259
Biếnsốnghiêncứu
Ngườibệnhmắcbệnhmáuáctính(n=390)
Không Thỉnh
thoảng Thường
xảyra Lúcnào
cũngcó
150
(38,5%)
194
(49,7%)
32
(8,20%)
14
(3,60%)
Tôikhôngthấyhăngháiđểlàmbấtcứchuyệngì
195
(50,0%)
164
(42,1%)
15
(3,90%)
16
(4,10%)
Tôithấymìnhlàngườikémgiátrị
271
(69,5%) 98
(25,1%)
10
(2,6) 11
(2,80%)
Tôithấycuộcsốngcủamìnhkhôngcóýnghĩa
271
(69,5%) 85
(21,8%)
16
(4,10%)
18
(4,60%)
Gầnmộtnửađốitượngnghiêncứu(49,7%)thỉnhthoảng
thấy“mìnhxuốngtinhthầnvàbuồnrầu”,tỷlệthường
xuyênlà8,2%,vàcótới3,6%đốitượngluônluôngặp
vấnđềnày.Nhiềungườibệnhtrongnghiêncứucũng
thỉnhthoảng“khôngthấyhăngháiđểlàmbấtcứchuyện
gì”(chiếm42,1%),và“khôngthấycómộtcảmgiáclạc
quannàocả”(chiếm36,2%).Đasốngườibệnhkhông
trảiquacáccảmgiác“thấytươnglaimìnhchẳngcógì
đểmongchờcả”(62,6%).“thấymìnhlàngườikémgiá
trị”(69,5%),và“thấycuộcsốngcủamìnhkhôngcóý
nghĩa”(69,5%).
Biềuđồ1.Mứcđộrốiloạnsứckhỏetâmthầncủa
ngườibệnhmắcbệnhmáuáctính
Tỷlệđốitượngnghiêncứucóloâu,trầmcảmvàstress
trongnghiêncứulầnlượtlà46,2%,38,5%và22,8%.
4.BÀNLUẬN
Rốiloạntâmlý(mentaldisorder),cònđượcgọilàrối
loạntinhthầnhoặcbệnhtâmthần,làcáctìnhtrạngtâm
lýkhôngbìnhthườngảnhhưởngđếntưduy,cảmxúc,
hànhvivàchấtlượngcuộcsốngcủamộtngười.Những
rốiloạnnàycóthểxuấthiệnởmọilứatuổivàcóthểảnh
hưởngđếnmọikhíacạnhcủacuộcsống,từquanhệcá
nhân,côngviệc,họctậpchođếnsứckhỏevềmặttâm
thầnvàthểchất.TheoTổchứcYtếthếgiới,rốiloạnlo
âu,trầmcảm,stressđượcđặctrưngbởisựrốiloạnđáng
kểvềmặtlâmsàngtrongnhậnthức,điềuchỉnhcảmxúc
hoặchànhvicủamộtcánhân.Nóthườngliênquanđến
đaukhổhoặcsuyyếutrongcáclĩnhvựchoạtđộngquan
trọng.Cónhiềuloạirốiloạntâmlýkhácnhaunhưlo
âu,trầmcảm,stress…[4].
Stresscóthểđượcđịnhnghĩalàtrạngtháilolắnghoặc
stress về tinh thần do một tình huống khó khăn gây
ra[5].Tỷlệngườibệnhtrongnghiêncứucóstresslà
22,8%.Khoảng1/4ngườibệnhcảmthấybịstress,phản
ánhmứcđộlolắngvàcăngthẳngphổbiếntrongnhóm
nghiêncứu.Đâylàtỷlệđánglưuý,chothấysựcầnthiết
củaviệcchúýđếnyếutốtâmlýtrongquảnlýbệnhmáu
áctính.Mộttỷlệđángkểngườibệnhcảmthấystress
ởmứcđộnhẹ.Mứcđộnàycóthểdocácyếutốcăng
thẳngtạmthờihoặcnhẹnhàngliênquanđếntìnhtrạng
bệnhhoặcđiềutrị.Mộtphầnnhỏngườibệnhtrảiqua
stressởmứcđộvừaphải.Điềunàycóthểảnhhưởng
đếnkhảnăngđốiphóvớibệnhtậtvàyêucầusựhỗtrợ
tâmlýthêm.Mộttỷlệnhỏngườibệnhtrảiquastress
nặng,cóthểlàmgiảmchấtlượngcuộcsốngvàcầncan
thiệptâmlýhoặchỗtrợđiềutrịđặcbiệt.Điềunàycho
thấyrằngtrongsốngườibệnh,mặcdùtỷlệthấp,nhưng
vẫncónhữngtrườnghợpgặpkhókhănnghiêmtrọng
vềmặttâmlý.
Kếtquảnghiêncứuvềtìnhtrạngtâmlýcủađốitượng
mắcbệnhmáuáctínhchothấy,đasốngườibệnhgặp
khókhăntrongviệcthưgiãn,chothấytìnhtrạngcăng
thẳngvàloâuphổbiếntrongnhómnày.Bệnhmáuác
tínhthườngđikèmvớicăngthẳngdophảiđốimặtvới
bệnhtậtnghiêmtrọngvàcácphươngphápđiềutrị.Một
tỷlệđángkểngườibệnhcũnggặpkhókhăntrongviệc
cảmthấythoảimái,phảnánhsựbấtanvàlolắngliên
quanđếntìnhtrạngbệnhlý.
TổchứcYtếthếgiớiđịnhnghĩarốiloạnloâuđặctrưng
bởisựsợhãivàlolắngquámứcvàcácrốiloạnhành
viliênquan.Cáctriệuchứngđủnghiêmtrọngđểdẫn
đếnđaukhổđángkểhoặcsuygiảmđángkểhoạtđộng
[4].Kếtquảnghiêncứuchothấy,tỷlệngườibệnhtrong
nghiêncứucórốiloạnloâulà46,2%.Kếtquảnàycao
hơnsovớimộtsốbáocáotrướcđó[6-8].Nghiêncứu
đánhgiáhệthốngvàphântíchtổnghợptrên2138ngời
bệnhulymphochothấyngườibệnhungthưhạchHod-
gkinvàkhôngHodgkindễbịloâu.Tỷlệcóloâuđược
tínhtoánlà19%(KTC95%[12%,25%])[9].
Trầmcảm(rốiloạntrầmcảm)làmộtrốiloạntâmlý
phổbiến.Nóliênquanđếntâmtrạngchánnảnhoặc
mấtniềmvuihoặchứngthúvớicáchoạtđộngtrong
thờigiandài[10].Tỷlệngườibệnhtrongnghiêncứu
córốiloạntrầmcảmlà38,5%.Kếtquảnàytươngtự
nghiêncứucủaHosaka,AokivàIchikawa(1994).Các
N.T. Huyen et al / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 255-260
