B CÔNG TH NGỘ ƯƠ
TR NG Đ I H C CÔNG NGHI P TH C PH M TP HCMƯỜ Ạ Ọ Ệ Ự Ẩ
KHOA CÔNG NGH HÓA H CỆ Ọ
--------------o0o------------
Môn H cọ: Công Ngh S n Xu t Các Ch t Vô Cệ ả ấ ấ ơ
C B nơ ả
GVHD: Th c sĩ. Tr n Văn Hòaạ ầ
Nhóm ti u lu n:ể ậ
Tr n Th Mai Hiên ầ ị 2004110056
Bùi M nh Trình ạ2004110192
Tr n Văn Tr ng ầ ườ 2004110201
Nguy n Công Tr ễ ứ 2004110204
Nguy n Văn Tu n ễ ấ 2004110211
L P:Ớ 02DHHH1
Công Ngh S n Xu t Các Ch t Vô C C B nệ ả ấ ấ ơ ơ ả GVHD: Th c sĩ. Tr n Văn Hòaạ ầ
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Sô đa là m t hàng hóa ch t mà l ng tiêu th có xu h ng tăng t l thu nặ ấ ượ ụ ướ ỷ ệ ậ
v i t l tăng dân s và t c đ tăng tr ng s n ph m qu c dân c a các n c.ớ ỷ ệ ố ố ộ ưở ả ẩ ố ủ ướ
Nhu c u sô đa ngày càng tăng khi n n công nghi p ngày càng phát tri n. vì v y s nầ ề ệ ể ậ ả
l ng sô đa tăng liên t c trong vòng 100 năm nay.ượ ụ
Trên th gi i hi n có 9 n c có công su t s n xu t sô đa trên 1 tri u t n/ năm đó là:ế ớ ệ ướ ấ ả ấ ệ ấ
M , Trung Qu c, Nga, n Đ , Đ c, Pháp, Italia, Ba Lan và Anh.ỹ ố Ấ ộ ứ
Ph n l n các n c s n xu t sô đa hàng đ u th gi i đ u có dân s l n và nhu c uầ ớ ướ ả ấ ầ ế ớ ề ố ớ ầ
cao đ i v i các s n ph m tiêu dùng đ c s n xu t t nguyên li u sô đa. Nhìn chung,ố ớ ả ẩ ượ ả ấ ừ ệ
so v i các n c công nghi p phát tri n, các n c kém phát tri n h n có xu h ng cóớ ướ ệ ể ướ ể ơ ướ
t c đ gia tăng nhu c u sô đa cao h n và nghành s n xu t sô đa t i các n c nàyố ộ ầ ơ ả ấ ạ ướ
cũng th ng đ t t c đ tăng tr ng cao h n.ườ ạ ố ộ ưở ơ
Trong h n m i năm qua, vai trò c a Trung Qu c trên thơ ườ ủ ố ị tr ng sôườ đa thế gi i đãớ
thay đ i m nh. Đ u th p niên 1990 Tổ ạ ầ ậ rung Qu cố còn ph i nh p nhi u sôả ậ ề đa để cung
c p cho các ngành s n xu t th y tinh, hoá ch t và ch t t y r a. Nh ng tấ ả ấ ủ ấ ấ ẩ ử ư ừ gi a đ nữ ế
cu i th p niên 1990, ngành s n xu t sôố ậ ả ấ đa c a Tủrung Qu cố đã phát tri n nhanh đ nể ế
m c có lúc trứ ở thành ngu n cung ng sôồ ứ đa l n nh t cho các ngành s n xu t n i đ a,ớ ấ ả ấ ộ ị
v t qua ngu n nh p kh u tượ ồ ậ ẩ ừ M . Năm 2002, s n l ng sôỹ ả ượ đa c a Tủrung Qu cố đ tạ
8,2 tri u t n. D ki n năm 2003 s n l ng sôệ ấ ự ế ả ượ đa t i n c này sạ ướ ẽ tăng 5,7%, đ t 8,7ạ
tri u t n. Có nhi u khệ ấ ề ả năng là Trung Qu cố sẽ s m v t Mớ ượ ỹ để trở thành n c s nướ ả
xu t sôấ đa l n nh t thớ ấ ế gi i.ớ
Chính vì nhu c u cao nên sô đa đ c các n c trên th gi i t p trung phát tri nầ ượ ướ ế ớ ậ ể
không ng ng nói chung và Vi t Nam nói riêng. Chính vì v y nhóm chúng em đã tìmừ ở ệ ậ
S n Xu t Sodaả ấ Trang 2
Công Ngh S n Xu t Các Ch t Vô C C B nệ ả ấ ấ ơ ơ ả GVHD: Th c sĩ. Tr n Văn Hòaạ ầ
hi u cách đi u ch sô đa c b n. M t cách nhìn t ng quát v sô đa đ m i ng i cóể ề ế ơ ả ộ ổ ề ể ọ ườ
th hi u v nó m t cách đ n gi n nh t.ể ể ề ộ ơ ả ấ
S n Xu t Sodaả ấ Trang 3
Công Ngh S n Xu t Các Ch t Vô C C B nệ ả ấ ấ ơ ơ ả GVHD: Th c sĩ. Tr n Văn Hòaạ ầ
Ch ng 1:T ng Quan V Sodaươ ổ ề
1.1.Khái ni m ệ
Natri cacbonat, hay còn g i là sôđa, là m t s n ph m khoáng ch t t n t i tọ ộ ả ẩ ấ ồ ạ ự
nhiên qu ng trona, nacolit và trong n c khoáng giàu natri cacbonat ho c n cở ặ ướ ặ ướ
bi n. Sôđa đ c s d ng cho nhi u ng d ng trong ngành công nghi p hóa ch t.ể ượ ử ụ ề ứ ụ ệ ấ
Ngoài s n xu t t các lo i qu ng t nhiên, sôđa còn đ c s n xu t t ng h p tả ấ ừ ạ ặ ự ượ ả ấ ổ ợ ừ
nguyên li u đá vôi, mu i và amoniac.Qu ng sôđa đ c tìm th y v i s l ng l n ệ ố ặ ượ ấ ớ ố ượ ớ ở
Botswana, Trung Qu cố (TQ), Ai C p, n Đ , Kenia, Mêxicô, Pêru, Nam Phi, Th Nhĩậ Ấ ộ ổ
Kỳ và M . H n 60 lo i qu ng sôđa đã đ c phát hi n trên toàn th gi i, và nh ngỹ ơ ạ ặ ượ ệ ế ớ ữ
lo i qu ng này đã chi m 1/3 s n l ng toàn c uạ ặ ế ả ượ ầ (35 tri u t n/năm). Còn 2/3 s nệ ấ ả
l ng là đ c s n xu t b ng ph ng pháp t ng h p.Sôđa có d ng n ng và d ngượ ượ ả ấ ằ ươ ổ ợ ạ ặ ạ
nh . Sôđa n ng, v i kh i l ng riêng là 1 kg/dmẹ ặ ớ ố ượ 3, đ c s d ng cho s n xu t th yượ ử ụ ả ấ ủ
tinh. Còn sôđa nh , v i kh i l ng riêng là 0,5kg/dmẹ ớ ố ượ 3, đ c s d ng đ s n xu t cácượ ử ụ ể ả ấ
lo i hóa ch t, xà phòng, ch t t y r a. Sôđa cũng đ c s d ng trong các ng d ng:ạ ấ ấ ẩ ử ượ ử ụ ứ ụ
lo i b l u huỳnh t khí th i c a các ng khói, x lý n c, tinh ch d u, s n xu tạ ỏ ư ừ ả ủ ố ử ướ ế ầ ả ấ
ch t n và cao su t ng h p.ấ ổ ổ ợ
Trong s n xu t công nghi p hi n nay, soda có m t v trí r t quan tr ng. Nó len l i vàoả ấ ệ ệ ộ ị ấ ọ ỏ
h u h t quá trình công nghi p t các ngành công nghi p hoá ch t đ n công nghi pầ ế ệ ừ ệ ấ ế ệ
n ng, công nghi p nh …đ u c n s có m t c a soda. Nhu c u soda đ ng th 11 tínhặ ệ ẹ ề ầ ự ặ ủ ầ ứ ứ
v s n l ng khi so v i các h p ch t vô c , h u c , ề ả ượ ớ ợ ấ ơ ữ ơ k c hóa d u.ể ả ầ
B i t m quan tr ng c a mình, soda đ c đ c p s n xu t t nh ng năm 1775. Nămở ầ ọ ủ ượ ề ậ ả ấ ừ ữ
1775, Vi n Hàn lâm khoa h c Pháp nêu gi i th ng cho phát minh tìm ki m ph ngệ ọ ả ưở ế ươ
pháp s n xu t soda trong công nghi p.ả ấ ệ
Natri bicacbonat NaHCO3 ; Xô Ða tinh th (Naể2CO3.10H2O và Na2CO3.H2O)
Natricacbonat r t quan tr ng th ng dùng trong công nghi p xà bông gi y xenlulozo,ấ ọ ườ ệ ấ
d t,th y tinh , luy n kim và nhi u nghành khác.ệ ủ ệ ề
S n Xu t Sodaả ấ Trang 4
Công Ngh S n Xu t Các Ch t Vô C C B nệ ả ấ ấ ơ ơ ả GVHD: Th c sĩ. Tr n Văn Hòaạ ầ
Sodium carbonate (Cacbonat natri)
1.2.L ch s hình thành và phát tri nị ử ể
Trong s n xu t công nghi p hi n nay, soda có m t v trí r t quan tr ng. Nó lenả ấ ệ ệ ộ ị ấ ọ
l i vào h u h tỏ ầ ế quá trình công nghi p t các ngành công nghi p hoá ch t đ n côngệ ừ ệ ấ ế
nghi p n ng, công nghi pệ ặ ệ nh …đ u c n s có m t c a soda. Nhu c u sodaẹ ề ầ ự ặ ủ ầ đ ngứ
th 11 tính v s n l ng khi so v i cácứ ề ả ượ ớ h p ch t vô c , h u c , k c hoá d u.ợ ấ ơ ữ ơ ể ả ầ B iở
t m quan tr ng c a mình, soda đ c đ c p s n xu t t nh ng năm 1775. Nămầ ọ ủ ượ ề ậ ả ấ ừ ữ
1775, Vi nệ Hàn lâm khoa h c Pháp nêu gi i th ng cho phát minhọ ả ưở tìm ki m ph ngế ươ
pháp s n xu t sodaả ấ trong công nghi p. Năm 1773 Va-l đã đệ ơ ề ra ph ng pháp s nươ ả
xu t xút b ng cách cho acid chìấ ằ vào dung d ch mu i ăn đ c, theo ph n ng:ị ố ặ ả ứ
2NaCl + H2O + xPbO = 2NaO[(x-1)PbO].PbCl2
Ph ng pháp này không đ c ng d ng trong công nghi p vì n ng đ xút t o thànhươ ượ ứ ụ ệ ồ ộ ạ
trong dung d ch r t nh , m c đ chuy n hoá c a ph n ng r t ch m, acidị ấ ỏ ứ ộ ể ủ ả ứ ấ ậ chì l i r tạ ấ
đ c, h i cho s c kho .ộ ạ ứ ẻ
Vì v y ph ng pháp này ch mang tính ch t l ch s ch không có tác d ng th c tậ ươ ỉ ấ ị ử ứ ụ ự ế
s n xu tả ấ
S n Xu t Sodaả ấ Trang 5