Thuốc trị viêm đau trong cơn gút cấp

Thuốc trị viêm đau trong cơn gút cấp

Hình ảnh ngón chân cái bị sưng ở bệnh nhân gút.

Bệnh gút được phát hiện và mô tả ngay từ thời cổ Hy Lạp. Trước đây nó

được biết đến là bệnh của các vua (Disease of kings). Ngày nay đời sống được

nâng cao, việc lạm dụng trong ăn uống khá phổ biến nên bệnh gút không còn là

chứng bệnh chỉ dành cho vua chúa hay các bậc quý tộc, quyền quý cao sang, mà

bất cứ người nào cũng có thể mắc phải nếu như không biết kiềm chế và thiết lập

cho mình một chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý.

Tuy nhiên bệnh gút phát sinh không hoàn toàn do chế độ ăn uống mà là sự

kết hợp giữa rối loạn chuyển hóa purine và gen. Mới đây trên tạp chí Nature

Genetic, Anh quốc đã công bố một tổ chức có tên MRC Hunman Genetics Unit ở

thành phố Edinburgh do GS. Alan Wright chịu trách nhiệm hướng dẫn thực hiện

công trình nghiên cứu này, họ đã phát hiện ra một gen có ký hiệu SLC2A trên

12.000 người cùng một mẫu thử nghiệm. Gen này có khả năng làm khó đào thải

acid uric ra khỏi máu tại thận mà sinh ra bệnh gút. Nhưng dù sao thì chế độ ăn

uống lạm dụng rượu, bia, thịt kết hợp sinh hoạt không điều độ... cũng góp phần

quan trọng làm phát sinh bệnh gút.

Sử dụng thuốc colchicin

Đây là loại thuốc có tác dụng tạo ra chất ngăn cản sự vận chuyển các vật

liệu bị thực bào đi đến các thể tiểu bào, ức chế sự thực bào của bạch cầu trung tính

với tinh thể urat, do đó làm ngừng sự tạo thành acid lactic, giữ cho môi trường

bình thường. Thuốc được sử dụng trong điều trị cơn gút cấp là chủ yếu hoặc phối

hợp với allopurinol để dự phòng khởi phát đợt cấp của bệnh gút. Thuốc colchicin

không làm đào thải acid uric, không tác dụng lên nồng độ, độ hòa tan và khả năng

gắn vào protein huyết thanh của acid uric, nghĩa là không làm giảm được lượng

acid tự do cao trong cơ thể, một nguyên nhân chính gây tủa urat. Thực chất thuốc

colchicin không làm khỏi bệnh gút, mà chỉ dừng lại ở mức làm giảm viêm đau

trong cơn gút cấp.

Trước khi làm giảm viêm, đau, colchicin có thể gây nôn, tiêu chảy. Khi

thấy xuất hiện các tác dụng phụ này đồng thời cũng chứng tỏ rằng thuốc đã bắt

đầu có hiệu lực, mặt khác cũng báo động cần điều chỉnh về mức vừa đủ. Cụ thể là

thuốc sử dụng với liều giảm dần, dùng cho cơn cấp của bệnh gút: ngày thứ nhất

uống 3 viên colchicin, ngày thứ 2 và thứ 3 mỗi ngày chỉ uống 2 viên vào lúc ăn

sáng và tối. Ngày thứ 4 và những ngày kế tiếp uống vào bữa ăn tối 1 viên. Dự

phòng cơn đau bữa ăn tối uống 1 viên. Ngoài ra, colchicin còn được sử dụng cho

bệnh Behcet và những cơn đau cấp của các bệnh do vi tinh thể, tối uống trong bữa

ăn 1 viên.

Ngoài việc chỉ định trong các trường hợp phòng và điều trị cơn đau gút cấp,

thuốc còn được sử dụng uống trị cơn cấp khác do vi tinh thể như vôi hóa sụn khớp

và thấp khớp do hydroxyapatit, bệnh Behcet.

Chống chỉ định trong các bệnh nhân có kèm suy gan hay suy thận

nặng.

Tác dụng phụ của thuốc bao gồm: rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, buồn nôn,

nôn. Đôi khi bị dị ứng da như nổi mề đay, phát ban dạng sởi, suy giảm tủy xương,

viêm thần kinh ngoại biên, rụng tóc, nhưng hiếm gặp khi thuốc được sử dụng đúng

liều. Rất hiếm gặp các rối loạn huyết học, vô tinh trùng. Các trường hợp này nếu

xảy ra sẽ phục hồi sau khi ngừng thuốc.

Cần thận trọng trong các điều trị dài hạn và phải theo dõi đều đặn công thức

máu. Đối với người bệnh có suy gan, thận phải báo cho bác sĩ biết để quyết định

có sử dụng được nữa hay không. Phụ nữ có thai hay đang cho con bú cũng phải

lưu ý, nếu do yêu cầu bệnh lý cũng có thể tiếp tục điều trị cho đến cuối thai kỳ.

Thuốc có thể xảy ra tương tác với một số thuốc, nên cần báo với bác sĩ là

đang uống thuốc gì, xem có cần dừng loại nào không.

Sử dụng thuốc kháng viêm không steroid

Để giải quyết được yêu cầu làm giảm đau, người ta sử dụng thuốc NSAID

trong 5 – 7 ngày liền khi người bệnh bị viêm đau mà chưa sử dụng colchicin hoặc

dùng phối hợp với loại thuốc dự phòng. Các NSAID thế hệ cũ ức chế COX-1,

COX-2, còn thế hệ mới lại ức chế chọn lọc COX-2 và đều đạt hiệu quả như nhau.

Tuy nhiên cũng tùy theo người bệnh mà chọn lựa sử dụng. Không sử dụng loại thế

hệ cũ cho người bị đau dạ dày, song cũng không dùng loại thế hệ mới cho người

mắc bệnh về tim mạch.

Sử dụng thuốc corticoid

Thuốc này chỉ sử dụng cho những người bị gút đa khớp mà khó điều trị

bằng các phương pháp khác. Điều trị bằng tiêm hay cho uống corticoid. Nếu bệnh

nặng có thể tiêm trực tiếp corticoid vào khớp. Tuy nhiên cũng chỉ tiêm trực tiếp

vào khớp đau khi đã nắm chắc chắn không bị nhiễm khuẩn khớp hay tại vùng da

tiêm không bị nhiễm khuẩn. Nếu không thực hiện nghiêm vấn đề này thì nguy cơ

bị nhiễm khuẩn tại khớp, thậm chí còn có thể lan tỏa rộng ra hay nhiễm khuẩn

toàn thân (nhiễm khuẩn huyết). Do vậy việc chỉ định tiêm trực tiếp vào khớp cần

phải do thầy thuốc chuyên khoa chỉ định và các kỹ thuật viên có kinh nghiệm thực

hiện. Bởi vì nếu không thạo giải phẫu, rất dễ tiêm không đúng vị trí sẽ dẫn tới

chệch vào cơ, xương, mạch máu, dây thần kinh quanh khớp gây nên teo cơ, xốp

xương, làm mất chức năng vận động khớp (nghĩa là khớp không vận động được).

Cần giữ các khoảng cách giữa các lần tiêm vào khớp, nếu không làm đúng như

vậy thì corticoid sẽ giữ nước và muối gây rối loạn chức năng thận. Nhưng cũng

chỉ tiêm hay uống với liều tối thiểu có hiệu lực không quá 10 ngày.