Tiểu luận
Luật giải quyết tranh chấp quốc tế
RANH GIỚI TRÊN BỘ VÀ TRÊN BIỂN
GIỮA CAMEROON VÀ NIGERIA
I – Đệ đơn:
Ngày 28/3/1994 các đại sứ Cameroon tới Hà Lan để đệ đơn lên tòa ICJ nhằm giải
quyết tranh chấp về chủ quyền bán đảo Bakassi.
Ngày 6/6/1994, Cameroon tiếp tục đệ đơn bổ sung, yêu cầu ICJ phân xử về lãnh
thổ và chủ quyền trên một phần của hồ Chad.
Bên bị đơn là Nigeria.
15/3/1996: Tòa tuyên bố chấp nhận thụ lý việc phân xử ranh giới lãnh thổ và trên
biển giữa Cameroon và Nigeria.
II – Các biện pháp tạm thời:
Ngày 10/2/1996 Cameroon trình lên ICJ đề nghị đưa ra các biện pháp tạm thời.
Sau 3 phiên tranh tụng viết và 3 phiên tranh tụng nói, ngày 15/3/1996 Tòa đưa
ra các quyết định khẩn cấp sau:
1. Cả hai bên phải nhất trí đảm bảo không có hành động nào, đặc biệt là các
hành động thực hiện bởi lực lượng vũ trang mà có thể phương hại tới quyền
lợi của đối phương liên quan tới các phán quyết của Tòa có thể đưa ra trong
vụ này, hay là các hành động có thể làm nặng thêm hoặc mở rộng tranh
chấp trước đó.
2. (Thông qua với 16/1 phiếu bầu) Cả hai bên nên tuân theo một thỏa thuận
được ký kết giữa các Bộ trưởng ngoại giao tại Karo, Togo vào ngày
17/2/1996 về việc chấm dứt toàn bộ tình trạng chiến tranh ở bán đảo
Bakassi.
3. (Thông qua với 12/5 phiếu bầu) Cả hai bên phải đảm bảo sự hiện diện của
lực lượng vũ trang trên bán đảo Bakassi không mở rộng ra ngoài phạm vi
mà họ đã chiếm đóng trước ngày 3/2/1996.
4. (Thông qua với 16/1 phiếu bầu) Cả hai bên cần thực hiện các bước cần thiết
để bảo tồn các bằng chứng liên quan tới vụ việc đang diễn ra trong khu vực
tranh chấp.
5. (Thông qua với 16/1 phiếu bầu) Cả hai bên nên đưa ra sự giúp đỡ đối với
nhiệm vụ tìm hiểu thực tế tại bán đảo Bakassi mà được đề xuất bởi Tổng
thư ký Liên Hiệp Quốc.
III – Sự phản đối thẩm quyền của Tòa:
Nigeria là bên phản đối thẩm quyền của Tòa
1. Lập luận của Nigeria để phản đối thẩm quyền của toà:
Nigeria đưa ra 8 lập luận
Tòa không có thẩm quyền giải quyết đơn của Cameroon do Cameroon đã
không trao đổi, thông báo trước với Nigeria về việc đệ đơn lên Tòa.
Hai bên đã thỏa thuận về việc giải quyết vấn đề phân định biên giới bằng
các phương tiện hiện có của 2 bên và không áp dụng quyền tài phán của
Tòa
Uỷ ban khu vực hồ Chad có thẩm quyền riêng trong giải quyết các tranh
chấp trong vùng hồ.
Toà sẽ không có những phương thức cần thiết để xác định biên giới trên hồ
Chad trong phạm vi mà ranh giới tạo nên hay được tạo bởi 3 điểm trên hồ.
Không có những tranh chấp liên quan đến việc phân định biên giới qua 3
điểm trên hồ Chad trong suốt chiều dài của ranh giới kéo dài từ hồ ra đến
biển.
Đơn mà Cameroon trình lên toà không đáp ứng đầy đủ những điều kiện cần
thiết để có thể dùng các văn bản, điều khoản nó đưa ra làm căn cứ, kể cả
thời gian, hoàn cảnh và vị trí chính xác của các cuộc tấn công bị Cameroon
cáo buộc được thực hiện bởi chính quyền Nigeria là không có cơ sở.
Không có những tranh chấp nhạy cảm cần phải phán xét liên quan đến việc
phân định biên giới trên biển.
Việc phân định biển cần thiết có sự tham gia của bên thứ 3 và xét đến
quyền cũng như lợi ích của quốc gia thứ 3 là không thể chấp nhận được.
2. Lý lẽ của Cameroon:
Việc Cameroon đệ đơn kiện lên toà ngày 29/3/1994 được coi là văn bản bổ sung
cho đơn gửi lên toà ngày 6/6/1994 và các văn bản này là hợp nhất và có thể chấp
nhận được.
Và vì đây là vụ việc có tính chất đặc biệt liên quan đến chủ quyền quốc gia và đã
gây ra những căng thẳng trong quan hệ 2 nước, do vậy, cần phải xác định thời hạn
để toà có những phương thức nhằm đưa đến những phán xét hợp lý và công bằng
trong thời gian sớm nhất có thể.
3. Lập luận của toà:
Với lập luận thứ 1:
Toà kết luận rằng cách thức mà Cameroon đệ đơn lên toà là không trái quy định.
Với lập luận thứ 2:
Việc Nigeria phản đối Cameroon thực hiện các thủ tục tố tụng để kiện lên toà
trong khi các cuộc đàm phán giữa 2 bên đang đi vào bế tắc tại thời điểm
Cameroon đệ đơn lên toà là không thuyết phục.
Trong đơn tố tụng của mình, Cameroon cũng không hề bỏ qua những nguyên tắc
pháp lý mà phía Nigeria đưa ra làm cơ sở để phản đối hành động của nước này.
Với lập luận thứ 3:
Năm 1963, Cameroon đã không phản đối tính hợp lệ của Nghị quyết được Đại hội
đồng đưa ra nhằm chấm dứt sự uỷ thác của Ủy ban khu vực hồ Chad. Nước này
cho tới nay cũng không coi các tài liệu kỹ thuật về phân định ranh giới được thông
qua tại hội nghị cấp cao diễn ra tại Abuja của Uỷ ban khu vực hồ Chad như là một
văn bản giải quyết dứt điểm vấn đề biên giới tại khu vực đó. Cameroon đệ đơn lên
toà với tư cách là một quốc gia chịu sự ràng buộc của văn bản đó.
Với lập luận thứ 4:
Với nhìn nhận của Toà, cả Cameroon và Nigeria đều không phản đối hiện trạng
phân định biên giới như hiện nay tại khu vực trung tâm hồ Chad. Vấn đề này
không liên quan đến những luận cứ là các nguyên tắc pháp lý áp dụng cho việc xác
định biên giới trong khu vực hồ và đặc biệt là với hồ lớn như hồ Chad.
Với lập luận thứ 5:
Việc nộp đơn lên toà của Cameroon là nhằm mục đích tìm kiếm 1 quyết định rõ
ràng, chính xác cho việc phân định biên giới giữa 2 nước từ hồ khu vực hồ Chad
ra biển. Nigeria cho rằng không hề có tranh chấp liên quan đến việc phân định
biên giới giữa 2 nước như trong đơn tố tụng của Cameroon
Tuy nhiên, Toà xác định có tranh chấp tồn tại giưũa 2 nước, ít nhất là trong vấn đề
liên quan đến căn cứ pháp lý cho biên giới hiện tại giữa 2 nước.
Với lập luận thứ 6:
Với lý lẽ thứ 6 mà Nigeria đưa ra, Toà không nhận thấy sự thiếu rõ ràng và đầy đủ
trong nội dung của đơn kiện mà Cameroon đưa lên Toà như cáo buộc của Nigeria.
Với lập luận thứ 7:
Toà nhận thấy tuy không có quốc gia nào nêu lên vấn đề tranh chấp tại điểm G,
tuy nhiên, Cameroon và Nigeria đã tiến hành các cuộc đàm phàn nhằm tìm ra quan
điểm chung để xác định toàn bộ biên giới trên biển giữa 2 nước. Các bên sau đó lại
không thể đi đến thống nhất việc tiếp tục đàm phán đối với khu vực biên giới
ngoài điểm G, như Cameroon mong muốn. Kết quả là có những tranh chấp về vấn
đề này giữa 2 bên.
Với lập luận thứ 8:
Để xác định đường biên giới bên ngoài điểm G giữa 2 nước, và xác định xem liệu
rằng phán quyết cuối cùng của Toà có thoả mãn, đáp ứng được yêu cầu của các
quốc gia khác hay không và bản án được đưa ra sẽ tác động tới quyền và lợi ích
của các quốc gia đó như thế nào, Toà nhận thấy cần phải chấp thuận yêu cầu của
Cameroon về sự tham gia của quốc gia thứ 3 và bảo đảm quyền, lợi ích của quốc
gia thứ 3 đó.
=> Cuối cùng Tòa đã bác bỏ cả 8 lập luận của Nigeria.
IV – Sự tham gia của bên thứ ba:
a. Sự đệ đơn tham gia của chính phủ Guinea Xích đạo:
- Ngày Tòa tiếp nhận đơn: 30/6/1999
- Lập luận đưa ra:
+ Do vị trí địa lý là một trong những nước bao quanh Vịnh Guinea, có bằng chứng
cho thấy sự kéo dài của hải giới giữa các bên cuối cùng sẽ đi vào những vùng biển
mà quyền và lợi ích của Cameroon và Nigeria sẽ chồng lên quyền và lợi ích của
các bên thứ ba (trong đó có Guinea)
+ Guinea không có ý định tham gia vào những khía cạnh của vụ việc mà liên quan
tới biên giới trên bộ giữa Cameroon và Nigeria. Guinea chỉ quan tâm đến vấn đề
biên giới trên biển của vụ việc; và Guinea tham gia là nhằm cung cấp thông tin
cho Tòa về quyền và lợi ích hợp pháp của mình, để quyền và lợi ích đó không bị
ảnh hưởng khi Tòa xử lý vụ việc. Guinea không cố trở thành 1 bên trong vụ này.
+ 2 mục đích tham gia:
Bảo vệ quyền hợp pháp của Guinea ở Vịnh Guinea.
Thông tin cho Tòa về tính chất các quyền và lợi ích hợp pháp của Guinea mà có
thể bị ảnh hưởng bởi phán quyết của Tòa.
b. Ý kiến của Cameroon:
- Không phản đối nguyên tắc về sự tham gia của Guinea, giới hạn ở mức độ
tham gia vào vấn đề biên giới trên biển.
c. Ý kiến của Nigeria:
- Việc Guinea có được chấp thuận tham gia vào vụ việc hay không không
ảnh hưởng tới địa vị pháp lý của Nigeria trong vụ việc cũng như tới quyền
hạn của Tòa. Nigeria để Tòa phán quyết vấn đề này.
d. Phán quyết của Tòa:
- Nhận thấy cả Cameroon và Nigeria đều không phản đối sự tham gia này;
- Theo Tòa, Guinea đã xác minh được rằng nước này có quyền lợi mang tính
pháp lý có thể bị ảnh hưởng bởi phán quyết của Tòa về vụ việc.
