BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN QUANG VŨ
THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ
ĐỐI VỚI PHẠM NHÂN LÀ NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN
TRONG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
TP. HỒ CHÍ MINH, 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN QUANG VŨ
THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ
ĐỐI VỚI PHẠM NHÂN LÀ NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN
TRONG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 9.38.01.04
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS.TS. HOÀNG THỊ MINH SƠN
TP. HỒ CHÍ MINH, 2019
Công trình đƣợc hoàn thành tại trƣờng Đại học Luật
thành phố Hồ Chí Minh
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thị Minh Sơn
Phản biện 1: .........................................................................................
Phản biện 2: .........................................................................................
Phản biện 3: .........................................................................................
Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp trƣờng tại
phòng ……….. trƣờng Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh, số 2 Nguyễn Tất
Thành, Quận 4, tpHCM vào lúc … giờ … phút ngày …… tháng … năm 2019.
Có thể tìm hiểu Luận án tại Thƣ viện trƣờng Đại học Luật thành phố
Hồ Chí Minh, số 2 Nguyễn Tất Thành, Quận 4, tpHCM hoặc Thƣ viện Khoa
học tổng hợp tpHCM.
MỤC LỤC
Trang
Mở đầu ....................................................................................................................... 1
Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................................. 5
Chương 1: Những vấn đề lý luận và chuẩn mực quốc tế, pháp luật
của một số quốc gia về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là
ngƣời chƣa thành niên ............................................................................................ 10
1.1. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của thi hành án phạt tù đối với phạm
nhân là người chưa thành niên .................................................................................. 10
1.2. Cơ sở của thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa
thành niên .................................................................................................................. 11
1.3. Nguyên tắc thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa
thành niên .................................................................................................................. 13
1.4. Chuẩn mực quốc tế và pháp luật của một số quốc gia về thi hành án
phạt tù đối với phạm nhân là người chưa thành niên ................................................ 15
Chương 2: Pháp luật và thực trạng áp dụng pháp luật về thi hành
án phạt tù đối với phạm nhân là ngƣời chƣa thành niên ở Việt Nam................ 16
2.1. Pháp luật về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa
thành niên .................................................................................................................. 16
2.2. Thực trạng áp dụng pháp luật về thi hành án phạt tù đối với phạm
nhân là người chưa thành niên .................................................................................. 17
2.3. Đánh giá về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa
thành niên ở Việt Nam .............................................................................................. 19
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lƣợng thi hành án phạt tù đối
với phạm nhân là ngƣời chƣa thành niên ............................................................. 20
3.1. Hoàn thiện pháp luật về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là
người chưa thành niên ............................................................................................... 20
3.2. Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về thi hành án phạt tù đối
với phạm nhân là người chưa thành niên .................................................................. 22
Kết luận ................................................................................................................... 24
Những công trình liên quan đến luận án đã đƣợc công bố.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thi hành án hình sự là một hoạt động độc lập, giữ vai trò quan trọng đối với
việc giáo dục người phạm tội trở thành người có ý thức tuân theo pháp luật và các
quy tắc của cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng. Hiện nay, hình phạt tù vẫn là hình
phạt được áp dụng phổ biến nhất trong hệ thống hình phạt theo qui định của luật
hình sự Việt Nam. Mặc dù Việt Nam đã có nhiều nỗ lực nâng cao hiệu quả thi hành
án hình sự, nhất là án phạt tù, nhưng luôn luôn tồn tại một tỉ lệ không nhỏ số người
tái phạm. Người phạm tội trong trường hợp tái phạm bao giờ cũng nguy hiểm hơn
và nếu người tái phạm là người mà trước đây là phạm nhân là người chưa thành
niên thì tính chất, mức độ nguy hiểm còn cao hơn gấp bội bởi vì tuổi đời họ còn trẻ
và dễ dàng đi vào con đường phạm tội chuyên nghiệp.
Căn cứ vào các qui định của luật hình sự Việt Nam, có thể nhận định rằng
phạm nhân là người chưa thành niên đến khi hết thời hạn chấp hành án phạt tù,
được trả tự do sẽ đa số ở trong độ tuổi dưới 30 tuổi. Đây là độ tuổi có sức lao động
sung mãn, có khả năng đóng góp lớn cho xã hội nhưng đồng thời cũng là độ tuổi có
khả năng cao tiếp tục rơi vào con đường phạm tội nếu người đó chưa thực sự được
giáo dục tốt. Như vậy, nếu việc thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa
thành niên không đạt hiệu quả cao thì sẽ càng làm gia tăng nguồn tội phạm (tái
phạm, tái phạm nguy hiểm, phạm tội có tính chất chuyên nghiệp) và còn gây lãng
phí một nguồn lao động trẻ của xã hội.
Phạm nhân là người chưa thành niên là một loại người chấp hành án đặc biệt,
cần được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục để có thể tiếp tục phát triển về mọi mặt một
cách bình thường. Họ dễ tiếp nhận các tác động giáo dục hơn so với phạm nhân
thành niên. Đúng ra, thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa thành
niên phải đạt hiệu quả cao hơn và cần phải như thế. Tuy vậy, đánh giá tổng quan, có
thể nhận thấy:
- Lý luận về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa thành niên
vẫn chưa hoàn thiện và chưa có tính hệ thống, đặc biệt là chưa làm rõ được đặc thù
và sự khác biệt của hoạt động này.
- Pháp luật về thi hành án phạt tù đối với phạm nhân là người chưa thành
niên vẫn còn thiếu nhiều qui định về bảo vệ phạm nhân là người chưa thành niên,
chưa phản ánh đúng mức chính sách ưu tiên bảo vệ và giáo dục người chưa thành
niên phạm tội. Mặc khác, kể từ ngày 01/01/2018 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ
sung 2017 có hiệu lực thi hành và có nhiều qui định mới về chính sách hình sự đối