THUYEÂN TAÉC PHOÅI (PULMONARY EMBOLISM ; VENOUS THROMBOEMBOLISM; ACUTE PULMONARY THROMBOEMBOLISM

Hoa Kyø : 500000- 600000/ naêm 150000- 200000/ naêm

Taàn suaát töû vong : 1/1000 daân- Taêng gaáp 2 moãi 10 tuoåi

1

PGS- TS PHAÏM NGUYEÃN VINH VIEÄN TIM TP. HCM

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

SINH LYÙ BEÄNH

(cid:190) Virchow (1856): - Toån thöông khu truù thaønh maïch

- Tình traïng taêng ñoâng - ÖÙ treäï tuaàn hoaøn

(cid:190) Tình traïng taêng ñoâng (td: ↓ Protein S, ↓ Protein C,

↓ Anti Thrombin III)

(cid:190) Caùc tình traïng maéc phaûi coù theå laøm naëng huyeát

khoái TM

(cid:190) Haäu quaû sinh lyù beänh cuûa thuyeân taéc phoåi

2

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CAÙC TÌNH TRAÏNG TAÊNG ÑOÂNG PHOÁI HÔÏP VÔÙI HUYEÁT KHOÁI TÓNH MAÏCH

Tình traïng taêng ñoâng

Nghieân cöùu

Nhaän xeùt

Bieán chuûng di theå yeáu toá V

Zoller

Khaùng vôùi Protein C hoaït hoùa

Allaart

Bieán chuûng di theå Protein C

Gladson

Khieám khuyeát Protein S

Bertina Ridker Thay theá Arginine 506 cuûa yeáu toá V baèng Glutamine ; daãn ñeán yeáu toá V khaùng ñöôïc söï baát hoaït cuûa Protein C hoaït hoùa (yeáu toá V Leiden) Boái caûnh phaân töû ña daïng ñoái vôùi söï ñoái khaùng Protein C hoaït hoùa Phoái hôïp vôùi söï khieám khuyeát Protein C Protein S laø ñoàng yeáu toá cuûa Protein C

3

TL: Heart Disease, WB Saunders Co 6th 2001, p.1886

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CAÙC TÌNH TRAÏNG TAÊNG ÑOÂNG PHOÁI HÔÏP VÔÙI HUYEÁT KHOÁI TÓNH MAÏCH

Tình traïng taêng ñoâng

Nghieân cöùu

Nhaän xeùt

Khieám khuyeát Antithrombin III Hirsh

Di truyeàn troäi treân nhieãm saéc theå thöôøng (autosome)

Khieám khuyeát Plasminogen

Hach-Wunderle Chöùc naêng Plasminogen hieän

Khaùng theå khaùng Phospholipid

Hughes

Gia taêng noàng ñoä yeáu toá VIII

Koster

dieän vaãn bình thöôøng Bao goàm khaùng theå anticardiolipin vaø chaát khaùng ñoâng Lupus. Nguy cô huyeát khoái TM taêng gaáp 5 laàn. Nguy cô cao hôn ôû beänh nhaân coù theâm yeáu toá V > 1500 ñôn vò/l

TL: Heart Disease, WB Saunders Co, 6th 2001, p.1886

4

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

TAÀN SUAÁT VEÀ SÖÏ KHIEÁM KHUYEÁT CAÙC PROTEIN ÑOÂNG MAÙU COÅ ÑIEÅN, XAÛY RA ÔÛ BEÄNH NHAÂN COÙ HUYEÁT KHOÁI TÓNH MAÏCH

Baát thöôøng

Gladson

Heijboer

Malm

(N = 141) (%)

(N = 277) (%)

(N = 439) (%)

Protein C Protein S Antithrombin Plasminogen

4 5 3 2

3 2 1 1

2 2 1 0,5

5

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CAÙC TÌNH TRAÏNG MAÉC PHAÛI COÙ THEÅ LAØM NAËNG HUYEÁT KHOÁI TM

+ Phaãu thuaät/Baát ñoäng/Chaán thöông + Beùo phì + Tuoåi cao + Thuoác vieân ngöøa thai/Thai kyø/ Haäu saûn + Ung thö (ñoâi khi laø adenocarcinoma tieàm aån)

vaø hoùa trò ung thö

+ TBMMN/Toån thöông tuûy soáng + Catheùter trung taâm ñaët laâu

6

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

SINH LYÙ BEÄNH CUÛA ROÁI LOAÏN CHÖÙC NAÊNG THAÁT PHAÛI/THUYEÂN TAÉC PHOÅI

Thuyeân taéc phoåi

Ngheõn cô hoïc

Yeáu toá thaàn kinh theå dòch

↑ aùp löïc ÑMP

↑ söùc caêng thaønh maïch

↑ haäu taûi TP

↑ nhu caàu O2 TP

Daõn/roái loaïn chöùc naêng TP

Thieáu maùu cuïc boä TP

↓ cung caáp O2 TP

↓ Cung löôïng TP

vaùch lieân thaát phoàng veà TT

↓ tieàn taûi TT

↓ töôùi maùu ÑMV

↓ töôùi maùu heä thoáng

↓ Cung löôïng TT

TL :Heart Disease, WB Saunders Co 5th, 1997

7

↓ töôùi maùu heä thoáng

ÑMP : Ñoäng maïch phoåi TP : Thaát phaûi

TT : Thaát traùi

Haï HA

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG Taàn suaát trieäu chöùng cô naêng vaø thöïc theå cuûa 327 beänh nhaân TTP

TC/TT

Taàn suaát (%)

Taàn suaát (%) 88

- Hoâ haáp > 16 laàn/phuùt

92

74 14

TC/CN - Ñau ngöïc Kieåu maøng phoåi Khoâng kieåu maøng phoåi - Khoù thôû - Lo sôï - Ho - Khaùi huyeát - Moà hoâi - Ngaát

84 59 53 30 27 13

8

- Ran - T2 ↑ (P2) - Maïch > 100/ph - Soát > 37o8 C - Vieâm tónh maïch - Tieáng ngöïa phi - Phuø - AÂm thoåi - Tím taùi

58 53 44 43 32 34 24 23 19

•TL: Am J Med 62: 355-360, 1977

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

TC/TT

Taàn suaát (%)

BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG Taàn suaát trieäu chöùng cuûa 117 beänh nhaân TTP tröoùc ñoù khoâng coù beänh tim phoåi Taàn suaát % 73 66

- Thôû nhanh (>20 laàn/phuùt) 70 51 - Ran

TC/CN - Khoù thôû - Ñau ngöïc kieåu maøng phoåi - Ho - Phuø caúng chaân - Ñau caúng chaân - Khaùi huyeát

37 28 26 13 30 24 23 11

10 9 4

- Hoài hoäp - Thôû rít - Ñau gioáng côn ñau thaét ngöïc

- Tim nhanh (>100/ph) - T4 - T2 ↑ (P2) - Bieåu hieän laâm saøng cuûa huyeát khoái TM saâu - Toaùt moà hoâi - Soát > 38o5 C - Daáu Homans - Daáu naâng thaát phaûi - T3 - Tieáng coï maïng phoåi

9

- Tím taùi 11 7 4 4 3 3 1

TL: Chest 100: 598, 1991

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

TRIEÄU CHÖÙNG CÔ NAÊNG VAØ THÖÏC THEÅ ÔÛ 2454 BEÄNH NHAÂN THUYEÂN TAÉC PHOÅI TRONG N/C ICOPER (INTERNATIONAL COOPERATIVE PULMONARY EMBOLISM REGISTRY)

Trieäu chöùng Khoù thôû Thôû nhanh > 20/ph Tim nhanh > 100/ph Ñau ngöïc Ho Ngaát Khaùi huyeát

% 82 60 40 49 20 14 7

10

TL: Lancet 353 : 1386,1999

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG Saùu hoäi chöùng cuûa Thuyeân taéc phoåi caáp (1)

Hoäi chöùng

Bieåu hieän

Ñieàu trò

•OÀ aït

Roái loaïn chöùc naêng TP coù

Khoù thôû, ngaát, tím, haï HA keùo daøi ; ngheõn > 50% ÑM phoåi

Heparin vaø thuoác tan cuïc maùu hoaëc can thieäp cô hoïc - nt-

coù

•Vöøa ñeán nhieàu HA bình thöôøng ; > 30% toån thöông ôû xaï kyù phoåi

•Ít ñeán vöøa

HA bình thöôøng

Heparin

khoâng

hieám

Heparin vaø khaùng vieâm khoâng Steroid

•Nhoài maùu phoåi Ñau ngöïc kieåu maøng phoåi; khaùi huyeát ; tieáng coï maøng phoåi ; hình aûnh ñaëc phoåi ; thuyeân taéc ngoaïi vi

11

TL: Atlas of Heart Disease ; Current Medicine 1995. Vol III, p 7.1- 7.112

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG Saùu hoäi chöùng cuûa Thuyeân taéc phoåi caáp (2)

Hoäi chöùng

Bieåu hieän

Ñieàu trò

Roái loaïn chöùc naêng TP

hieám

thay ñoåi

•Thuyeân taéc ngöôïc doøng

Thuyeân taéc heä thoáng ñoät ngoät (TD : TBMMN)

hieám

naâng ñôõ

Thöôøng gaëp nhaát : khí, môõ, maûnh böôùu, nöôùc oái

•Thuyeân taéc khoâng do huyeát khoái

TL: Atlas of Heart Disease ; Current Medicine 1995. Vol III, p 7.1- 7.12

12

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN

(cid:88) Laâm saøng: khoâng ñaëc hieäu

(cid:88) CLS: - ECG

- Sieâu aâm maïch maùu, sieâu aâm tim - Xaï kyù phoåi - Ñònh löôïng D- dimer trong huyeát töông - CT xoaén oác - aûnh coäng höôûng töø - chuïp mach maùu phoåi (tieâu chuaån vaøng)

13

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN Tieâu sôïi huyeát noäi sinh vaø söï phoùng thích D-dimer

Hoïat hoùa

(chaát thoaùi bieán cuûa Fibrinogen)

(Tieâu sôïi huyeát)

14

(noái cheùo chaát thoaùi bieán cuûa Fibrinogen coù chöùa D-dimer)

TL: N. Engl J Med 1998; 339: 93-104

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN BIEÅU HIEÄN ÑTÑ CUÛA THUYEÂN TAÉC PHOÅI

+ Bloác nhaùnh phaûi hoaøn toaøn hay khoâng hoaøn

toaøn

+ S ôû DI vaø aVL > 1,5 mm + Vuøng chuyeån tieáp leäch veà V5 + Qs ôû DIII vaø aVF, nhöng khoâng coù ôû DII + Truïc QRS > 90o hoaëc truïc khoâng xaùc ñònh + Ñieän theá thaáp ôû chuyeån ñaïo chi + Soùng T ñaûo ôû DIII vaø aVF hoaëc ôû V1-V4

15

TL: Am J Cardiol 73: 298,1994

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN Bieåu hieän treân Xquang ngöïc cuûa Thuyeân taéc phoåi

Taàn suaát % 15 - 30

Daáu hieäu •Bình thöôøng •Baát thöôøng

25 – 26

- Cô hoaønh nhoâ cao moät beân - Boùng môø

Nhoài maùu Xuaát huyeát

- Traøn dòch maøng phoåi - Daõn ÑMP - Xeïp phoåi - Giaûm töôùi maùu phoåi khu truù

10 50 40 – 50 15 – 20 20 15 – 50

16

•TL: Mayo Clinic Practice of Cardiology Mosby 1996, p. 1837- 1851

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN : SIEÂU AÂM TÓNH MAÏCH VAØ ÑO KHÍ MAÙU ÑOÄNG MAÏCH

+ Sieâu aâm TM : tìm huyeát khoái TM saâu (50%)

(TM khoâng ñeø beïp ñöôïc)

+ Khí maùu ÑM : khoâng giuùp chaån ñoaùn

17

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN DAÁU HIEÄU SIEÂU AÂM CUÛA THUYEÂN TAÉC PHOÅI

+ Thaáy tröïc tieáp cuïc maùu ñoâng (hieám) + Daõn thaát phaûi* + Giaûm ñoäng thaát phaûi (ngoaïi tröø moûm tim) + Vaän ñoäng baát thöôøng vaùch lieân thaát + Hôû van 3 laù + Daõn ÑMP + Maát daáu hieäu xeïp TMC vaøo kyø hít vaøo

* Daõn TP : ñöôøng kính TP cuoái taâm tröông > 30 mm hoaëc tyû leä ñöôøng

18

kính TP/TT > 1 ôû maët caét 4 buoàng

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHAÅN ÑOAÙN : CT XOAÉN OÁC VAØ AÛNH HÖÔÛNG COÄNG TÖØ Ñoä nhaïy caûm vaø ñoä ñaëc hieäu caû 2 : töông ñöông

Nghieân cöùu(tham khaûo) Soá beänh nhaân Ñoä nhaäy caûm Ñoä ñaëc hieäu

Helical CT (CT xoaén oác) •Goodman (66)

20

72 124 28 42 45

80* 63+ 90 97 73 100 95

92* 89+ 86 98 97 96 97

•Remy-Jardin (67) •Van Rossum (70) •Sostman (64) •Remy-Jardin (68) •Van Rossum (71) Electron-beam CT •Teigen (75) •Teigen (69)

60 25

65 95

97 80

19

•TL: Textbook of Cardiovascular Medicine Lippincott Raven 1998, p.735

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

QUI TRÌNH CHAÅN ÑOAÙN THUYEÂN TAÉC PHOÅI TAÏI BRIGHAM AND WOMEN’S HOSPITAL

Xquang ngöïc/traéc nghieäm nhanh D-Dimer ELISA

- Xaï kyù phoåi

hoaëc

AÂm nghieäm Döông

- CT xoaén oác ngöïc

Ngöng

Khaû naêng maéc beänh cao Trung gian

Bình thöôøng/gaàn bình thöôøng

Sieâu aâm ngöng Ñieàu trò

AÂm nghieäm

Döông nghieäm

20

TL : Heart Disease, WB Saunders Co 6th 2001, p.1896

Chuïp ÑMP Ñieàu trò

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

QUI TRÌNH CHAÅN ÑOAÙN THUYEÂN TAÉC PHOÅI TRONG ÑIEÀU KIEÄN HIEÄN NAY ÔÛ VN

Beänh söû - khaùm thöïc theå - ECG

- Xquang ngöïc

- Sieâu aâm tim + D-dimer ELISA

- Sieâu aâm maïch maùu

Khoâng nghi ngôø coù

(chæ 1/4 TN)

Chuïp ÑMP

21

ngöng Ñieàu trò

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CAÙC BEÄNH CAÀN PHAÂN BIEÄT VÔÙI THUYEÂN TAÉC PHOÅI

Suyeãn

Phuø phoåi

Taêng aùp ÑMP tieân phaùt

+ Vieâm phoåi hoaëc Vieâm pheá quaûn + + Ñôït naëng cuûa beänh phoåi maïn taéc ngheõn + Nhoài maùu cô tim + + Boùc taùch ñoäng maïch chuû + Cheïn tim + Ung thö phoåi + + Gaãy xuông söôøn Traøn khí maøng phoåi + + Vieâm khôùp suïn söôøn + Traïng thaùi lo laéng + Ñau cô xöông ngöïc

22

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

ÑIEÀU TRÒ

+ Ñieàu trò baèng khaùng ñoâng (Heparin, Khaùng

Vit K, Dextran)

+ Thuoác tan cuïc maùu

+ Ñieàu trò phoøng ngöøa baèng maøng loïc ôû TMC

döôùi

23

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

ÑIEÀU TRÒ

Löôïng ñònh nguy cô

TTP nheï hay vöøa ;

Huyeát aùp thaáp vaø/hoaëc giaûm ñoäng thaát phaûi

chöùc naêng TP bình thöôøng

Chæ duøng khaùng ñoâng

Khaùng ñoâng

Can thieäp cô hoïc

Thuoác tan cuïc maùu

Loïc trong TMC döôùi

Gôõ boû cuïc maùu

TTP : thuyeân taéc phoåi

thuyeân taéc

TMC : Tónh maïch chuû

* Catheter

TP : Thaát phaûi

* Phaãu thuaät

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

ÑIEÀU TRÒ BAÈNG KHAÙNG ÑOÂNG Baûng chæ daãn cuûa “Raschke” giuùp söû duïng Heparin theo caân naëng

Söï thay ñoåi •Lieàu Heparin ñaàu tieân •aPTT < 35 giaây (< 1,2 x chöùng)

Lieàu löôïng heparin 80 ñv/kg/bolus, sau ñoù 18 ñv/kg/giôø 80 ñv/kg/bolus sau ñoù taêng lieàu TTM 4ñv/kg/giôø

•aPTT 35 – 45 giaây (1,2 –1,5 x chöùng) 40 ñv/kg/bolus, sau ñoù taêng lieàu

TTM 2 ñv/kg/giôø

•aPTT 46 – 70 giaây (1,5 – 2,3x chöùng) khoâng thay ñoåi •aPTT 71 – 90 giaây (2,3 – 3 x chöùng) •aPTT > 90 giaây (> 3x chöùng)

giaûm TTM 2 ñv/kg/giôø ngöng TTM 1 giôø ; sau giaûm TTM 3 ñv/kg/giôø

25

TL: Ann Intern Med 119: 874,1993

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

HÖÔÙNG DAÃN SÖÛ DUÏNG THUOÁC KHAÙNG ÑOÂNG (1)

•Lieàu bolus Heparin

5000 ñv TM

•Lieàu duy trì ñaàu tieân

32 000ñv TTM/24 giôø hoaëc 17 000 ñv Tdd moãi 12 giôø chænh lieàu sau lieàu ñaàu vaøo giôø thöù 12

•Chænh lieàu heparin moãi 6 giôø theo baûng chæ daãn. Duy trì aPTT ôû möùc ñieàu trò

•Khôûi ñaàu söû duïng Warfarin 10 mg (hoaëc khaùng Vit K khaùc) vaøo giôø 24 vaø 10 mg nöõa vaøo ngaøy keá tieáp

•Thôøi gian truøng laáp giöõa Heparin vaø Warfarin ít nhaát laø 4 ngaøy

26

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

HÖÔÙNG DAÃN SÖÛ DUÏNG THUOÁC KHAÙNG ÑOÂNG (2)

•Thöû thôøi gian Prothrombine (PT) moãi ngaøy, chænh lieàu Warfarin ñeå giöõ INR ôû khoaûng 2-3

•Söû duïng Heparin ít nhaát 5 ngaøy, chæ ngöng khi INR trong möùc ñieàu trò ít nhaát 2 ngaøy lieân tieáp

•Tieáp tuïc söû duïng Warfarin trong 3 thaùng, thöû PT moãi ngaøy tôùi möùc ñieàu trò, sau ñoù 3 laàn trong tuaàn leã ñaàu tieân, 2 laàn moãi tuaàn trong 2 tuaàn keá tieáp ; khi lieàu ñieàu trò ñaõ oån ñònh, thöû moãi 2 tuaàn

27

•Tröôùc ñieàu trò, ño noàng ñoä hemoglobin, tieåu caàu, PT vaø aPTT. Ñeám tieåu caàu moãi ngaøy cho tôùi khi ngöng Heparin •

TL: Circulation 93: 2212-2245, 1996

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

HEPARIN TROÏNG LÖÔÏNG PHAÂN TÖÛ THAÁP (LMWH) TRONG ÑIEÀU TRÒ HUYEÁT KHOÁI TM SAÂU VAØ TTP

• 1998 FDA ñoàng yù :

Beänh lyù Huyeát khoái TM

Khaùng ñoâng - Enoxaparin 1mg/kg/12h/

saâu khoâng keøm TTP

ít nhaát 5 ngaøy

- Warfarin töø ngaøy 1

(INR: 2-3)

Huyeát khoái TM saâu

keøm TTP

- Cuøng lieàu löôïng Enoxaprin hoaëc Enoxaparin 1,5mg/kg/12h

28

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

ÑIEÀU TRÒ KHAÙNG ÑOÂNG BAÈNG DEXTRAN

+ Dextran : ngaên chaën keát dính HC, tieåu caàu vaø

keát cuïm baïch caàu

+ Chæ ñònh : ôû beänh nhaân coù nguy cô xuaát huyeát

giaûm tieåu caàu do Heparin

+ Lieàu traéc nghieäm : 20ml Dextran 40 TTM

+ Lieàu duy trì : Dextran 40, 20ml/giôø/ 5 ngaøy

+ Uoáng keøm khaùng Vit K

29

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

ÑIEÀU TRÒ KHAÙNG ÑOÂNG BAÈNG THUOÁC KHAÙNG VIT K

+ Ngaên chaën hoaït hoùa yeáu toá II, VII, IX, X

+ Taùc duïng taêng ñoâng vaøo 3-5 ngaøy ñaàu ñieàu

trò/ beänh nhaân ñang trong tình traïng taïo huyeát khoái (Protein C vaø S ↓)

⇒ Duøng khaùng Vit K ngay ngaøy ñaàu Heparin

hoaëc Dextran

30

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHÆ ÑÒNH ÑAËT MAØNG LOÏC ÔÛ TMC DÖÔÙI

1. Beänh nhaân Thuyeân taéc phoåi, nhöng choáng chæ ñònh duøng thuoác khaùng ñoâng.

a. Ñang xuaát huyeát (TD : XHTH) b. E ngaïi xuaát huyeát naëng (TD : sau giaûi phaãu soï) c. Ñang bò bieán chöùng cuûa thuoác khaùng ñoâng (TD : giaûm tieàu caàu do

Heparin)

d. Döï truø hoùa trò lieäu tích cöïc ung thö (coù khaû naêng giaûm baïch caàu vaø

tieåu caàu)

2. Thaát baïi cuûa khaùng ñoâng duø ñaõ ñieàu trò ñuû (TD : Thuyeân taéc phoåi taùi phaùt) 3. Phoøng ngöøa cho beänh nhaân nguy cô cao

a. Huyeát khoái TM tieán trieån hoaëc lan roäng b. Phoái hôïp vôùi gôõ boû cuïc maùu ñoâng thuyeân taéc baèng catheter hay baèng

phaãu thuaät

c. Taêng aùp ÑMP naëng hay taâm pheá

31

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

MAØNG LOÏC KIEÅU TOÅ CHIM CUÛA BIRD (BIRD/S NEST FILTER)

TL : Goldhaber SZ, Atlas of Heart Disease Philadelphia, Current Medicine 1995, Vol III, p. 12.1 - 12.14 32

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHÆ ÑÒNH THUOÁC TAN CUÏC MAÙU TRONG ÑIEÀU TRÒ THUYEÂN TAÉC PHOÅI

+

Haï HA do Thuyeân taéc phoåi

+

Giaûm oxy maùu naëng

+

Khieám khuyeát töôùi maùu > 1 thuøy phoåi

+

Roái loaïn chöùc naêng thaát phaûi do Thuyeân taéc phoåi

+

Huyeát khoái TM saâu lan roäng

TL: Textbook of Cardiovascular Medicine Lippincott- Raven 1998, p.727-744

33

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

LIEÀU LÖÔÏNG THUOÁC TAN CUÏC MAÙU SÖÛ DUÏNG TRONG ÑIEÀU TRÒ THUYEÂN TAÉC PHOÅI CAÁP

•Streptokinase

- Lieàu taán coâng 250.000 ñv/TTM 30 phuùt ; sau ñoù

100.000 ñv/giôø/24 giôø*

•Urokinase

- 2000 ñv/lb TM (lieàu taán coâng trong 10 phuùt).

Sau ñoù 2000 ñ/lb/giôø töø 12-24 giôø

•tPA (Alteplase – Actilyse ®)

- 100 mg TM/2giôø

TL: Textbook of Cardiovascular Medicine Lippincott- Raven 1998, p.727-744

34

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

CHOÁNG CHÆ ÑÒNH SÖÛ DUÏNG THUOÁC TAN CUÏC MAÙU TRONG ÑIEÀU TRÒ THUYEÂN TAÉC PHOÅI CAÁP

•Tuyeät ñoái

• Böôùu naõo hoaëc Ñoät quî xuaát huyeát • Môùi bò chaán thöông ñaàu hay phaãu thuaät ñaàu • Xuaát huyeát noäi ñang bò hay môùi bò

•Töông ñoái

• Giaûm tieåu caàu hay beänh veà ñoâng maùu • THA naëng khoâng kieåm soaùt ñöôïc • Ñang hoài söùc tim phoåi • Phaãu thuaät hoaëc sinh thieát trong voøng 10 ngaøy tröôùc

35

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

PHOØNG NGÖØA HUYEÁT KHOÁI TM SAÂU VAØ THUYEÂN TAÉC PHOÅI (1)

Tröôøng hôïp

Caùch phoøng ngöøa

Phaãu thuaät toång quaùt

Heparin khoâng phaân ñoaïn, 5000 ñv x 2-3 laàn/ngaøy Enoxaparin, 40mg/ngaøy/Tdd Dalteparin, 2500 hoaëc 5000 ñv/ngaøy/Tdd Nadroparin, 3100 ñv/ng/Tdd; coù hay khoâng keøm vôù eùp

Thay hoaøn toaøn khôùp haùng

Warfarin (giöõø INR 2,5) EÙp baèng khí töøng luùc Enoxaparin, 30 mg x 2/ngaøy/Tdd Danaparoid 750 v x 2/ngaøy/Tdd

36

TL: N. Engl. J Med 1998; 339: 93-104

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

PHOØNG NGÖØA HUYEÁT KHOÁI TM SAÂU VAØ THUYEÂN TAÉC PHOÅI (2)

Tröôøng hôïp

Caùch phoøng ngöøa

Thay hoaøn toaøn khôùp goái

Enoxaparin, 30 mg x 2/ngaøy/Tdd Ardeparin, 50 mg x 2/ngaøy/Tdd

Phaãu thuaät thaàn kinh

Chaán thöông (ngoaøi soï)

Vôù eùp vaø eùp baèng khí töøng luùc ; keøm hay khoâng keøm Heparin khoâng phaân ñoaïn 5000 ñv x 2/ngaøy Enoxaparin 30 mg x 2/ngaøy/Tdd

Phaãu thuaät loàng ngöïc

Vôù eùp, eùp baèng khí töøng luùc vaø Heparin khoâng phaân ñoaïn 5000 ñv x 3/ngaøy

TL: N. Engl. J Med 1998; 339: 93-104

37

THUYEÂN TAÉC PHOÅI

PHOØNG NGÖØA HUYEÁT KHOÁI TM SAÂU VAØ THUYEÂN TAÉC PHOÅI (3)

Caùch phoøng ngöøa

Tröôøng hôïp Phaãu thuaät baéc caàu ÑMV

khoâng bieán chöùng

Vôù eùp, keøm hay khoâng keøm Heparin khoâng phaân ñoaïn 5000 ñv x 2-3/ngaøy

Beänh noäi khoa toång quaùt

caàn nhaäp vieän

Vôù eùp, eùp baèng khí töøng luùc hoaëc Heparin khoâng phaân ñoaïn 5000 ñv x 2-3/ngaøy

Beänh nhaân naèm trong saên soùc Vôù eùp, eùp baèng khí töøng luùc, keøm hay khoâng

tích cöïc

keøm Heparin khoâng phaân ñoaïn 5000 ñv x 2-3/ngaøy

Thai kyø

Dalteparin 5000 ñv/ngaøy Tdd Enoxaparin 40 mg/ngaøy Tdd

38

TL: N. Engl. J Med 1998; 339: 93-104