Tiểu luận
"Cơ hội và thách thức của các
doanh nghiệp Việt Nam trong
quá trình hội nhập kinh tế
quốc tế hiện nay"
MỤC LỤC
Lời mở đầu ........................................................................................................... 1
Phần một. Cơ hội và thách thức của cách doanh nghiệp Việt Nam trước hiệp
định thương mại Việt - Mỹ .............................................................................................. 2
I. Sự ra đời của hiệp định thương mại song phương Việt - Mỹ ........................................... 2
II. Cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam trước HĐTM Việt - Mỹ ................................... 2
III. Những thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam ................................................ 4
Phần hai
I. Quá trình hình thành và phát triển của khu vực mậu dịch tự do ASEAN - AFTA............ 6
II. Những cơ hội và thách thức của nền thương mại Việt Nam khi gia nhập AFTA ............ 7
1. Thách thức ......................................................................................................... 7
2. Cơ hội ................................................................................................................ 9
Kết luận .............................................................................................................. 12
LỜI MỞ ĐẦU
Thế giới đang trong quá trình toàn cầu hoá,khu vực hoá nền kinh tế.Tiến trình toàn
cầu hoá mở ra cho các quốc gia cả những quốc gia phát triển và đang phát triển những cơ
hội thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội.,Hội nhập quốc tế vừa là cơ hội
đồng thời cũng là thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong công cuộc tìm
được chỗ đứng của mình trên thị trường quốc tế.Trình độ phát triển kinh tế của nước ta
còn thấp hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực và thế giới.Một trong những yếu
kém hiện nay của toàn nền kinh tế nói chung và của các doanh nghiệp nói riêng đó là sức
cạnh tranh trên thị trường cả trong nước lẫn nước ngoài.Việc nhìn nhận được những
thuận lợi và khó khăn của mình sẽ giúp cho các doanh nghiệp Việt Nam rút ra những bài
học bổ ích và tìm được lời giải đúng nhất trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên em đã quyết định chọn đề tài tiểu
luận “Cơ hội và thách thức của các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế hiện nay”.Bài viết của em sẽ đề cập về cơ hội và thách thức của các
doanh nghiệp Việt Nam trước hiệp định thương mại song phương (HĐTM) Việt-Mỹ,việc
gia nhập AFTA.Để hoàn thành đề tài này em nhận được sự giúp đỡ của các thầy cô trong
khoa Quản Lý Doanh Nghiệp đặc biệt là thầy Phạm Văn Minh em xin chân thành cám ơn
các thầy cô đã tạo điều kiện giúp đỡ em hoàn thành đề tài. Tuy nhiên đề tài còn nhiều bất
cập, không tránh khỏi những thiếu sót em rất mong được sự góp ý chân thành của các
thầy cô để đề tài được đi vào thực tiễn .
PHẦN I
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TRƯỚC
HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT-MỸ.
I/Sự ra đời của hiệp định thương mại song phương Việt-Mỹ.
Chúng ta biết rằng đối với quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ thì một sự hợp tác bình đẳng
cùng có lợi trong lĩnh vực kinh tế thương mại sẽ giúp hai nước mau chóng khép lại quá
khứ ,nhìn về tương lai vì lợi ích chung của hai dân tộc.Tuy nhiên, nếu trong quan hệ
ngoại giao đã đạt được những thành tích nhất định như bãi bỏ lệnh cấm vận vào năm
1994, bình thường hoá quan hệ hai nước vào năm 1995,thành lập đại sứ quán hai nước
vào năm 1997, thì trong quan hệ kinh tế bao gồm thương mại và đầu tư lại phát triển khá
chậm chạp, chưa tương xứng với tiềm năng của hai nước.Chính vì thế HĐTM song
phương Việt-Mỹ được ký kết ngày 14/7/2000 đánh dâú một bước tiến mới trong quan hệ
kinh tế Việt Nam-Hoa Kỳ.
Hai bên đã cam kết thực hiện các nguyên tắc mậu dịch phù hợp với các thông lệ của
WTO, bao gồm thực hiện quy chế tối hậu quốc và không phân biệt đối xử,những nỗ lực
chung về thương mại, mở rộng và thúc đẩy thương mại,bằng việc cắt giảm thuế quan và
xoá bỏ các biện pháp ngăn chặn phi thuế quan như quota(hạn nghạch),đảm bảo quyền
buôn bán cho các doanh nghiệp nước ngoài và trong nước .Ngoài ra còn có những can
kết về quyền sở hữu trí tuệ phát triển quan hệ đầu tư.
II/Cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam trước HĐTM Việt-Mỹ
1/ HĐTM Việt-Mỹ mở cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng
hoá sang Mỹ một thị trường mạnh nhất thế giới với hơn 245 triệu người.Hàng hoá của
Việt Nam sẽ có khả năng cạnh tranh cao hơn do mức thuế suất chỉ còn trên 3%,trong khi
trước kia phải từ 40% đến 80%.Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ xuất khẩu sang Mỹ những
mặt hàng mà chúng ta có lợi thế như dầu thô, dệt may, giày dép, mặt hàng nông hải sản.
Cơ hội xuất khẩu sang thị trường Mỹ là rất lớn.Năm 1999 giá trị xuất khẩu của Việt
Nam sang thị trường Mỹ chỉ đạt 601 triệu USD/năm,thấp hơn nhiều so với các nước
trong khu vực mà Mỹ đã áp đặt quy chế quan hệ bình thườngvà là thành viên của
WTO.Kim nghạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ chỉ bằng 1/35 của Malaixia và bằng
1/23 của Thái Lan (do một lượng hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ phải qua nước
thứ ba, chủ yếu là Singapore nên số liệu của Việt Nam và Mỹ về xuất khẩu của Việt Nam
và Mỹ về xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ là khá lớn.Khi hiệp định thương
mại được thực hiện, do giảm hàng hoá qua trung gian nên xuất khẩu của Việt Nam sang
Mỹ sẽ có cơ hội tăng mạnh hơn.Có ý kiến cho rằng năm 1999 ”Giá trị kim nghạch nhập
khẩu của Mỹ là 1227 tỷ USD, do đó dù Việt Nam có sang Mỹ tới 1 tỷ USD thì cũng như
muối bỏ bể ”). Còn nếu xét về cơ cấu xuấ nhập khẩu sang thị trường Mỹ trong tổng xuất
nhập khẩu cũng rất nhỏ bé.Trong suốt giai đoạn 1994-1999, xuất khẩu sang thị trường
chỉ đạt 2,4% tổng giá trị kim nghạch nhập khẩu của Việt Nam. Trong khi đó tỉ lệ này của
Thái Lan là 17,4% và 10,3% và Malaixia là 19,4% và 11,9% (So với các thị trường có
mức thu nhập và tiêu dùnh bình quân đầu người tương đương, hiện nay thị trường Mỹ chỉ
chiếm 4,8% giá trị kim nghạch xuất khẩu của Việt Nam so với các nước Châu Âu là 24%
và Nhật Bản là 28,7%).
2/HĐTM Việt-Mỹ sẽ tạo cơ hội làm ăn mới cho các nhà đầu tư Mỹ tại Việt Nam
dưới hình thức đầu tư trực tiếp hoặc liên doanh với các doanh nghiệp Việt Nam qua đó sẽ
tăng khả năng thành công cũng như học hỏi được cách quản lý của các nhà kinh doanh
hàng đầu thế giới cho các doanh nghiệp Việt Nam.Đồng thời nó cũng mở ra cơ hội để các
doanh nghiệp Việt Nam phải nổ lực không ngừng nâng cao năng lực sản xuất kinh
doanh, học tập một cách làm ăn bài bản, phù hợp với luật lệ kinh doanh quốc tế. Các
doanh nghiệp Việt Nam cũng có thể tiếp thu công nghệ tiên tiến, kỹ thuật hiện đại, góp
phần thúc đẩy nhanh hơn tiến trinh công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước.
3/HĐTM Việt-Mỹ giúp các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu một lượng hàng
lớn vào Mỹ do đó các doanh nghiệp sẽ giải quyết được vấn đề việc làm cho công nhân
của mình đồng thời cũng tạo nhiều công ăn việc làm mới góp phần giải quyết vấn đề dân
số và việc làm ở Việt Nam.
III/Những thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam
1/Trình độ phát triển kinh tế giữa hai nước rất chênh lệch, lại có những điểm rất
khác nhau về thể chế chính trị xã hội, về quan niệm ,về tập quán ,sở thích, thị hiếu người
tiêu dùng.Nếu các doanh nghiệp Việt Nam không tính đến các nhân tố này thì có thể dẫn
đến tư tưởng nôn nóng ,sốt ruột hoặc chủ quan hay bi quan trong khi giải quyết các mối
quan hệ phát sinh trong quá trình làm ăn với Mỹ do đó rất dẫn đến thất bại.
2/Hệ thống pháp luật Việt Nam còn nhiều thiếu sót lại chưa đồng bộ và có nhiều
điểm không phù hợp với thông lệ quốc tế.Mỹ là một nước có hệ thống pháp luật hết sức
chặt chẽ với tư cách là một siêu cường về kinh tế và chính trị Mỹ đã tự đặt ra những điều
luật của riêng mình do đó việc mới tiếp xúc với một thị trường mới mẻ sẽ khiến các