid:0) Khi b ng ị ị ố ngh u, lu ng cu ng “ ị ắ ầ ườ ng dè, ng nhìn ngó, bàn tán v mình.
ợ ỗ ậ ườ ậ ổ ọ i”.ạ đôi lông mày nhíu l ườ ớ i l n nhìn ngó, bàn tán, th càng ng ả ố chân n díu c vào chân kia”. ề Th b t đ u ý th c v thân ph n ‘ ơ ẽ ở ớ ng ng p x u h xen chút t ặ c a mình, ủ ở ch b ng tr nên e ủ i ta i ph n khi ng
ổ ẳ ề ế ị i đàn bà cong c n, tr tr n ấ ượ ề (cid:0) Khi v đ n nhà c a Tràng, th thay đ i h n: (cid:0) ở ự ị ố ầ ủ ộ ế
ắ ườ ợ i v nh t tr
ầ ủ (cid:0) ấ ọ ố ớ ố
ồ ủ ộ ướ ằ Th c nén m t ti ng th dài trong cái ng c g y lép khi theo Tràng vào trong “cái nhà v ng teo, rúm ró” . ộ ỗ ặ ướ c M t n i th t v ng th m kín c a ng ả gia c nh kh n cùng c a nhà ch ng . ị ng i m m xu ng mép gi ng Th “ ị th ch đ ng chào bà b ng u. Tr ủ ồ ườ ”, Khi bà c T v , ụ ứ ề ẹ ườ ặ i m c m t ng
17
ị ồ ụ
ộ ủ ấ ộ
ế “tay vân vê tà áo đã rách b tợ ” . ị ươ ng y c a th ng xót và nhanh
ấ ẫ
ạ ượ ươ ch ng, th càng r t rè, ả Chính thái đ cùng c nh ng đáng th ươ ụ ứ ả đã khi n bà c T c m thông, th ị ậ chóng ch p nh n th là dâu. Cái đói v n không buông tha ch , nh ng bù l ư ng, có đ ị i ch đã có ứ c ý th c
(cid:0) ị c tình th ườ i khác. ị ở ộ ổ ườ i ữ ố i tân hôn, ch tr thành m t con ng
(cid:0) ọ ồ ẹ ẹ ậ ớ
c sân v (cid:0) ị ườ ạ ế
ộ m h nh phúc. S thay đ i
ườ ự ố ợ
ắ
ề ị ậ ậ ườ ạ ườ
i đàn bà hi n h u, đúng m c, không còn gì là v ư ấ ầ ặ ỏ ỏ
(cid:0) ị ư ị ỏ ấ
ứ ồ
ra tinh t ườ ư ử ư ấ i”
ề
(cid:0) ố ị ể ị
ườ ậ
ệ ấ
ả
ượ ượ c tình thâm, có đ đ ớ ậ ổ b n ph n v i nh ng ng Bu i sáng, sau t hoàn toàn khác: ậ ị ứ Ch th c d y th t s m, cùng m ch ng d n d p nhà ử ẽ ướ c a, quét t n s ch s . ế ằ t thu vén gia đình, ch đã bi n B ng đôi tay khéo léo, bi ẽ ủ ngôi nhà lãnh l o c a Tràng thành m t không gian tràn ổ ở ự ạ ộ ổ ấ ng p s s ng, m t t ả ư ế ặ ng i vô tâm nh Tràng ph i i v nh t khi n ng “ nom th hôm nay khác l m, rõ ràng là ng c nhiên: ẻ ự ng chao chát ch ng l n nh m y l n Tràng g p ngoài ỉ t nh”. ế trong ng x , khi ch b ng l y bát chè Ch t ị ắ ẹ i m ch ng đ a cho, hai con m t ch cám mà ng ẹ ườ ủ ế ố ạ nh ng bi i l “t i m t đây là t m lòng c a ng . Ch không ệ nghèo ch ị “đi m nhiên và vào mi ng” ị ườ ẹ ủ ề ấ i m già nua kia. mu n làm m t đi ni m vui c a ng ế ề ộ ố ườ t v cu c s ng, ch đã i có hi u bi Ch cũng là ng ắ ệ “m n Thái Nguyên, B c ạ ả ể k cho c nhà nghe chuy n ế ữ ị ườ i ta không ch u đóng thu n a mà đi phá Giang ng ủ i đói” kho thóc c a Nh t chia cho ng . Chính câu ủ ổ chuy n y đã làm thay đ i suy nghĩ c a Tràng, làm ấ ờ ỏ ệ hình nh lá c đ bay ph p hi n ra trong óc Tràng “ ph iớ ”.
18
ấ Khi đ
ượ ố c s ng trong tình yêu th ườ ấ i đàn bà y đã tr l ủ ủ ườ ươ ở ạ ớ ả i v i b n ch t t ệ ụ ữ i ph n Vi ng, trong mái m gia ấ ố ẹ t đ p ề t Nam truy n
ợ ặ ườ đình, ng ố v n có c a mình, c a ng th ng.ố Ng
ư ộ ự ấ
ế ủ ộ ị i mát cho cu c s ng t
ộ ố ị ậ
ẳ ờ ị
ư
ộ ẩ ấ ố ẹ
ươ
ẩ ữ
(cid:0) ẹ ữ ặ ằ ờ
ế ớ
(cid:0) ệ ấ ộ ọ
ế ấ ọ ọ
ắ ữ
ả ộ ờ
i “v nh t” vô danh nh ng không vô nghĩa. ị ợ Bóng dáng c a ch g i lên m t s m áp. Ch đã ố ươ mang đ n m t làn gió t i ế tăm đang bên b cõi ch t. Qua nhân v t th , Kim ổ ể Lân đã kh ng đ nh: cái đói có th thay đ i nhân ữ ệ ể ủ t nh ng hình, nhân tính nh ng không th h y di ỉ ầ ườ i. Ch c n t đ p trong m t con ng ph m ch t t ọ ự ố ng, trong s đùm b c che s ng trong tình yêu th ấ ố ấ ở ủ t ch c a mái m gia đình thì nh ng ph m ch t t ẹ ấ ẽ ở ạ i. đ p y s tr l ụ ứ ậ 2. Nhân v t bà c T . ộ ả a. C nh ng : ộ ườ i m nghèo, cu c đ i d ng d c nh ng đau Là ng ụ ộ ồ ổ kh : ch ng ch t s m, m t mình nuôi con, dân ng c …ư Bà xu t hi n qua m t vài nét phác h a: ti ng húng ắ h ng ho, dáng l ng kh ng, đôi m t nhoèn h p háy…. ộ ủ Đó là hình nh quen thu c c a nh ng bà lão nông dân ọ ả ế tr i h t cu c đ i mình trong lam lũ, nghèo khó, nh c nh n. ằ ễ b. Di n bi n tâm lí:
ể ấ
ủ ề ợ i m v n đ ng theo ki u g p khúc, h p ườ i
ẹ ậ ắ ẩ ậ
(cid:0) ở ị i có ng
ườ ườ ế ộ ườ Tâm lý ng ề ớ ỗ v i n i ni m tr c n trong chi u sâu riêng c a ng ả ừ già t ng tr i, đôn h u: ấ “Quái sao l Ng (cid:0) Khi nhìn th y th , bà ng c nhiên, không hi u n i: ạ ổ ể ườ ỉ ấ i đàn bà nào trong y nh ? ầ ạ ứ ở i đ ng ng con trai ạ i đàn bà nào l ngay đ u gi
19
(cid:0) ầ
ẫ ể ẹ ế ế
ạ ư i chào mình b ng u?”. (cid:0) ế mình th kia?” ồ ư ớ Cô dâu m i chào m đ n hai l n nh ng bà v n ng i ư t, đã hi u nh ng không th ch a im, bà đã nghe, đã bi ể Sao l th tin “ ướ B c chân bà lão
ệ ể (cid:0) Khi nghe Tràng c t nghĩa, bà hi u rõ chuy n, bà cúi
ấ ứ (cid:0) ườ ươ ng cho con “ ng i ph n mình, xót th
ặ ậ ồ
(cid:0) ế ằ ẻ t r ng
ơ c c n đói khát này không ?”. ố ổ chúng có nuôi n i nhau s ng ạ Tâm tr ng bà
ặ (cid:0)
ườ ướ
ớ
ủ ả
ấ
ươ ng cho ng c khó khăn đói kh ng ượ ẹ ồ ậ ơ ể ừ ủ ắ ậ lo l ng sang cám n ng
ề
ạ ộ
ườ ữ ầ
(cid:0) Ừ ậ ớ
ừ ớ
ườ
ự ớ ấ ườ
ị ươ ọ ướ t n ng . (cid:0)
ề ấ
ệ ả ồ
ướ c cho riêng mình, ng
ể ằ ậ ậ “l p c p”. ắ ầ đ u nín l ng, ch t ch a bao suy nghĩ: ự ủ i ta d ng Bà t ổ ợ ả v g ch ng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm n i ữ nh ng mong sinh con đ cái sau này. Còn mình thì…” ắ Bà lo l ng :” bi ượ qua đ ổ ng n ngang, n ng trĩu. ừ ườ ợ T xót xa cho con trai, bà xót th i v nh t ặ “Ng ổ ặ ườ i ta g p b i ta ợ ớ ấ c v ”. m i l y con mình, … mà con mình m i có đ ớ Đây không ph i là cái nhìn dò xét c a bà m ch ng v i ớ nàng dâu m i, mà là cái nhìn ch p nh n, ng m ngùi. ườ i Suy nghĩ c a bà chuy n t ữ ợ đàn bà đã theo không con mình v làm v . Ngôn ng ộ ả ậ ễ ả ộ chân th t và c m đ ng đ c tho i n i tâm đã di n t ẹ ủ i m nghèo nhân nh ng suy nghĩ âm th m c a ng ị ậ h u, v tha. ả ấ thôi thì các con ph i Bà ch p nh n cô dâu m i “ ả ờ ế duyên ph i ki p v i nhau, u cũng m ng lòng”. L i nói ặ ả ạ ợ ấ y đã tr l i là v nh t. i danh d nàng dâu cho ng ẹ i m nghèo v i t m lòng v tha, cao quí đang Ng ắ ề ấ ụ c m t xót th v ng v gi u gi ậ ặ Bà căn d n con dâu, con trai và mong con dâu hòa thu n ợ ớ “khi nào có ti n mua l y đôi gà”,“V v i gia đình. ờ ồ i ch ng li u mà b o nhau làm ăn, r i may mà ông gi ườ cho khá …”. Bà không ao i 20
ớ ẹ ấ ố
ọ ẫ ế (cid:0) ợ ề ầ ấ
(cid:0) ẹ ng ườ ”, cái m tặ
ạ (cid:0) ắ ỡ ẳ ướ c nhà c a ử ”. (cid:0) ệ
ề
ộ ố
ế
ầ
ể ấ
ủ ữ ạ
ượ ườ ệ ộ c nh ng tr ng thái tâm lí khá tinh t ả i trong m t hòan c nh đ c bi t. Bi
ặ ộ ẻ ẹ ẫ
ữ
ả ườ ắ ủ ổ ẩ ở
ọ m y s ng vì con, hi v ng cho l p cháu con. Trong cái ộ đói và cái ch t bà v n có m t ni m tin và hi v ng. ư Sáng hôm sau, trong không khí đ m m, hòa h p ch a ấ ừ t ng có, bà lão th y: ươ ỉ “Nh nhõm, t i t nh khác ngày th ủ ủ b ng beo u ám c a bà r ng r h n lên. ọ “Bà xăm x n thu d n, quét t ữ ơ Trong b a c m ngày đói bà nói toàn chuy n vui, bàn ươ ng lai. Bà đã gieo vào lòng các con ni m tin tính cho t ạ ề ự ọ và hi v ng v cu c s ng h nh phúc. Ngôi nhà đã th c ự ố ờ ự ủ ổ ấ ự ở s tr thành t m, bên b v c c a cái ch t, s s ng ả ẫ v n n y m m. Thành công c a nhà văn là đã th u hi u và phát ế ủ ể c a tri n đ ế ượ con ng t t v ủ ầ lên hòan c nh v n là m t v đ p tinh th n c a ộ i nghèo kh đó chính là n i dung nhân nh ng ng ậ ạ đ o sâu s c c a tác ph m nói chung và nhân v t bà c T nói riêng.
ả (cid:0) ẹ
ả ạ ệ ầ
ụ ứ ậ 3. Nhân v t Tràng. ộ a. C nh ng : ề ẩ ụ ư Là dân ng c , làm ngh đ y xe bò thuê nuôi m già, gia c nh nghèo. (cid:0) Ngo i hình x u xí, thô k ch “ ọ ấ Đ u tr c nh n ạ ỏ
ắ ư ư ầ ề ướ ấ ẵ , hai con ộ ư m t nh tí, gà gà, quai hàm b nh ra, cái l ng to r ng nh l ng g u, đi chúi đ u v phía tr c”
(cid:0)
ờ ặ ầ ầ “ hay nói l m b m trong ơ ớ ệ ”, hay ch i v i i h nh h ch
ệ ơ Tính tình h i ng ngh ch: ườ ề ử ệ mi ng… ng a m t lên c tr conẻ ớ ả ộ ệ ạ ể ấ . V i c nh ng hi n t ổ ợ i, Tràng khó có th l y n i v .
21
ặ ợ ủ ố ế ễ b. Tình hu ng nh t v c a Tràng (di n bi n tâm lí)
(cid:0) ủ ợ Ban đ uầ Tràng không ch tâm tìm v :
ẩ ệ ộ ỉ
(cid:0) Khi đ y xe bò m t m i anh ch hò m t câu cho vui " ơ Mu n ăn c m tr ng m y giò này/ L i đây mà đ y xe bò ớ v i anh nì".
ỏ ấ ẩ ạ ắ ố
ẳ ẹ ả ờ
ả
(cid:0) Anh cũng ch ng có ý chòng gh o ai c , ai ng có ng ườ i ế ấ ẩ đàn bà đói xông xáo đ n đ y xe th t. Tràng c m th y ắ ủ ạ i tít m t c a t bao khi g p đ h nh phúc bi thị" b i ở "t ộ i v i h n m t cách tình t
ậ ườ "c c cái ườ ớ ắ ế ờ ượ ặ có ai c x a đ n gi
ế ừ ư ứ ư ậ nh v y đâu".
(cid:0) Hôm sau, khi Tràng đang ng i ngh tr
ồ ỉ ướ ổ ợ ỉ c c ng ch t nh
ờ ấ thì b t ng :
(cid:0) ớ ạ ế
ậ ườ i th mà điêu
ế ướ ướ ẩ
ả
ẳ
ặ ưỡ ầ i cày h c hác, qu n áo rách nh t
ỉ ị ầ ớ ắ ư Th s m s p ch y đ n, cong c n, s ng s a v i h n " ườ ậ Điêu, ng ". Tràng không nh n ra ng i ặ ắ đàn bà ngày tr c m t h n là c đ y xe cho mình. Tr ườ ạ ả ị ạ ộ m t ng i đàn bà th m h i đã b cái đói tàn h i c ự ầ ị ầ ọ ắ ẫ nhan s c l n nhân cách. Th g y s p h n đi, ng c g y ư ổ ố lép, khuôn m t l ỉ đ a.
(cid:0) ộ ươ ườ
ờ
ứ ơ i đàn bà đói Tràng Th c tâmự i đói khát h n mình ch không
ộ ng ng ặ ẹ ấ ng: th y ng Tràng đ ng lòng th ố ặ " b n bát bánh đúc". ị m i ăn, th ăn m t ch p ườ ỉ ươ Tràng ch th ợ ụ có ý, l i d ng ho c chòng gh o.
(cid:0) ề ớ ớ
ạ ầ ơ ầ thì nói đùa " có v v i t i t m ph t m phào Tràng l ầ ồ ề ai ng th v th t. Lúc đ u ồ ờ ị ề ậ ra khuân đ lên xe r i v ", ế ợ ạ Tràng “ch n, nghĩ: thóc g o này đ n cái thân mình ạ ả ế i còn đèo bòng". cũng ch bi ổ t có nuôi n i không, l
22
ư ươ ườ ạ i và khát v ng h nh phúc đã
ơ ọ ng ng Nh ng tình th ợ ế ỗ ợ ớ l n h n n i s hãi, th là Tràng có v .
ườ ủ Tràng và ng
ể
ư ọ ử ạ i này thì c n h nh phúc còn ng ủ ọ ậ ộ ườ ệ ộ ệ i kia thì l i nghi p, làm ng
i đàn bà kia nh hai cành c i khô đã ụ ch m vào nhau đ nhen lên ng n l a. T i nghi p thay, ạ ầ ầ ườ i c n ng ườ ề ỗ ự i ta ch d a, cái li u c a h th t t ậ b t khóc.
ẻ ườ c v , Tràng không r rúng, coi th ng mà
(cid:0) Khi nh t đ ặ ượ ợ ọ ế ấ ạ ỏ bi t trân tr ng cái h nh phúc nh nhoi y:
ắ ư ỏ ề ợ ỉ ị
ơ (cid:0) H n đ a th vào ch t nh b ti n ra mua cho th cái ứ ặ ặ t v t và ra hàng c m đánh
ộ ữ ị ự thúng con đ ng vài th l m t b a no nê...
(cid:0) ể ắ ầ Anh còn mua 2 hào d u đ th p sáng.
(cid:0) ề
ng". ộ ở "ph n ph khác th
ộ
ố ữ ề
ớ
ớ ch còn tình nghĩa gi a h n v i ng
ữ ỉ ộ ớ
ấ
ự ồ ư
ạ ạ ề Tràng vui l ạ ườ , m t ni m h nh phúc tràn ng v , Trên đ ớ ế Th nhỉ ườ ặ ậ ng p khi n m t Tràng ườ ụ ộ ả "Trong m t lúc Tràng hình i n m t mình tho ng c ố ằ ế ả ư nh quên h t nh ng c nh s ng ê ch , tăm t i h ng ọ ả ngày, quên c cái đói khát ghê g m đang đe d a, quên ướ ắ ả ặ c m t. Trong lòng h n bây c nh ng tháng ngày tr ườ ắ ữ ờ i đàn bà đi gi ấ ở ư ừ ẻ ạ ắ l m, ch a t ng th y bên. M t cái gì m i m , l ắ ơ ổ ấ ườ i đàn ông nghèo kh y, nó ôm p, m n man kh p ng ẹ ọ ố ị da th t Tràng, t a h nh có bàn tay vu t nh d c s ng l ng"ư ố ổ . H nh phúc đang làm anh thay đ i.
(cid:0) Khi v đ n nhà
ề ế
ầ , lúc đ u Tràng ữ ấ th y " ng ợ ắ
ứ ư ả ỉ
ế
ị ượ ng ngh u", ờ ợ ấ " đ ng tây ngây ra gi a nhà, ch t h n th y s s ". ớ ạ Nh ng đó ch là c m giác thoáng qua, h nh phúc l n ự ậ "h nắ lao quá khi n Tràng không dám tin đó là s th t: 23
ế ả ắ ợ ư không ph i th . Ra h n đã có v ợ
ẫ v n còn ng ng nh ồ ấ ư r i đ y ờ ?".
(cid:0) ộ ạ ạ i l ư i. Ch a bao
(cid:0) Khi m v , h n m ng r , r i rít nh tr ừ
ấ ắ ợ Lúc đ i m v ờ ườ ng gi ẹ ề, Tràng nóng ru t, đi đi l ư ế i ta th y h n nôn nóng nh th .
ẹ ề ắ ư ư ẻ ắ ẹ
ệ ng
ỡ ố con, Tràng ồ ệ ẹ ớ nóng lòng th a chuy n v i m . B t m ng i lên “chĩn ch nệ ” đ th a chuy n. Khi đ ẹ ượ ể ư ườ gi c m ẹ ở ồ đ ng ý, Tràng th phào nh nhõm.
(cid:0) ở ộ ườ ố i s ng có trách
ế ắ Sau khi có vợ, Tràng tr thành m t ng ệ nhi m, bi t suy nghĩ chín ch n:
(cid:0) ộ ả ễ ườ ng i êm
ấ ơ Tràng th c d y v i m t c m giác d ch u " ử ái l ng l ị trong gi c m đi ra" ứ ậ ớ ơ ư ừ ở nh v a
(cid:0) ộ ả ợ ọ ẹ
ẹ ạ ạ ừ ế
ấ Tràng c m đ ng khi th y m và v d n d p l i nhà ổ ử c a, khi nghe ti ng ch i tre quét t ng nhát sàn s t trên sân.
(cid:0) ươ ủ ắ ắ ớ th ng yêu g n bó v i cái nhà c a h n l ạ
Th y “ấ lùng”.
(cid:0) ướ ấ
ư ắ Th y ấ vui s ấ ắ ẽ ộ đã có m t gia đình. H n s cùng v sinh con đ cái ổ ấ ấ đ y. Cái nhà nh cái t ậ ợ ư m che m a che n ng". “H nắ ng, ph n ch n tràn ng p trong lòng ẻ ở
ế
ủ
ạ ụ
ầ
i đói m m kéo nhau đi trên đê S p đ ằ ướ ậ (cid:0) Khi ti ng tr ng thúc thu ngoài đình vang lên d n d p, ậ ế ồ ặ ề ườ ợ ườ i v nh t v đoàn ng i đi ầ ườ ặ i đói, Tràng th n m t ra ả ệ ủ i v t hi n ra c nh ộ ể ờ ỏ c là lá c đ . ố ệ qua câu chuy n c a ng phá kho thóc chia cho ng ợ nghĩ ng i. Trong ý nghĩ c a anh l ầ ườ đoàn ng ủ ướ c p kho thóc c a Nh t và đ ng tr
24
ấ ậ ế ẻ Tràng th y ân h n, ti c r .
Qua s bi n đ i tâm tr ng ta th y đ
ổ ạ ự ế ấ ượ ẻ ẹ
ủ ậ
ề ạ
ươ c v đ p tâm ồ h n tính cách c a nhân v t Tràng. Đó là tình ạ ươ ng, ni m khao khát h nh phúc, ni m l c quan th ưở tin t ề ng vào t ng lai.
c tình c m nhân đ o mà nhà văn dành cho
ộ ệ ấ ượ Th y đ ườ ng ạ ả ổ ươ i lao đ ng nghèo kh , l ng thi n.
ậ ủ ệ ẩ ị 4. Giá tr ngh thu t c a tác ph m:
ệ ẽ ặ ả
(cid:0) Ngh thu t k chuy n t ậ ể ệ ự ổ ậ ự ố ậ ữ
ị nhiên,gi n d , ch t ch , khéo ả léo làm n i b t s đ i l p gi a hoàn c nh và tính cách nhân v t.ậ
ậ ự ệ ả ộ (cid:0) Ngh thu t d ng c nh sinh đ ng.
ệ ệ ạ ậ ạ (cid:0) Ngh thu t đ i tho i, đ c tho i, ngh thu t miêu t ộ ả
ậ ố tâm lý nhân v t.ậ
ị ượ ả ạ ắ ọ (cid:0) Ngôn ng m c m c, gi n d đ ỹ ạ c ch t l c k t o
ượ ứ ợ ữ ộ c s c g i. đ
ệ ậ III. Luy n t p:
ẩ ộ ố ệ 1. Phân tích tình hu ng truy n đ c đáo trong tác ph m v ợ
ườ ệ t đ p c a ng ụ ữ i ph n Vi t Nam qua nhân
ậ nh t ặ ấ ố ẹ ủ ẩ 2. Ph m ch t t ụ ứ v t bà c T .
ế
ệ ể ấ ữ c nh ng phát hi n ể ệ ả trong vi c th hi n khát khao ộ
ượ ậ 3. Phân tích nhân v t Tràng đ th y đ ệ ắ ủ , sâu s c c a tác gi tinh t ủ ạ i lao đ ng nghèo. h nh phúc c a ng ẩ ạ ặ ợ ị ườ 4. Giá tr nhân đ o trong tác ph m v nh t.
25
Ừ Ễ
R NG XÀ NU NGUY N TRUNG THÀNH
Ể I.
1. Tác gi (cid:0) TÌM HI U CHUNG: :ả ậ ễ
ả Tên th t: Nguy n Văn Báu, sinh năm 1932, quê Qu ng Nam.
ố ộ
ắ
ắ ề ườ ố ở ờ ỳ ấ ả ộ i và cu c s ng
ươ ư ệ ạ i đ u tiên đ a văn ch ng hi n đ i tìm
ễ ậ ng Nguy n Trung Thành mang đ m ch t s ấ ử
(cid:0) ạ ấ ướ ừ ứ c đ ng lên, R ng xà nu,
ấ (cid:0) Ông là nhà văn quân đ i. Trong th i k ch ng Pháp và ỹ ị ớ M ông g n bó máu th t v i m nh đ t Tây Nguyên, ế ể Tây t sâu s c v con ng hi u bi Nguyên. (cid:0) Ông là ng ườ ầ ế đ n Tây Nguyên. (cid:0) Văn ch ươ ả ứ thi và c m h ng lãng m n. ể Đ t n ẩ Tác ph m tiêu bi u: ả Đ t Qu ng…
(cid:0) ừ ượ ” đ ệ c in trong t p truy n
ệ ọ (cid:0) ẩ
ậ R ng xà nu ữ ng nh ng anh hùng Đi n Ng c”. ế t vào năm 1965 khi M c vi ề ỹ ồ ạ ư t đ a ắ (cid:0) ồ ủ c s h y di
ầ ượ ạ ề mi n ng
ườ ề ấ ả 2. Hoàn c nh sáng tác: ắ ệ Truy n ng n “ ươ “Trên quê h ượ Tác ph m đ ắ ề quân vào mi n nam và điên cu ng b n phá mi n b c. ẻ ấ ạ ệ ướ ự ủ t tàn b o c a k thù, tinh th n đ u Tr ừ ế ủ tranh cách m ng c a nhân dân t c đ n ấ mi n xuôi càng kiên c ng b t khu t.
ẩ (cid:0) t tác ph m: ộ ạ ị
ờ ấ ủ ươ ườ ấ ắ 3. Tóm t ệ Truy n k v cu c đ i T’nú và m t giai đo n l ch s đau th ể ề ng, b t khu t c a ng ử ộ i S’trá, làng Xôman
26
ỹ ố ấ (cid:0) ượ ữ ứ ng, đ
ộ ế ẻ ồ ạ
ấ
ạ ượ ắ ở ề ữ ị ặ ụ
ị ặ ụ ế ặ
ố ủ ọ ắ
ổ ớ ứ
ợ ả ắ ứ
ư
ữ
ư ượ ủ ợ
ắ ị ặ
ố ụ
ừ ủ ư
ự ượ
(cid:0) ượ ị
ở
ữ ế
ườ (cid:0) ườ ng, c
ườ
ả ạ ễ i ti n Tnú lên đ ỉ ấ ữ ắ ầ i nhìn ra xa đ n hút t m m t ch th y nh ng ờ ế ố ế ạ
(cid:0) ợ
ệ trong nh ng năm đ u tranh ch ng M Di m. ượ ưỡ c c dân làng nuôi d T’nú đ a tr m côi đ ở ạ anh Quy t d y ch , giác ng Cách m ng. T’nú tr thành liên l c. B gi c b t, tra t n dã man, Tnú không t ng c tr v cùng c M t và thanh niên khai, anh v ẩ trong làng chu n b vũ khí đánh gi c. B n gi c kéo ợ ế đ n, đàn áp, kh ng b dân làng. Chúng b t Mai (v ắ ượ ộ c T’nú) và đ a con m i m t tháng tu i hòng b t đ ậ ụ ớ ế T’nú. T n m t ch ng ki n c nh v con đau đ n ng c ầ ắ ủ ẻ ướ c làn m a roi s t c a k thù, T’nú không c m ngã tr ặ ể ứ ượ c, đã xông vào gi a vòng vây c a gi c đ c u lòng đ ứ ế ợ c, v con anh ch t, v con. Nh ng anh không c u đ ườ ự ẩ anh b gi c b t. Chúng đã t m nh a xà nu đ t m i ả ầ đ u ngón tay c a anh. C làng Xô Man sôi s c căm ệ ọ ử thù, b ng lên nh ng n l a xà nu, xông vào tiêu di t ứ ọ ng quân b n lính c u T’nú. Sau đó anh tham gia l c l ả gi i phóng. ơ ề ỉ c đ n v cho ngh phép, T’nú v thăm Ba năm sau, đ Ư ọ ấ ộ làng m t đêm. Đêm y dân làng h p nhau nhà ng, ể ạ ủ ử ụ nghe c M t k l i nh ng trang s hào hùng c a ộ ờ ng i S’trá và cu c đ i T’nú. ụ ế Sáng hôm sau, c M t, Dít l ế ba ng ừ r ng xà nu n i ti p nhau ch y đ n chân tr i. ủ ề 4. Ch đ : ẩ ầ ườ ườ ấ ậ
ệ ộ ướ c, ủ i Tây ng c a ng ế ộ t Nam trong cu c kháng chi n
ả Tác ph m là b n anh hùng ca, ca ng i lòng yêu n ấ tinh th n b t khu t, qu t c Nguyên và dân t c Vi ỹ ch ng M . ị ố ẳ
(cid:0) Kh ng đ nh m t chân lý cách m ng:“ Chúng nó đã c mầ ấ ủ ự ố , đ cho s s ng c a đ t
ạ ể ộ ả ầ súng, mình ph i c m giáo”
27
ồ
ầ ả ố ng t n không có cách nào ạ i
ườ ướ c và nhân dân mãi tr n ứ khác là ph i cùng nhau đ ng lên c m vũ khí ch ng l ẻ k thù.
ừ ự ề ệ
ể ượ 5. Ý nghĩa nhan đề ừ Nhan đ “R ng xà nu” v a mang ý nghĩa hi n th c , v a mang ý nghĩa bi u t ừ ng:
ộ ề
ở ả ự ừ
ị ấ ụ
ắ th c : Nhà văn nói v cây xà nu m t loài cây ứ ố Tây Nguyên. Loài cây này có s c s ng ổ ủ c s thay đ i c a ệ t và quan h
ườ ớ ướ ự ế ậ i dân Tây Nguyên.
‒ Ý nghĩa t ố s ng thành r ng ệ mãnh li t, không ch u khu t ph c tr ờ ế th i ti t.Cây xà nu luôn g n bó m t thi ế ứ chi u ng v i cu c s ng c a ng ‒ Ý nghĩa bi u t ừ
ể ượ ệ ủ
ủ ộ ố ứ ố ng: Qua s c s ng mãnh li ế ỗ
ẩ
ấ ố ộ t c a cây xà ứ ố nu, r ng xà nu, nhà văn nói đ n n i đau và s c s ng , ấ ủ ườ ấ ng b t khu t c a nhân dân Tây ph m ch t kiên c ỹ ế Nguyên trong cu c kháng chi n ch ng M .
II.
TÁC PH M:Ẩ ượ ng cây xà nu:
ủ ả 1. Hình t a. Cây xà nu là hình nh thiên nhiên hùng vĩ c a núi
ừ r ng Tây Nguyên:
ả ẩ ế ở ầ
(cid:0) Hình nh m đ u và k t thúc tác ph m là ế ậ
ố ế ể
ứ ố ệ ủ ấ
ế ấ ố ộ “cánh r ngừ ế ấ ờ là ki u k t c u vòng xà nu n i ti p đ n t n chân tr i” ệ ủ ứ ố tròn. Hình nhả tiêu bi u cho s c s ng mãnh li ể t c a cây xà nu và s c s ng b t di t c a dân làng Xô Man ộ nói riêng và các dân t c Tây Nguyên nói chung trong ạ ẻ cu c chi n đ u ch ng l i k thù.
(cid:0) ề ư ẹ ạ
ả ế vi ố ạ
Ở ỗ ế ự ứ
ng, ánh sáng gây n t ề ầ ạ ắ t nhi u câu văn đ p nh ch m kh c thành Tác gi ươ ấ ượ ng hình kh i, t o nên mùi h ơ ươ ng nh a a ra tràn tr , th m khó quên“ ch v t th ầ ắ ồ ầ ắ ngào ng t long lanh n ng hè gay g t r i d n d n b m
28
ệ
ụ ươ ạ ị
ặ ớ ừ ạ i đen và đ c quy n thành t ng c c máu l n”. Hình l ẩ ả ấ nh y đã đ , ng v Tây Nguyên em l ấ ướ ẻ ẹ ủ v đ p c a thiên nhiên, đ t n i cho tác ph m h c.
ậ ắ ế ớ ộ ố ủ b. Cây xà nu g n bó m t thi t v i cu c s ng c a dân
(cid:0) ộ ố ặ làng: Cây xà nu có m t trong cu c s ng hàng ngày :
ố ườ ừ ng r ng âm u.
(cid:0) ử ầ ỗ (cid:0) Đu c xà nu soi rõ con đ ậ L a xà nu cháy gi n gi ế t trong b p m i nhà.
(cid:0) ọ ứ (cid:0) ả ự ệ ạ ủ ắ ớ
T nú và Mai h c ch b ng b ng n a xông khói xà nu Cây xà nu g n v i nh ng s ki n tr ng đ i c a làng: ướ ữ ằ ữ (cid:0) Dân làng mài giáo mác d ọ ố i ánh đu c xà nu.
(cid:0) ế
ệ ờ ở thành l
ở ườ ầ ử L a xà nu cháy trên m i đ u ngón tay Tnú, ti ng thét ệ ủ i hi u tri u dân làng trong đêm c a Tnú tr ồ đ ng kh i.
(cid:0) Đ ng l a xà nu l n soi rõ xác m i tên lính gi c ặ
ườ ớ ố
ổ ử “ng n ngang”.
ớ ố ắ ồ ỗ Cây xà nu g n bó v i ni m vui, n i bu n, v i s ph n ậ ề
ủ ớ ườ ọ và khát v ng c a ng i Tây Nguyên.
ố ề
ệ ấ
ượ ng và b t di ượ ố ể c. R ng xà nu là bi u t ườ ư ng nh ng kiên c R ng xà nu là bi u t ể ộ ng v cu c s ng đau t: ộ ng cho cu c s ng đau
ừ ươ th ừ ươ th ng:
(cid:0) ừ (cid:0) ữ ộ ạ ế ạ ạ ầ “t m đ i bác”, “h u h t đ n đ i bác
ầ ồ ị R ng xà nu b tàn phá d d i: ừ Cánh r ng trong ọ ề ơ đ u r i vào ng n đ i xà nu”.
(cid:0) ệ ỗ , m i ngày hai l n.
ắ Chúng nó b n đã thành l ự ố ự ầ ư ế ố ặ ớ Nhà văn d ng lên s s ng trong t th đ i m t v i cái
29
ế ự ạ ệ ứ ồ ố ch t, s sinh t n đang đ ng m i đe do di t vong.
(cid:0) ừ ươ ủ ng c a đau th (cid:0) ể ượ ng: R ng xà nu là bi u t ị ươ ạ “Hàng v n cây, không cây nào là cây b th
ng”. ự
ẻ ự ủ ấ ầ
(cid:0) N i đau nhi u v , có cái xót xa c a cây non, t a nh ư ẻ ơ “nh a còn trong, ch t d u còn loãng, v t ế ườ ứ c, c loét mãi ra, năm m i ng không lành đ
ượ
(cid:0) ư ủ ổ
ườ ổ ư ộ
(cid:0) ườ ươ ng chóng lành”. ế “v t th ỗ ề ứ đ a tr th ươ th hôm là cây ch t”.ế ữ ộ i đang tu i thanh xuân Có cái đau d d i nh c a ng ậ ặ ứ ử ị “b ch t đ t n a thân mình, đ ào ào nh m t tr n bão”. ữ Có nh ng cây c ng tráng
ứ ở ị
R ng xà nu tr thành ch ng nhân l ch s ghi d u t ấ ộ ộ ượ ẻ ử i ác ờ ả ng r ng xà nu ph n ánh m t th i
ừ ủ c a k thù. Hình t ươ kì đau th ừ ử ữ ộ ủ ị ng d d i c a l ch s .
ừ ệ t,
ể ượ ộ ố ng cho cu c s ng mãnh li ấ ườ ấ
R ng xà nu là bi u t ầ tinh th n kiên c
ng, b t khu t:
(cid:0) ố ứ ẳ
ạ ụ ộ ố
ớ ờ ọ ọ
ẳ ờ ầ Cây xà nu khao khát s ng, háo h c phóng th ng lên b u tr i: “ờ C nh m t cây xà nu m i ngã g c đã có b n năm ọ cây con m c lên, ng n xanh r n hình nh n mũi tên lao ầ th ng lên b u tr i”.
ấ ệ ứ ố Đây là hình nh tuy t đ p nói lên s c s ng b t di ệ ẹ
ấ
ấ
ấ ủ ớ ử
ộ ậ ự ế ẵ ữ ườ ầ i luôn g n bó v i cách m ng, b t khu t t ạ ấ ng và s n sàng chi n đ u hi sinh vì đ c l p t t và i Tây Nguyên. Nh ng con ấ ừ ổ tu i ng thành trong đau do
ộ (cid:0)
ể ế ấ ắ ả tinh th n b t khu t c a ng ườ ạ ắ ng ơ ớ ưở th , l n lên trong l a đ n, tr ươ th ủ c a dân t c. Cây xà nu ham ánh sáng và khí tr i ờ “nó phóng lên r tấ nhanh đ ti p l y ánh n ng”.
30
ư ả ế ườ Hình nh đ p nh con ng ẹ i Tây Nguyên tha thi
ớ ầ
ộ ậ ự do. (cid:0) i dân Tây Nguyên: (cid:0) ứ ế
ượ ượ ừ t yêu ạ do, đi theo cánh m ng, hoà chung v i v ng sáng dân ưở ng đ c l p t ườ ư ng tr ng cho ng ư c nhân hoá nh con ng ưỡ ấ i ự ớ n t m ng c l n ra che ch
ể
ườ ụ ế ở ườ “C th hai ở ớ ừ hay so sánh cây xà nu v i t ng ậ ứ i và thiên nhiên hoà nh p, ng ả
ộ (cid:0) ế ệ ả
ấ ặ ấ ọ ộ
ế ự t ố ộ t c dám s ng vì lí t ừ R ng xà nu t ừ R ng xà nu đ ba năm nay r ng xà nu ả cho làng”. Tác gi ườ ng i c th . Ng chi u vào nhau. Khi làng Xô Man kh i nghĩa thì c ừ r ng xà nu cũng ào ào rung đ ng. ừ R ng xà nu là hình nh các th h dân làng Xô man ố ch ng gi c b t ch p m i hi sinh, m t lòng đi theo ả Đ ng, theo kháng chi n:
ưỡ ấ ự ớ n t m ng c l n ra che
(cid:0) Nh ng cây xà nu v ng ch c ữ ắ “ ư ụ ế nh c M t)
ữ ở ch cho làng”(
(cid:0) Nh ng cây xà nu xanh t
ạ t, m nh m
ữ ư ủ ẽ “cành là sum suê nh Tư
ố ữ nh nh ng con chim đã đ lông mao lông vũ”( nú, Mai).
(cid:0) Nh ng cây xà nu còn
ữ ự ấ ầ non “nh a còn trong, ch t d u
ư còn loãng” (nh Dít, bé Heng) .
ườ ả ẩ
Hình nh n d v các th h ng ụ ề ộ ạ ặ ộ ố ế ệ i Xô Man kiên ả ng ch ng gi c, m t lòng m t d đi theo đ ng, theo
ườ c kháng chi n. ế
ằ ế t, đ y s c bi u c m, đ y s
hào và xúc đ ng, tác gi ượ B ng gi ng văn tha thi ọ ụ ự ng cây xà nu t
ể ả ầ ứ ả ộ ng tr ng cho các th h ệ i Vi ấ ườ ế ướ ứ ế khâm ph c, t ượ ư hình t ườ ng i Tây Nguyên nói riêng, ng chung ti p b ầ ự ự đã xây d ng ế ệ t Nam nói ạ i c nhau đ ng lên chi n đ u giành l
31
ố ổ ự ố s s ng cho T qu c mình.
ượ ậ ng nhân v t T’nú:
2. Hình t a. Hoàn c nh:ả (cid:0) ồ ẻ ứ ượ m côi đ c dân làng Xô man nuôi
(cid:0) ớ ng. ế ế ạ
ộ
Tnú là đ a tr ưỡ d ấ ớ ượ c anh Quy t giác Tnú đ n v i cách m ng r t s m, đ ẽ ữ ớ ế ứ ớ ng và d y ch v i ý th c l n lên s thay anh Quy t ặ ạ làm cán b , lãnh đ o dân làng đánh gi c.
ớ ạ ộ b. Tính cách: Tnú gan góc, thông minh, trung thành v i Cách
m ng:ạ ặ ủ (cid:0) Dù gi c kh ng b , ch t đ u bà Nhan, treo c anh Xút, ặ ầ
ẫ ư cho cán b . (cid:0) ế ế ẽ ổ ộ ế ớ ớ
ạ ạ
ế ố nh ng T’nú v n hăng hái đi ti p t ứ Tnú s m có ý th c: l n lên s thay anh Quy t làm cán ộ b lãnh đ o phong trào Cách m ng. (cid:0) Khi đi liên l c, T’nú r t thông minh, bi t phán đoán
ậ (cid:0) ng, T’nú leo lên cây cao quan
ấ ạ ợ tình hình, suy lu n h p lý: ả ườ ặ “Gi c vây các ng đ ừ ộ ượ ồ t r i xé r ng mà đi”. sát m t l
(cid:0) ự c êm, mà l a ch ỗ
i ch n ụ ặ “Qua sông nó không thích l ở ạ thác m nh vì ỗ ướ ộ đó gi c hay ph c kích”.
(cid:0) Gi c tra t n T’nú m t m c không khai và đ t tay lên ặ ự ẩ ạ đây” dõng d c, kh u
ị ặ ư ạ ắ ố (cid:0) Đi liên l c b gi c b t, T’nú nhanh trí nu t th vào
ớ ờ ẽ v i l i l
b ng.ụ ộ ặ ấ ả ở ộ ả “C ng s n ụ b ng b o khí hiên ngang
(cid:0) ở ề ụ ở ả t ng c tr v làng, T’nú tr thành hình nh
ượ Sau khi v chàng trai hoàn h o:ả
32
(cid:0) ư ẽ ớ ng tráng,
ế ắ ẹ ắ R n ch c, cao l n, đ p đ nh cây xà nu c ư ườ nh ng ườ ề i dũng sĩ trong truy n thuy t dân gian.
(cid:0) ướ ạ ợ ề ứ
ườ ườ ồ i Mai, h nh phúc bên v hi n và đ a con trai ầ i cha đ y trách i ch ng, ng
T’nú c ở ầ đ u lòng tr thành ng nhi m.ệ
ẩ ạ (cid:0) Anh lãnh đ o dân làng mài giáo, mác, chu n b đ ng ị ồ
kh i.ở
ườ ấ ấ Tnú kiên c ng b t khu t:
ể ặ (cid:0) Gi c kéo v làng đ tiêu di ệ ề t phong trào n i d y
ắ ể
ậ ắ ằ ợ ị
ụ ử ấ ồ ế ắ
ặ ả
ệ ợ
ị ặ ứ ị ả
ổ ậ ở ợ ấ XôMan. Đ truy tìm T’nú, chúng b t và tra t n v con ả anh b ng g y s t. Nhìn c nh v con b tra t n, lòng căm thù đã bi n m t anh thành hai c c l a h ng. Anh ư ổ quên c thân mình, tay không xông vào lũ gi c nh h ượ ợ ư ữ ể ả d đ b o v v con. Nh ng T’nú không c u đ c v ấ ớ ắ con, b n thân anh b gi c b t. Đó là bi k ch l n nh t ộ ờ trong cu c đ i T’nú.
ấ ặ ằ
ố ế
ư ế ệ ệ ế ở ờ
(cid:0) Gi c tra t n và đ t m i đ u ngón tay anh b ng nh a ự ườ ầ ắ ớ “răng anh c n nát môi” xà nu. Đau đ n đ n xé lòng ộ ỉ nh ng T’nú không thèm kêu van. Anh ch thét lên m t ấ t!”, ti ng thét y tr thành l ti ng “Gi i hi u tri u dân ở làng trong đêm đ ng kh i.
ế ồ
(cid:0) ượ ươ ứ c dân làng c u, nén đau th
ng, v ậ ự ượ ượ t lên bi ố ng ch ng
ầ ươ
ượ ậ Sau khi đ ị k ch cá nhân, Tnú c m vũ khí gia nh p l c l ệ ặ ả ng. gi c b o v quê h B ng hình t ệ ằ
ng ngh thu t tác gi ạ ố ẻ ấ ả cho th y, khi ạ i súng đ n k thù,
ứ ổ ẳ ầ ứ ẽ ọ chúng ta c m súng đ ng lên ch ng l thì m i th s thay đ i h n.
33
ươ ắ T’nú giàu tình yêu th ớ ng, g n bó v i buôn làng:
(cid:0) ố ệ
ố ớ ng:
ứ ớ
ướ (cid:0) ặ ộ ề ỉ ượ ỉ i v thăm
(cid:0) ế ậ ả ộ ừ c c nh v t quen thu c: t ng
(cid:0) Đ i v i gia đình: ố ớ (cid:0) Yêu th ắ ươ ợ ng v con sâu s c. ườ ồ ườ i cha có trách nhi m, s ng tình i ch ng, ng Là ng ắ ủ nghĩa, th y chung son s t. (cid:0) Đ i v i buôn làng, quê h ươ (cid:0) Đó là mi n kí c thiêng liêng v i bao ân tình dù đi đâu ề ề ng v . anh cũng đau đáu h ộ Ch đ c ngh phép m t đêm, Tnú cũng l n l làng B i h i xao xuy n tr con đ ỗ ứ ế
ủ
ồ ồ ố ườ ng, dòng su i, g c cây … ố ớ ủ ụ ữ ộ ộ ủ ế ươ ữ ự ướ ố (cid:0) N i nh day d t su t ba năm đi b đ i là ti ng chày ủ ầ chuyên c n, r n rã c a buôn làng, c a Mai, c a Dít c a ườ ng. nh ng ng ộ i ph n Strá mà anh h t m c yêu th
ả
ự ặ Hình nh đôi bàn tay T nú: (cid:0) Khi còn lành l n, nó là đôi bàn tay trung th c, nghĩa
tình.
ộ
ữ ấ ầ
ầ ấ
ạ ọ ố ầ (cid:0) Đôi bàn tay lao đ ng, làm giao liên. (cid:0) Đôi bàn tay c m ph n h c ch sau này thay anh Quy t ế ọ ậ làm cách m ng, cũng chính đôi bàn tay y c m đá đ p vào đ u vì h c d t.
ợ ở ứ
ẹ ư
ị ặ ắ
ớ ươ ứ ượ ợ
ự ắ
ườ ế ố ố
(cid:0) Đôi bàn tay nghĩa tình, ra s c che ch cho v con “hai cánh tay nh hai cánh lim” ôm m con Mai vào lòng. (cid:0) Khi b gi c b t, đó là đôi bàn tay đau th ấ ậ ng, u t h n: (cid:0) V i hai bàn tay tr ng, Tnú không c u đ ả ắ c v con, b n ị ẩ ị ặ thân anh cũng b gi c b t, 10 ngón tay b t m nh a xà ọ nu đ t, bi n thành m i ng n đu c. ả ả ố Đo n văn miêu t
ạ ạ hình nh đôi bàn tay Tnú b c cháy là ự ấ đo n văn giàu ch t bi tráng. Đôi bàn tay trung th c,
34
ỗ ố ờ
ằ ứ
ề ộ ủ
ừ ộ ụ ế
(cid:0) ặ ứ t gi c c u Tnú. ượ ứ ố ượ ữ
ố ỉ
c c u s ng, đôi bàn tay đ ẫ ừ ữ ẻ
ụ ả ả ư c ch a lành nh ng ộ ư ị i phóng cho quê
ng.
ể ầ ươ ượ ế ng đ c m súng chi n ị t lên bi k ch đau th
ậ ữ ộ đang b c cháy d d i trong n i đau t n nghĩa tình gi ủ ủ i ác dã man c a cùng c a Tnú.. Đó là b ng ch ng v t ộ ẻ k thù, kích đ ng lòng căm thù c a dân làng, là đ ng ự l c thôi thúc c M t và thanh niên vào r ng tìm vũ khí ế gi Tnú đ ỗ m i ngón ch còn hai đ t. Tnú v n xung phong vào b ộ ấ đ i, và chính đôi bàn tay y đã tr ng tr nh ng k nh ằ th ng D c, tr thù cho gia đình, gi ươ h Tnú đã v đ u. ấ
ả ưở ườ T’nú là hình nh ng
ằ ự ng, đ ấ ử
ệ i anh hùng lý t ạ ờ ể ệ ộ
ề ị ử ấ
ả ầ
ệ ự ố ể ả
ượ c xây d ng b ng bút pháp lãng m n, giàu ch t s thi. ầ Câu chuy n bi tráng v cu c đ i Tnú th hi n đ y ầ ủ đ nh t cho chân lý l ch s : “Chúng nó đã c m ườ ng chúng súng, mình ph i c m giáo”. Đó là con đ ấ ươ ầ ng đ t ta c n đi đ b o v s s ng cho quê h c.ướ n
ề ộ ậ ể
ườ ấ ứ 3. B c chân dung v m t t p th anh hùng: ụ ế a. C M t: (cid:0) Hình nh già làng Tây Nguyên kiên c ả (cid:0) ố ạ ặ ấ
ộ ả ả ấ ộ ụ ướ c “Cán b là Đ ng, Đ ng còn, núi n
(cid:0) ụ ế ở “Chúng ặ t gi c vì:
ầ (cid:0) ồ ả ầ ồ ụ ề ố
ể ụ ể ể ệ ướ ụ ề ố ng, b t khu t: ụ C lãnh đ o dân làng ch ng gi c, nuôi gi u cán b , c ạ d y dân làng: này còn …”. ạ C lãnh đ o dân làng đ ng kh i gi nó c m súng, mình ph i c m giáo”. C tiêu bi u cho linh h n, truy n th ng c a làng Xô ờ Man. C k cho dân làng nghe câu chuy n v cu c đ i ế T’nú đ giáo d c truy n th ng yêu n ủ ề ộ c cho các th
35
ệ h con cháu ngày sau.
ả ủ b. Dít: (cid:0) Hình nh c a nh ng cô gái Tây Nguyên tr ng thành
ưở ả ở ấ ậ ừ t
trong đau th ặ ạ ữ ươ ng, qu t kh i r t gan góc, b n lĩnh: (cid:0) Gi c vây làng, Dít mang g o đi ti p t ế ế .
(cid:0) ị ắ ượ Dít
ặ ế ạ ạ “s ứ t qua tai, sém tóc”, ặ ả ạ ọ
(cid:0) ở ớ ộ ị
ộ ắ B b t, gi c b n do , đ n thét lên đ n viên đ n th 10, bình th n nhìn b n gi c. ư L n lên Dít tr thành Bí th Chi b kiêm Chính tr viên ỏ ị ứ Xã đ i, nghiêm ngh , c ng c i trong công tác.
ự ớ ớ tin.
ẩ ừ (cid:0) ấ ẩ c. Bé Heng: (cid:0) Hình nh cây xà nu con m i l n, nhanh nh n, t ẹ 4. Tính s thi trong tác ph m “R ng xà nu”: ặ ề ớ
ả
ạ ự ả ạ ạ (cid:0) ạ ể ấ ậ ậ ờ ộ
ố ộ ờ ề (cid:0) ớ ộ ệ ả
ấ
ậ ủ ặ c đ t trong khung c nh thiên ậ ả ọ ể ả ử ủ ề Ch đ tác ph m đ t ra là v n đ l n có ý nghĩa sinh ạ ề ử ố ớ đ i v i cách m ng mi n Nam lúc đó: ph i dùng b o t ự l c cách m ng đ tr n áp b o l c ph n cách m ng. ắ ủ Cu c đ i và s ph n c a nhân v t chính Tnú g n ố li n v i cu c đ i và s ph n c a dân làng Xôman. ượ Toàn b câu chuy n đ nhiên hoành tráng, hùng vĩ, đ m ch t Tây Nguyên. (cid:0) Gi ng k , ngôn ng , hình nh trang tr ng, mang âm
ọ ưở ứ ữ ng hào hùng, có s c ngân vang. h
ế ử ắ
ẩ ữ ờ ạ ộ
ố ọ ế
ề ấ ủ ủ ữ
Tác ph m là ti ng nói c a l ch s và th i đ i, g n li n ề ủ ị ừ ứ ế ớ ạ ủ v i nh ng bi n c tr ng đ i c a toàn dân t c. T b c ự ượ tranh thiên nhiên đ n hình t ng anh hùng đ u là s ộ ưở ế k t tinh c a nh ng lý t ng cao quý nh t c a c ng đ ng.ồ
ệ ậ
ượ ừ ng cây xà nu trong tp R ng xà nu
ậ ủ ả ả ị III. Luy n t p: 1. Phân tích hình t 2. C m nh n c a anh/ch qua hình nh Đôi bàn tay Tnu.
36
3. Có ng
ườ ệ ắ ắ
ằ ộ ậ ừ ỗ ườ ể ọ i cho r ng: truy n ng n R ng xà nu đã kh c h a ộ ẻ i mang m t v
chân dung m t t p th anh hùng m i ng ẹ đ p riêng.
ủ ế
ị ề Suy nghĩ c a anh/ch v ý ki n trên
Ữ
Ứ
NH NG Đ A CON TRONG GIA ĐÌNH ễ Nguy n Thi
Ể TÌM HI U CHUNG:
ở ề ắ
I. :ả 1. Tác gi (cid:0) Nguy n Thi là nhà văn sinh ra ễ ớ
ế ắ ố ư ờ ỳ ộ i dân Nam B . ắ mi n B c nh ng g n ộ bó sâu s c v i nhân dân Nam B trong th i k kháng chi n ch ng M , là nhà văn c a ng
ệ ề ỹ (cid:0) Ông sáng tác ở
ủ ể ạ ữ
ề i phóng mi n Nam. ồ ưở ề ọ ng H Chí Minh v văn h c i th
ườ ắ nhi u th lo i: bút kí, truy n ng n, ộ ế ể ti u thuy t…là m t trong nh ng cây bút văn xuôi hàng ầ ủ ệ ả đ u c a văn ngh gi (cid:0) Ông đ ả ượ ặ c t ng gi ậ ệ ngh thu t năm 2000
ự
ắ ả ằ ự ừ
(cid:0) Nguy n Thi có năng l c phân tích tâm lý s c s o. Văn ễ ừ ắ ấ ễ ệ Nguy n Thi v a giàu ch t hi n th c v a đ m th m ả ư ệ ự ố ể ữ ấ i k chuy n t tình, l ch t tr nhiên nh cách c m, ủ ộ ườ i nông dân Nam b . cách nghĩ c a ng ầ ấ ượ ễ ậ ủ ớ (cid:0) Nhân v t c a Nguy n Thi đ y n t ng v i lòng căm
37
ặ
ẻ ộ (cid:0) ườ ạ ẩ ẹ ầ i m c m
ắ ấ ủ thù gi c sâu s c, gan góc, th y chung, tình nghĩa, r t ự tr trung, b c tr c và đáng yêu. Tác ph m chính: Trăng sáng; Đôi b n; Ng súng…
ờ ẩ ả 2. Hoàn c nh ra đ i tác ph m: (cid:0)
ữ ệ ứ ắ ấ ắ ộ ễ
ế ấ ạ
ườ ữ “ Nh ng đ a con trong gia đình” là m t trong nh ng ấ ủ truy n ng n xu t s c nh t c a Nguy n Thi sáng tác ế tháng 2/1966 khi nhà văn đang chi n đ u t i chi n tr
ộ ng Nam b . ể ờ ề
ề ệ ề
ườ (cid:0) ẩ ệ ệ ượ ỹ ổ ộ ỹ ng đánh M . ạ c đăng trên t p chí Văn ngh Quân gi
ậ ệ ượ ả i c in trong t p “Truy n và kí”
t tác ph m:
(cid:0) Đây là th i đi m M đ quân vào mi n Nam, th c ự ụ ế hi n chi n tranh c c b . Nhi u thanh niên mi n Nam đã tình nguy n lên đ Tác ph m đ phóng(1966) sau đó đ (1978). ắ 3. Tóm t ệ ị ươ ộ ng trong m t t, b th
ẩ ệ Truy n k v anh tân binh Vi ộ ạ tr n đánh l n, l c m t đ ng đ i:
ậ (cid:0) Vi ệ ể ề ớ ế t là chi n sĩ Gi
ỹ
(cid:0) ị ặ ẻ ố ộ ề ạ
ẹ ố ủ ề ấ ỹ ươ ng ượ c
ẩ ấ ồ ộ ấ ả i phóng quân, xu t thân trong m t ặ ụ ớ gia đình nông dân có m i thù sâu n ng v i M ng y: ả ố ế ạ t h i. c b , m và ông n i đ u b gi c gi ữ ề Truy n th ng cách m ng v vang và nh ng đau th m t mát c a gia đình do M ng y gây ra đ u đ ậ chú Năm ghi chép c n th n trong cu n s gia đình.
ặ ả t gi c, c hai (cid:0) Vi
ụ ố ổ ế ệ t và Chi n hăng hái đi tòng quân gi ế ề (cid:0) ệ ế
ọ
ắ
ạ
ề ớ ữ ế ị ế ế ể ả ậ quy t tâm l p nhi u chi n công đ tr thù cho ba má. ệ ấ ở ừ ộ ậ r ng cao su, Vi Trong m t tr n chi n đ u t t tiêu di ị ươ ư ị ủ ộ ượ ng c m t xe b c thép c a đ ch, nh ng anh b th đ ấ ấ ệ ườ ắ t ng t đi i, hai m t không nhìn th y gì. Vi kh p ng ồ ứ ạ ỗ ầ ỉ ạ ề ầ ỉ i nhi u l n. M i l n t nh l t nh l i i, dòng h i c l ề ỷ ệ ư đ a anh v v i nh ng k ni m v má, ch Chi n, chú
38
ưở
ộ ư ế ẵ t v n trong t ề ồ ộ ư t s c nh ng Vi
ặ ở ể ng. Dù ế th s n sàng chi n cò
ộ ấ ế ứ Năm, v đ ng đ i và anh Tánhti u đ i tr ệ ẫ ệ ứ ki ộ ấ đ u: ch còn m t ngón tay nhúc nhích đang đ t ạ súng, m t viên đ n đã lên nòng. ồ
ắ ệ ượ t đ ế
ế ế ị
ẩ ươ ệ ầ 4. Ph (cid:0) ứ
ị ươ ượ ầ c tr n ứ ố ủ ng đ t, n i c a nhân ườ ế ng. i chi n tr (cid:0)
ữ ắ ậ tình đ m đà, t ự
(cid:0) ộ ệ ậ
ệ ắ
ỉ ộ (cid:0) Đ n ngày th 3, Vi ư c đ ng đ i tìm th y và đ a ươ ộ ệ ng s p lành, vào m t b nh xá dã chi n. Lúc v t th ụ ế ư t th cho ch Chi n. t vi anh Tánh gi c Vi ậ ủ ứ ng th c tr n thu t c a tác ph m: ữ ẩ Tác ph m “Nh ng đ a con trong gia đình” đ ồ ưở ậ ủ ế thu t ch y u qua dòng h i t ạ ằ ệ ậ ng n m l t khi b th v t Vi ậ ề ặ ụ ệ Tác d ng v m t ngh thu t: (cid:0) Đem l ẩ ạ i cho tác ph m màu s c tr ố nhiên, s ng đ ng. ế ớ ề ạ i T o đi u ki n cho nhà văn thâm nh p sâu vào th gi ậ ể ẫ ổ ủ ộ n i tâm c a nhân v t đ d n d t câu chuy n, làm n i ậ ậ b t tính cách nhân v t. ệ ả ạ
ế ệ ở (cid:0) Di n bi n câu chuy n linh ho t, hai m ng quá kh và ứ nên
ự ạ ậ nhiên, mang đ m
ắ
ễ ế ệ ạ ổ hi n t i b sung cho nhau khi n câu chuy n tr ẻ ấ ớ ẫ m i m , h p d n. (cid:0) Ngôn ng phong phú, góc c nh, t ữ ộ màu s c Nam b . ề ẩ 5. Ý nghĩa nhan đ tác ph m:
ủ ề ị
ậ ề ề ế ệ ộ ố ố ữ ể
ả ặ ọ ể ể ả
ố ng thành và s ti p n i
ẽ ế ộ truy n th ng t
ưỡ ố ẹ t đ p đó c a gia đình và dân t c. ợ ề (cid:0) H đ ọ ượ ề ẳ ố c nuôi d ố ị ệ ề ặ ố Thông báo v v trí c a các th h nhân v t chính trong ộ m t gia đình nông dân Nam b có truy n th ng yêu ắ ứ ướ c, căm thù gi c sâu s c. Mu n hi u v nh ng đ a n ề ồ con ph i hi u ng n ngu n đã sinh ra nó, ph i hi u v ủ truy n th ng c a gia đình đó. ưở ng, tr ủ (cid:0) Kh ng đ nh, ng i ca m i liên h b n ch t, thiêng liêng
39
ữ ữ
ứ
ố ế ấ ướ ạ ộ ả ớ ủ ỹ t Nam trong cu c kháng chi n ch ng M .
ậ ệ ế ữ ứ
ế ệ gi a các th h trong gia đình, gi a tình c m gia đình ạ và tình yêu đ t n c t o nên s c m nh to l n c a dân ộ ệ t c Vi ủ ề 6. Ch đ : (cid:0) Ng i ca nhân v t Vi ợ ề ạ ố
ướ ặ ể ả ế ậ
ặ ợ ướ
t và Chi n nh ng đ a con trong c, căm gia đình giàu truy n th ng cách m ng, yêu n thù gi c sâu s c, quy t tâm ra tr n đánh gi c đ tr thù nhà, n n ợ ắ c. ẻ ẹ ủ
ỹ ứ ữ ế ố
t.
(cid:0) Ng i ca v đ p c a ch nghĩa anh hùng cách m ng ạ ủ ướ trong nh ng năm kháng chi n ch ng M c u n c. TÁC PH M:Ẩ II. ệ ậ 1. Nhân v t Vi a. Hoàn c nh:ả (cid:0)
ị ề ươ ấ ỹ
(cid:0) ộ ộ ủ ế ị
ư ầ ổ ố ề ộ Sinh ra trong m t gia đình giàu truy n th ng cách ụ ạ m ng, ch u nhi u m t mát, đau th ng do M ng y gây ra. Là em trai c a ch Chi n, xung phong vào b đ i khi ch a đ y 18 tu i.
ơ ộ ế ẻ b. Tính cách: Tính cách tr con, ngây th , hi u đ ng, có tâm h n ồ
(cid:0) ệ ộ ộ ắ t còn
(cid:0) trong sáng: ắ ế Thích b t ch, câu cá, b n chim. Đi b đ i, Vi mang theo ná thun. Tranh đi b đ i, tranh công v i ch Chi n.
(cid:0) Đi b đ i, Vi ầ
ộ ộ ệ ế ợ ế ợ
ộ ộ ụ ớ ợ ặ ỏ ụ ưỡ ằ ị t không s gi c, không s ch t mà s ma i ngoài vàm
ướ ườ ệ ậ ng nh p ngũ, Vi
“ma c t đ u và th ng ch ng th t l sông”. (cid:0) Đêm tr ệ ề ệ “lăn k nh ra ván c
ắ ổ ị t phó thác c ngày lên đ ườ ế ị i vi c nhà cho ch Chi n lo li u, ế khì khì”. Khi ch Chi n trao đ i bàn tính s p x p
ế 40
ộ ệ ụ ệ ẫ
(cid:0) ị ấ ẻ t th con
ư ế th ng ườ i
(cid:0)
ng: ặ ế ả
ợ (cid:0) ả ủ
ế ọ ặ ư “ch p m t con đom đóm chuy n nhà thì Vi t v n vô t ủ ế ồ úp vào trong lòng tay”, r i ng quên lúc nào không bi t. ư ấ ươ ệ ị “gi u ch nh Cách Vi ng ch cũng r t tr ấ ủ ợ ấ ị gi u c a riêng” vì s m t ch . Ch ng ch c, đ ữ ườ ạ ng hoàng trong t ườ ả ế ẻ chi n sĩ tr dũng c m, kiên c ệ ẫ ủ ằ ổ ư Ch a đ 18 tu i, Vi t v n n ng n c đòi đi tòng quân ị ế ể ả đ tr thù cho ba má khi n ch Chi n luôn ph i dòm ệ ố ộ ộ ừ t tr n nhà đi b đ i. ch ng vì s Vi ấ ấ ệ ậ Lúc xông tr n, Vi t chi n đ u r t dũng c m, dùng th ủ ệ ượ c xe b c thép c a gi c. t đ pháo tiêu di
ạ ạ ằ ộ ộ
ồ ng n ng, l c đ ng đ i, n m l ườ ắ
t v n luôn trong t
ạ ặ i m t mình ấ ng, dù hai m t không th y gì, toàn thân ư ệ ẫ ấ “đ n đã lên nòng, ngón cái còn
(cid:0) Khi b th ị ươ ế ữ gi a chi n tr ỉ ế đau đi ng, r máu…đói, khát… Vi ế ế ẵ th s n sàng chi n đ u ạ ẵ l i s n sàng n súng”.
ổ
(cid:0)
ủ ườ ế
ẩ ặ
ườ ữ ồ ề t thân mình v phía m t tr n c, hai cùi tay lôi ng
ệ ế ặ ậ ậ ẫ ỉ Ba ngày đói khát gi a m t tr n, anh v n t nh táo nh n ệ ơ ộ ế t ra ti ng súng c a đ ng đ i, kiên c ng h n th , Vi ậ “ cây súng đ y đi ự ế l t ậ ướ tr i theo chính tr n đánh đang ọ g i Vi t đ n”.
ươ Có trái tim giàu lòng yêu th ng: (cid:0) ả (cid:0) ậ
ậ t luôn in đ m hình nh c a má: ắ ướ ớ c mũi
ươ ệ “Vi t à, ra ph ụ Tình c m gia đình thiêng liêng, sâu đ m: ứ ủ ủ ả ệ Trong kí c c a Vi (cid:0) Nh ánh m t má ắ ứ “s c ánh lên” khi đ ng tr ặ ủ súng c a gi c. (cid:0) Nh ti ng g i đ y yêu th ọ ầ ớ ế ủ ng c a má
má nghe con”.
ả ả ả
(cid:0) Nh hình nh má t o t n, v t v nuôi các con, có ầ ệ t
ớ ề ớ ề ớ ấ i canh hai m i v , Vi nhi u đêm má đi làm thuê t
41
ấ ạ ồ
ướ
ộ ộ c ngày đi b đ i, đom đóm t ệ ả ầ ừ ngoài ấ “má đã về t c m th y
ấ “ng i th y mùi lúa g o và mùi m hôi ngay ử ỉ t nh gi c ầ trên đ u mình”. (cid:0) Đêm cu i cùng tr ố ầ ặ r ng b n kéo vào đ y nhà, Vi ng i đâu đây ”.
ị ệ ạ ẹ ồ ố ớ (cid:0) Đ i v i ch Chi n, Vi ủ i tình yêu c a m qua ch ị
ớ t tìm l ắ (cid:0) ư ậ ế ươ ườ
ặ ẹ ủ
ờ ị
ươ ế ấ t th y th
ớ (cid:0) ị ng và g n bó v i ch : nên luôn yêu th ố ư ị Coi ch nh ng i m “gi ng in nh má”, thu n theo ị ệ ự ắ s s p đ t vi c nhà c a ch . (cid:0) Khi hai ch em khiêng bàn th má sang nhà chú Năm, ầ ị ạ ệ ng ch l …l n ư ế ư ị ị ấ ợ ấ ệ ệ t m i th y lòng mình rõ nh th ”. ấ ủ ấ ị t cũng s m t ch , gi u ch nh “gi u c a
ọ ủ ớ ọ ụ ứ (cid:0) Đ i v i chú Năm: (cid:0) Vi t nh gi ng hò c a chú “gi ng hò t c và đ c nh ư
t .
ủ ề ự hào khi chú nói v ề
(cid:0)
cu n s gia đình. ồ Tình đ ng chí, đ ng đ i g n bó, nghĩa tình. ằ ệ ừ ế ộ ắ ữ ừ ng n m gi a r ng, Vi t v a nghĩ đ n má
(cid:0) ạ ể ặ ạ ậ t mu n ch y th t nhanh đ g p l i anh Tánh “níu
ệ ặ ấ
ạ ệ nghe ti ng chân ch , “Vi ầ đ u tiên Vi Lúc nào Vi riêng”. ố ớ ệ gà gáy”. (cid:0) Nh chú hay bênh Vi ệ ớ (cid:0) Nh l ớ ờ ặ i d n dò c a chú và ni m t ố ổ ồ (cid:0) Khi b th ị ươ ớ ế ừ v a nh đ n anh Tánh. ố Vi ch t l y anh mà khóc”. Tính cách nhân v t Vi
ườ ờ
ẻ
ậ ủ ể ấ ẵ ấ
ẫ ộ t đa d ng, đ c đáo, là m u ộ i anh hùng c a nhân dân nam b trong th i kì ng ề ổ đánh Mĩ, tiêu bi u cho tu i tr mi n nam kiên ộ ậ ự ườ c do ng, b t khu t, s n sàng hi sinh vì đ c l p t cho dân t c.ộ ế ậ 2. Nhân v t Chi n:
42
(cid:0) ố ệ
ạ a. Ngo i hình: ổ ế ị ắ ạ ắ ỏ
(cid:0) ư ệ ố
ườ Chi n 19 tu i, có vóc dáng gi ng h t má : thân ng i to và ch c n ch, hai b p tay tròn vo, s m đ màu cháy ắ n ng. ử ỉ C ch , đi u b “ ằ ộ gi ng in nh má ”: ọ ọ ồ ọ ế (cid:0) N m trong bu ng nói v ng ra, gi ng rành r t ti ng nào
ấ (cid:0) ứ ộ ra ti ng n y. Ch c a mình, h m t cái “cóc”…
ả
ế ị ự b. Tính cách: Là cô gái đ m đang, tháo vát. ị ừ ế Trong hoàn c nh mả ị ừ ẹ ủ
(cid:0) ế (cid:0) ướ c
(cid:0) ằ
ở ớ v i chú Năm. ở ở ồ ẹ côi cha m , ch Chi n v a là ch , v a là m c a hai ỏ ứ đ a em nh : ườ ế ng em, chăm sóc em h t lòng. Bi t nh ẹ ệ Thay m nuôi em, tính toán chu đáo vi c gia đình tr ậ ngày nh p ngũ: Th ng út sang (cid:0) Ngôi nhà đang ượ xã m n m tr cho các anh ở ườ ng
h c.ọ
ử (cid:0) Đ đ c trong nhà, bàn th má g i chú Năm “cho th ng ằ ờ
ồ ạ út nó coi”.
ộ ạ ộ ặ (cid:0) Năm công ru ng trao l i chi b đ ng chia cho cô bác
khác m n…ầ
ợ ế
ố ườ i còn s ng, r t bi Vi c nhà Chi n tính toán chu toàn, h p lý đ p lòng ế t
ế ệ ườ ướ ng tr
ẹ ấ ấ ụ t sau khi n chú Năm cũng ph i thán ph c. ị
i khu t núi, vui lòng ng ế c, bi ặ ầ ả ặ ả ả ắ c c m súng đánh gi c tr : ả thù nhà, b o
ượ ng. (cid:0) ắ
Có lòng căm thù gi c sâu s c, dũng c m, kiên đ nh (cid:0) Khao khát đ ươ ệ v quê h ế Có quy t tâm s t đá “Đã làm thân con gái ra đi thì tao ộ ch có m t câu: N u gi c còn thì tao m t”.
ế ấ ặ ỉ
43
(cid:0) ấ ế ọ
ẹ ư ỏ ề t huy t chi n đ u “ xa nhà thì ráng h c chúng ặ ả mà b v là chú ch t
(cid:0) ầ
ồ ưỡ ấ ọ ừ ư ố ổ tr a ả ế ng khát v ng chi n đ u và tr thù ị i đ nuôi d
ế ệ Có nhi ạ ọ h c b n, thù cha m ch a tr đ u”.ầ ế Chi n kiên đ nh ng i đánh v n cu n s gia đình t ế ố ể đ n t cho gia đình.
ừ
ề ấ ẻ
(cid:0)
ườ ế ươ
ụ ữ ế
ộ ố ườ ề V a có nét ngây th v a n tính: ơ ừ ữ (cid:0) Giành đi b đ i v i em m t cách r t tr con: “Đ ngh ị ộ ộ ộ ớ các anh xét cho, nó là em tôi mà cái gì nó cũng giành…” ặ i . Đi đánh gi c mà trong túi Thích làm duyên, hay c ng soi. lúc nào cũng có chi c g Chi n đi n hình cho ng ườ ể ụ ữ i ph n Vi
ủ ả ớ
ạ ớ i ph n Nam B nói ệ riêng và ng t Nam truy n th ng: dũng c m, giàu tình nghĩa, th y chung v i quê ả ươ h
ng, v i cách m ng, đ m đang tháo vát. ậ 3. Nhân v t chú Năm: (cid:0) ậ ế ề ố ầ ủ Là nhân v t k t tinh đ y đ truy n th ng gia đình:
(cid:0) ướ ầ (cid:0) Hay k s tích gia đình. ể ự ả ắ c m t, ghi
cu n s gia đình đ y máu và n ạ i công tr ng c a các thành viên trong gia đình. (cid:0) ả ấ ố ổ ủ ộ ườ ồ i lao đ ng ch t phác, giàu tình c m, có tâm h n
Là tác gi ạ l Là ng phóng khoáng, bao dung: ủ ư ả ọ (cid:0) Gi ng hò c a chú đ c, khàn nh ng d t dào c m xúc. (cid:0) ạ ệ ụ ổ
ệ t. (cid:0) ươ ươ ả ng con, đ m đang tháo ồ ng ch ng, th
(cid:0) ấ ấ ả ờ
ươ ng ặ ặ ỗ ồ ể ồ Tâm h n chú bay b ng, chú ví chuy n gia đình “cũng ư dài nh sông”. ậ 4. Nhân v t má Vi ự ấ R t m c th vát. ộ Cu c đ i v t v , lam lũ, ch ng ch t tang th ư nh ng má đã nén ch t n i đau đ nuôi con, đánh gi c.
44
ố ề ụ ữ ẹ ủ i ph n truy n th ng.
(cid:0) Mang đ m nét đ p c a ng ủ 5. Ch t s thi c a thiên truy n. (cid:0) ố ổ
ộ ử ị ộ ấ ướ c l ch s c a m t đ t n
ổ ượ ị ế
ộ
ể ể ả ả ướ ằ
(cid:0) ả ướ ủ ậ ữ ố
ề
ứ ậ ủ ố ệ ế ộ ố ỗ
ề ể ệ
ố ớ ổ ệ ớ
ệ ố ộ
ậ ấ (cid:0) Ngôn ng phong phú, góc c nh, đ m ch t nam b , ộ
ậ ườ ấ ử ệ ể ệ Th hi n qua cu n s gia đình l ch s gia đình. Qua ử ủ ộ ấ đó th y đ c, m t dân t c ố ỹ ộ trong cu c chi n ch ng M "Trăm dòng sông đ vào ề ể ủ m t bi n, con sông c a gia đình ta cũng ch y v bi n, ộ ắ ộ mà bi n thì r ng l m…, r ng b ng c n c ta và ra c ta…". ngoài c n ữ S ph n c a nh ng đ a con nh ng thành viên trong ố gia đình, cũng là s ph n c a nhân dân mi n Nam trong ậ t. M i nhân v t cu c kháng chi n ch ng Mĩ kh c li ề ề trong truy n đ u tiêu bi u cho truy n th ng, đ u gánh ố vác trên vai trách nhi m v i gia đình, v i T qu c trong ạ cu c chi n tranh v qu c vĩ đ i. ạ ẳ ế ữ ề ả ứ ợ ị thiên v c m h ng ng i ca, kh ng đ nh.
III. Luy n t p:
ố 1. Phân tích đ ch ra đi m gi ng và khác nhau trong tính
ủ ậ ệ ế ệ ậ ể ỉ ể cách c a hai nhân v t Vi t và Chi n.
ễ
Ề Ế CHI C THUY N NGOÀI XA Nguy n Minh Châu
45
I. TÌM HI U CHUNG:
Ể :ả 1. Tác gi (cid:0) ế ề ấ ở ộ ừ ế nhi u chi n
ườ (cid:0) ữ
ế ng. ộ ớ
(cid:0) ấ ườ ế i lính; B n quê…
ẩ ắ
ể ệ Là nhà văn quân đ i, t ng chi n đ u tr ộ Là m t trong nh ng nhà văn tiên phong trong công cu c ờ ố ườ ổ ọ ng quan tâm đ n đ i s ng đ i m i văn h c. Ông th ộ ế ự ướ d i góc đ th s . ử Tác ph m: C a sông; D u chân ng ẩ t tác ph m: ấ ả
ể ế ả
ổ
ẩ ấ ổ ng mù. ườ ạ 2. Tóm t (cid:0) Đ có th xu t b n m t b l ch ngh thu t v thuy n ậ ề ề ộ ộ ị ể ệ ầ ưở ậ ư ng phòng yêu c u ngh sĩ và bi n th t ng ý, tr ộ ứ ả ự ế ụ ch p b sung m t b c nh nhi p nh Phùng đi th c t ể ươ ớ ả v i c nh bi n bu i sáng có s (cid:0) Nhân chuy n đi thăm Đ u, ng ế
ờ ệ đang là chánh án toà án huy n, Phùng đi t
ườ ủ
ề ờ ế ả ắ
ướ ể
ạ
ề ờ ầ ồ
ẫ
ộ ả ợ ế ứ ứ ố (cid:0) Nh ng khi chi c thuy n vào b , anh kinh ng c ch ng ứ ụ i ch ng vũ phu đánh i bà nh n nh c, cam i cha
(cid:0) ượ ế ả ạ
ệ
ượ ư ề ạ ế ủ ệ (cid:0) đây, anh đã đ
ễ ị c a tòa án huy n. ệ ủ ỡ ườ ạ ớ
c nghe câu chuy n c a ng ả ườ ể ượ ậ ấ ế i b n chi n đ u năm ớ ư i x a, gi ộ ờ ế ể ừ ng cũ c a anh th i m t vùng bi n t ng là chi n tr ắ ặ ố ụ ch ng Mĩ. Sau nhi u ngày ph c kích, Phùng b t g p ề ộ ả m t c nh “đ t” tr i cho, đó là c nh chi c thuy n đánh ộ ờ ươ cá thu l ng, m t i vào lúc bình minh trên bi n m s ứ ả ệ ẹ b c nh tuy t đ p và toàn bích. ờ ế ư ườ ế ki n m t c nh đ i tr n tr i: ng ụ ườ ậ đ p v h t s c dã man còn ng ả ạ ệ ẹ ả ị ch u, đ a con vì mu n b o v m đã đánh tr l mình. ng đó l Ba ngày sau, c nh t i ti p di n. Lúc này, ệ ngh sĩ Phùng đã ra tay can thi p. Phùng b lão đàn ông ả đánh tr và đ c đ a v tr m y t Ở ượ i đàn bà hàng chài v i bao c m thông và ng ngàng, ng c nhiên. ạ ị i đàn bà y dù b đánh đ p tàn b o Anh hi u đ c ng
46
ị ở ồ ẫ ấ
ị ả ố
ươ
ầ ẩ (cid:0) ướ ấ ả ế
ứ ấ ườ ổ ề c t m nh Chi c thuy n ngoài xa, ả i đàn bà nghèo kh lam lũ
ế ố đ n m y v n không mu n ly d ch ng b i ch không ỉ ố ườ i ch s ng cho mình mà còn ph i s ng cho con, ng ữ ư ụ ữ ấ ạ ph n b t h nh nh ng giàu lòng yêu th ng. Nh ng ậ ớ ừ ứ nh n th c m i b ng sáng trong đ u Phùng và Đ u ỗ ầ M i l n đ ng tr ạ Phùng l ấ ư ộ ự i th y hình nh ng ở ầ ả y nh m t s ám nh đ y trăn tr .
3. Ý nghĩa nhan đ :ề (cid:0) ề ẹ ế ng cho m t b c tranh thiên nhiên đ p v chi c
ươ (cid:0) ậ ệ ệ ữ ộ ứ ớ ng s m. ụ ề ố
(cid:0) ủ ẹ ệ
ơ ả ả ẹ (cid:0) ườ ầ
ể ế ậ ộ ờ ệ
ố
ệ ế ờ ể ượ Bi u t ề thuy n trong s ẩ Là khái quát n d v m i quan h gi a ngh thu t và ờ ố đ i s ng: ộ ậ ờ Cu c đ i là n i s n sinh ra cái đ p c a ngh thu t ộ ờ ư nh ng không ph i cu c đ i lúc nào cũng đ p. ệ ả ộ i c n có m t kho ng cách đ chiêm nghi m Con ng ẻ ẹ ủ ố ậ v đ p c a ngh thu t, còn mu n ti p c n cu c đ i thì ộ ờ ả ph i đi vào bên trong nó và s ng cùng cu c đ i. (cid:0) Khi nhìn cu c s ng, ph i có cái nhìn đa chi u, không ề ả ẻ ẹ ợ c phi n di n, h i h t m i phát hi n ra v đ p
ữ
ộ ố ớ ệ ượ đ ị ặ ho c nh ng ngh ch lý trong đó. ố ệ (cid:0) 4. Ý nghĩa tình hu ng truy n: ế ệ ề ứ ượ ổ c t
ố ố ậ
ướ ậ
(cid:0) ệ ộ ố ệ
ữ
ườ ừ ườ ộ ờ ườ
ố ườ ọ i đ c ả ườ i ph i
ch c xung Truy n “Chi c thuy n ngoài xa” đ ế ứ quanh tình hu ng nh n th c. N u tình hu ng hành ộ ờ ặ ộ c ngo t trong cu c đ i nhân v t thì đ ng có ý nghĩa b ữ ắ ọ ứ ạ ậ ố i chú tr ng c t nghĩa nh ng tình hu ng nh n th c l ố ấ ỉ phút giây con ng i b ng t nh, th u su t chân lý. ố Tình hu ng giúp ng i ngh sĩ ng ra m i quan h ậ ệ gi a ngh thu t và cu c đ i. (cid:0) Qua câu chuy n c a ng ệ ủ i đàn bà hàng chài, ng ữ ỡ ộ ị v ra nh ng ngh ch lý cu c s ng mà con ng ậ ấ ch p nh n.
47
(cid:0) ố ầ ổ ậ
ẩ ệ ự tài năng c a nhà văn trong vi c l a
ố ử ậ ố Tình hu ng góp ph n làm n i b t tính cách, s ph n ủ ề ủ ậ ư ưở ng ch đ c a tác ph m. t nhân v t, t (cid:0) Đ ng th i b c l ủ ờ ộ ộ ch n và x lý tình hu ng.
(cid:0) t c a tác gi
ế ủ ủ ậ ớ ả ố ớ i.
ệ (cid:0) G i g m nh ng chiêm nghi m sâu s c v ngh thu t, ậ
ồ ọ ủ ề 5. Ch đ : ể ệ Th hi n tình yêu tha thi ả ờ c nh đ i, thân ph n ch trêu c a con ng ử ắ ố ữ ệ ữ ệ
ữ đ i v i nh ng ườ ắ ề ộ ờ m i quan h gi a ngh thu t và cu c đ i: ớ ắ ộ ờ ệ ậ (cid:0) Ngh thu t chân chính ph i luôn g n v i cu c đ i và ả
ườ ể ờ
ả ố
ộ ậ ề ả
ề ủ ệ ậ ộ ờ vì cu c đ i. (cid:0) Ng ộ ả ơ ệ i ngh sĩ không th nhìn đ i m t cách đ n gi n, ầ ườ ộ i m t cách đa c n ph i nhìn cu c s ng và con ng ệ ẻ ấ ệ di n, nhi u chi u, phát hi n ra b n ch t th t sau v ệ ượ ẹ ng.. đ p bên ngoài c a hi n t
II. TÁC PH M:Ẩ
ệ ủ
ệ ứ ấ ứ ệ ệ ậ
1. Hai phát hi n c a ngh sĩ Phùng: a. Phát hi n th nh t (b c tranh ngh thu t): Lý do: (cid:0) ầ
ơ ớ ừ ưở ng ể i vùng bi n (n i anh t ng chi n đ u) đ
ổ
ụ ổ ẩ (cid:0) ằ ệ ế ạ
ắ
ệ
ế ả ệ ủ Phùng ngh sĩ nhi p nh, theo yêu c u c a tr ế ấ ể phòng đã đi t ộ ứ ả ươ ch p b sung m t b c nh bu i sáng có s ng mù. Tác ph m ngh thu t: ậ ệ B ng tài năng và tâm h n ngh sĩ tinh t ắ ượ Phùng đã n m b t đ ụ ượ ậ ngh thu t và ch p đ ư ộ ứ ồ ả , nh y c m, ắ ủ ầ ấ c kho nh kh c xu t th n c a ắ ờ c m t c nh “đ t tr i cho”. ộ ủ ả ộ ả ự (cid:0) Nó “ đ p nh m t b c tranh m c tàu c a m t danh h a ọ
(cid:0) ơ ồ ề ộ ẹ ờ ổ th i c ”. “Mũi thuy n in m t nét m h lòe nhòe vào b u s ầ ươ ng
48
ồ ồ
ư ữ ế
ỉ ờ ộ ướ ắ ặ ờ ẹ c mênh “cái đ p tuy t đ nh”c a m t vùng tr i n
ả
ủ ườ ệ ộ ẻ ẹ C m xúc c a ng (cid:0)
ắ ứ ướ ự
ể ườ ệ c cái ệ i phát hi n và mang
ườ ế
mù tr ng nh s a có pha đôi chút màu h ng h ng do ánh m t tr i chi u vào”. ủ ự ơ mông. M t v đ p th c đ n gi n và toàn bích. ệ i ngh sĩ: ư B i r i, trong trái tim nh có cái gì bóp th t vào. Kho nh kh c rung đ ng c c đi m khi đ ng tr ộ ắ i ngh sĩ chính là ng ộ ờ ậ ườ (cid:0) ớ Tác đ ng đ n nh n th c c a ng ả ạ ứ ”.
ệ
ả ố ố ả ẹ đ p. Ng ẹ cái đ p đ n v i cu c đ i. ế ộ ệ i ngh sĩ: ệ “b n thân cái đ p chính là đ o đ c Phát hi n ra ấ ấ ắ ầ ứ ủ ẹ (cid:0) Khám phá th y chân lý c a s toàn thi n, toàn bích. ủ ự (cid:0) Khám phá th y cái kho nh kh c trong ng n c a tâm ủ ả
h n.ồ
ộ
ậ ộ ử Phùng đã b t g p cái t n thi n, t n m c a cu c đ i, ờ ỹ ủ ệ ậ ẻ ậ ư ượ c g t r a th t trong tr o,
ắ ặ ồ ấ th y tâm h n mình nh đ cao khi t, thánh thi n.
ế ệ ệ ẹ
ườ ằ ở ắ Phát hi n ra cái đ p trong ngh thu t dù khó v n có ẫ ộ ộ ươ t ng ậ ệ ng b i nó b c l
ấ ể th nhìn th y b ng m t th ố đ i rõ ràng.
ệ ứ ứ ộ ờ
(cid:0) ề ướ ứ c ch tôi đ ng,
b. Phát hi n th hai (b c tranh cu c đ i): Lý do: ế ả ỗ ơ ệ
(cid:0) ơ ầ B c tranh cu c đ i: ộ ờ ế ư ủ ẹ ừ ề
ớ
ư ơ ệ ư ỗ ặ ủ ấ ườ chi c thuy n ng ph đ p nh m là: ỏ ệ i đàn bà: cao l n, thô k ch, r m t, m t m i, tái ạ ồ ng nh đang bu n ng , t m l ng áo b c
ư ướ i. ấ ư ổ ẳ Chi c thuy n đâm th ng vào tr ự kho ng cách g n h n, tr c di n và rõ nét h n. ứ ướ B c ra t (cid:0) Ng ườ ắ ng t và d ế ph ch và rách r (cid:0) Ng ườ ộ i đàn ông: t m l ng r ng và cong, mái tóc t ạ qu ,
49
ố ắ ủ
chân đi ch bát, hàng lông mày cháy n ng r xu ng hai ẻ ộ ữ con m t đ y v đ c d .
ộ ẫ ễ ướ ượ
ụ ắ c m t ắ ư ợ i ch ng rút chi c th t l ng đánh v thô ươ ằ ị ng
ứ ồ
ắ c m t. ụ ố ậ ộ ớ ẻ ữ ắ ầ (cid:0) M t c nh t ả ng tàn nh n di n ra ngay tr ườ ế ồ Phùng: Ng ườ ợ ạ ẫ i v nh n nh c cam ch u, th ng con th b o, ng ả ạ ẹ m đánh tr l i cha nó. Tâm tr ng c a Phùng: ủ ạ (cid:0) Kinh ng c đ n m c “c đ ng há m m ra mà nhìn”. ứ ứ ạ ế (cid:0) Đ ng “ch t l ng”, “ng ngác nhìn” không tin vào ơ ướ Nh ng hình nh x u xí, tr n tr i, thô m c, gai góc c a ủ ầ ạ c ph i bày, nó đ i l p v i v lãng m n
ế ặ ề ừ ả nh ng đi u v a x y ra tr ấ ả ơ ượ ả ệ ậ
ờ
ộ ị ữ
ứ ặ ố ậ ằ ệ ồ
ể ứ ữ ữ ờ ố đ i s ng đ ứ ả ủ c a khung c nh thiên nhiên trong b c nh ngh thu t. Cu c đ i không đ n gi n, xuôi chi u mà ch a đ y ầ ơ ề ả ẹ ồ ạ i trong nó nh ng m t đ i l p:đ p ngh ch lý, luôn t n t ằ ả ấ x u, thi nác. Ph i nhìn b ng tâm h n, b ng trái tim và ể ấ ượ ớ ự ấ s th u hi u m i có th th y đ c.
ệ ở tòa án huy n: (cid:0) ầ 2. Câu chuy n c a ng ứ ệ ủ ứ ườ ế ả
ạ ị ươ
ẩ
ị ể ỡ ấ
ồ (cid:0) Ng ườ ạ i đàn bà ạ L n th hai ch ng ki n c nh b o hành gia đình, Phùng ờ ế ệ ng . Phùng nh đ n b n mình là đã can thi p và b th ườ i đàn bà ly hôn chánh án Đ u tìm cách giúp đ ng ỏ ch ng đ thoát kh i ngh ch lí b t công . ấ ế ừ ch i ly hôn đã khi n cho Phùng r t ẫ ố ộ (cid:0) ờ ủ ộ ị
ể ề (cid:0) ề ụ ữ ẩ ị ụ
ị i ph n cam ch u, nh n nh c, th ẹ ậ ườ ẫ ng ộ ạ “ba ngày m t tr n nh , năm
ặ (cid:0) ộ ố ậ ấ ố ồ ị i đàn bà t ng c nhiên và ph n n . ệ Sau khi nghe câu chuy n cu c đ i c a ch , Phùng và Đ u hi u ra nhi u đi u: ườ Ch là ng ị ồ xuyên b ch ng hành h ộ ậ ngày m t tr n n ng”. ấ ỏ Ch không mu n b ch ng, ch p nh n cu c s ng b t
50
ứ ữ ươ
ề thuy n chúng tôi ph i s ng cho con ch
ờ ố ớ ả ố trên đ t đ
ườ
ấ ể ắ
(cid:0) ườ ề
ỏ ợ ồ
ượ
ứ ự ộ ờ
ạ ng vô b đ i v i nh ng đ a con h nh đó là vì tình th ứ ở “đàn bà ấ ượ , “ph iả ư ở ể ố c” không th s ng cho mình nh ể ố i đàn ông đ chèo ch ng khi phong ba, đ cùng có ng ụ ướ làm ăn nuôi n ng s p con nhà nào cũng trên d i ch c đ a”.ứ ắ ọ ẫ ổ i đàn bà v n ch t l c Trong đau kh tri n miên, ng ị ự ế ụ ể ạ ề ni m h nh phúc nh nhoi đ có thêm ngh l c ti p t c ẻ ậ ố “v ch ng con cái hòa thu n, vui v ”, s ng . Đó là lúc ấ c ăn no”. vui nh t là khi ề ậ ậ ể ễ
ộ ơ i.
“nhìn đàn con chúng đ Phùng nh n ra cu c đ i ch a đ ng nhi u ngang trái, ả không th d dãi, đ n gi n khi nhìn nh n và phán xét ề ả ườ Ph i nhìn nó m t cách đa chi u, ộ ố cu c s ng, con ng sâu s c.ắ
(cid:0) ấ ả 3. T m nh đ ẹ ứ ả c ch n trong b l ch: ở ượ ộ ị ề ơ ọ c treo nhi u n i, trong các gia đình
ượ B c nh đ p, đ ậ ệ sành ngh thu t.
(cid:0) M i l n ng m b c nh, Phùng đ u th y ấ “màu h ngồ ứ ả ấ ườ i đàn bà y
ề ắ
ng mai” và th y ấ “ng
ươ ỏ ấ ả .
ố
ỗ ầ ủ ồ h ng c a ánh s ướ c ra kh i t m nh” đang b ồ “màu h ng h ng ủ ộ ể ượ ấ ờ ộ ạ ơ ủ ồ ” là ch t th c a cu c s ng, là v ủ ng c a ngh ẻ ệ
ệ ủ “ng
ườ ủ ờ ố ự ậ
ẹ đ p lãng m n c a cu c đ i, là bi u t thu t.ậ Còn hình nh ả lam lũ, kh n khó c a đ i th ẩ ứ ấ ữ i đàn bà ” là hi n thân c a nh ng ộ ố ườ ng, là s th t cu c s ng ệ ậ
n d u phía sau b c tranh ngh thu t. ậ ệ ệ
ữ ệ
ộ ố ộ ậ
ả ệ ườ ệ ỹ ự
ệ ậ ẳ ố ỗ Quan ni m trong sáng t o ngh thu t: Hãy rút ng n ắ ạ ệ ự ậ kho ng cách gi a ngh thu t và hi n th c cu c s ng. ờ ờ ờ r i xa cu c đ i. Ngh thu t chân chính không bao gi ả ả Ng i ngh s chân chính ph i trung th c, dũng c m nhìn th ng vào hi n th c, nhìn vào s ph n m i con
ự 51
ng i.ườ
ượ 4. Hình t
ng ng ế ệ ườ i đàn bà hàng chài trong truy n ề ắ ng n “Chi c thuy n ngoài xa”.
ả
ộ a. C nh ng : Ngo i hình: ạ
(cid:0) ệ ặ ổ
ạ ữ ệ ắ ặ ỏ
ướ ứ ầ Ch c ngoài 40 tu i, hình dáng thô k ch, m t đ y ộ ế ỗ nh ng v t r . Khuôn m t tái ng t, m t m i sau m t ắ đêm th c tr ng kéo l i.
ợ ề ộ ằ ờ ọ V ngoài g i v m t cu c đ i nh c nh n, lam lũ, v t ấ ộ
ẻ v .ả
S ph n: ố ậ
(cid:0) ị ổ ấ ệ ư ộ ị
ồ ớ ị ỡ có mang v i anh anh hàng chài r i thành v
(cid:0) ọ ấ ư
ề Cái x u đeo đu i ch nh m t đ nh m nh. Vì không ai ợ ấ l y, ch l thành ch ng.ồ ộ ố ạ
ấ ồ ớ ố ể ự Cu c s ng m u sinh trên bi n c c nh c, b p bênh, gia ậ ứ i đông con, thuy n thì ch t nên cái đói nghèo c đình l “cả ộ ể ế ủ b a vây, bám ri t , có lúc bi n đ ng hàng tháng, ươ ả ng r ng lu c ch m v i mu i” nhà ph i ăn x
ế ồ ị ị
ồ ổ ị
ộ ậ ể ặ
ộ ậ ộ ị Ch không có tên, ch đ
ộ (cid:0) Đó cũng là nguyên nhân khi n ch b ch ng đánh, lúc ậ ạ nào kh quá lão ch ng l i lôi ch ra đánh đ trút gi n ẹ “ba ngày m t tr n nh , năm ngày m t tr n n ng”. ế ỉ ượ ể
ố ố ấ ờ
ị ạ ẩ ạ ề ệ ề
ỉ ọ c g i m t cách phi m ch ườ ư cũng gi ng nh bao nhiêu ng i đàn bà vùng bi n này ầ ộ ộ đang s ng m t cu c đ i đ y b t h nh, ngang trái. ế ứ i n ch a nhi u đi u kì di u khi n Nh ng trong ch l ng ả i khác ph i suy nghĩ.
ườ ụ ẫ ư ườ b. Tính cách: Là ng
ị i đàn bà cam ch u, nh n nh c: 52
ị ị ắ ắ ư ặ
ậ
ị ộ ế ồ ị ự chân” đ y ch u đ ng, ch p nh n. ề
ạ
ị ậ ư ử
ẫ ắ ư ơ ậ
ố ự Ph i chăng vì s tăm t
ị ở
ủ ậ ấ ề ố (cid:0) Khi s p b ch ng đánh: Ch “đ a c p m t nhìn xu ng ố ầ ấ (cid:0) Khi b ch ng đánh: ch “không h kêu m t ti ng, không ị ồ ố ứ ể ặ ả ố ch ng tr , không tìm cách ch y tr n”, c đ m c gã ồ “c n gi n nh l a cháy”. Ch hoàn toàn câm ch ng trút ủ ằ ướ ặ c tr n đòn tàn nh n b ng th t l ng c a l ng tr ch ng.ồ ả ữ ơ
ườ ộ ự ị ự ớ ố i, d t nát, vì quá quen v i nên nh ng tr n đòn hay còn lý do nàokhác mà ch tr ứ ề tr lì, m t đi ý th c v quy n s ng c a mình? Dù là lý do gì, đó cũng là m t s ch u đ ng phi th
ẩ
ẩ ế ượ ị
ừ c, ph t tù con cũng đ
ấ
ề ỡ ủ ệ
ườ ầ ứ ự ả ượ ẵ ọ
ả ỏ ườ
ổ ằ ấ i ch ng vũ phu y. ứ ị ề ồ ụ ủ ẫ S cam ch u, nh n nh c c a ch đ n m c đáng th ươ ng
ứ
i m h t lòng th ứ ạ
ữ ổ ố ồ ườ
ấ ằ
ử ờ
ề ằ
ệ ẹ ệ ặ
ả ừ
ứ ứ ệ ả
ư ơ ạ ề ậ ờ ng. (cid:0) Khi đ ỏ ồ c chánh án Đ u khuyên b lão ch ng vũ phu ắ ộ ấ i con cũng “quý tòa b t t t van xin y, ch đã kh n thi ượ ượ ỏ ắ ạ c, đ ng b t con b nó” đ . ạ ẩ ế ờ L i van xin b t th ng khi n Phùng và Đ u đ u ng c ị nhiên. Ch không c u c u s b o v , giúp đ c a pháp ậ lu t mà van xin đ c s n sàng đánh đ i b ng m i giá ể đ không ph i b ng ị ự ệ ộ i nghi p. và t Là ng ườ ẹ ế ươ ng con, giàu đ c hi sinh: (cid:0) Vì không mu n con ch ng ki n nh ng c nh b o hành ả ế ồ ủ ươ ố i ch ng, không mu n làm t n th c a ng ng tâm h n ị ơ ạ ủ ậ th d i c a th ng bé nên ch ch p nh n hi sinh tình ằ ẫ ử ố , s ng xa con, g i th ng Phác lên b cho ông m u t ạ ngo i nuôi. (cid:0) Đ b o v m , th ng Phác đã quay v thuy n. Ch ể ả ị ề ườ ệ ố ng mu n b o v con, ngăn ch n vi c làm trái luân th ờ ồ ạ đ o lý t con nên đã xin lão ch ng đ a mình lên b mà ế đánh. Khi ch ng ki n đ a con th d i vì b o v mình ạ ố i b và nh n v hai cái tát tr i giáng, mà lao vào đánh l
53
ọ ế ố ấ
c m t
ẹ i m khi i!”ơ Ti ng g i y là n i đau t
ộ ở (cid:0) ẩ ế ị ẩ ị ch bàng hoàng , th ng th t c t ti ng g i con trong ướ n ế ữ ị ả ừ ủ ệ t chánh án Đ u đ không ph i t
ỉ (cid:0) ở ả ng con: ầ
ố ể ể ườ
ấ ộ ắ ể ươ ề thuy n chúng tôi c n ph i có i đàn ông đ chèo ch ng khi phong ba, đ cùng ướ i
(cid:0) ề ứ thuy n chúng tôi ph i s ng cho con ch
ư ở ấ ượ c”
ị ấ ứ ả ố trên đ t đ ẵ
ớ ể
ươ ệ ấ
ề
ỏ ả ộ
(cid:0) Ni m vui, ni m h nh phúc nh nhoi mà ch ch t l c đ ị ắ ọ ể ừ ấ con ượ c ăn no”. đ i: ố
ụ ữ Là ng (cid:0) ấ ấ ớ ả ắ “ Phác, con ỗ ọ ấ ườ t cùng c a ng ự ắ ề nh ng đi u ch lo l ng đã tr thành hi n th c. Ch van xin kh n thi ồ ỏ b lão ch ng vũ phu cũng ch vì lòng th “Đám đàn bà hàng chài ng làm ăn nuôi n ng m t s p con nhà nào cũng trên d ụ ứ ch c đ a”. ở “đàn bà ể ố không th s ng cho mình nh Ch yêu con đ n m c quên mình, s n sàng ch p nh n ế ậ ệ ầ ề ể đau đ n v th xác, tinh th n đ lo tròn trách nhi m ộ ả ậ ớ v i con.Tình th t và c m đ ng ng y th t mãnh li ả trong hoàn c nh éo le này. ề ạ ự ượ làm đ ng l c v t lên hoàn c nh cũng xu t phát t ấ “ vui nh t là khi nhìn đàn con chúng nó đ ể ẽ ờ ắ ườ i ph n sâu s c, th u hi u l ể ộ ượ ng, th u hi u đ i v i ng ườ i
(cid:0) ườ ồ
ủ ữ ị
ầ (cid:0)
ấ ượ ệ ầ ỉ ả ắ
ậ
ẻ ụ ậ ờ ạ i đàn ông y ch là n n nhân c c m thông và t c n đ ố “hi nề ồ ấ ủ ị đánh đ p ch , ch ng qua
ị Ch có cái nhìn đ l ch ng:ồ ẫ ư ộ ẻ ẩ Phùng và Đ u nhìn ng i ch ng nh m t k tàn nh n, ộ ạ đ c ác, là th ph m gây nên nh ng bi k ch trong gia ị ả ị ừ đình c n ph i b tr ng tr , lên án. ườ ị ắ Còn trong m t ch , ng ả ủ c a hoàn c nh kh c nghi ả ị chia s . Ch nh n ra b n ch t c a ch ng v n ẳ lành, c c tính, không bao gi vì nghèo mà nên n i”ỗ ằ ớ ị Ch cho r ng chính nghèo đói m i là nguyên nhân c a ủ
54
ị
ậ ị ự ch s thâm
ể ẽ ờ ườ i. ở tòa án, ta nh n ra đ i: (cid:0) ầ ị ổ bi k ch, làm thay đ i tính cách con ng (cid:0) Qua câu chuy n ệ ở ấ ậ
ị ầ ế ờ ợ ề
ị ấ ấ
(cid:0) ể ệ ủ
ứ ượ ấ ủ
ươ ẹ ố ờ
ộ ứ ệ
ệ ậ ờ
ể ạ
ườ ọ
i đàn bà hàng chài đã đ l ở i đ c bao trăn tr , day d t v m t s ng m
ộ ấ
ườ ư ạ i”.
ệ
ự ệ ệ ậ ố
ố
ắ tr m, sâu s c, th u hi u l ề ặ ẩ Ch giúp Đ u nh n ra mình còn h i h t, n ng v lý ể ấ “có m tộ thuy t. Trong đ u v Bao công mi n bi n y ẩ “ r t nghiêm ngh và ỡ cái gì v ra”, lúc y trông Đ u ầ đ y suy nghĩ”. ị c t m lòng Câu chuy n c a ch giúp Phùng hi u đ ườ ng con bao la và đ c hi sinh quên mình c a ng i th ớ ẹ ệ ỹ ườ i ngh s su t đ i đi tìm cái đ p, m . V i m t ng ệ ữ ố ộ ậ ậ anh nh n th c ra m i quan h gi a ngh thu t và cu c ộ ồ ừ ộ ả ắ ờ đ i (ngh thu t ph i b t ngu n t cu c đ i và vì cu c đ i).ờ Nhân v t ng ậ i trong ườ ứ ề ộ ố lòng ng ộ ưỡ ấ ạ ậ ầ ph n b t h nh nh ng đ y xúc đ ng và ng ề ọ ẩ ư ề ẻ ẹ v v đ p nh “h t ng c n gi u trong b sâu tâm ồ ủ h n c a con ng ậ ị 5. Giá tr ngh thu t: (cid:0) Nét đ c đáo trong ngh thu t xây d ng c t truy n là ộ ệ ạ cách t o tình hu ng mang ý nghĩa khám phá, phát hi n ề ờ ố v đ i s ng.
ậ ấ ữ ệ (cid:0) Ngôn ng k chuy n và ngôn ng nhân v t r t linh
ữ ể ạ ạ ị ả ho t, sang t o, gi n d mà đa nghĩa.
ệ ợ (cid:0) Ngôi k , đi m nhìn thích h p làm cho câu chuy n chân
ể ẫ ự ể ấ th c, h p d n.
ệ ậ III. Luy n t p:
ượ ườ 1. Phân tích hình t ng ng i đàn bà hàng chài trong tp
CTNX
ứ ủ ự ệ ậ ổ
2. Phân tích s thay đ i trong nh n th c c a ngh sĩ Phùng 55
ẩ và chánh án Đ u trong tp CTNX.
ệ ố ủ ệ 3. Ý nghĩa tình hu ng truy n CTNX ( hai phát hi n c a
ườ ng ệ i ngh sĩ)
Ồ
ƯƠ
Ị
H N TR
NG BA, DA HÀNG TH T Ư
L U QUANG VŨ
Ể I. TÌM HI U CHUNG:
1. Tác gi :ả
(cid:0) ẵ Đà N ng, sinh
ọ ố ở ư L u Quang Vũ (19481988), quê g c ứ ộ ạ i Phú Th trong m t gia đình trí th c. t
ộ ừ ừ ề (cid:0) Ông t ng tham gia quân đ i, t ng làm nhi u ngh đ ề ể
ư m u sinh.
ạ ộ ơ ế (cid:0) Ông là m t tài năng đa d ng: làm th , vi ạ t văn, so n
k ch…ị
ở ấ ị
ệ ượ ượ ị
ữ ấ ủ ề ệ ệ ệ ạ ậ
(cid:0) ệ ủ ặ ng đ c bi t c a sân kh u k ch ạ c coi là nhà so n k ch tài năng t Nam hi n đ i. ệ ờ ố (cid:0) Ông tr thành hi n t nh ng năm 80 và đ nh t c a n n văn hóa ngh thu t Vi ố ể L i nói d i cu i cùng, B nh sĩ, Tôi
ẩ Tác ph m tiêu bi u: và chúng ta…
ờ ả 2. Hoàn c nh ra đ i:
56
(cid:0) ế ư ớ ế t năm 1981 nh ng đ n năm 1984 m i ra
ắ ẩ Tác ph m vi m t công chúng.
ộ ố ệ
ề ấ
ẻ
(cid:0) D a trên m t c t truy n dân gian, L u Quang Vũ xây ư ự ề ặ ự ệ ạ ộ ở ị d ng thành m t v k ch hi n đ i, đ t ra nhi u v n đ ế ư ưở ớ m i m , có ý nghĩa t t lý nhân văn sâu ng và tri t s c.ắ
ạ ế ủ ở ị ầ ả
ả ắ (cid:0) Đo n trích là c nh VII và ph n k t c a v k ch. 3. Tóm t t văn b n:
(cid:0) ỏ ộ
ườ ớ ng Ba là m t ng ố
ắ ườ ườ ế
ế ố ử ố ươ
ờ ặ ể ị
ị
ổ ng Ba thì đau kh vì ph i s ng trái t
ờ ươ i đánh c , nhân Tr n gi i làm v ả ủ ự ẩ ọ ậ h u, s ng chan hòa v i m i ng i.. Vì s c u th c a ả ẩ Nam Tào, B c Đ u nên ph i ch t oan. Mu n s a sai, ạ ồ ng Ba s ng l Nam Tào và Đ Thích cho h n Tr i, ế ớ ị ừ ậ nh p vào xác anh hàng th t v a m i ch t. Trú nh linh ấ ươ ồ h n trong th xác anh hàng th t, Tr ng Ba g p r t ề ị ễ ưở ề ng sách nhi u, ch hàng th t đòi nhi u phi n toái: Lí tr ả ạ ả ấ ươ ồ ch ng, gia đình Tr ng Ba cũng c m th y xa l …b n ự ả ố ươ thân Tr nhiên, ả ạ t o. gi
(cid:0) ị
ấ
ễ ng Ba nhi m m t s ả ủ ể ỏ
ươ ị ố
ộ ố ươ Thân xác hàng th t đã làm Tr ố ầ ữ thói x u và nh ng nhu c u v n không ph i c a chính ể ố ồ ả ng Ba tách kh i th xác đ đ i b n thân ông. H n Tr ư ạ ớ tho i v i anh hàng th t mong tìm l i thoát nh ng càng ế ắ b t c.
(cid:0) ướ ề
ẻ c nguy c b tha hóa v nhân cách và s phi n toái ả ượ ự ề ế ị ng Ba quy t đ nh tr
ươ ậ ế ấ ị ơ ị Tr do m n thân xác k khác, Tr ạ l i xác cho hàng th t và ch p nh n cái ch t.
4. Ý nghĩa nhan đ :ề
(cid:0) ẫ ớ
ậ ạ ươ ồ ả Tình c nh tr Tr ổ ủ ng Ba khi tâm h n thanh cao, nhân h u l ậ trêu, mâu thu n, đau kh c a nhân v t ả i ph i trú
57
ụ ị ỗ ụ ng trong thân xác hàng th t thô l , phàm t c.
ả ượ ố ự i ph i đ
Con ng ườ ể ữ ợ c s ng là mình trong s hòa h p ồ
ữ ấ ồ ớ
gi a th xác và tâm h n. ả ủ ể ể ệ ỏ Linh h n ph i luôn đ u tranh v i nh ng đòi h i không chính đáng c a th xác đ hoàn thi n nhân cách.
ủ ề 5. Ch đ :
(cid:0) ả ố ẹ ọ ố ớ i ph i s ng đúng là mình, s ng tr n v n v i
ườ Con ng ị ủ giá tr c a mình.
(cid:0) ả ớ
ớ ả ữ ế ấ t đ u tranh v i ngh ch c nh, v i b n thân, ị ệ i nh ng giá tr
ầ ị ả Ph i luôn bi ươ ớ luôn hoàn thi n nhân cách và v n t tinh th n cao quý.
II. TÁC PH M:Ẩ
ữ ố ồ ạ ươ 1. Cu c đ i tho i gi a h n Tr ng Ba và xác hàng
ộ th t:ị
(cid:0) ả ố ị ấ ờ ị
ề ị Ph i s ng nh xác hàng th t nên b cái xác th t y đi u khi n.ể
(cid:0) ồ ẳ
ậ ễ ườ ầ ị ộ ng Ba b nhi m đ c b i cái t m th
ủ ạ Linh h n nhân h u, trong s ch, tính ngay th ng c a ủ ở ươ ng c a anh Tr hàng th t.ị
(cid:0) ế ị ằ ặ ố ạ i,
ươ ố ổ ng Ba d n v t, đau kh , quy t đ nh ch ng l Tr ị ỏ mu n tách ra kh i xác hàng th t:
ủ ườ ạ i nh o,
ạ ệ ươ (cid:0) Hàng th t: tuyên b v s c m nh c a mình, c ố ề ứ ỏ ng Ba th a hi p . ị ồ ve vãn h n Tr
(cid:0) ậ ấ ổ ỉ ng Ba: n i gi n, khinh b , ng m ngùi, th m thía
ậ ươ Tr ộ ủ ả c nh ng c a mình.
ươ ượ ả ạ ộ ố Tr ng Ba đ c tr l ộ ố ư i cu c s ng nh ng là cu c s ng
58
ớ ự ụ
ổ ẹ ơ ị ả ố ề đáng h th n vì ph i s ng chung v i s dung t c và có nguy c b tha hóa v nhân cách.
Ý nghĩa:
ụ ườ ố ự i s ng trong s dung t c thì t
ữ ụ ẽ
ẽ ủ ự ị ấ ườ i.
ụ ứ
ẩ
ấ ế t y u Khi con ng ạ cái dung t c s ng tr , l n át nh ng gì trong s ch, ẹ đ p đ c a con ng ẩ ươ ể ộ ộ ế
ồ ơ ớ ệ ữ ả
ộ ẻ ộ ằ
ị Xác hàng th t là n d cho hình th c bên ngoài ụ ồ ụ phàm t c, h n Tr ng Ba n d cho n i dung bên t.Th xác và linh h n, n i dung hình trong cao khi ứ ố th c ph i có m i quan h h u c v i nhau không ả ể th “bên ngoài m t đ ng bên trong m t n o”, ph i ượ ố đ
ồ ữ c s ng là chính mình. ấ ả
ớ ể ủ ệ
ỏ Linh h n ph i luôn đ u tranh v i nh ng đòi h i ể không chính đáng c a th xác đ hoàn thi n nhân cách.
ạ ữ ộ ố ươ ế 2. Cu c đ i tho i gi a Tr ng Ba và Đ Thích:
(cid:0) ươ
(cid:0) Kiên quy t t
ộ ủ Thái đ c a Tr ế ừ ng Ba: ố ấ
ộ ẻ ố ượ ậ “bên trong m tộ ọ c là tôi tr n
ch i, không ch p nh n ằ đ ng, bên ngoài m t n o. Tôi mu n đ v n”ẹ
ệ ượ ố
ề ạ ộ
ề ự ố
ữ
ộ Quan ni m v h nh phúc: Đ c s ng đúng là mình là ề ợ ầ ộ i thiêng liêng và chính đáng m t nhu c u, m t quy n l ấ ầ ả ườ ủ i. Nó ph n ánh yêu c u v s th ng nh t c a con ng ữ ồ ứ ộ ể gi a tâm h n và th xác, gi a n i dung và hình th c, ữ ư ưở ng và hành đ ng. t gi a t
(cid:0) ỉ ắ ẳ ế ầ ỉ
ư ố
ả ẳ ế ầ ủ “Ông ch nghĩ Th ng th n ch ra sai l m c a Đ Thích ư ế ơ đ n gi n là cho tôi s ng, nh ng s ng nh th nào thì ông ch ng c n bi ố t?”.
ố ờ ợ ẳ ạ ự ự ề Lòng t t h i h t ch ng đem l i đi u gì th c s có ý
59
ệ ạ ơ ườ h i h n, nó đ y ng
ị ả ẩ ố
ề ố
i khác vào nghĩa, mà có khi còn t ở ố ả ngh ch c nh. B i s ng hay không s ng không ph i là ư ế ố ọ ấ v n đ mà quan tr ng là s ng ra sao và s ng nh th nào?
ố ủ ươ ế ị (cid:0) Quy t đ nh cu i cùng c a Tr
(cid:0) ỵ ừ ị ổ
ướ ờ ề ươ ớ ế ưỡ
c l ng Ba “l ể ố ữ
ng Ba: ế ớ i đ ngh đ i thân xác v i cu T v a m i ch t, Tr ị ự ng l …suy nghĩ” và quy t đ nh Tr ớ ấ ứ ắ “Không th s ng v i b t c giá nào. Có nh ng giá đ t ể ả ượ ” c quá không th tr đ
ấ ố
V đ p tâm h n trong cu c đ u tranh ch ng l ộ ể ượ ố ẹ ọ ạ ự i s c s ng tr n v n là chính mình, t o đ đ
ồ ẻ ẹ ả ạ ụ dung t c, gi ệ ể đ hoàn thi n nhân cách.
ế
ươ ườ ạ ạ 3. Đo n k t: ươ Tr ậ v t thân th ự ế ng Ba ch p nh n cái ch t và hóa thân vào các s ễ i thân. i vĩnh vi n bên c nh ng ậ ấ ồ ạ ng t n t
ộ ố ầ Cu c s ng tu n hoàn theo quy lu t. ậ
ị ẳ ẹ ủ ươ ng Ba.
ự Kh ng đ nh nhân cách cao đ p c a Tr ẹ ủ ế ắ
ậ ủ ự ố ệ S chi n th ng c a cái thi n, cái đ p và c a s s ng đích th c.ự ệ 4. Ngh thu t:
(cid:0) ạ ố ệ Sáng t o c t truy n dân gian.
ệ ậ ự ạ ộ ả ạ ộ
ả ớ
(cid:0) Ngh thu t d ng c nh, đ i tho i, đ c tho i n i tâm. ố (cid:0) Xây d ng nhân v t phù h p v i hoàn c nh, tính cách ợ ố ự ầ ệ ậ ể góp ph n phát tri n tình hu ng truy n.
ệ ậ III. Luy n t p:
ủ ồ ị ươ ừ 1. Phân tích bi k ch c a h n Tr ậ ng Ba. T đó hãy bình lu n
60
ữ ử ắ ệ
ề ạ ư v nh ng thông đi p mà L u Quang Vũ g i g m trong đo n trích.
Ọ ƯỚ Ầ PH N II: VĂN H C N C NGOÀI
THU CỐ Ỗ Ấ L T N
Ể I.
1. Nh ng nét chính v cu c đ i, s
TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ nghi p sáng tác
ủ c a L T n: ộ ờ
(cid:0) ươ ọ ng Th ,
ỗ ấ a. Cu c đ i: ỗ ấ ổ L T n (18811936) tên khai sinh Chu Ch ụ sau đ i thành Chu Th Nhân
ư ệ ệ ỉ ế (cid:0) Quê quán: huy n Thi u H ng, t nh Chi t Giang, Trung
Qu cố ấ ộ ạ i sa sút.
ủ ổ
ệ ọ ữ ế ề ộ
(cid:0) Xu t thân trong m t gia đình quan l (cid:0) Năm 13 tu i, cha c a L T n lâm b nh, không có ti n ề ỗ ấ ể ữ ạ ch y ch a mà ch t, ông ôm m ng h c ngh y đ ch a ệ b nh cho ng
ườ i nghèo.
(cid:0) ướ ề c khi h c ngh thu c, L T n t ng h c ngh
ọ ả ể ở ộ ỗ ấ ừ ọ ọ ỏ ể ầ ắ ề ố Tr hàng h i đ m r ng t m m t, h c khai m đ làm
61
ấ ướ c.
(cid:0) Đang h c tr
giàu cho đ t n ườ ọ
ấ ẳ ữ
ở ậ ộ
ệ ạ ố ậ
ữ ệ ằ ọ
ể ừ ể
ủ ề
ộ ầ ng Cao Đ ng Y khoa Tiên Đài, m t l n ỏ ố ườ i Trung Qu c kh e đi xem phim ông th y nh ng ng ườ i Trung m nh hăm h xem quân Nh t chém m t ng ữ ằ Qu c làm gián đi p cho Nga, ông nh n ra r ng: Ch a ệ b nh th xác không quan tr ng b ng ch a b nh tinh ệ ẳ ầ th n. T đó ông chuy n h n sang làm văn ngh . Ông ộ ậ ể ấ dùng ngòi bút c a mình đ đ u tranh cho n n đ c l p dân t c.ộ ự ệ b. S nghi p:
(cid:0) ỗ ấ ộ ng yêu n
ự
ượ ộ
ể
ườ ươ ư ế ướ ư ưở c ti n b , là L T n là nhà văn có t t ế ỉ ố ấ ắ ủ ệ cây bút hi n th c xu t s c c a Trung Qu c th k XX. ồ c tôn vinh là “linh h n dân t c”. Ông đ (cid:0) Ông dùng ngòi bút đ phanh phui “Căn b nh tinh th n” ầ ố ọ ng thu c ệ i tìm ph
ố ạ ủ c a qu c dân và l u ý m i ng ữ ch a ch y.
(cid:0) ẩ ệ ậ
ủ ế ủ ầ
ộ ử ổ ắ ằ ộ Tác ph m c a ông t p trung phê phán căn b nh tinh ố “cái th n đã khi n qu c dân mê mu i, ng say trong nhà h p b ng s t không có c a s ”.
(cid:0) ế ộ t năm 1919, vào lúc cu c
bùng n . (cid:0) ượ c vi ổ ạ
ậ ủ
ườ ữ
(cid:0) ừ ầ
ộ
ắ ẩ ả 2. Hoàn c nh sáng tác: ắ Thu cố đ ệ Truy n ng n ứ ộ ậ v n đ ng Ngũ t ệ ẩ Tác ph m t p trung v ch rõ nguyên nhân căn b nh ộ ớ “đ n hèn” c a dân t c Trung Hoa, do nhân dân chìm ộ ạ ạ ậ ắ đ m trong mê mu i, l c h u, nh ng ng i cách m ng ạ ớ v i nhân dân. thì hoàn toàn xa l ả ườ ố T đó nhà văn c nh báo : Ng i Trung Qu c c n suy ố ể ứ ươ ề ộ nghĩ nghiêm túc v m t ph ng thu c đ c u dân t c. t tác ph m: 3. Tóm t
62
ị ệ
ầ ề ả
ở ậ
ố ằ
(cid:0) Ông bà Hoa Thuyên có đ a con trai b b nh lao. M t ộ ứ ờ i bác C Khang, lão Hoa đêm thu g n v sáng, theo l ế ể ườ ế d y đi đ n pháp tr tr ng đ mua “thu c” (chi c ữ ệ ườ ẩ bánh bao t m máu ng i) ch a b nh cho th ng Thuyên – con trai lão.
ẩ ạ ế
ạ ườ
ể ế i thân t ạ ị ắ
ườ ạ ị
ẫ
ượ ặ
ườ ư ẩ ị ủ ả ợ ế ữ ặ c ch a ằ ố i nh ng cu i cùng th ng
ẫ (cid:0) Máu t m vào chi c bánh bao là máu c a H Du, m t ộ ủ ế ớ ố ị chi n sĩ cách m ng do b ng giác v i chính ươ ạ ề quy n đ ki m hai m i l ng b c mà b b t và hành hình. (cid:0) M i ng ằ ọ i trong quán trà cho r ng H Du b điên, b ả ắ b t vào tù mà v n không s ch t, còn dám c gan r c ắ lão Nghĩa m t cá chép “làm gi c”. M c dù đ ằ b ng bánh bao t m máu ng ỏ Thuyên v n không qua kh i.
ộ ổ ớ t thanh minh, t
ạ ề (cid:0) M t bu i s m mùa xuân, trong ti ẹ ủ
ườ ấ ế ẹ ủ ạ
ộ ộ ế i r t ng c nhiên, băn khoăn t ấ
ẹ ủ ộ ạ
ướ ị
ữ ườ ế ườ ố ữ i ch t nghèo và nghĩa đ a c a ng i ch t chém đ
ạ i ế nghĩa trang, m c a Thuyên và m c a H Du đ u đ n ự thăm m con. Hai ng ế ỏ h i “Th này là th nào?” khi nhìn th y m t vòng hoa ặ c qua đ t trên m H Du. Bà m c a Thuyên đã b ủ ng mòn c h u ngăn cách gi a nghĩa đ a c a con đ ể ị ủ ế ườ ng ẹ ạ ủ i m H Du. sang an ề ắ (cid:0) ố 4. Ý nghĩa nhan đ truy n ng n “Thu c”: ợ ủ ữ ươ ườ ố
ệ ệ ng thu c ch a b nh lao man r ườ ử ấ i t
ố
ế
(cid:0) ầ ủ
ữ ệ ệ i dân c a ng Ph ẩ ằ tù t m vào bánh Trung Hoa, cho r ng l y máu ng ẫ ệ ộ ể ữ ượ ệ c b nh lao. R t cu c con b nh v n bao có th ch a đ ố ế ẩ ch t, ch t trong cái không khí m m c, hôi tanh mùi ủ ướ ạ ậ c Trung Hoa l c h u. máu c a n ố ệ ố ươ Ph ng thu c ch a b nh căn b nh tinh th n c a qu c dân Trung Hoa: căn b nh u mê.
63
(cid:0) ố ầ ươ ng thu c làm cho qu n chúng giác ng
ớ ạ ắ ộ ạ
ả ớ
ầ
ộ ế ỷ ố ế ả ộ
t ph i có m t ph ườ ố
ạ ắ ớ ộ Tìm m t ph ầ cách m ng và làm cho cách m ng g n bó v i qu n chúng. ủ ề 5. Ch đ : ủ ự ồ Là h i chuông c nh báo s mê mu i, đ n hèn c a ố ườ i dân Trung Hoa vào cu i th k XIX đ u XX và ng ầ ệ ươ ự ấ ng thu c b nh tinh th n s c p thi ạ ộ cho qu c dân: làm cho ng i dân giác ng cách m ng và cách m ng g n bó v i nhân dân.
II.
ườ (cid:0) TÁC PH M:Ẩ ượ ườ ướ ổ c bu i bình
ẫ ầ
ạ ạ ng ng i cách m ng H Du 1. Hình t ạ ế đi tr i chi n sĩ cách m ng “ Là ng ủ minh” mà qu n chúng v n còn ng mê. ả ạ
ế (cid:0) H Du dũng c m hiên ngang x thân vì nghĩa l n, ớ c cái ch t.
ả ợ ướ ề không h run s tr ườ ơ ư (cid:0) Nh ng anh là ng
ể ệ
ề ớ ạ i chi n sĩ cách m ng cô đ n, không ườ i ẹ ườ ị i cho anh b điên, ng giác v i chính quy n, m
ế ọ ai hi u vi c anh làm, m i ng ặ ố thân cho là anh làm gi c t anh cũng nghĩ anh ch t oan.
ượ ế ườ c ng i dân tranh nhau mua dùng đ ể
ấ K t c c c a H Du xu t phát t lý do ng
ủ ờ ườ ư
(cid:0) Máu H Du đ ạ ữ ệ ch a b nh lao. ế ụ ạ ộ ừ ầ ổ ủ ậ ạ ạ i cách ầ m ng xa d i qu n chúng. Khi qu n chúng ch a giác ng thì máu c a ng i cách m ng đ ra th t vô nghĩa.
ẫ
ướ ườ ộ ạ ưở ữ ị ẳ : kh ng đ nh v n còn có ạ ẽ ế ư ạ ng nh H Du, s ti p b c H
(cid:0) Vòng hoa trên m H Du ườ ươ nh ng ng Du trong t
2. Ý nghĩa hình nh vòng hoa trên m H Du (cid:0) ế ộ ạ ủ ng c a nhà văn dành cho
ủ ươ ạ i có lí t ng lai. ả ọ ấ T m lòng trân tr ng ti c th ườ ự s hy sinh c a ng i cách m ng tiên phong.
64
ầ
ỏ ự ứ ỉ ề ạ
ườ ộ
ủ ế ọ (cid:0) Mong m i s th c t nh c a qu n chúng ủ (cid:0) Ni m tin, ni m l c quan vào ti n đ cách m ng. Máu ề ồ ạ ậ ộ ứ ỉ i tù cách m ng đã th c t nh m t b ph n ượ ế ể c cái ch t vinh i hi u đ ườ ướ ng c trên con đ
ề ạ ủ c a ng ườ ầ qu n chúng, đã có ng ệ quang c a h và nguy n ti p b cách m ng.ạ
ệ ệ
ậ ủ ị ờ ệ ộ
ườ ắ ớ ộ 3. Không gian, th i gian ngh thu t c a truy n: (cid:0) Không gian ngh thu t r t dung d : m t quán trà, m t ộ ộ ị ng v ng, m t nghĩa đ a m dày khít v i m t
ườ pháp tr con đ
ờ ườ ắ ầ Không gian hi n th c, đ i th ng, tr m l ng, tĩnh
ậ ấ ộ ỏ ẹ ự ề ấ (cid:0) ể ậ
ng mòn nh h p. ệ ứ ỗ ệ ệ
ẽ ạ ạ ẻ ườ
ặ l ng, ch t ch a n i ni m. Th i gian ngh thu t có ti n tri n: ằ ế ủ ế ế ệ ế ờ (cid:0) M đ u truy n b ng m t s m mùa thu l nh l o, u ám ở ầ ộ ớ ớ (H Du và i trai tr v i hai cái ch t c a hai ng Thuyên) m t ch t chém, m t ch t b nh.
ộ ự ộ ạ ủ c a xã h i Trung Hoa tăm
ề ạ ậ ộ Đó cũng là s u ám, tàn t i, n ng n , l c h u. (cid:0) ặ ệ ế
ẹ ấ t thanh minh, hai bà ườ ướ ng c qua con đ
ề ề ọ ố t ế Truy n k t thúc vào mùa xuân, ti ỗ m có chung n i đau m t con đã b ủ ể mòn đ sang an Gieo vào lòng ng
i nhau. ườ ữ ộ ố ữ ổ ố ề ộ i ni m tin , ni m hi v ng v m t ậ ố i
ổ ớ cu c s ng m i, nh ng thay đ i cho nh ng s ph n t ẩ tăm, đau kh trong tác ph m.
(cid:0) ng mòn trong nghĩa trang: ữ ị
ớ i gi a nghĩa đ a dành cho ế
i ch t chém. ộ ầ ị (cid:0) ả 4. Hình nh con đ ườ ườ i ch t b nh và ng ế ng tr ng cho đ nh ki n xã h i sai l m. ộ ả ờ ẹ
ể ế ườ ủ Con đ ườ ng T ượ ố Cu i truy n, ph i qua m t th i gian giác ng hai bà m ớ ướ m i b ườ ng phân chia ranh gi ế ệ ư ệ c qua con đ ng mòn đ đ n an ộ i nhau.
65
ẽ ề ạ ọ Ni m hi v ng vào ti n đ cách m ng s khai sáng t ồ ư
ạ ề ưở t ng cách m ng cho nhân dân.
Ố Ậ
ƯỜ
I
S PH N CON NG SÔLÔKH PỐ
Ể I.
TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ 1. Nh ng nét chính v cu c đ i, s nghi p sáng tác
ố ủ c a Sôlôkh p:
ộ ờ
ỗ ạ i l c.
ộ ưở ở a. Cu c đ i: (cid:0) M. Sôlôkhôp (19051984) là nhà văn Nga l (cid:0) Ông sinh tr ng trong m t gia đình nông dân
ộ
ị ớ ủ ẩ
ậ ơ
ế ị ấ th tr n ỉ ả Vi ô xenxcaia thu c t nh Rôxtôp trên vùng th o ườ ắ i, nguyên sông Đông. Ông g n bó máu th t v i con ng ấ ế ả c nh v t sông Đông, vì th tác ph m c a ông th m ồ ả ộ ố ẫ đ m h i th , linh h n cu c s ng vùng sông Đông, ph n ộ ố ánh chân th c cu c s ng và chi n tranh.
ạ ừ ớ ở ự (cid:0) Ông tham gia cách m ng t khá s m.
(cid:0) ủ ọ ơ
ơ ế ố ờ ề ể t văn. Th i gian
ố Cu i năm 1922, ông lên Maxtc va làm đ m i ngh đ ệ ự ế ki m s ng và th c hi n gi c m vi ả r nh ông dành cho vi c t ấ ệ ự ọ h c
(cid:0) ở ề ầ ế 1925 ông tr ắ v quê b t đ u vi t “Sông Đông êm
66
ấ ủ ờ ể ế ớ ề đ m”, cu n ti u thuy t l n nh t c a đ i mình.
ở ổ ệ ắ tu i 21, ông cho in 2 t p truy n ng n là :
ố (cid:0) Năm 1926, ệ ả ậ Truy n sông Đông, Th o nguyên xanh
(cid:0) ế ệ
ườ ả
ướ ế ạ ớ
ể ấ ố 1945 ông tham gia chi n tranh V qu c, ông th u hi u ổ ủ ứ ữ i. C m h ng nh ng vinh quang, đau kh c a con ng ủ ặ ề c ngo t m i trong sáng tác c a v chi n tranh t o b ông.
(cid:0) ượ ặ ả c t ng gi i th ọ ớ ề ng Nôben v văn h c v i
ể ưở ế Sông đông êm đ mề 1965 ông đ ti u thuy t
ự ệ b. S nghi p:
(cid:0) ố ế
ể ượ ả ạ i th
ạ
ờ ả ầ ạ ế
ề ọ ấ “Sông đông êm đ m”ề là cu n ti u thuy t vĩ đ i nh t ưở ậ ẩ ủ c a Sôlôkhôp, tác ph m đã đ c nh n gi ng ố ủ qu c gia, nhà văn lão thành c a Nga đánh giá Sô lô ố kh p là “Con đ i bàng non tung cánh trên b u tr i văn ộ ể ọ h c”. Và năm 1965, b ti u thuy t này đã đ t gi i Nô ben v văn h c.
(cid:0) ủ ộ ố ự
ẩ ườ ả ữ ể ớ
ờ Tác ph m c a ông ph n ánh chân th c cu c s ng và i Nga v i nh ng nét tính cách đi n hình trong con ng ế ả ờ c th i chi n và th i bình.
(cid:0) ấ ỡ
ề Sông Đông êm đ m, Đ t v hoang, i…
(cid:0) ẩ Tác ph m chính: ố ườ ậ S ph n con ng t:ắ 2. Tóm t ẩ ể ề ườ
ộ
ạ ướ ộ ợ
ặ ậ
ấ
ạ ậ ủ
ượ ố ợ ị ồ ờ ủ ộ i lính H ng quân Tác ph m k v cu c đ i c a ng ế tên là Xôcô lôp. Tr c chi n tranh anh có m t gia ế đình h nh phúc, m t v và ba con. Chi n tranh bùng ồ ị ươ ổ ng. Sau đó anh n , Xô cô lôp ra m t tr n, r i b th ổ ự ả ố ắ ị ọ b b n pháp xít b t làm tù binh, ph i s ng r t kh c c ứ trong tr i t p trung c a phát xít Đ c hai năm. 1944 anh ở ề ơ tr n thoát tr v đ n v , anh đ c tin v và hai con gái
67
ứ ộ
ấ ị ọ ệ ạ
ế ồ
ư ệ ọ
ế ề ỉ ế ạ đã b bom phát xít Đ c gi t h i. Anh ch còn m t ni m ứ hy v ng duy nh t là đ a con trai hi n là đ i uý pháo ế ế binh đang cùng anh ti n đánh Beclin. Khi chi n tranh ế ố ầ g n k t thúc, Xôcôl p cùng H ng quân ti n vào ẽ ặ t ngã Beclin, anh hy v ng s g p con trai. Nh ng nghi ắ thay, con trai anh đã hy sinh đúng vào ngày chi n th ng.
(cid:0) ế i ngũ đ n quê h
ố
ề ả ẫ
ế
ế ậ ng anh là b đ , trái tim anh đã m l
ươ ầ ủ ươ ả ế ế ng c a Chi n tranh k t thúc, anh gi ạ ả ườ ạ ộ i. T i i b n sinh s ng và làm ngh lái xe t m t ng ẹ ề ộ ặ đây anh g p bé Vani a, m t chú bé c cha l n m đ u ứ ch t trong chi n tranh. Anh nh n bé làm con, đ a bé ạ ố ẻ ơ ưở ngây th t i ph n nào, anh yêu th ấ ng và chăm sóc nó chu đáo.
(cid:0) ồ ệ
ằ ỗ
ế ả
ư ể ả ổ
ể ạ
ả R i chuy n không may x y ra, anh va vào con bò, con ấ ị ướ bò không sao còn anh b t c b ng lái xe. N i đau m t ẫ gia đình trong chi n tranh v n luôn ám nh anh. Hai cha ộ ỗ ở ế , đ n Kasar đ tìm cu c con anh ph i thay đ i ch ề ọ ỗ ấ ớ ố s ng m i. Anh luôn gi u m i n i đau đ đem l i ni m vui cho Vania.
ệ ủ ố ậ ườ ư ưở t ng c a truy n “S ph n con ng
ị ẳ ứ
ữ ệ ổ ả ạ ủ c a nhân dân Nga trong s nghi p b o v t ố ố qu c.
ưở ụ ợ nh ng con ng ng
ở ữ ậ ườ ị ự
i có ng, có tính cách nhân h u, có ngh l c và ộ ố ề 3. Ý nghĩa t i”: (cid:0) Kh ng đ nh s c m nh ti m n và nh ng c ng hi n ề ẩ ế ệ ự (cid:0) Ng i ca, khâm ph c và tin t ườ ý chí kiên c ni m tin vào cu c s ng.
ở ng v ạ n t
ườ ạ ướ c vô vàn khó khăn, tr ả ượ t qua trên con đ ờ ố ồ ng lai, đ ng th i t ng i mà con ươ ớ ạ i h nh ế ẽ cáo m nh m chi n tranh
(cid:0) Đ ng c m tr ồ ả ườ ng i ph i v ươ phúc t phi nghĩa.
ố ớ ắ ở ộ ọ (cid:0) Kêu g i, nh c nh xã h i hãy quan tâm đ i v i cá nhân
68
ố ị
ể ệ ử ả ỗ ớ
ế ườ i. Cá nhân c ng hi n, hi sinh đ làm nên l ch con ng ị ử s song l ch s cũng ph i có trách nhi m v i m i cá nhân.
II.
̣
̉
́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̣
́ ́ ̃ ư ợ ̉
̀ ươ ượ ̉ ̣ t lên trên hoan canh, không tuyêt ̀ ng, v
̣
fi ̀ ̣ ̀ ́ ư long nhân ai.
̀ ́ ́ xuât phat t ́ ́ ng chăm soc be Vania chu đao.
̀ ́ :
̀ ̣ ̉ ̣ ng trong long đê đem lai niêm vui
́ ́ ̀ ̀ ươ ̉ TÁC PH M:Ẩ 1. Nhân vât Xôcôlôp:́ w Phâm chât kiên c ̀ ươ ng: ̀ ươ Trai qua tân tham kich vi nh ng mât mat đau th ng ̀ ̣ trong va sau chiên tranh (v con chêt, ban thân bi ươ th ng,…) ́ Sông kiên c vong. ̀ w Tâm long nhân hâu ́ ̣ : ́ Nhân be Vania la con ́ ươ Yêu th ́ w Tâm long cao th ̀ ượ ư ng, giau đ c hi sinh ̀ ́ ươ Nen chiu đau th cho Vania. ́ Noi dôi vi không muôn lam tôn th fi ́ ng be Vania. ượ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ng cua môt
̀ ̀ ̣ ́ tâm hôn Nga kiên c Xôcôlôp tiêu biêu cho ve đep cao th ̀ ươ ng va nhân hâu.
(cid:0) ẩ ướ ả p đi gia đình, đ y em vào hoàn c nh
(cid:0)
ẹ ế ươ ườ 2. Bé Vania ế Chi n tranh đã c ồ m côi Cha ch t tr n, m ch t bom t quê h i thân thích (cid:0) ế ậ (cid:0) Không bi ế ố ủ ạ (cid:0) ươ ấ ặ ằ
ng, không ng ấ S ng lang thang “ai cho gì ăn n y”, “b đâu ng đó”. ầ ơ ướ Th ng bé rách b m x m p, m t mũi l m lem, đ u ố tóc r i bù.
ư ằ ớ ở ọ Th ng bé nh “ Con chim non n t” đã h c cách th dài
69
ươ ườ ớ l đ y xót th
ậ ng. ổ ủ c a ng Tác gi
ị ấ ạ ẻ ặ ư ự ầ ạ ố đ t hai s ph n bên c nh nhau, b sung ủ ả đó làm rõ ngh ch c nh b t h nh c a
ườ ệ ủ ậ ố
ườ ộ ủ ộ ỉ
ấ ỗ
i l n, mang v m t t ả ặ ừ cho nhau t ế con ng i sau chi n tranh. ự i sau S nghi t ngã trong s ph n c a con ng ố ế chi n tranh không ch là tác đ ng c a cu c s ng ờ ậ v t ch t mà còn là n i đau trong lòng không bao gi có th chôn vùi hay kh a l p đ ố ỏ ấ ượ ườ ể ủ
ấ 3. Khi ng , Xôcôl p th ơ ấ ứ ở
ề ầ ứ ở c. ề ơ ấ ạ ng m th y đi u gì? T i ề ầ i nhi u l n? ở ạ i nhi u l n trong l ở ạ sao gi c m y c tr đi tr l (cid:0) Gi c m v v , con c tr đi tr
ấ ấ ố ơ ề ợ ủ ủ gi c ng c a Xôcôl p.
ươ ờ ế (cid:0) Đó là tình yêu th ủ ng vô b b n c a anh đ i v i v ố ớ ợ
con.
ế ế ả (cid:0) Là n i ám nh v chi n tranh, là v t th ề ầ ng tinh th n
ỗ ớ ươ ể ữ
ắ ế quá l n mà chi n tranh gây ra không th ch a lành. ố
ạ ữ ạ ề ở ế T cáo sâu s c chi n tranh phi nghĩa. 4. Nhà văn đã nhìn th y gì khi chia tay b con Xôcô ố cu i tác
(cid:0) ị ứ ạ
ữ chi n tranh th i b t t
ế ế ằ t nghĩ r ng con ng i Nga đó, con ng
ổ ạ ớ ườ ữ ẽ ứ ườ
ử ầ
ượ ọ ng đ u v i m i th thách, s ế ớ ườ ư ổ t qua m i tr
ọ
ấ ả
ắ ạ i côi cút, hai h t cát b s c m nh phũ ề ố i nh ng mi n ườ i ố c và s ng bên ẽ ố qu c ạ i ặ quay m t ổ c m t đàn ông, tránh làm t n ng n u nh t ồ ồ ả nh b bóp l y, tác gi ọ ướ t n
ố ấ lôp? Ý nghĩa đo n tr tình ngo i đ ph m.ẩ ườ “Hai con ng ủ phàng c a bão t ạ xa l …Thi ng s đ ng v ng đ có ý chí kiên c ể ươ ẽ ố ạ c nh b …s có th đ ạ ọ ướ ượ v ng ng i trên đ kêu g i…”, nhìn bàn tay bé xíu, h ng h ng quay l ư ị ẫ v y, trái tim tác gi đi đ d u nh ng gi th ể ấ ữ ng trái tim em bé.
ươ (cid:0) Ý nghĩa:
70
ầ ồ ươ ướ ớ c n i đau tinh th n quá l n ng tr
(cid:0) Đ ng c m, xót th ả ế (cid:0) ưở ụ c tính cách Nga, con
ướ ậ
ủ ủ ậ i s ph n c a
ỗ ọ mà chi n tranh đã gây ra cho h . ự ng tr S khâm ph c và tin t ườ ng và nhân h u. i Nga kiên c ng ắ ữ ườ ấ ườ (cid:0) Nh n nh : Xã h i c n quan tâm h n t ộ ầ ế i “đã chi n đ u vì t ơ ớ ố ố ổ qu c”.
ệ
ậ ể ệ ớ nh ng con ng ệ 5. Ngh thu t (cid:0) Ngh thu t k chuy n : truy n l ng trong truy n, k t ế ệ ệ ồ ệ ườ ể i k ng nhân v t k chuy n v i ng
ượ ả . ậ ậ ể ữ ợ h p gi a hình t chuy n là tác gi
ự ắ ậ ọ (cid:0) Ngh thu t xây d ng nhân v t : kh c h a tính cách,
tình ngo i đ c a ng i d n chuy n
ạ ề ủ ộ ườ ẫ ớ
ẩ ộ ố ệ
ệ ậ ệ ả tâm lý. miêu t (cid:0) Nh ng l ờ ữ ữ ệ ở i tr ầ ố ườ ọ i đ c, ph n cu i tác ph m gây xúc đ ng l n cho ng ự ộ ả ph n ánh cu c s ng m t cách toàn di n và chân th c h n.ơ
Ả Ể ÔNG GIÀ VÀ BI N C HÊMINHUÊ
Ể I.
TÌM HI U CHUNG: ề ữ ờ ự ộ ệ 1. Nh ng nét chính v cu c đ i, s nghi p sáng tác
ủ c a Hêminhuê
a. Cu c đ i. (cid:0)
ứ ộ ộ ờ ạ Ơ i bang Ilinoi nít Hê minhuê (18991961) sinh t ệ ố t nghi p trung trong m t gia đình tri th c. Sau khi t
71
ọ h c, ông đi làm phóng viên.
ậ ứ ấ ứ (cid:0) ắ
ớ ố ạ i th nh t và th hai. i d u n sâu s c trong văn ế ổ t i vi
(cid:0) Ông là nhà báo, nhà văn xông xáo, làm phóng viên m tặ ế ớ ể ạ ấ ấ ầ ng tây và góp ph n đ i m i l ế ệ ỹ ươ ế ủ ệ ề ế tr n trong chi n tranh th gi Ông là nhà văn M đã đ l ệ xuôi hi n đ i ph truy n, ti u thuy t c a nhi u th h nhà văn.
ự ể ệ b. S nghi p sáng tác: (cid:0) ệ ủ ượ ị c đánh giá là mang phong v
ộ ồ
ấ ủ ự ề (cid:0)
ả ả t ng băng trôi ạ ấ ầ
ụ ạ ả
ầ ệ ả
ẩ ưở ả ả ơ ng tác ph m. i th ng Pulitd , gi i Nôben v ề
(cid:0) ừ ệ ồ vũ khí, Chuông nguy n h n
ắ Truy n ng n c a ông đ ế ộ đ c đáo, hi m th y. (cid:0) Ý đ sáng tác c a ông là “ ơ ế vi t m t áng văn xuôi đ n ườ ”. ả gi n và trung th c v con ng i ườ ề ” (m tộ i đ ra nguyên lí sáng tác “ Là ng ổ ầ ph n n i, b y ph n chìm). Nhà văn nh n m nh vào ế ố hàm súc, ng ý trong m ch ng m văn b n mà y u t ườ ọ ẽ ứ ả i đ c s rút ra tùy theo tr i nghi m và c m h ng ng ượ ướ c hình t tr (cid:0) Ông đ ượ ậ c nh n gi ươ văn ch ng. ẩ Tác ph m tiêu bi u: ai; ông già và bi n c …
ắ ể Giã t ể ả ẩ
ổ 2. Tóm t t tác ph m: (cid:0) Ông lão Xan ti a gô 74 tu i th
ể ể ệ ư
ượ ế ẳ ườ ng đánh cá trên vùng t l u. Đã 84 ngày ông đi bi n cùng chú bé ủ c con cá nào. Đêm ng
ẫ bi n Nhi Manôlin mà ch ng ki m đ ẻ ơ ề ờ ông v n m v th i trai tr .
ộ ế ị ộ
ế ớ . M t con cá ki m kh ng l
(cid:0) M t ngày kia ông quy t đ nh m t mình ra kh i t ơ ớ i vùng ổ ồ ắ c n câu và ắ ng Tây b c.
ế ề ướ ộ “Gi ng l n” ề ủ kéo con thuy n c a ông lão v h
(cid:0)
ườ Sau ba ngày, hai đêm v t l n v i con cá, b ng ý chí và ị ự ứ s c ch u đ ng phi th ớ ậ ộ ớ ạ ượ ng ông m i h đ ằ c con cá.
72
(cid:0) ờ ậ
ơ ấ ế ế
ả ố ộ ươ
ấ ề ể
ể ả (cid:0) ộ Lúc ông lão quay vào b , m t đàn cá m p đã bao vây, ộ ạ ấ i ph i chi n đ u đ n đ c t n công con cá ki m. Ông l ượ ư ữ ậ ớ ả c v i c đàn cá m p hung d . Cu i cùng khi đ a đ ở ề ế ế ỉ ề thuy n tr v b n ông ch còn b x ng con cá ki m ấ ủ ơ ụ tr tr i. Ông th t th u vào l u và chìm vào gi c ng . ề ươ 2. Ý nghĩa nhan đ “Ông già và bi n c ” ứ ự
ự t ộ ng ph n ự ạ ủ ỏ ủ ả gi a s c l c bé nh c a ữ i lao đ ng già và s vĩ đ i c a thiên nhiên đã
ợ ườ ẳ ị (cid:0) ế
ứ ườ ẽ ở ự ạ ế ọ
(cid:0) ả ể ạ ượ c
ấ ơ ọ ả ộ (cid:0) ườ ề i ngh ệ
ấ
G i lên s ng kh ng đ nh: ị ự ề Ni m tin vào s c m nh ý chí, ngh l c và quy t tâm ủ ắ ủ c a con ng l c c a thiên i s chi n th ng m i tr nhiên. ộ ằ Cu c đ u tranh nh c nh n và dũng c m đ đ t d ướ c m và thành qu lao đ ng. ệ ấ ạ ủ ể Th nghi m v thành công và th t b i c a ng ơ ạ ơ ổ ộ sĩ đ n đ c khi theo đu i gi c m sáng t o. ủ ề 3. Ch đ :
(cid:0) ả ộ
ườ ỳ ệ ứ ủ ị ề i lao đ ng, là ni m tin ườ ướ i tr c
ữ ề Là b n anh hùng ca v con ng ự vào ý chí, s c ch u đ ng k di u c a con ng ử nh ng th thách.
ộ
ế ở con ng ẳ kh ng ệ t
ườ i có th b h y di ụ ư (cid:0) Qua cu c chi n đ u c a lão Xantiagô, tác gi ả ấ ủ ườ ể ị ủ i, con ng ấ ờ ị ch u khu t ph c. ị đ nh: hãy tin nh ng không bao gi
II. TÁC PH M:Ẩ
ể ệ ả ạ 1. Nguyên lí “T ng băng trôi” th hi n trong đo n
ầ ổ
ả ầ ầ ố trích: Ph n n i: (cid:0) Mô t ầ ủ l n đi câu cu i cùng c a ông lão, l n đi câu đ y
73
ế ả ớ ổ ồ ẹ , đ p
ờ ẻ v vang v i thành qu là con cá ki m kh ng l ấ nh t trong đ i.
ượ ộ
ườ ổ ọ i h n c a con ng t ra i. M t b n thiên
Ph n chìm: ầ (cid:0) Hành trình theo đu i m t khát v ng to l n, v ớ ớ ạ ủ ộ ả ườ ề ả ngoài kh năng gi anh hùng ca v con ng
ụ ớ ử ủ i. (cid:0) Hành trình khám phá và chinh ph c thiên nhiên hoang ể ế t qua th thách đ đ n v i thành công c a con
dã, v ng ượ i:ườ
(cid:0) ấ
ẹ ể ở ườ ủ ể ạ ư Thiên nhiên đ p nh ng cũng r t hung b o, có th là ẻ ạ b n cũng có th tr thành k thù c a con ng i.
(cid:0) ộ
ễ ừ ấ ờ ế đ n m t cách d dàng, nó là Thành công không bao gi ỉ ấ ế k t qu c a s n l c, ph n đ u không ng ng ngh .
ng con cá ki m
ả ủ ự ỗ ự ượ ể ượ ế ng c a con cá:
ả
2. Hình t Ý nghĩa bi u t ‒ Con cá mang bi u t ể ủ ẻ ẹ
ừ
‒ Con cá mang v đ p c a
ệ ớ ẻ ẻ ẹ ơ ả ườ ị
c m gi n d , bình th ộ ầ ấ ư ổ ườ ủ ủ ể ượ ng c a hình nh thiên nhiên, tiêu ấ ủ bi u c a v đ p, tính ch t kiêu hùng, kì vĩ c a thiên nhiên ‒ Trong quan h v i con ng ả ườ i, không ph i lúc nào thiên ạ ừ ủ ố nhiên cũng là k thù, thiên nhiên v a là b n v a là đ i th ọ ơ ủ ướ ủ c m , khát v ng c a con ấ ng nh ng cũng r t cao ộ ờ i ít nh t m t l n theo đu i trong cu c đ i ườ Ướ ng i. ả c mà con ng
ế ướ Hình nh con cá ki m tr ế c và sau khi ông lão chi m
ượ đ
ế ộ ả c nó: ả
ư ị ướ
‒ Hình nh con cá khi ch a b chi m lĩnh ỏ c khi ch t: ổ ủ ớ
ặ ướ
ồ ẻ ẹ c phô h t t m vóc kh ng l ơ ả là m t hình nh ế “phóng vút lên ứ , v đ p và s c ng c a u c m mà ông lão đang
ớ ể ẹ đ p, thăng hoa t a sáng tr ế ầ ỏ kh i m t n l c”ự . Nó chính là bi u t ể ượ ụ ớ hu ng t i đ chinh ph c.
74
ộ ả
‒ Hình nh con cá khi đã b chi m lĩnh ể
ị ữ ủ ả
ạ
ắ
ự ự ụ
ế ắ
ư ướ ữ ẹ ằ ế là m t con cá n m ắ ớ ườ n mình trên bi n v i nh ng s c màu, hình nh c a cái ố ể ừ ch t: ế “da cá chuy n t màu g c, màu tía ánh b c sang ệ ủ ể ượ ạ màu tr ng b c…” ng c a hi n th c khi . Nó là bi u t ừ ướ ệ ơ ông lão đã chinh ph c. T c m sang hi n th c, nó ắ ờ không còn xa v i, khó n m b t, và cũng chính vì th , nó ẽ không còn đ p đ , huy hoàng nh tr c n a.
3. Hình t
ộ ộ ớ
ổ ồ ế ơ ư . Nh ng cu i cùng ông lão v n th ng nh
ắ ọ ệ
ề ị ự ủ
ợ
ồ ườ ng : ẹ i có tâm h n trong sáng, cao đ p. ờ ầ đ u hàng ng, không bao gi
ượ ng ông lão đánh cá Xantia gô: ‒ Ông lão nh bé, đ n đ c trong cu c chi n v i con cá ế ỏ ờ ố ẫ ki m kh ng l ự ơ vào s tinh thông lão luy n trong ngh và quan tr ng h n ề ờ là nh vào ni m tin, ý chí , ngh l c c a ông. ể ượ ‒ Ý nghĩa bi u t + Ng i ca con ng ườ + Có ý chí và ngh l c kiên c ị ự ử ướ tr
c khó khăn th thách. ớ ọ
ườ ể ị ủ ệ ứ i có th b h y di t ch không th ể
+ Có khát v ng l n lao, cao c . ả → Thông đi pệ : “Con ng ạ ị b đánh b i”.
ượ ủ n c a con cá ki m: 4. Hình nh nh ng vòng l
ữ ổ ồ ẻ ẹ ưỡ ế ộ ng m , kiêu , v đ p đáng ng
ợ ầ ủ
ả ‒ G i t m vóc kh ng l dũng c a con cá ki m. ả ư ủ ườ ề ộ ng.
ợ ể ệ ấ ữ ộ ố ế ‒ G i hình nh m t ng ph lành ngh , kiên c ‒ Th hi n nh ng c g ng cu i cùng r t d d i không thua ố ắ
ữ ủ ủ kém gì đ i th c a mình.
ẻ ẹ ụ
ượ ụ i chinh ph c càng đ ố → Đ i t ủ ố ượ ng chinh ph c càng khó khăn thì v đ p c a ườ c nâng cao. ng
75