TP CHÍ Y HC VIT NAM TP 542 - THÁNG 9 - S CHUYÊN ĐỀ - 2024
261
NHÂN 1 TRƯNG HP THIU MÁU THIU ST KÉO DÀI
DO VIÊM TÚI THA MECKEL TI BNH VIN ĐA KHOA TÂM ANH
Lâm Bi Hy1, Nguyễn Đ Trng1, Vũ Huy Trụ1
TÓM TT37
Đặt vn đ: Thiếu u thiếu st mt trong
nhng nguyên nhân thiếu máu thường gp nht
tr em. Thiếu máu thiếu st thường đáp ng vi
điu tr st. Thiếu u thiếu sắt kéo dài thường
do mt u r r bởi sang thương từ đưng tiêu
hoá như loét d y tá tràng, viêm i tha
Meckel, polyp, d dng mch u rut non,
viêm rut mạn,…
o o ca bnh: trai 7 tui, tin căn
thiếu máu thiếu sắt kéo dài 1 năm nay kém đáp
ứng, đã từng truyn u 1 ln, chưa ghi nhn
xut huyết tiêu hoá trước đây, nhp vin vì tiêu
phân máu đ bm, lượng va 1 ln/ngày. Hb c
nhp vin 4,4 g/dl, Hct 14%. đưc tm soát
nguyên nhân gây xut huyết tiêu hnhư: ni soi
d dày tràng, chp CT scan bng. Kết qu:
không ghi nhn loét d dày, tràng. CT scan:
viêm túi tha Meckel. đưc phu thut ni soi
bng thám t và cắt đon rut i tha
Meckel’s vm. Theo dõi sau xut vin 1 tháng,
da nm bé hng hào, Hb ci thin.
Kết lun: Cn tm soát nguyên nhân thiếu
u thiếu st kéo dài, trong đó nguyên nhân t
đưng tiêu hoá d b b t. Viêm túi tha
Meckel mt trong nhng nguyên nhân gây
thiếu u thiếu st kéo dài tr em. Viêmi
1Bnh vinm Anh TP.HCM
Chu trách nhim chính: Lâm Bi Hy
SĐT: 0908006612
Email: bhylam@gmail.com
Ngày nhn bài: 05/7/2024
Ngày phn biện khoa hc: 03/8/2024
Ngày duyt bài: 08/8/2024
tha Meckel có th không triu chng hoc
biu hin xut huyết tiêu hoá bt kì la tui
nào.
T ka: thiếu máu thiếu st kéo dài, xut
huyết tiêu hoá, viêmi tha Meckel.
SUMMARY
A CASE REPORT OF CHRONIC-
IRON DEFICIENCY ANEMIA DUE TO
MECKEL’S DIVETIVULUM AT TAM
ANH GENERAL HOSPITAL
Background: Iron defiency anemia is one of
the most common reason of anemia in children.
It is usually responsible to oral iron suppliment.
Chronic iron-deficiency anemia from occult
bleeding may be caused by a lesion of the
gastrointestinal (GI) tract, such as peptic ulcer,
Meckel’s diverticulum, polyp, hemangioma, or
inflammatory bowel disease,…
Case report: A 7 year-old boy, who had
history of iron-refractory anemia without any
history of gastrointestinal (GI) bleeding, came to
emergency department with pale, hematochezia.
His Hb at admission was 4.4 g/dl, Hct 14%. He
was screen for the causes of GI bleeding such as:
gastroduodenal endoscopy and abdominal CT
scan. The results were no peptic ulcer, and
Meckel’s diverticulum found in abdominal CT
scan. He was taken laparoscopic abdominal
surgery and removed the intestine with Meckel’s
diverticulum. Followed up 1 month after
discharge, the child's skin and mucous
membranes were pink, Hb improved.
Conclusions: It is necessary to screen for
causes of chronic-iron deficiency anemia, in
HI NGH KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN CA H THNG BNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH - 2024
262
which gastrointestinal causes are easily
overlooked. Meckel’s diverticulum is one of the
causes of chronic-iron deficiency anemia in
children. It can be silent or symptomatic with
gastrointestinal bleeding at any age.
Keywords: chronic-iron deficiency anemia,
gastrointestinal bleeding, Meckel’s diverticulum.
I. GII THIU
Mt máu là nguyên nhân hàng đầu gây
thiếu st trên thế gii. Đưng tu hóa va là
i hấp thu st va là i mt máu ph biến
nhất, đặc bit khi tình trng xut huyết
không rõ ràng. Bất tng gii phẫu đưng
tiêu hóa là nguyên nhân mt máu tng gp
và dẫn đến thiếu máu thiếu st.
Túi tha Meckel mt trong nhng
nguyên nhân bất tng bm sinh ca rut
non tng gp, vi t l khong 2% dân s
chung. Túi tha Meckel th không
triu chng hoc biu hin triu chng bt
đ tuổi nào. Trong đó, triu chng tng
gp ca túi tha Meckel tc rut, xut
huyết tu hoá t và viêm túi tha [1].
Chúng tôi xin trình bày ca bnh viêm túi
tha Meckel vi thiếu u thiếu st kéo dài
do xut huyết tiêu hoá r r.
II. TRÌNH BÀY CA BNH
Bng 1: Xét nghim máu trước và sau điu tr
Tên xét nghim
Kết qu
Đơn vị
Trưc
Sau
WBC
8,87
7,49
k/µl
RBC
1,79
5,28
M/µl
Hb
4,4
13,8
g/dl
Hct
14,2
41,6
%
MCV
79,3
78,8
fl
MCH
24,6
26,1
pg
MCHC
31
33,2
g/dl
PLT
275
k/µl
Sinh hóa máu
CRP
1,1
mg/dl
St huyết thanh
3,89
18,2
µmol/l
Ferritin
27,4
50
ng/ml
AST
21,97
U/l
ALT
6,74
U/l
Đông máu toàn b
TQ
14
giây
TCK
23
giây
Fibrinogen
2,1
g/dl
trai 7 tui nhp vin khoa cp cu
Bnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM
tiêu máu đỏ bm 1 lần, lượng va. Tin n
thiếu máu thiếu sắt kéo dài 1 năm, kém đáp
ng vi sắt đang theo dõi ti bnh vin Nhi
Đng 1, Hb trung bình 7,0 g/dl, đã truyền
TP CHÍ Y HC VIT NAM TP 542 - THÁNG 9 - S CHUYÊN ĐỀ - 2024
263
máu 1 lần vào tháng 1 năm 2023 và chưa ghi
nhn xut huyết tiêu hoá trưc đây. Lúc nhập
vin, da xanh, niêm nht, mch 140
ln/phút, huyết áp 120/80 mmHg, nhp th 26
ln/phút, cân nng 26 kg, chiu cao 120 cm.
Tim đều, phi trong, bng mm, gan lách
không to, không báng bng. Xét nghimu
ngày nhp vin vi Hb 4,4 g/dl, Hct 14,2%,
st huyết thanh 3,89 µmol/l, ferritin 27,4
ng/ml. Các xét nghiệm máu khác như: chc
năng đông máu tiểu cu, chc năng gan,
thận nh tng (bảng 1). đưc nhịn ăn,
dch truyn, truyn hng cu lng đưc
tm soát nguyên nhân xut huyết. Kết qu
ni soi d dày chưa ghi nhận xut huyết.
Siêu âm bụng: nh tng. CT scan bng có
cn quang ghi nhn nh nh túi tha Meckel
(nh 1). Bé đưc phu thut ni soi bng
thám sát, ghi nhận đoạn cui hi tràng
khong 70cm cách góc hi manh tràng có túi
tha Meckel viêm (nh 2) đưc cắt đoạn
rut cha túi tha Meckel (nh 3). Gii phu
bnh: Túi tha lót bi niêm mc d dày, b
mt là biu tr chế nhầy đều nhau, bên
i là các tuyến thân v đưc lót bi các tế
bào chính tế bào vin vi hình thái nh
tính (hình 4). Theo dõi sau phu thut 1 tháng,
hng hào, Hb st huyết thanh ci thin
dù không b sung thêm st ung (Bng 1).
Hình 1: CT scan bng có cn quang ghi nhn túi tha Meckel đoạn cui hi tràng
Hình 2: Hình nh túi tha Meckel đoạn cui hi tràng (qua phu thut ni soi bng)
HI NGH KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN CA H THNG BNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH - 2024
264
Hình 3: Túi tha Meckel đưc cắt và đưa ra ngoài
Hình 4: Gii phu bnh: Túi tha lót bi niêm mc d dày, b mt là biu mô tr chế nhy
đều nhau, bên dưi là các tuyến thân v đưc lót bi các tế bào chính và tế bào vin vi
nh thái lành tính.
IV. BÀN LUN
ng noãn hoàng ni túi noãn hoàng
ng tiêu hóa trong suốt giai đoạn đầu phôi
thai và tng đóng vào tuần th 7 phôi thai.
Khi ống noãn hoàng thoái hóa không đúng
cách s nh thành mt s bất thường bm
sinh như túi thừa Meckel, tn ti ng noãn
hoàng, ng xoang,... Trong nhng bất tng
bm sinh trên, túi thừa Meckel tng gp
nht chiếm t l 2% dân s. Theo quy tc
s 2, túi tha Meckel v trí cách góc hi
manh tràng 2 feet (60cm), tng dài 2
inches (5cm), đưng kính 2cm t l nam
nhiều n nữ 2 ln. Khong 2% bnh nhân b
biến chng trong sut cuộc đời, tng là
trước 2 tui.
Túi thừa Meckel tng cha 2 loi mô:
niêm mc rut t nhiên niêm mc lc ch.
Trong s c trưng hp triu chng, mô
d dày lc ch thường gp nht (4,6 - 71%),
tiếp theo là ty lc ch (0 - 12%) [1][2].
S hin din ca lc ch liên quan đến
biu hin triu chng ca túi thừa đặc bit là
xut huyết tiêu hóa. các trưng hp không
TP CHÍ Y HC VIT NAM TP 542 - THÁNG 9 - S CHUYÊN ĐỀ - 2024
265
triu chng, thnh thong th gp mô lc
ch tuy nhiên t l thấp hơn nhiều vi mô d
dày lc ch 0 - 18,2%, mô ty lc ch 0 - 5%
[1]. bnh nhân này, kết qu gii phu bnh
ghi nhn túi thừa đưc lót bi niêm mc d
dày phù hp vi y văn.
Mc dù túi tha Meckel thường không có
biu hin m sàng, ch 4 - 6% biu hin
xut huyết tiêu hóa hoc các triu chng cp
tính bụng liên quan đến tc rut, viêm túi
tha Meckel hoc thng. Túi tha Meckel
th xut hin triu chng bt la tui
nào, nhưng phn ln báo cáo cho thy
tng xut hin tr em 25% - 50%
bnh nhân triu chng xut hiện trưc 10
tui. Triu chng ca túi tha Meckel’s ở tr
em tng gp nht là tc rut (46,7%), xut
huyết tiêu hóa (25,3%) viêm túi tha
(19,5%) [1].
Tc rut
Túi thừa Meckel’s th gây ra tc rut
bng nhiều cách, trong đó lồng rut là biu
hin chính tr em [3]. Lng hi - hi tràng
hi - kết tràng th xảy ra, i túi tha
đóng vai t là điểm khi đầu. Ngoài ra
ngưi ta cho rng mật độ si thn kinh cao
trong thành túi tha Meckel th làm tăng
nhu động cc b gây ra s khi phát lng
rut [4]. Nguyên nhân gây tc rut ph biến
th hai (20%) là xon quanh dải Meckel, đây
là di mc treo túi tha đưc cho là tàn dư
của động mch vành chéo. Các loi tc
nghn khác th là do xon, tht nút, nght
thoát v rut trong thông qua các l được
nh thành bi di Meckel hoc mc treo bt
tng gn vào túi tha. Mt loi thoát v c
th hiếm gp thoát v Littre, thoát v bên
trong ch cha túi tha Meckel [5].
Xut huyết tu hóa
Xut huyết tiêu hoá do túi tha Meckel
do s hin din ca d dày lc ch gây
tiết acid làm loét ruột non. Đặc điểm xut
huyết tng là tiêu máu đ bm không kèm
đau bụng, triu chng xy ra nhanh, nhiu và
bnh nhân th b thiếu u cp tính nng.
Xut huyết tiêu hóa bnh nhân túi tha
Meckel cũng th là biu hin ca lng
rut, hoc s kết hp gia mô d dày lc ch
lng rut, trong nhng trường hp chy
máu s kèm theo đau bng. Thiếu máu thiếu
st kéo dài do mt máu r r t túi tha
Meckel’s tng ít gặp n với vài ca đưc
báo cáo ngưi ln và tr em [3][6][7].
Viêm túi tha
Túi tha th b viêm do vi khun phát
trin quá mc trong lòng khi b tc nghn,
dẫn đến viêm phúc mc do viêm túi tha
hoc không thng kèm theo. Vm phúc
mc chiếm khong 20% trong tt c các
trường hp túi tha triu chng biu
hin bng đau bụng, bun nôn/nôn st,
ging chẩn đoán viêm rut tha. Viêm túi
tha có th dẫn đến thủng, đe da tính mng.
Cui cùng, mt s báo cáo trưng hp ca mô
t rng viêm túi tha th biu hiện dưi
dng viêm hi tràng mãn tính và b chẩn đoán
nhm bnh Crohn ruột non đơn độc [6].
Túi tha Meckel n đưc nghi ng chn
đoán tr em khi lâm ng biu hin: xut
huyết tu hóa dưi không kèm đau bng;
xut huyết tiêu hoá nhưng nội soi d dày
đại tràng âm tính; bnh nhân biu hin triu
chng ging viêm rut tha dù đã cắt b rut
tha; lng rut tái phát. Túi tha Meckel
th đưc chẩn đoán da vào siêu âm, X-
quang, chp mch u, CT scan bng có cn