L I M Đ UỜ Ở Ầ
Là m t trong sáu c quan chính c a Liên h p qu c, Tòa ánộ ơ ủ ợ ố
Công lý qu c tố ế
đóng vai trò h t s c quan tr ng trong vi c duy trì hòa bình, an ninhế ứ ọ ệ
và phát tri nể
lu t qu c t . Vai trò này ngày càng đ c kh ng đ nh v ng ch c h nậ ố ế ượ ẳ ị ữ ắ ơ
n a thông quaữ
nh ng thành t u và đóng góp mà Tòa đã làm đ c trong quá trìnhữ ự ượ
ho t đ ng c aạ ộ ủ
mình. Lòng tin c a th gi i đ t vào Liên h p qu c cũng nh vàoủ ế ớ ặ ợ ố ư
Tòa án Công lý
qu c t đã ngày càng đ c nâng cao so v i th i gian tr c đây. Tuyố ế ượ ớ ờ ướ
nhiên không
th không đ c p đ n nh ng m t còn h n ch t n t i trong ho tể ề ậ ế ữ ặ ạ ế ồ ạ ạ
đ ng c a Tòa.ộ ủ
Năm 1977 Vi t Nam gia nh p Liên h p qu c là m t s ki nệ ậ ợ ố ộ ự ệ
l ch s có tínhị ử
b c ngo t đ i v i n c ta trong quan h qu c t . Vi c t o l pướ ặ ố ớ ướ ệ ố ế ệ ạ ậ
nh ng m i quan hữ ố ệ
t t đ p v i các c quan c a t ch c này là đi u h t s c quan tr ng.ố ẹ ớ ơ ủ ổ ứ ề ế ứ ọ
Trên th c tự ế
Vi t Nam luôn ng h nh ng quy t đ nh mang tính công lý c a tệ ủ ộ ữ ế ị ủ ổ
ch c.ứ
Nh n th y v n đậ ấ ấ ề “Đánh giá hi u qu ho t đ ng c a Tòa ánệ ả ạ ộ ủ
Công lý qu cố
t ”ế là m t đ tài h t s c thú v và có giá tr th c ti n cao. Thông quaộ ề ế ứ ị ị ự ễ
vi c tìm hi uệ ể
đ tài đã góp ph n c ng c và m r ng h n v n ki n th c v lu tề ầ ủ ố ở ộ ơ ố ế ứ ề ậ
qu c t nói chungố ế
và thi t ch tài phán qu c t Tòa án Công lý Liên h p qu c nóiế ế ố ế ợ ố
riêng.
Bài làm c a nhóm I-C1 ch c ch n không tránh kh i nh ngủ ắ ắ ỏ ữ
h n ch và thi uạ ế ế
sót, kính mong nh n đ c s quan tâm đóng góp c a các th y côậ ượ ự ủ ầ
giáo! Chúng em
xin chân thành c m n!ả ơ
1
I. M T S NH N TH C C B N V TÒA ÁN CÔNG LÝ QU CỘ Ố Ậ Ứ Ơ Ả Ề Ố
T .Ế
1. L ch s hình thành:ị ử
Năm 1939, Chi n tranh th gi i th 2 bùng n , tình hình th gi i thay đ iế ế ớ ứ ổ ế ớ ổ
trong chi n tranh đòi h i ph i có m t t ch c liên qu c gia m i nh m duy trì hòaế ỏ ả ộ ổ ứ ố ớ ằ
bình và an ninh qu c t . Tr c tình hình đó H i Qu c Liên (ti n thân c a t ch cố ế ướ ộ ố ề ủ ổ ứ
Liên H p qu c ngày nay) đã tr nên l i th i và v n đ đ t ra là có c n duy trì Phápợ ố ở ỗ ờ ấ ề ặ ầ
vi n th ng tr c qu c t (ti n thân c a Tòa án Công lý qu c t ngày nay) hayệ ườ ự ố ế ề ủ ố ế
không? Xung quanh v n đ này đã có nhi u quan đi m đ t ra và nó ch đ c gi iấ ề ề ể ặ ỉ ượ ả
quy t v i các đ ngh c a b n c ng qu c: Anh, Liên Xô, M và Trung Qu c t iế ớ ề ị ủ ố ườ ố ỹ ố ạ
Dumbarton Oaks (ngày 9 – 10 – 1944) liên quan t i c c u t ch c c a t ch cớ ơ ấ ổ ứ ủ ổ ứ
Chính tr toàn c u m i – Liên h p qu c. M t trong nh ng n i dung c b n c aị ầ ớ ợ ố ộ ữ ộ ơ ả ủ
quy t đ nh này là kh ng đ nh Tòa án Công lý qu c t là c quan pháp lý chính c aế ị ẳ ị ố ế ơ ủ
Liên h p qu c. Trên c s đó, t i h i ngh San Francisco năm 1945 v i vi c thôngợ ố ơ ở ạ ộ ị ớ ệ
qua hi n ch ng Liên h p qu c và quy ch c a Tòa, Tòa án Công lý qu c t - cế ươ ợ ố ế ủ ố ế ơ
quan pháp lý chính c a Liên h p qu c đã đ c khai sinh, m ra m t ch ng m iủ ợ ố ượ ở ộ ươ ớ
trong l ch s tài phán qu c t . Tòa chính th c đi vào ho t đ ng t ngày 6 - 2 - 1946ị ử ố ế ứ ạ ộ ừ
và chính th c thay th Pháp vi n th ng tr c t ngày 18 - 4- 1946. Tr s c a Tòaứ ế ệ ườ ự ừ ụ ở ủ
đ t t i La Hay (Hà Lan).ặ ạ
2. C c u và th m quy n c a Tòa án Công lý qu c tơ ấ ẩ ề ủ ố ế
Tòa án Công lý qu c t là c quan tài phán chính c a Liên h p qu c, đi uố ế ơ ủ ợ ố ề
này đ c th hi n rõ trong th m quy n, thành ph n và t ch c c a Tòa án. Ho tượ ể ệ ẩ ề ầ ổ ứ ủ ạ
đ ng c a Tòa án mang tính đ c l p trong m t khuôn kh th ng nh t chung v i cácộ ủ ộ ậ ộ ổ ố ấ ớ
c quan khác c a t ch c Liên h p qu c. Đi u 7 Hi n ch ng Liên h p qu c đãơ ủ ổ ứ ợ ố ề ế ươ ợ ố
kh ng đ nh rõ ràng, Tòa án Công lý qu c t là c quan chính c a Liên h p qu c.ẳ ị ố ế ơ ủ ợ ố
Ngày 12-11-1974, Đ i h i đ ng Liên h p qu c đã thông qua Ngh quy t 3232ạ ộ ồ ợ ố ị ế
kh ng đ nh l i m t l n n a Tòa án Công lý qu c t là c quan chính c a Liên h pẳ ị ạ ộ ầ ữ ố ế ơ ủ ợ
qu c, có vai trò to l n trong vi c gi i quy t hòa bình và các tranh ch p qu c t .ố ớ ệ ả ế ấ ố ế
a) C c u c a Tòa án Công lý qu c tơ ấ ủ ố ế
2
T ch c c a Tòa đ c quy đ nh c th t i ch ng I c a Quy ch Tòa ánổ ứ ủ ượ ị ụ ể ạ ươ ủ ế
Công lý qu c t , theo đó Tòa án công lý qu c t là m t H i đ ng các th m phánố ế ố ế ộ ộ ồ ẩ
đ c l p đ c l a ch n không căn c vào qu c t ch trong s nh ng ng i có ph mộ ậ ượ ự ọ ứ ố ị ố ữ ườ ẩ
ch t đ o đ c t t, đáp ng các yêu c u đ ra n c h đ ch đ nh gi ch c v xétấ ạ ứ ố ứ ầ ề ở ướ ọ ể ỉ ị ữ ứ ụ
x cao nh t, ho c là nh ng lu t gia có uy tín l n trong lĩnh v c lu t qu c t ( Đi uử ấ ặ ữ ậ ớ ự ậ ố ế ề
2 Quy ch Tòa án Công lý qu c t ).ế ố ế
Tòa g m 15 th m phán trong đó không th có 2 ng i có cùng qu c t chồ ẩ ể ườ ố ị
(Đi u 3). Các th m phán có nhi m kỳ 9 năm và có th đ c b u l i. Tuy nhiên đ iề ẩ ệ ể ượ ầ ạ ố
v i các th m phán c a khóa b u đ u tiên, 5 th m phán s h t nhi m kỳ sau 3 nămớ ẩ ủ ầ ầ ẩ ẽ ế ệ
và 5 th m phán khác s h t nhi m kỳ sau 6 năm. Thành viên c a Tòa s do Đ i h iẩ ẽ ế ệ ủ ẽ ạ ộ
đ ng và H i đ ng b o an b u ra. B u c đ c ti n hành 3 năm m t l n nh m thayồ ộ ồ ả ầ ầ ử ượ ế ộ ầ ằ
đ i 1/3 thành ph n Tòa v i m c đích đ i m i s c m nh.ổ ầ ớ ụ ổ ớ ứ ạ
Theo quy đ nh c a Hi n ch ng Liên h p qu c, thành viên c a Tòa bênị ủ ế ươ ợ ố ủ
c nh vi c đáp ng các yêu c u quy đ nh t i Đi u 2 Quy ch Tòa án Công lý qu c tạ ệ ứ ầ ị ạ ề ế ố ế
thì còn đ c l a ch n căn c vào các tiêu chu n mang tính chính tr - pháp lý.ượ ự ọ ứ ẩ ị
Theo tinh th n c a Đi u 9 thành ph n c a Tòa ph i ph n ánh đ c các hình tháiầ ủ ề ầ ủ ả ả ượ
văn minh ch y u và các h th ng pháp lu t c b n c a th gi i. Đi u này th hi nủ ế ệ ố ậ ơ ả ủ ế ớ ề ể ệ
mong mu n các quy t đ nh c a Tòa có hi u l c cao và thu hút đ c s tin c y c aố ế ị ủ ệ ự ượ ự ậ ủ
các qu c gia trên th gi i trong vi c s d ng Tòa nh m t ph ng ti n h u hi u đố ế ớ ệ ử ụ ư ộ ươ ệ ữ ệ ể
gi i quy t các tranh ch p qu c t . Đi u này mang n ng tính chính tr và đ c quy tả ế ấ ố ế ề ặ ị ượ ế
đ nh b i nguyên t cị ở ắ phân b công b ng v m t đ a lýổ ằ ề ặ ị . Theo đó thành ph n c a Tòaầ ủ
s có đ i di n c a các nhóm: Tây Âu và các qu c gia khác, các n c Đông Âu, cácẽ ạ ệ ủ ố ướ
n c M - La Tinh, các n c Châu Á, các n c Châu Phi.ướ ỹ ướ ướ
Khi tr thành th m phán c a Tòa, các th m phán không đ i di n cho chínhở ẩ ủ ẩ ạ ệ
ph nào mà là các th m phán đ c l p. Đ đ m b o s đ c l p này, các th m phánủ ẩ ộ ậ ể ả ả ự ộ ậ ẩ
đ c h ng các đ c quy n nh t đ nh v v t ch t cũng nh các quy n u đãi vàượ ưở ặ ề ấ ị ề ậ ấ ư ề ư
mi n tr ngo i giao (Đi u 19 Quy ch Tòa án Công lý qu c t ).ễ ừ ạ ề ế ố ế
b) Th m quy n c a Tòa án Công lý qu c tẩ ề ủ ố ế
Th m quy n c a Tòa đ c xác đ nh b i Quy ch và N i quy c a Tòa, trongẩ ề ủ ượ ị ở ế ộ ủ
đó Quy ch c a Tòa kèm theo Hi n ch ng và là m t b ph n h p thành c a Hi nế ủ ế ươ ộ ộ ậ ợ ủ ế
3
ch ng. Còn N i quy quy đ nh v các nguyên t c c a Tòa khi th c hi n ch c năngươ ộ ị ề ắ ủ ự ệ ứ
c a mình. N i quy c a Tòa thông qua ngày 6 – 5 – 1946. Hi n nay quy ch này đãủ ộ ủ ệ ế
đ c s a đ i 2 l n vào năm 1972 và 1978 v i m c đích c i t th t c tranh t ngượ ử ổ ầ ớ ụ ả ổ ủ ụ ụ
tr c Tòa đ n gi n và nhanh chóng h n.ướ ơ ả ơ
Trên c s đó Tòa án Công lý qu c t có 2 th m quy n chính sau: Th nh tơ ở ố ế ẩ ề ứ ấ
là gi i quy t, phù h p v i quy ch c a mình các tranh ch p gi a các qu c gia vàả ế ợ ớ ế ủ ấ ữ ố
đ a ra các k t lu n t v n v các v n đ pháp lý mà Đ i h i đ ng, H i đ ng b o anư ế ậ ư ấ ề ấ ề ạ ộ ồ ộ ồ ả
Liên h p qu c cũng nh các c quan khác c a Liên h p qu c, các t ch c chuyênợ ố ư ơ ủ ợ ố ổ ứ
môn đ c phép c a Đ i h i đ ng yêu c u. Ngoài ra, Tòa còn có th m quy n ph :ượ ủ ạ ộ ồ ầ ẩ ề ụ
Ch đ nh các Chánh án c a Tòa tr ng tài, y ban Tr ng tài ho c hòa gi i và các yỉ ị ủ ọ Ủ ọ ặ ả Ủ
viên khi c n ho c theo yêu c u c a các qu c gia…ầ ặ ầ ủ ố
* Th m quy n gi i quy t tranh ch p:ẩ ề ả ế ấ
Ch c năng chính c a Tòa là gi i quy t hòa bình, trên c s Lu t qu c t , cácứ ủ ả ế ơ ở ậ ố ế
tranh ch p pháp lý qu c t phát sinh gi a các qu c gia trong quan h qu c t . Tòaấ ố ế ữ ố ệ ố ế
giúp Liên h p qu c đ t đ c m t trong nh ng nhi m v c b n c a mình là gi iợ ố ạ ượ ộ ữ ệ ụ ơ ả ủ ả
quy t các tranh ch p b ng bi n pháp hòa bình theo đúng nh ng nguyên t c c aế ấ ằ ệ ữ ắ ủ
công lý và c a pháp lu t qu c t .ủ ậ ố ế
Theo quy đ nh c a Tòa, m t tranh ch p pháp lý làị ủ ộ ấ “s b t đ ng trên m tự ấ ồ ộ
quan đi m c a lu t hay s ki n, m t s đ i kháng, m t s đ i l p nhau gi a cácể ủ ậ ự ệ ộ ự ố ộ ự ố ậ ữ
l p lu n pháp lý ho c quy n l i”.ậ ậ ặ ề ợ
Các thành viên c a Liên h p qu c là các qu c gia đ u tiên đ c s d ng củ ợ ố ố ầ ượ ử ụ ơ
ch gi i quy t tranh ch p c a Tòa. Qu c gia không ph i là thành viên c a Liên h pế ả ế ấ ủ ố ả ủ ợ
qu c cũng có th yêu c u Tòa giúp đ v i đi u ki n tr c tiên là h ph i ch p nh nố ể ầ ỡ ớ ề ệ ướ ọ ả ấ ậ
quy ch c a Tòa. Và ch có các qu c gia m i có quy n ki n ra Tòa đ gi i quy tế ủ ỉ ố ớ ề ệ ể ả ế
các tranh ch p pháp lý gi a h . Kho n 1 Đi u 34 Quy ch c a Tòa không cho phépấ ữ ọ ả ề ế ủ
các t ch c qu c t xu t hi n tr c Tòa v i danh nghĩa nguyên đ n hay b đ n.ổ ứ ố ế ấ ệ ướ ớ ơ ị ơ
Khi có tranh ch p, Tòa có th có ho c không có th m quy n gi i quy t tranhấ ể ặ ẩ ề ả ế
ch p đó. C s th m quy n gi i quy t tranh ch p đó c a Tòa là s th a thu n rõấ ơ ở ẩ ề ả ế ấ ủ ự ỏ ậ
ràng đ ng ý th m quy n c a Tòa. Th m quy n này đ c thi t l p theo 3 ph ngồ ẩ ề ủ ẩ ề ượ ế ậ ươ
th c:ứ
4
