ề
ặ ấ A / Đ t v n đ
ớ ự ướ ề ệ ữ ướ n
c , n n văn hoá Vi ấ ể
ườ
ạ ộ ề ứ ế ứ ố
ấ ấ ồ ủ t Nam đã c và gi Cùng v i quá trình d ng n ề ộ ằ hình thành và phát tri n . B ng lao đ ng sáng t o và ý chí đ u tranh b n ứ ắ ỉ ng , nhân dân ta đã xây đ p nên m t n n văn hoá k t tinh s c b , kiên c ả ắ ủ ộ ậ m nh và in đ m d u n v n s c c a dân t c , ch ng minh s c s ng mãnh ệ ộ ự ườ t Nam . ng t n c a dân t c Vi li ạ ệ t và s tr
ổ ệ ị ậ ấ
ệ ể ữ ạ ầ ướ ự
t Nam sáng t o ra trong quá trình d ng n ề ạ ấ
ứ ữ ữ ủ
ả ứ ữ ắ ậ ng đ ng d y giành l
ị ồ ấ ứ ả ộ ộ t Nam là t ng th nh ng giá tr v t ch t và tinh th n do c ng Văn hóa Vi ữ ộ ồ c và gi đ ng các dân t c Vi ờ ỳ ị ờ ề ả ướ c . Nh n n t ng và s c m nh văn hoá y mà dù có nhi u th i k b n ẳ ẫ ộ ộ v ng và phát huy b n s c c a mình , ch ng đô h , dân t c ta v n gi ạ ộ ậ nh ng không b đ ng hoá , mà còn qu t c i đ c l p cho dân t c , l y s c ta mà gi ậ ườ i phóng cho ta .
ả
ứ
ố
ề ạ ể ệ ố ữ ữ ự ạ ớ ạ ủ ướ ự i s lãnh đ o c a Đ ng , là ử t qua khó khăn , th thách , xây ở ế v ng qu c phòng , an ninh , m ấ ướ c ta đI vào th
ộ ố Phát huy truy n th ng văn hoá dân t c , d ể ượ ủ nhân lên s c m nh c a nhân dân ta đ v ộ ế ự xã h i , gi d ng và phát tri n kinh t ế ạ ộ r ng quan h đ i ngo i , t o ra th và l c m i cho đ t n ỷ k XXI .
ớ ổ ộ ạ ệ ệ ệ ạ
ự ụ ệ ắ ợ
ủ ộ ạ
ệ ế
ả ả ắ ụ ừ ự ộ
ầ ể ự ế ẩ ộ ộ ẩ Công cu c đ i m i toàn di n , đ y m nh công nghi p hoá hi n đ i hoá ự ộ ấ ướ c , xây d ng ch nghĩa xã h i , th c hi n th ng l i m c tiêu “ dân đ t n ỏ ằ ướ giàu , n c m nh , xã h i công b ng văn minh” , đòi h i chúng ta ph I xây ậ ề ể ự t Nam tiên ti n , đ m đà b n s c dân d ng và phát tri n n n văn hoá Vi ủ ề ả ộ t c , xây d ng n n t ng tinh th n c a dân t c ta , coi đó v a là m c tiêu ừ v a là đ ng l c thúc đ y phát tri n kinh t xã h i .
ự ướ
ậ ế ớ ế ớ
ế ớ ớ ừ ễ i v i m t t c đ r t nhanh , t
ữ ề
ệ ộ ầ ả ọ ộ t đ p c a dân t c , văn hóa Vi
ầ ố ẹ ủ ế ố ế ụ ữ ư
ố ướ c m r ng giao l u qu c t ờ ạ , ti p th nh ng tinh hoa văn hoá th ơ ủ ề ẽ ạ ế ở ộ ộ ề ả ế ớ i xây d ng m t n n kinh t m ,h i Đ ng và Nhà n c ta đang ti n t ế ạ ệ ố ớ i hi n đ i bi n nh p v i Th gi i . Chúng ta đang s ng trong m t th gi ự ộ ậ ể chuy n nhanh chóng , đang di n ra quá trình toàn c u hoá , s h i nh p khu ở ộ ầ ộ ố ộ ấ ự đó n y sinh nhu c u m r ng v c và th gi ữ ư gìn , phát huy các giao l u gi a các n n văn hoá . Trong khi chú tr ng gi ầ ề t Nam c n truy n th ng văn hoá tinh th n t ế ở ộ ừ t ng b ơ ớ i và th i đ i . N n văn c a chúng ta s đa d ng h n , phong phú h n , gi
ơ ạ ế ữ ờ ấ ế ố ụ ượ ế c nh ng y u t ủ lành m nh c a văn hoá th
i .ớ
ổ ệ ự
ỏ ể ữ ế ở ư ướ m nh n ự ậ ủ
ề ố ủ ủ
ế ở ả ộ m là h t s c c n thi
ữ ệ ế ứ ầ ị ấ
ữ
ả ắ ướ ể ặ ộ ộ ữ c , m t m t gi
ộ ầ ủ ơ
ấ ế ủ ứ ề ệ tiên ti n h n nh h p th đ gi ề c ta hi n nay luôn luôn có s trao đ i giao Trong n n kinh t ự ọ ế ớ ớ ư i trên m i lĩnh v c , trong đó có lĩnh v c văn hoá . Chúng ta l u v i th gi ướ ụ ậ ệ c không th tránh kh i vi c du nh p nh ng phong t c t p quán c a các n ế ộ ế ớ i . Tuy nhiên , không vì th mà chúng ta quên đi , các dân t c trên th gi ộ ố gìn và phát truy n th ng c a đân t c mình , cái g c c a mình . Vi c gi ế ờ ỳ ề ắ huy b n s c dân t c trong th i k n n kinh t t . ậ ứ ề ĐI u đó giúp chúng ta hoà nh p ch không hoà tan , không b m t đi cái ặ ế ố ủ g c c a mình. Chúng ta m t m t ti p thu nh ng nét tinh hoa trong văn hoá ủ c a các n gìn và phát huy b n s c dân t c đ làm cho ờ ố đ i s ng tinh th n c a chúng ta ngày càng phong phú h n. * Tính t t y u c a vi c nghiên c u đ tài :
ề ự
ậ ế ở ặ ờ ỳ ế ệ
ế ữ ọ ọ
ố ả t , nh h
ặ ủ
ạ ề ế ớ ưở ạ ị ị ả i , b nh h
ủ
ặ ệ ệ ữ ở ề ế
ậ ọ ọ ộ
ữ ộ ộ
ề ỏ t . Trong đó , b n s c dân t c gi ố ậ ế ớ ệ ỗ ộ
ớ ắ ề ầ ữ ề ố
ả ộ ữ ộ
ả ắ ớ ủ ứ ướ ư ặ ậ ộ
ủ ữ
ề ả ắ ề ỗ ộ ố
ế ớ ớ
ữ ế ở ệ ớ ư ả ắ ậ ượ gìn đ
ộ ẽ ị ề ẽ ấ ướ
ậ ố ủ ộ ấ ướ m , h i c ta đang trong th i k ti n lên xây d ng n n kinh t Đ t n ự ộ ố ế ớ ậ nh p v i qu c t . Tuy nhiên , vi c h i nh p cũng có nh ng m t tích c c ộ ế ự và tiêu c c .N u chúng ta ti p thu m t cách không có ch n l c , không có ễ ị ế ờ ế ữ ng đ n đ i tính toán , chúng ta d b ti p thu nh ng cái không t ấ ướ ố c ta . M t khác , chúng ta còn lo ng i b đánh m t s ng văn hoá c a n ướ ưở ộ ố ng c trên th gi truy n th ng dân t c , ch y theo các n ướ c khác. hoàn toàn b i n n văn hoá c a các n ướ ị ế ộ Chính vì th , vi c đ t ra nh ng đ nh h ng trong vi c h i nh p , ti p ữ ủ ướ thu nh ng tinh hoa trong văn hoá c a các n c m t cách có ch n l c là ế ế ứ ầ ả ắ đi u h t s c c n thi m t vai trò không ộ ữ nh trong vi c h i nh p v i th gi i . M i m t qu c gia đ u có nh ng ữ ủ truy n th ng , nh ng b n s c riêng c a mình . Chúng ta c n gi gìn và ể ặ ể phát huy b n s c dân t c , m t m t đ đem nh ng tinh hoa c a mình đ giao l u v i các n c , m t m t giúp chúng ta “ hoà nh p ch không hoà tan” . ả ắ ố ỗ M i qu c gia đ u có nh ng b n s c riêng c a mình . Đi u đó giúp chúng ộ ệ t rõ m i m t qu c gia . Gi gìn và phát huy b n s c dân t c là ta phân bi ả ắ ề ệ ấ ế ộ t y u trong n n kinh t m hi n nay . Chúng ta có b n s c dân m t vi c t ể ớ ộ ể ộ i , m i có cái đ giao t c thì m i có th h i nh p , giao l u v i th gi ể ộ ế ư ữ l u .N u không gi c b n s c dân t c , chúng ta s l y gì đ h i ế ớ ớ c khác chi nh p v i th gi i , khi đó chúng ta s b n n văn hoá các n ả ắ ph i , không còn b n s c riêng c a mình .
2
ữ ể ấ ủ ầ ọ
ữ ả ắ ứ ế ộ
ề ấ ế ả ắ ề ầ ế ở” là đi u t m
ệ ệ ớ V i nh ng lý do trên , chúng ta có th th y rõ t m quan tr ng c a vi c ề ệ gìn và phát huy b n s c dân t c . Cũng vì th mà vi c nghiên c u đ gi ế ộ tài “B n s c dân t c trong n n kinh t t t y u và c n thi ạ trong giai đo n hi n nay .
Ả
Ấ
Ề
Ế B / GI I QUY T V N Đ .
ề ả ắ ộ ệ
ươ Ch kinh t ờ ỳ ề ng I. Quan ni m v b n s c văn hoá dân t c trong th i k n n ế ở m .
ả ắ ộ I /. B n s c văn hoá dân t c là gì ?
1 . Khái ni m :ệ
ộ ữ ị ề
ắ
ướ ữ ị ướ ồ ử c n ng nàn , ý chí t
c . Đó là lòng yêu n ế ổ
ứ
ọ ế ử ả ị
ầ ạ trong ng x , tính gi n d trong l ậ ự ộ ứ ể
ộ ộ ủ ồ ả ắ ữ B n s c dân t c bao g m nh ng giá tr b n v ng , nh ng tinh hoa c a ượ ệ ộ ồ ộ c vun đ p nên qua l ch s hàng năm t Nam đ c ng đ ng các dân t c Vi ự ữ ướ ự ấ n c và gi đ u tranh d ng n ố ầ ộ ườ c ng dân t c , tinh th n đoàn k t cá nhân gia đình làng xã T qu c ; lòng nhân ái , khoan dung , tr ng nghĩa tình, đ o lý , đ c tính c n cù , sáng ố ố ứ ộ ạ t o trong lao đ ng ; s tinh t i s ng ... ệ ả ắ B n s c văn hoá dân t c còn đ m đà trong các hình th c bi u hi n mang tính dân t c đ c đáo .
ủ ả ắ ộ ị 2 . V trí c a b n s c văn hóa dân t c :
ả ắ ữ ị ấ ộ ọ
ộ ồ ạ ả ộ ứ i , đ ng
v trí r t quan tr ng : ả ủ ị ả ắ ể ử ế B n s c văn hoá dân t c gi a/. Chính b n s c văn hoá dân t c đ m b o cho dân t c t n t ộ ữ v ng và phát tri n qua các bi n đ ng c a l ch s .
3
ộ ờ ả ắ đ
ệ ủ ộ ả ắ c tr n v n s ủ ư ớ
ớ
ớ ề ắ ả
ỉ ữ ượ đ ớ ề ở ế ớ
ườ ủ ậ ộ
ẹ ự ọ ể ộ ượ b/. Nh b n s c văn hoá dân t c , chúng ta bi u l ụ ố ế ệ . M c tiêu c a giao hi n di n c a m t b n s c trong giao l u v i qu c t ậ ớ ộ ư ư l u là thông qua giao l u v i n n văn hoá m i , ta h i nh p v i văn hoá ệ ớ ộ ế ớ i . Ch gi c b n s c văn hoá dân t c thì ta m i có đi u ki n th gi ề ẳ ư giao l u bình đ ng v i các n n văn hoá th gi i . Còn sao chép , tr thành “ cái bóng” , “ cái đuôi” c a ng i ta thì không còn có gì mà h i nh p bình ẳ đ ng .
ướ ớ ơ
ờ ỳ c yêu c u c a th i k phát tri n m i , tr ự ố ầ ủ ấ ự ồ c nguy c “ đ ng nhât” ướ ướ ớ c giàu thì c l n , n
ể ị ủ ự ỳ ớ ộ ướ Tr ề v văn hoá th c ch t là s th ng tr c a văn hoá n ả ắ b n s c văn hoá dân t c có ý nghĩa c c k l n .
ả ắ ộ ệ ị 3. B n s c dân t c h giá tr .
ư ể ặ ổ
ể ệ ữ ấ ứ ầ ộ ộ
ả ắ ấ ể Văn hoá , theo UNESCO , là t ng th nh ng nét đ c tr ng tiêu bi u nh t ặ ậ ủ c a m t xã h i th hi n trên m t v t ch t và tinh th n , tri th c và tình ộ ả c m . Văn hoá mang b n s c dân t c .
ộ ị B n s c dân t c bi u hi n
ả ắ ủ ể ử ồ ạ i và phát ộ ấ c tính duy nh t ( tính đ c ộ ữ ượ đ
ớ ả ấ ố ệ ở ộ ể m t dân t c trong l ch s t n t ộ tri n c a nó , giúp cho dân t c đó gi ấ đáo ) , tính th ng nh t , tính nh t quán so v i b n thân mình .
ể ệ
ả ắ ứ ấ ả ồ ố ộ
ộ B n s c dân t c th hi n trong t ộ ề ộ ướ ạ ọ ự ủ ờ ố t c các lĩnh v c c a đ i s ng ý ư duy , cách s ng , c , cách sáng t o văn hoá , khoa h c , văn c , gi
ộ th c thu c v m t dân t c ( c i ngu n ) , cách t ữ ướ ự cách d ng n n ngh .ệ
ộ ị ủ ộ ố
ể ệ ị ấ ặ ố
ả ắ ộ ộ ộ ấ ố
ữ ề
ấ ủ B n s c dân t c th hi n trong giá tr c a dân t c , nó là c t lõi c a ưở ữ ệ m t văn hoá . H giá tr là nh ng gì nhân dân quan tâm , tin t ng ưở ố ạ ng thu c ph m vi t t và x u , mong mu n ho c không đáng tin t ố ạ ặ ố t và x u , mong mu n ho c không đáng mong mu n . thu c ph m vi t ị ữ Nó là nh ng giá tr và nh ng ni m tin , mà nhân dân cho là thiêng liêng ạ ả , b t kh xâm ph m .
ệ ế ọ ị ể H giá tr bi u hi n trong t ng tri i quan ) chính tr ị
ư ưở t ạ ứ ố ố ệ ậ ậ ọ ệ , văn h c , ngh thu t , đ o đ c , l ế ớ t h c ( th gi ụ i s ng ( phong t c , t p quán ) .
4
ể ẩ ộ ị ự
H giá tr chuy n thành các chu n m c xã h i , nó đ nh h ủ ướ ng cho s ồ ự ườ ọ ộ ộ ệ ự l a ch n trong hành đ ng c a con ng ị i , cá nhân và c ng đ ng .
ươ
ề ữ ộ ấ ớ ồ ố ể ủ
ị ổ ố ớ ộ ị ế
ự ế ấ ạ ờ ứ ị ệ H giá tr có tính n đ nh r t l n và có tính b n v ng t ng đ i , có s c ớ ạ m nh to l n đ i v i c ng đ ng . Trong s ti n b và phát tri n c a xã ị ườ ộ ng không bi n m t mà hoá thân vào các giá tr h i , các giá tr này th ậ ế ừ ủ c a th i sau , theo quy lu t k th a và tái t o .
ả ị
ế ệ ị ậ ượ ế ẽ ử ể ạ i . Các giá tr này s ọ ự c th h sau l a ch n , ti p nh n , mô
ị ở thành truy n th ng khi đ ỏ ề ố Di s n văn hoá là các giá tr văn hóa do l ch s đ l tr ph ng , làm s ng l ố ạ i .
ệ ữ ủ ệ ố
ự ệ ủ ề ổ ủ ố ớ ự ờ ạ ạ ể ụ
Đó là quan h gi a truy n th ng và hi n đ i . S thích nghi c a các giá ị tr cũ đ i v i s thay đ i c a th i đ i , là bi u hi n c a tính liên t c văn hoá .
ờ ỳ ề ả ắ ộ II /. B n s c văn hóa dân t c trong th i k n n kinh t ế ở . m
ề ấ ề ữ ả ả ắ ng c a Đ ng v v n đ gi ộ gìn b n s c văn hoá dân t c
ủ ươ 1 . Ch tr ề trong n n kinh t ủ ế ở m .
ỏ ộ ộ ể ả ắ
ầ ế ứ ờ ố
ờ ạ
ạ ề ế ự
i g n nhau , hi u bi
ế
ợ
ỗ ợ ẫ ờ ơ ớ ệ ể ắ ệ ấ ả
ậ ự ữ ệ ế ệ ệ
ệ ệ
ệ ậ ố t l p mà có th t n t
ạ ể ứ ầ ể ồ ạ ầ
ự ậ ợ t y u k thu t kinh t
là m t tích c c , có l ặ ế
ả ặ ấ ế ặ ủ ấ
ộ ề ặ ớ ự ượ ữ ầ ọ ệ ớ Nói dân t c và b n s c văn hoá dân t c không th tách kh i quan h v i ế ế ớ i . Chúng ta đang ch ng ki n xu th toàn c u hoá đ i s ng loài th gi ế ướ ấ ế ế ườ c h t t y u mang tính th i đ i , tr i . Đó là xu th khách quan , t ng ầ ố ệ ế . Xu th toàn c u hoá t o đi u ki n cho các qu c gia trong lĩnh v c kinh t ể ổ ế ạ ầ ộ , dân t c xích l t nhau , b sung cho nhau , làm phong ấ ị ư ấ ấ ướ c ta nh t đ nh n m l y xu th này coi nh phú và h tr l n nhau . Đ t n ề ộ ế ấ ạ ọ ụ ứ ậ i do xu th y t o là m t th i c l n , ra s c t n d ng m i đi u ki n có l ệ ỹ ậ ủ ữ ặ t đ tranh th nh ng kh năng v t ch t , k thu t , công ngh , ra , đ c bi ạ ấ ầ ứ t cho s nghi p công nh ng kinh nghi m và tri th c hi n đ i r t c n thi ộ ầ ế ệ nghi p hoá , hi n đ i hoá . Trong xu th toàn c u hoá hi n nay , không m t ặ ể i và phát tri n . M t qu c gia nào có th đ ng bi ứ ạ ẫ ấ ộ khác , ph i th y toàn c u hoá là m t quá trình đ y mâu thu n ph c t p . ế ụ ả ậ ặ ỹ i , ta ph i t n d ng . M t t ấ ặ ả ể ỏ , m t b n ch t Song , m t khác không th b qua là m t xã h i kinh t ệ ế ớ ầ giai c p c a quá trình toàn c u hóa . Xét v m t này , trên th gi i hi n ủ ng nuôi tham v ng l n toàn c u hoá ch nghĩa nay đang có nh ng l c l
5
ọ ị ủ ả ọ
ặ ệ ị ố ơ ề ả ả ầ ỏ ễ
ề ư ả b n , h mu n áp đ t h giá tr c a riêng h lên c toàn c u . Quên đi u t ự đó là ngây th v chính tr và trong th c ti n không tránh kh i ph i tr giá đ t .ắ
ữ ệ ầ
ấ ườ ở ộ ệ ố ề ng l ệ i m r ng quan h qu c t ch
ể
ế ừ ậ ả ắ ừ ộ
ố ề ế Trong nh ng đi u ki n nêu trên v xu th toàn c u hoá hi n nay , chúng ơ ở ộ ậ ự ủ ố ế ta càng th y đ trên c s đ c l p t ề ả ủ ự c a Đ ng ta nói chung và nói riêng trong xây d ng và phát tri n n n văn ệ ế ứ hóa Vi t Nam v a tiên ti n v a đ m đà b n s c văn hoá dân t c là h t s c ắ đúng đ n và sáng su t .
ị ị ế ướ
ụ ng h ướ ỉ ng 5 ch rõ : “ ph ệ
ự ươ ủ ự ạ ố ệ ổ
ậ ề ế ố ế
ạ ế ữ ụ ủ ả ắ ấ
ừ ừ ườ
ộ ộ ờ ố ậ ự
ạ ệ ừ ạ
ọ ờ ố ụ ọ
ướ ụ ệ
ế ướ ữ ẹ ệ ộ ủ ằ ộ
ươ ề ị
ắ ng 5 “ Xây d ng và phát tri n n n văn hoá Vi ả ắ ừ ậ ộ ị
ự
ứ ừ ế ượ ng chi n l ườ ướ ệ ộ ấ ộ
c c b n cho s ề ả ạ ộ ủ c v ng ch c lên ch nghĩa xã h i .
ộ ể ươ ộ ng chung , Ngh quy t H i Ngh Trung ệ ồ ờ đ ng th i là nhi m v bao quát c a s nghi p văn hóa n c ta là phát huy ứ ộ ậ ộ ề ướ ủ c và truy n th ng đ i đoàn k t dân t c , ý th c đ c l p ch nghĩa yêu n ả ộ ự ườ ủ ự ng xây d ng và b o v T qu c xã h i ch nghĩa , xây ch , t t c ộ ệ ể ự t Nam tiên ti n đ m đà b n s c dân t c d ng và phát tri n n n văn hoá Vi , ti p th nh ng tinh hoa văn hoá nhân lo i , làm cho văn hoá th m sâu vào ạ ộ ộ toàn b đ i s ng và ho t đ ng xã h i , vào t ng ng i , t ng gia đình , ư ị ồ ể ừ t ng t p th và c ng đ ng , t ng đ a bàn dân c , vào m i lĩnh v c sinh ấ ướ ầ ườ c ta đ i s ng tinh th n ho t và quan h con ng i , t o nên trên đ t n ụ ắ ự ự ộ ể cao đ p , trình đ dân trí cao , khoa h c phát tri n ph c v đ c l c s ạ ạ ệ c m nh , nghi p công nghi p hoá , hi n đ i hoá vì m c tiêu dân giàu , n c v ng ch c lên ch nghĩa xã h i . xã h i công b ng văn minh , ti n b ự ệ ể ế t Ngh quy t Trung ỏ ộ ế ữ Nam tiên ti n , đ m đà b n s c dân t c” v a đáp ng đúng nh ng đòi h i ự ướ ố ủ ứ ơ ả b c xúc c a cu c s ng v a là đ nh h ầ ủ ừ ố ng n n t ng tinh th n nghi p xây d ng , c ng c và không ng ng tăng c ấ ườ c m nh , xã h i công ng ph n đ u vì dân giàu n xã h i ta trên con đ ắ ế ướ ữ ằ b ng , văn minh , ti n b ề ả ắ 2 . Quan đi m v b n s c văn hoá dân t c
ộ ổ
ư ữ ề ộ c hình thành t
ả ắ ử ị ư ạ ợ
ứ ố ợ ọ
ộ ị ớ ừ ớ ơ ệ ữ ạ
ủ ị ồ ị ờ ỳ ự ế B n s c văn hoá dân t c luôn có s bi n đ ng , b sung qua các th i k ừ ị ượ ị xa x a và luôn luôn b n v ng . Có l ch s . Có giá tr đ ị ớ ướ c , nh ng nay không thích h p . L i có giá tr m i giá tr đúng lúc tr ề ớ ư nh ng phù h p v i nguy n v ng dân t c thì nhanh chóng có s c s ng b n ẳ ữ 1976 , cũng là m i h n 30 năm v ng . Ch ng h n , có nh ng giá tr m i t ọ ủ ớ ờ i kêu g i c a Ch t ch H Chí Minh , giá tr “ Không có gì quý nay , v i l
6
ở ấ ị ễ do” đã nghi m nhiên tr thành giá tr văn hoá r t quan
ự ộ ậ ơ h n đ c l p , t ộ ủ ọ tr ng c a dân t c ta .
ộ ằ ắ ạ ộ
ạ ư ế ề ự ấ ư ể
ứ ạ ộ ứ ả ạ
ượ ử ắ ộ ị
ộ ượ ả B n s c dân t c n m trong các lĩnh v c nh ki n trúc , h i ho , văn ầ ữ ươ ch ng , âm nh c ... nh ng đó là nh ng v n đ ph c t p , c n đ các nhà ạ chuyên môn nghiên c u , th o lu n . Song đ o lý dân t c là lo i văn hoá vô ư c vun đ p qua l ch s lâu hình , nh ng là tinh tuý c a b n s c dân t c , đ ờ ủ đ i c a dân t c đ ậ ủ ả ắ ị c xác đ nh là :
ứ ự ậ ự ườ l p t c n ng nàn ; ý th c t c ế ầ ng , tinh th n đoàn k t ,
ồ ắ
ổ ạ ọ
ế ả ị ướ Lòng yêu n ố ồ ứ ộ ý th c c ng đ ng , g n cá nhân gia đình làng xã T qu c ; Lòng nhân ái , tính khoan dung , tr ng tình nghĩa , đ o lý ; ộ ạ ầ ứ Đ c tính c n cù , sáng t o trong lao đ ng ; ố ố ư ử ự S tinh t trong c s , gi n d trong l i s ng ...
ộ ằ ế ớ ữ
ự ị ươ ả ng t
ề ạ nh trên , vì sao ta l ấ ữ ự ề
ế ư ằ ủ ề ả ố
ộ ọ ị
ị ả ắ ộ ượ ệ ả ắ t Nam . B n s c dân t c đ
ộ ứ i cũng có nh ng giá Cũng có ý ki n cho r ng , nhi u dân t c trên th gi ộ ắ ủ i coi đó là b n s c c a dân t c mình ? tr t ị ọ Chúng ta cho r ng , v n đ quan tr ng là nh ng giá tr đó có đích th c là ỉ ữ ứ truy n th ng c a chúng ta không ? Ch không ph i là ta đi tìm nh ng gì ch ẩ ữ có ta có mà dân t c khác không có . Quan tr ng là ta xác đ nh nh ng chu n ể ệ ả c th hi n c trong giá tr b n s c dân t c Vi ộ n i dung và hình th c .
ộ ớ ư ớ ả ắ
ớ ả ắ
ữ ư ư
ố ề ế
ỉ ở ử ộ ẹ ư ự
ữ ạ ặ ở ị
ả ắ ặ ờ ở t c k
ọ ọ ả ắ ứ ậ ạ ỗ ờ
ớ ộ ắ i b n s c dân t c luôn luôn g n bó v i nhau nh trên đã trình Khi nói t ướ ộ ầ ng i b n s c văn hoá dân t c c n tránh nh ng khuynh h bày . Khi nói t ữ ả ắ ử b n s c không đúng . Đó là : “ đóng c a , thu mình” , ch “ kh kh ” gi ụ ớ ạ truy n th ng , không sáng t o m i , không m c a giao l u , ti p th ế ớ ở nh ng tinh hoa văn hoá th gi i tr thành dân t c h p hòi , c c đoan , kiêu ộ ử ng o . Ho c là “ m toang c a” không ch n l c , b n s c dân t c b chèn ụ ồ ấ ả ể ế ề ép , lu m , tr thành n n văn hoá thi u b n s c . Ho c ph c h i t ợ ữ ả c nh ng cáI l c h u , l i th i trong quá kh , không còn thích h p trong xã h i m i ...
ươ ề ữ ấ ả ắ ng II: T i sao ph i đ a ra v n đ gi gìn b n s c văn hoá dân
ờ ỳ ề ả ư ạ Ch ộ t c trong th i k n n kinh t ế ở m .
ệ ề ệ ế ự t y u c a vi c xây d ng n n văn hoá Vi ậ t Nam tiên ti n , đ m
ộ ấ ế ủ I /. Tính t ả ắ đà b n s c dân t c .
7
ộ ề ệ 1.Đi u ki n xã h i :
ạ ệ ự ả c ta hi n nay không ph i là v n đ d
ướ ớ ấ ờ ố
ầ ạ
ờ ố ạ
có . Ng ệ ượ ề ễ i quá bi quan v i tình hình cho là trong khi đ i s ng kinh ư ư i sa sút nh ch a ọ ự ề ố ẹ t đ p , i quá l c quan cho m i s đ u t ứ ậ nhiên và không đáng k . Th t ra , b c
ặ ố ỉ ờ ố Th c tr ng đ i s ng văn hoá n ườ đánh giá . Có ng ớ ế ừ ổ ế đ i m i đ n nay thì đ i s ng tinh th n l có khá lên t t ườ ượ ạ ờ i , có ng bao gi c l ự ự ữ ng tiêu c c là t nh ng hi n t ặ ộ tranh không ch có m t màu , ho c toàn t ể i ho c toàn sáng .
ị ớ ộ ẳ
ộ ộ ộ ệ ế ướ ướ c có b
c h t , c n kh ng đ nh đ i s ng văn hoá xã h i ta so v i th i k ễ ấ ơ ậ
ở ơ ế ủ ở ỷ ạ l
ờ ố ề ượ c kh i d y và phát huy thay cho tâm lý th ầ ượ c nâng cao , s tr
ọ ế
ả ạ ộ
ấ ả ớ ổ ậ ấ ạ ụ
ề ạ
ự ủ ộ ư ưở t
ượ ạ
ể ng và kim ch nam b o đ m cho xã h i phát tri n đúng h
ậ ỉ ả ở ử ớ ề ộ ng và m c a v i bên ngoài làm s ng đ ng n n kinh t
ư ể ộ
ị ế ế ờ
ủ
ấ ớ
ị ưở ữ ế ề ạ
ố ẹ ồ ề ơ ườ ữ
ườ ạ ạ ầ ờ ỳ Tr ướ ế tr c ti n b rõ r t . Đi u d th y là tính năng đ ng xã h i kinh ự ế ụ và tính tích c c công dân đ t ộ ộ i trong c ch cũ . B u không khí dân ch , c i m trong xã h i đ ng , ở ườ ự ặ ằ ng , năng l c cá nhân tăng lên . M t b ng dân trí đ ườ ượ ữ c khuy n khích , tôn tr ng . Nh ng nét m i n i b t y trong i đ con ng ở ắ ượ ờ ố đ i s ng đ c ph n ánh qua ho t đ ng kh i s c , phong phú , đa d ng trên ự các lĩnh v c báo chí , xu t b n , phát thanh , truy n hình , giáo d c , văn ề ủ ờ ệ ọ ậ h c , ngh thu t , v.v... Trong s phong phú , đa d ng và b n b c a đ i ồ ố ạ ộ ng H Chí s ng và ho t đ ng văn hoá , ch nghĩa Mác Lênin , t ư ề ả ẫ ụ ể ả Minh đ c Đ ng ta v n d ng và phát tri n sáng t o v n là n n t ng t ướ ế ộ ưở ả ng . Kinh t t ạ ế ố ị ườ và các ho t th tr ẩ ả ộ đ ng xã h i , phát tri n giao l u hàng hoá , du l ch và các s n ph m văn ậ ế ứ ể ở ộ t và k n th c ti p nh n hoá , giúp nhân dân ta m r ng chân tr i hi u bi ở ử ế ị ườ ặ ừ ố ng và m c a , dù tác b n ph t th tr ng . Các m t trái c a kinh t ể ể ổ ộ đ ng d d i , đã không th ngăn n i nhân dân ta duy trì và phát tri n ỷ ệ ề ư ấ truy n th ng t t đ p , nh th y tõ nh t vaò nh ng d p k ni m l n , ớ ướ ng nh các anh h ng v c i ngu n , v cách m ng và kháng chi n , t ữ ỡ i có công , giúp đ nh ng hùng dân t c , đ n n đáp nghĩa nh ng ng ng ươ ữ ộ ố ề ộ ộ i ho n n n ...
ứ ươ ế
ắ ả
ố ng 5 đã nghiêm kh c ch ra nh ng m ng t ả ưở ề ị i cùng nguyên nhân ch ng
ườ ả ộ
t là n n tham nhũng , h i l
ố ộ ủ ươ ỷ ỉ Đ ng nhiên , b c tranh không ch toàn màu sáng . Ngh quy t Trung ủ ươ ữ ở ạ quan . Đó là tr ng thái dao đ ng , hoài nghi , gi m sút ni m tin lý t ệ ữ ậ ộ ố m t s ng i , k c m t b ph n đ ng viên , cán b . Đó là nh ng hi n ậ ệ ượ t , buôn l u , ậ gian l n th , ch nghĩa cá nhân , ỉ ộ ể ả ộ ộ ặ ứ ạ ng suy thoái đ o đ c , đ c bi ạ ướ ự ấ ng m i tr ạ ủ c s t n công c a thói ích l
8
ạ ề ứ ụ ủ ự
ệ ề ứ
ị ộ ướ ố ng nh c nh i tr ệ ạ
ố ự ả ộ ậ t đ p . Đó là trong m t b ph n dân c , k c m t s
ộ ộ ế ử
ị ố ề
ụ ồ ạ ổ ố ộ t t
ờ ỡ ồ ệ ạ
ề ấ ộ
ấ
ệ ạ ụ ậ ộ ố ấ ẩ ộ
ệ ạ i đi vào con đ ườ ệ ượ ườ ẩ ụ
ầ ậ ư ậ ạ ng ph m t ộ ầ ộ
ng trên đang làm v n đ c môi tr ề ả ả ữ ự ẩ ỡ ộ
ố ố l i s ng tiêu dùng , s c m nh đ ng ti n và ch nghĩa th c d ng . Đó là ộ ố ệ ượ c đây không h có trong quan h gia m t s hi n t ộ ố ầ ẩ ạ đình , đ o lý th y trò , quan h b n bè , s đ o l n m t s chu n giá tr và ể ả ộ ố ư ố ố ẹ ế n p s ng v n t ự ể ộ ề ị ọ t còn quá ít v l ch s dân t c , thanh niên , h c sinh , sinh viên s hi u bi ị ề ử v các giá tr truy n th ng mà l ch s và cách m ng đã xây nên trong khi đó ề ệ ố ấ ạ t x u các v n c dân t c đ ng th i đi li n i ph c h i không phân bi l ứ ế ớ v i tâm lý sùng ngo i đôi khi đ n m c mù quáng , phi lý , k ch c m . Đó là ự n n xã h i có chi u gia tăng , s đam m nhu c u v t ch t cùng các t ộ ấ ố ố ọ ữ nh ng d c v ng th p hèn , l i s ng b t ch p đ o lý , d lu n xã h i và ấ ả ườ pháp lu t đang xô đ y m t s ng i . T t c ữ nh ng hi n t ng xã h i văn hoá , gây ạ ấ b t bình trong nhân dân , làm xói mòn n n t ng tinh th n xã h i , t o ế ạ ậ ấ mi ng đ t màu m cho s xâm nh p nh ng s n ph m văn hóa đ c h i ạ ngo i lai .
ự ệ ả ắ ế ề 2.Xây d ng n n văn hoá Vi ậ t Nam tiên ti n , đ m đà b n s c dân
t c .ộ
ở
ộ ướ c tình hình xã h i đã phân tích ể ự ộ ệ ắ
ế ệ ậ trên , vi c t p trung xâu d ng và ậ ế t Nam tiên ti n , đ m đà b n s c dân t c , có ố ổ ệ ạ ng lai T qu c ta i mà c t ả ắ ậ đ m đà b n s c ả ỉ ả ươ ệ t không ch cho hi n t tiên ti nế ” ? Th nào là “ ế
Tr ề phát tri n n n văn hoá Vi ặ ọ ầ t m quan tr ng đ c bi ư . Nh ng nên văn hóa th nào là “ dân t cộ ” ?
ế ề a>. N n văn hoá tiên ti n
ế ọ ươ ể ể ề ng 5 , ta có th hi u n n văn hoá tiên ti n có
ấ ặ
c .
ưở ộ ộ ậ ủ ộ ng đ c l p dân t c và ch nghĩa xã
ồ ư ưở t ng H Chí Minh .
ủ i ánh sáng c a ch nghĩa Mác Lênin , t , nhân văn : t
ế ả ng mà c trong hình
ứ ệ ệ ể ể ả ộ ị ế Đ c Ngh quy t Trung ư m y đ c tr ng : ướ ộ M t là , yêu n ộ ế Hai là , ti n b . ố Ba là , có n i dung c t lõi là lý t ủ ộ ướ h i d ườ B n làố ấ ả i ... t c vì con ng ỉ ộ Năm là , tiên ti n không ch trong n i dung t ươ ng ti n chuy n t th c bi u hi n , trong các ph ư ưở t i n i dung .
9
ế ề
ệ c ta đang ướ
ự
ề ấ ấ ủ ầ ủ ả
ế i đa ti m năng v t ch t và tinh th n c a c dân t c , c a t ầ . Ch nghĩa yêu n
ả
ướ ấ ủ
ế ướ
ấ c là ý chí đ a đ t n ạ
ắ ề
ả ế ư ưở t ề
ộ ế ủ ộ
ộ ế ườ i . ư ế
ưở ố
ủ ế ề i ánh sáng ch nghĩa Mác Lênin , t
ể
ề
ố ườ ấ ớ ng không đ ng nh t v i văn hoá , không th
ộ ố ạ ồ ệ ư ưở t
ệ ằ i . Đành r ng h t ị ộ ờ
ấ ậ ế ấ ầ ồ
ề ở ơ
ủ ạ ầ ậ ư ố cũng có c t tu là h t ớ ệ ư ưở ệ ư ưở t
ả ộ
ứ
ử ư ưở t ấ ả ổ
ế ờ ạ ộ ờ ị
ấ ậ ỉ ữ ố ị ở ờ ỳ ộ ớ ề ầ ấ ướ th i k quá đ v i n n kinh t nhi u thành ph n Đ t n ộ ủ ự ị ạ ệ ệ ng xã h i ch nghĩa . S nghi p công nghi p hoá , hi n đ i theo đ nh h ơ ở ậ ằ ỏ ộ ậ ỹ hoá nh m xây d ng c s v t ch t k thu t cho ch nghĩa xã h i đòi h i ậ ủ ấ ả ố ộ ộ huy đ ng t t c ự ự ỳ ộ ộ ủ ướ ở các thành ph n kinh t đây là m t đ ng l c c c k c ướ ế ế ớ ộ ề ề to l n . N n văn hóa tiên ti n do đó tr c h t ph i là m t n n văn hoá yêu ư ộ ặ ể ướ c . Có th coi yêu n c là tién b đ c tr ng bao quát nh t c avăn hoá n ạ ư ấ ướ ỏ ả c thoát kh i c nh nghèo nàn , l c tiên ti n .Yêu n ướ ằ ộ ấ ậ c m nh , xã h i công b ng văn minh đó h u , ph n đ u vì dân giàu , n ớ ế ớ ủ ề ộ ộ ng l n c a n n văn hoá tiên ti n . G n li n v i yêu là m t n i dung t ề ướ ấ ả ế c là ti n b . N n văn hoá tiên ti n ph i là n n văn hoá k t tinh t n t c ờ ạ ỹ ủ ệ ữ nh ng gì là ti n b , là chân , là thi n , là m c a dân t c , c a th i đ i , ủ c a loài ng ướ ấ ủ ề ặ ế c, thì N u đ c tr ng bao quát nh t c a n n văn hoá tiên ti n là yêu n ộ ộ ậ ạ ủ ng đ c l p dân t c và h t nhân c t lõi c a n n văn hoá tiên ti n là lý t ồ ư ưở ộ ướ ủ t ng H Chí ch nghĩa xã h i d ệ ư ưở ệ ư ưở ng . Vì h t ng chi t Minh . Nói văn hóa không th không nói h t t ố ố ứ ị i s ng và hành vi con ph i quan ni m v giá tr , chi ph i đ o đ c , l ể ệ ư ưở ng t ng ; nh ng xét chung và xét quy toàn b các giá tr văn hoá vào h t ệ ỷ cho cùng , trong xã h i có giai c p , văn hóa bao gi ớ ậ ấ ệ ư ưở ư ưở ng giai c p . Vì v y , th t sai l m n u đ ng nh t h t ng v i t t ộ ộ ng . Song văn hoá , b i căn hoá có n i hàm r ng h n nhi u so v i h t t ố ế ọ , cũng ph m sai l m nghiêm tr ng n u ph nh n vai trò h t ng đ i ế ả ộ ề ấ ớ v i văn hoá , nh t là khi nói đ n c m t n n văn hoá , c m t dòng văn hoá ỉ ế ị ng ch ng minh cái gì , n u L ch s t . C. Mác và Ph. Ăngghen ch rõ : “ ằ ả ầ ả ứ không ph i là ch ng minh r ng s n xu t tinh th n cũng bi n đ i theo s n ố ư ưở ấ xu t v t ch t ? Nh ng t t cũng ng th ng tr cua tm t th i đ i bao gi ủ ch là nh ng t ữ ấ ng c a giai c p th ng tr ”. ư ưở t
ả ng mang b n ch t giai c p ( công nhân ) nh m i h t
ấ ấ ớ ấ ứ ệ ư ưở ủ t ng , nh ng khác v i b t c h t
ệ ư ưở t ư ọ ữ
ạ ả ả i phóng dân t c , gi
ạ i phóng toàn xã h i , gi ụ ướ ườ ắ ế ng vào gi i , kh c ph c tri
ệ ể
ấ ủ ố ệ ả ự ướ ễ ề ố ư ọ ệ ư Là h t ưở t ng nào khác , ch nghĩa Mác ọ ế Lênin là h c thuy t cách m ng và khoa h c k t tinh nh ng tinh hoa văn hoá ộ ả ộ i nhân lo i , h ạ ệ ể ạ ườ ị t đ tình tr ng con ng i b tha hoá , t o phóng con ng ừ ủ ườ ề i . Ch nghĩa đi u ki n phát tri n và không ng ng hoàn thi n con ng ộ ư ạ ủ ả c ng s n trong b n ch t c a nó nh C. Mác nói , là “ ch nghĩa nhân đ o ủ ừ ủ ệ c truy n th ng c a ch nghĩa yêu n hi n th c” . Nguy n Ái Qu c đi t
10
ộ ắ ề ế ể ữ
ặ ủ ớ ế ị c ngo t quy t đ nh hình thành t
ồ ả ự ặ
ộ ế
ơ ế ẫ ộ ệ ả
ừ ế t Mandenxtam v i m t tình c m đ c bi năm 1923 khi ti p xúc v i Bác . Nh v y , th t là chính xác và t
ư ậ ụ ặ ậ ề
ự i , vì h nh phúc và s phát tri n phong phú , t
ữ ệ ộ
ữ ộ
ả ự ộ ố
ườ ng H Chí Minh h t
ộ ư ưở t ự ế ề t sâu s c nhi u n n văn hoá l n Đông Tây , đ n dân t c và nh ng hi u bi ư ư ộ ướ ớ v i ch nghĩa Mác Lênin nh m t b ỡ ầ ỳ ưở ộ ng H Chí Minh . S g p g th n k này đã s n sinh ta m t nhân cách , t ủ ươ ớ ẫ ơ ng lai” h n th , m t m u hình văn hoá m i , m u hình “ văn hoá c a t ớ ớ ư t đã s m khám nh nhà th Xô Vi ớ ự phá t ươ ế ế ị nhiên khi Ngh quy t Trung ng 5 nêu lên m c tiêu n n văn hóa tiên ti n ạ ấ ả ườ ự ể do , t c vì con ng là t ườ ồ ố ệ toàn di n con ng i trong m i quan h hài hoà gi a cá nhân và c ng đ ng , ấ Ở ự đâylà tính nhân văn cao c , trong đó giai c p , nhiên . gi a xã h i và t ạ ộ ấ nhiên là th ng nh t dân t c và nhân lo i , cá nhân và xã h i , xã h i và t ệ ư ồ ủ ậ ng ch nghĩa Mác Lênin , t trên l p tr ố ề ấ ưở ng th u su t n n văn hoá mà chúng ta xây d ng . t
ả ấ ế ủ ề
ệ ấ ỹ ơ ở ậ ệ ậ
ộ ể ệ ả ươ ng , trong công ngh
ữ ụ ẹ ả ế ế ể
ượ Ở ữ ơ
ệ ạ
ượ ủ ầ
ng có nghĩa là hi n đ i , song không ph i đã là hi n đ i thì lo i tr ắ ạ ộ ắ ị ệ ệ ậ ạ ứ Tính ch t tiên ti n c a n n văn hoá còn ph I th hi n c trong hình th c ể ể ể ng ti n đ chuy n bi u hi n , trong nh ng c s v t ch t k thu t , ph ệ ươ ả t I n i dung . Ví d : trong phong cách văn ch ữ ề ế t k nh ng truy n hình , đi n nh , trong ki u dáng ki n trúc , trong thi ế ả đây , tiên ti n công trình t i trí , v.v... ng đàI , nh ng khu vui ch i gi ạ ừ ệ ả ạ ườ th ạ ớ ẫ ả c nh m l n hi n đ i v i “ ch nghĩa b n s c dân t c và càng không đ ơ ệ ấ ệ hi n đ i” t c t , b nh ho n , nh t là trong ngh thu t , văn th .
ề ệ ả ắ ậ ộ b>. N n văn hoá Vi t Nam đ m đà b n s c dân t c .
ệ ế ủ ề t Nam không tách r i
ắ ễ ấ ế
ỳ ị ế ử ầ ủ
ư ộ ặ ườ i ta th ng nói , là cái căn c
ộ ườ ỉ ườ ộ ủ ỉ ủ
ộ ị ử ấ ữ ướ n c và gi
ự ố ế ề ộ ị
ộ ả ắ ứ i nh m t giá tr . L ch s m y nghìn năm d ng n t bao giá tr truy n th ng t ọ ướ ố ẹ ọ t đ p . Đó là ch c , lòng nhân ái bao dung , tr ng nghĩa tình , đa lý , là tính c
ờ ứ ệ ộ ộ ị
ế ắ
ữ ị ệ ủ t c a thiên tai , đ ch ho đ t n t ả ắ ệ ị ư ế ữ ả
ể ướ ả ắ ệ ả ộ ầ ữ ứ ộ ớ ờ b n s c dân ả ắ Tính ch t tiên ti n c a n n văn hoá Vi ờ ố ộ t cộ .Nói đ n văn hoá là nói đ n dân t c . Văn hoá b t r sâu trong đ i s ng ộ ng k l ch s . Văn hoá là b m t tinh th n c a dân t c . dân t c qua tr ướ B n s c dân t c c a văn hoá , nh ng c , cái ch ng ch c a m t dân t c . Nó ch rõ anh là ai , thiéu nó , anh không ị ư ộ ồ ạ c đã t n t ủ hun đúc cho dân t c ta bi ố ướ nghĩa yêu n ạ ồ ế t Nam đã k t , c ng đ ng ... Nh s c m nh nh ng giá tr đó , dân t c Vi ạ ể ồ ạ ắ ử chi n th ng bao th thách kh c nghi i ộ ủ ả và phát tri n nh ngày hôm nay . B o v và phát huy b n s c dân t c c a ố văn hoá tr c h t là b o v và phát huy nh ng giá tr tinh th n đó . C ị nhiên b n s c dân t c có c n i dung và hình th c . Cùng v i nh ng giá tr
11
ở ộ ặ ắ ả ầ ư ủ
ể ệ ươ ộ
ả ế ủ ữ
ệ ướ ề
ướ ủ ề ả
ứ ạ ổ ộ
ấ ủ ề ự ạ ố
ượ c đ c tr ng b i các tinh th n , b n s c dân t c c a văn hoá còn đ ủ ộ ứ ng th c bi u hi n đ c đáo . Đó là ti ng nói c a dân t c , là tâm lý , là ph ộ ứ ụ ậ phong t c t p quán , là cách c m nghĩ c a dân t c , là nh ng hình th c ộ ố ề ậ ngh thu t truy n th ng ,v.v... N c ta có 54 dân t c . Trong n n văn hóa ủ ỗ ộ ắ ộ c ta , m i dân t c anh em đ u có b n s c riêng c a đa dân t c c a n ả ắ ộ ộ ủ ấ ả ữ t c các dân t c anh em gìn và phát huy b n s c dân t c c a t mình . Gi ạ ệ ồ ợ ủ ả ộ ẽ t Nam , t o s phát huy s c m nh t ng h p c a c c ng đ ng dân t c Vi ệ nên s phong phú đa d ng trong tính th ng nh t c a n n văn hóa Vi t Nam .
ề ữ ả ắ ộ ấ II /. V n đ gi gìn và phát huy b n s c dân t c .
ộ ữ
ộ ả ắ ủ
ơ ư
ị ạ ầ ộ
ỉ ề ộ ụ ố
ả ạ ầ ụ ươ
ư ụ ả ồ
ầ ư ế ở c xách th n thánh . Vì khôi ph c nh th , nên
ứ ố
ề ố ổ ữ ữ ấ ả
ề
ọ ấ ứ ố
ể ệ ề ứ ậ ấ ấ
ụ
ể ự ắ ự nh n th c , t ử ụ ủ ị ệ ả ộ
ả
ạ ỏ ự ộ ộ ủ ậ ề
ạ ờ ệ ề ự ườ ng Gi gìn và phát huy b n s c văn hoá dân t c là chăm lo cho s tr ướ ẳ ề ể ứ ố ồ ng t n và phát tri n s c s ng c a dân t c . Song đI u này khác h n xu h ễ ướ ở ả ụ ổ nhi u n I trong ma chay , c i xin , l ph c c nh đã x y ra g n đây ộ ủ ị i H i ngh cán b văn hóa ngày 30101958 , Ch t ch h i . Trong bàI nói t ố ồ t , H Chí Minh ch rõ : “ Nói khôi ph c v n cũ , thì nên khôi ph c cái gì t ố ng đ i khá còn cái gì không tôt thì ph i lo i d n ra . Xem ra thì năm nay t ụ ố , còn nh năm ngoái , thì khôi ph c v n cũ , thì khôi ph c c đ ng bóng , ơ ụ ướ r nông thôn nhi u n i ấ ả ả quên c s n xu t , c tr ng mõ bì bõm , ca hát lu bù ...” . Trong v n c dân ừ ỏ ả ữ ộ b nh ng di s n l y và phát huy nh ng di s n nào , t t c , chúng ta gi ữ ề ề ị ặ nào , đi u đó không th không đ t ra khi nói v nh ng giá tr truy n ộ ự ự ý th c dân t c , th ng . S cân nh c và l a ch n y th hi n quá trình t ừ ầ ự t m khám phá v mình xu t phát xu t phát t quá trình t ố ự ế ơ ạ ớ ủ ị cao m i c a l ch s , là quá trình “ g n đ c kh i trong” và là s ti p n i ử ớ ế ớ i hi n đ i . V i ý nghĩa dòng ch y liên t c c a l ch s dân t c trong th gi ể ệ ả ắ đó , phát huy và b o v b n s c dân t c c a văn hoá đòi h i s phát tri n , ự ệ ừ s sáng t o không ng ng . M nh đ “ đ m đà b n s c dân t c” đó không ế ể th tách r i m nh đ “ văn hóa tiên ti n” và ng ả ắ ượ ạ c l i .
ệ ở ộ ng m r ng giao l u qu c t
ầ ự ạ ề ả ứ ế ừ
ộ
ố t ta t
ư ệ
ỉ ướ ở N c Đ i Vi ặ ữ ướ ộ
ị ồ ứ ừ ữ ề ạ ố ư ố ế ế ị ườ ệ th tr * Trong đi u ki n th c hi n kinh t ả ắ ấ ạ i càng ph i nh n m nh yêu c u ra s c k th a và phát huy b n s c văn l ệ ự ề ứ hoá dân t c . Đó không ch là ý th c trách nhi m , mà còn là ni m t hào , ừ ướ ệ ộ ề ư ạ ự tr c , V n x ng n n văn tôn dân t c , b i “ t ấ ủ ổ ậ ế ” . Nh ng đ c tr ng n i b t nh t c a văn hóa Vi hi n đã lâu t Nam là ộ ủ c , yêu lao đ ng , lòng nhân ái , v tha và tính c ng ch nghĩa yêu n ớ ị ồ đ ng . Nh ng giá tr truy n th ng đó đã t ng là ngu n s c m nh to l n
12
ệ ự ự c vào th i k
ố ẫ ệ ướ ấ ướ c và gi ạ
ữ ườ ỏ ầ ả ấ ứ
ộ
ư ự ử ể ự cao , t ề ắ ng m t ư ậ ự ạ đ i ; càng không đóng c a đ t
ậ
ộ ừ ủ
ả ị ờ ư ố ờ
ố ả ế ư ế
ộ ậ ộ ệ ề ộ
ả ng m t thái đ bài ngo i v văn hoá , k ượ ạ
ể c đang là k thù xâm l ờ ớ ộ ạ ề c . Trái l ọ ồ
ượ ờ ủ ươ ch tr ủ ướ ộ ầ ắ
ế t Nam . Nh đó , dù tr i qua bi
ủ ủ ạ ẻ
ả ắ ệ ạ ư i là ta” ; b n s c văn hóa Vi
ấ ạ
ạ ố
ệ ệ ề ơ
ệ ệ ộ
ồ ừ ậ ẩ ữ ộ ự ứ ấ ấ ạ ả ờ ỳ ữ ướ c . Ngày nay , b n trong s nghi p d ng n ữ ệ ề công nghi p hoá , hi n đ i hoá , nh ng truy n th ng y v n đang là ọ ố ớ ả nh ng đòi h i c n ph i có đ i v i m i ng i . Không ph i b t c dân ề ữ ế ừ ắ ượ ộ c may m n k th a nh ng truy n t c nào trên hành tinh này cũng có đ ố ố ệ ả t Nam có truy n th ng th ng và b n lĩnh văn hoá nh v y . Dân t c Vi ự ự t tôn nh ng không t cô l p mình . ề ử ấ Cũng nh su t chi u dài l ch s m y nghìn năm c a dân t c , t khi ế ạ ầ ớ Đ ng ta ra đ i , ph n l n th i gian là ph i lãnh đ o nhân dân ti n hành c , b o v n n đ c l p dân t c . Th nh ng , chi n tranh ch ng xâm l ể ư chúng ta ch a bao gi ả ớ ề ả i , Đ ng ta c v i n n văn hóa c a n ạ ạ ấ luôn nh n m nh tính dân t c đ ng th i v i tính khoa h c và đ i chúng ; ả ắ ớ ộ ả ậ ế tính tiên ti n g n v i yêu c u ph i đ m đà b n s c dân t c . Đó chính là ờ ầ ả ệ ủ ả b n lĩnh văn hoá c a Vi t bao thăng tr m ồ ướ ử ứ ủ ị c âm m u đ ng hoá văn hoá c a đ lo i k thù , c a l ch s , đ ng tr ư ố nh ng “ B n nghìn năm ta l t Nam không ạ ế i , càng ánh lên nét riêng long lanh , bi n m t , không phai nh t , trái l ỉ ồ ề ặ ắ tr ng đ ng đ c s c . Nó đã góp cho n n văn hoá nhân lo i không ch là ọ ... mà còn là Đông S n , Truy n Ki u , các làn đI u dân ca quan h ườ ộ ổ ậ nh ng danh nhân văn hoá mà n i b t là H Chí Minh , m t con ng i , ừ ả ắ ị m t s nghi p , m t giá tr văn hoá v a đ m đà b n s c Vi t Nam , v a ề ở ỉ ch a chan tính nhân lo i . Và c hai ph m ch t y đ u đ nh cao .
ộ ộ ự ự ậ ự ườ c
ệ ữ ả ớ ớ ả
ố ộ ả ớ ng và là lòng t ố ơ ề
ớ ớ ể ể
ử ề
ộ y chính là khí phách , là tôm h n dân t c , là tài s n vô giá c a đ t n
ủ
ạ ẹ ừ ờ ờ ơ ữ ệ ồ ơ c phân chia đ n t ng dòng s a m , t n l
ế ừ ộ ẹ ủ
ắ ộ ờ
ồ ệ ế
ậ ượ ắ ỗ ư ượ ệ i Vi c mong đ
c nghe các làn đI u dân ca , đ ộ ứ ề ừ ờ ườ ẫ ướ ề tôn mãnh l p , t Ph i v i m t dân t c có ý chí t ạ t m i s n sinh ra nh ng áng hùng văn Nam qu c s n hà , Bình ngô đ i li ủ ộ ấ ự hào v i truy n th ng văn hóa c a cáo ... Ph i v i m t dân t c r t t ệ ể Đánh cho đ dài tóc , đánh cho đ đen mình m i có th tuyên th : “ ủ” . N n văn hoá ữ ố răng ... đánh cho s tri Nam qu c anh hùng chi h u ch ủ ấ ướ ả ồ ấ c ườ ỗ t Nam . Nó là n i c m văn hoá Th ch Sanh i Vi và c a m i con ng ượ i ru v i , đ không bao gi ệ ừ ọ ữ t lòng m c a dân t c , là trăm nghìn câu chuy n nh ng đ a con v a l đ i này qua đ i khác . Chính nó là c i ngu n sâu l ng trong truy n t ấ ư ừ t Nam dù đ n lúc có d th a các ti n nghi v t ch t, m i con ng ồ ệ c t m h n nh ng v n mình trong n n văn hoá dân t c .
13
ề ư ậ
ư ở ộ
ả ể ữ
ẻ ộ
ữ ủ ề ồ ự ng gi
ả ắ ữ ấ ư
ữ ả
ổ ổ ừ ả
ự ả ắ ư ị ạ ờ thay đ i đ ộ ổ ắ ự ủ ị ể ộ
ấ ả ử ổ ạ ấ ố ứ ớ ủ ả ỏ i cho h p lý ... Cái gì cũ mà t
” .
ầ ề Trong n n văn hóa có chi u sâu và t m cao nh v y , càng đi vào kinh ệ ệ ố ế ế ị ườ , đi vào công nghi p hoá , hi n th tr t ng , m r ng giao l u qu c t ầ ạ và phát huy đ góp ph n đ i hoá , chúng ta càng ph i nâng niu , gìn gi ủ ệ vào s nghi p v vang là xây d ng thành công ch nghĩa xã h i . Ch ớ ả ươ ộ gìn và phát huy b n s c dân t c không h đ ng nghĩa v i b o tr ậ ủ ự th , t l y cái cũ . B n s c văn hoá cô l p , đóng kín , kh kh bám gi ờ ấ không ph i là nh ng giá tr t m th i , nay còn mai m t ; song nó cũng ầ ử ổ ượ c và khôn gc n s a đ i . Trái không là cái không bao gi ể ớ ạ l i , b n s c văn hóa dân t c cũng không ng ng phát tri n , đ i m i , ồ ả ph n ánh s phát tri n và đ i m i c a dân t c . Ch t ch H Chí Minh đã ư ạ Cái gì cũ mà x u , thì ph I b ... Cái gì cũ mà không x u , nh ng d y : “ ả ợ ề phi n ph c thì ph i s a đ i l t thì ph i ể phát tri n thêm
*
14
ủ ộ ể ắ ả ấ ng III : B n s c dân t c trong quá trình phát tri n c a đ t
Ch n ươ c.ướ
ủ ả ắ ề ộ I /. Vai trò c a b n s c văn hoá dân t c trong n n kinh t ế ị ườ th tr ng
ọ ấ ể ầ ủ
ờ ố ạ
ộ ể ể ữ ắ ố ớ ể ứ ế ứ ồ ự
ự ữ ả ể
ặ ố ớ ế ờ ố
ỏ ớ ế
ự ừ ề ố ệ ấ
ộ
ố ớ ộ ệ ộ
ượ ấ
ặ ị
ướ ủ ớ , mà đ th y s g n bó c a chúng trong khi h ủ ng t
ề ư Ngày nay , phát tri n đang là v n đ u tiên hàng đ u c a m i qu c gia , ầ ồ đ ng th i cũng là thách th c h t s c gay g t d i v i toàn nhân lo i . C n ả ph i huy đ ng nh ng ngu n l c nào đ phát tri n và ph i làm gì đ ngăn ừ ng a nh ng tiêu c c phát sinh trong quá trình phát tri n ,v.v... đang là ề ữ , tuy nh ng câu h i l n đ t ra đ i v i nhi u qu c gia . Cho đ n bây gi ọ ư ệ ị còn có các ý ki n khác nhau trong vi c đ nh nghĩa văn hoá là gì , nh ng m i ạ ủ ậ ố ườ ề i c a văn ng i đ u th ng nh t trong s th a nh n v m i quan h qua l ự ủ ữ ế ế ớ . Nh ng ý , vai trò đ ng l c c a văn hoá đ i v i kinh t hoá v i kinh t ố ụ ộ ế ứ ế thu c m t cách th đ ng đ i hay l ki n coi văn hoá đ ng ngoài kinh t ấ ậ ế ớ c ch p nh n . Tuy nhiên , khi chúng ta nh n không còn đ v i kinh t ề ế ố ạ văn hoá thì đI u đó không có nghĩa là đ t v trí c a văn hoá m nh y u t ụ ể ấ ự ắ ế ơ cao h n kinh t i m c tiêu phát tri n .ể
ế ể ự
ọ ầ ứ
ượ ướ ướ ế ặ ấ ế ớ ề i đ u ch ng minh t m quan tr ng c a nhân t ể ở ệ c trên th gi c h t là
ự ả ặ ắ ủ ắ ể ị c . S đúng đ n hay sai l c trong đ nh h
ự
ệ ặ ặ ộ ề ư ưở t t là v t
ả ủ ự ữ ầ ả ề ế ậ
ộ ự ơ ở ạ
ơ ự ữ ấ
ữ ậ ố ẫ ớ ng d n t
ộ ữ , xã h i Nh ng thành t u ho c v p váp trong quá trình phát tri n kinh t ố ủ ề ở nhi u n ữ ệ c hay không nh ng vi c có b o v , phát tri n đ văn hoá , tr ể ố ớ ự ộ ề ti m năng phong phú và đ c s c c a văn hóa dân t c đ i v i s phát tri n ướ ấ ướ ủ ạ ng phát tri n văn c a đ t n ư ế ấ ạ ề hoá đ u đ a đ n thành t u hay th t b i không riêng cho văn hoá , mà cho ủ ờ ố ọ ế ả và m i m t khác c a đ i s ng xã h i , đ c bi c kinh t ng , ữ ề ậ ố ố ứ ạ đ o đ c , l i s ng . Nh ng h u qu c a s sai l m v chính sách văn hoá ơ ườ ử . Do đó không ng kéo dài và khó s a h n nh ng h u qu v kinh t th ấ ả ố ườ ả i ta lo ng i m t s “ phá s n” , “ xu ng c p” ph i không có c s khi ng ở ế ấ ả ề , b i nh ng m t mát v văn hoá h n s phá s n , xu ng c p trong kinh t ả ấ ườ ự trong lĩnh v c văn hoá th i nh ng h u qu r t lâu dài và nghiêm ọ tr ng .
ớ ệ ề ệ
ạ ụ
ể ượ ậ ỹ ỉ
ượ c nh ng đ nh cao v kinh t ộ ữ ố ề
ọ ộ ề ể ố ư ế ề ấ ư ệ ể V i đi u ki n cách m ng khoa h c và công ngh phát tri n nh hi n nay ộ ấ t lên r t nhanh , , trong vòng vài ba ch c năm , m t dân t c có th v ư ệ ế ế , k thu t , công ngh . Nh ng chi m lĩnh đ ụ ể ở đ tr thành m t qu c gia phát tri n v văn hoá , thì vài ba ch c năm hoàn ườ ộ toàn ch a th m vào đâu . M t qu c gia giàu có v kinh t , trong m i
15
ộ ạ ầ ấ ỹ
ấ ộ ơ ở ạ ồ ơ ở ậ ế ượ ư
ể ỉ ằ ể ấ ậ ớ ể ổ năm có th đ i m i , nâng c p toàn b h t ng c s v t ch t k thu t , c m t c s h t ng văn hoá ti n b và phát tri n , thì nh ng đ có đ ề ầ còn khó g p trăm l n và không th ch b ng ti n mà gi ộ ả i quy t đ ể ế ượ c .
ự ệ ổ c ta đang th c hi n công cu c đ i m i toàn di n , th c hi n c
ệ ạ ố ớ ấ ấ
ơ ộ ệ ự ớ ấ ả ạ ộ t c các ng và chính sánh đ i ngo i r ng m , làm b n v t ụ ệ c , ph n đ u vì hoà bình , đ c l p và phát tri n . Đ i v i nhi m v xây ứ ớ ớ ở ể ờ ừ ề ồ ấ ướ Đ t n ế ị ườ ố ch th tr ộ ậ ướ n ơ ộ ớ ự d ng n n văn hoá , đây v a là c h i l n đ ng th i là thách th c l n .
ố ề ng , văn hoá là nhân t
ầ
ư ể
ả ữ
ủ ố ố ự
ệ
ng th ề ấ ườ ướ ệ ề ấ cách là th
ạ ướ ị ế ng chi u theo th hi u th p kém c a m t b ớ ư ề i có ti n . Đ ng ti n xu t hi n v i t ạ ồ ờ ở
ấ ố ẹ ủ ườ ệ ộ
ữ ề ủ ụ ị
t đ p c a con ng ỷ ả ơ ầ ụ ừ ữ ế ể ắ ẩ ế ị ườ ể thúc đ y tăng th tr Chuy n sang n n kinh t ổ ế ế ưở , góp ph n thay đ i n p nghĩ , cách làm ; kích thích tính sáng ng kinh t tr ễ ộ ạ ườ ng đó văn hoá cũng có th nhi m t o , năng đ ng , nh ng trong môi tr ể ủ ế ị ườ ệ ng : ch nghĩa cá nhân phát tri n , th tr ph i nh ng căn b nhc a kinh t ạ ộ ụ ụ ề ồ i s ng tiêu th , th c d ng ... Không ít ho t đ ng sùng bái đ ng ti n , l ả ữ ấ ươ ố ị ng m i hoá , xu t hi n nh ng s n văn hoá b lôi cu n vào xu h ộ ộ ủ ấ ượ ẩ ph m văn hoá kém ch t l ồ ậ ph n ng c đo các giá ả ứ ư ị tr , nh ng đ ng th i nó cũng tr thành s c m nh có kh năng làm xuyên ủ ặ ả ạ t c m t b n ch t t i , c a nh n quan h xã h i , kích ủ thích ch nghĩa cá nhân , tính ích k , nhi t h t c , mê tín , d đoan phát tri n ... Đó là nh ng nguy c c n ph i kiên quy t bài tr , kh c ph c .
ằ ề ả
ả ấ c đem ra mua bán trên th tr
ẩ ề
ề ế
ậ ự ề ừ ầ ể ấ ậ ị
ả ị ầ
i ng
ự ả ả ự ị ế ả
ứ ể
ậ ả ằ ạ ộ ư ẩ ờ ố Trong đ i s ng h ng ngày , chúng ta th y nhi u s n ph m văn hoá nh ượ ề ư ị ườ ng , nh ng đI u tranh nh . sách , báo ... đ ớ ả ọ ả đó không có nghĩa là m i s n ph m văn hoá đ u ph i tính toán , có lãi m i ả ấ hàng hoá không th không th a nh n s chi s n xu t . Trong n n kinh t ả ố ủ ph i c a quy lu t giá tr trong lĩnh v c s n xu t tinh th n . Nhi u s n ổ ẩ ph m văn hóa cũng c n ph i đ nh giá , ph i thông qua mua , bán , trao đ i ườ ự ụ ổ ố ớ ể i s d ng . Song s đ nh giá , trao đ i , mua bán này đ phân ph i t ậ ủ ứ ỉ ể mà ph i tuân theo quy lu t c a không th ch căn c vào quy lu t kinh t ư ưở ệ ụ ụ ụ ng , đ o đ c ; ph i ph c v m c tiêu phát tri n toàn di n văn hoá , t t ế ườ i , cho ti n b và công b ng , văn minh . con ng
ự
ệ ơ ộ ươ ỏ ọ
ố ế ắ ặ ạ ậ ề ể ẹ
ư ự
ớ ự ố ộ ẽ ạ ờ ấ ướ ạ c ng hoá , đa d ng hoá , đ t n Th c hi n chính sách đ i ngo i đa ph ậ ợ ư i . Trong quá ta có c h i giao l u , ti p nh n , h c h i vô cùng thu n l ươ ữ ng trình đó , chúng ta b t g p nhi u cái hay , cái đ p và nh ng đI m t ồ ề đ ng trên lĩnh v c văn hoá , nh ng đi u đó hoàn toàn không có nghĩa là ấ ề ọ i , nh quá trình i s th ng nh t v văn hoá . Traí l m i dân t c s đi t
16
ỗ ư ộ ề ể
ả ắ ộ ề ữ ạ
ố ẹ ạ ủ giao l u đó , m i dân t c đ u có th đóng góp nh ng b n s c đ c đáo c a ủ riêng mình vào kho tàng văn hoá chung c a nhân lo i , làm cho n n văn hoá ủ c a nhân lo i ngày càng thêm phong phú , t t đ p .
ạ ệ ụ t , cái t
ừ ươ ấ ở
ọ ự ự ọ ậ
ủ ộ ạ ể ắ ả
ế ọ ng quy t kh
ạ ủ c a bên ngoài . Chúng ta c ữ ườ ộ ướ ừ c t ộ ả ấ ộ ươ ả ứ ộ
ậ ạ ấ ớ
ố ẹ ủ ứ ộ ữ ố ế ồ Bên c nh vi c ti p th nh ng cái t ng đ ng , chúng ta cũng ạ ừ ữ ả ỉ ph i t nh táo phòng ng a , lo i tr nh ng cái x u , cái d , cái không phù ấ ậ ế ợ ng nh t h p . S h c t p , l a ch n ti p nh n ph i r t ch đ ng , tinh t ị đ nh không đ m c ph i thói “ ham thanh chu ng l ” sùng bái m t cách mù ố quáng m i cái l , ch ng ạ ự ẩ ạ ự i s di nh p nh ng th văn hoá ph m ph n đ ng kích đ ng b o l c , l ố ề ụ tình d c , h th p các giá tr đ o đ c , nhân văn , trái v i các truy n th ng ạ ứ đ o đ c , văn hóa t ị ạ t đ p c a dân t c ta .
ộ ạ ư ậ
ấ ư ạ ả ắ
ổ ệ ủ ạ
ữ ế ậ
ệ
ủ ự ể
ệ ệ c ta ti n nhanh t
ư ấ ướ ằ ệ ướ ạ ộ ạ ụ Trong quá trình giao l u văn hóa , chúng ta m nh d n h i nh p , tiép th , ạ i , nh ng không đánh m t , không “ hoà tan” b n s c c a mình . Trái l ặ ắ ữ chúng ta có trách nhi m b sung , đóng góp cho nhân lo i nh ng gì đ c s c ạ ể ả ắ ổ ủ c a chúng ta và ti p nh n , b sung nh ng tinh hoa nhân lo i đ b n s c ượ ẹ c nh v y , văn hoá luôn t Nam ngày càng giàu đ p . Làm đ văn hoá Vi ự ẩ ố ự ộ luôn là đ ng l c c a s phát tri n là nhân t quan tr ng thúc đ y s ụ ớ nghi p công nghi p hoá, hi n đ i hoá , đ a đ t n i m c tiêu dân giàu , n ư ậ ọ ế c m nh , xã h i công b ng , văn minh .
ộ ự ể II /. Phát huy n i l c văn hóa trong quá trình phát tri n .
ự ụ ướ ấ ướ
ằ c vì m c tiêu “ Dân giàu n ủ ượ ả
ộ ượ c và nhân dân quan tâm . Văn hoá dân t c đ
ủ
ệ ữ ậ ự ễ ậ
c bàn lu n sôi n i c v ph ể ệ ố ộ ự ủ
ố ớ ự ươ ủ ấ ướ ộ ố ế ầ c , c n chú ý đ n m t s ph ng di n c
ồ ạ c m nh , xã Trong quá tình xây d ng đ t n ộ c Đ ng , Nhà h i công b ng , văn minh” , vai trò c a văn hóa ngày càng đ ộ ở ị ướ c xác đ nh tr thành n i n ể ể ự l c bên trong c a quá trình phát tri n . Quan h gi a văn hoá và phát tri n ờ ươ ổ ả ề ượ ng di n lý lu n và th c ti n trong th i đ ầ ể t n i l c c a văn hoá đ i v i s phát tri n gian g n đây . Đ phát huy t ệ ơ ữ ề b n v ng và lâu dài c a đ t n ả b n bao g m ?
ư ữ ứ ấ : Ch a bao gi
ệ ờ ư ệ ờ ỳ ắ
ướ ộ văn hoá dân t c ta có nh ng b ể ổ ổ ả ự ể ị
ệ ơ ở ậ ẩ ấ ủ ể ậ
ổ ề ộ ể ổ ố ố ạ ộ ự ớ ế ể c chuy n bi n Th nh t ẽ ạ toàn di n và sâu s c nh hi n nay . Đây là th i k chuy n đ i m nh m ệ ả ề c v quan ni m giá tr , chu n m c văn hoá , chuy n đ i c công ngh , ự ỹ k thu t và c s v t ch t c a văn hóa , chuy n đ i v đ i ngũ nhân s , ế ư ộ b máy ho t đ ng văn hoá , cùng v i nó là s chuy n đ i l i s ng , n p t
17
ồ ớ ộ ạ ầ ủ
ổ ạ
ớ ể ố
ẩ
ướ
ợ ườ ng m r ng h p tác qu c t ự ệ ố
ng hoá , đa d ng hoá các m i quan h qu c t ả ủ
ứ
ậ ậ
ậ ắ ư ệ ể ủ ấ ướ ệ ượ ộ ộ
ệ duy , t m nhìn và cách nhìn c a cá nhân và c ng đ ng v i hàng lo t các ủ ự ầ nhu c u văn hó phong phú và đa d ng c a nhân dân . S chuy n đ i này có ệ ủ ấ ướ ừ ự ổ ơ ả ơ ở c mà c t lõi c b n s đ i m i toàn di n c a đ t n c s khách quan t ạ ệ ệ ạ ế ị ườ ể ng đ y m nh công nghi p hoá , hi n đ i hoá th tr là phát tri n kinh t ố ế ở ộ ộ ị ủ theo đ nh h , ng xã h i ch nghĩa , tăng c ể ố ế ổ ạ ươ đa ph . S chuy n đ i này ộ ầ ẫ ầ ộ ế là k t qu c a quá trình v n đ ng đ y mâu thu n , đ y xung đ t , mang ẫ ế ị t , nh ng đây chính là mâu thu n trong k ch tính cao đ n m c kh c nghi ự ộ c . Vì v y , s bình tĩnh và khách quá trình v n đ ng phát tri n c a đ t n ầ ớ ng văn hóa xã h i là m t yêu c u l n quan trong đánh giá các hi n t hi n nay .
ầ ủ ờ ứ : Ch a bao gi
ự ủ
ạ ẽ ề ắ ế ộ ệ ư ệ
ố
ố ượ ụ ớ ổ ng hàng hóa kh ng l
ạ ị
ở
ữ ở ố ở
ố
ế
ự ỗ ề ầ ư ớ
ố ớ ể ố Th haiứ ư s c ép c a xu th toàn c u hoá , khu v c hoá ệ ệ ạ ượ ự ỗ ợ ủ c s h tr c a công ngh hi n đ i tác đ ng vào n n văn hóa c a các đ ạ ố ộ i m nh m , toàn di n và sâu s c nh hi n nay . dân t c , các qu c gia l ế ủ ự ầ ư ự ế ụ ị tr c ti p , gián ti p c a các công ty đa qu c gia và xuyên l c đ a S đ u t ồ ự ư ị ươ ự ng m i và d ch v v i kh i l , s giao l u th , s ề ệ ố ự ở ộ ả ụ ị ườ i trí , s m r ng h th ng thông tin truy n ng d ch v du l ch , gi tăng c ố ạ các qu c gia “ thông đ i chúng , v.v... và v.v... đã làm cho “ tan băng” ữ ố ớ ị i đ a lý h u hình gi a các qu c gia “ m ” . Ranh gi đóng” và “s t” lên ạ ư ủ ổ ự ả . Xu các qu c gia không c n n i s xâm tràn c a các trào l u văn hóa xa l ờ ừ ờ ơ ớ ồ ạ ừ i th i c l n , đ ng th i v a là th toàn c u hoá , khu v c hóa v a mang l ố ớ ệ ặ thách th c l n đ i v i m i n n văn hoá khác nhau , đ c bi t là đ i v i các qu c gia đang phát tri n .
ộ ố ệ ữ ố ế ở
ề
ủ ờ ạ ạ ủ ạ
ạ ế ộ ư ồ
ộ ớ ứ i các nguy c đ t p trung xây d ng đ t n c đ c tr ng ộ ự ở ệ vi c gi ư ả
ữ ệ ậ
ế ả là xu th b o v , gi ồ ướ ả ạ ộ i xu h
ữ Th baứ : M i quan h gi a dân t c và qu c t ộ tr thành m t trong nh ng ể ủ ấ v n đ trung tâm c a th i đ i . Các dân t c trong quá trình phát tri n đang ờ ạ ế ợ ứ ộ tìm cách k t h p s c m nh c a dân t c v i s c m nh c a th i đ i , tranh ứ ơ ể ậ ủ ờ ơ ấ ướ ố th th i c , ch ng l c . S c ữ ặ ượ ủ ự ạ gìn , phát huy m nh c a s liên k t c ng đ ng đ ả ắ ố ế ủ b n s c và b n lĩnh văn hoá c a dân t c trong giao l u qu c t . Do đó , ố ế ế ộ ớ gìn và phát huy cùng v i xu th h i nh p qu c t ấ ố ả ắ ng “ đ ng hoá” hay “ nh t b n s c và b n lĩnh dân t c , ch ng l ề ể th hoá” v văn hóa .
ả ư ữ ệ ể ặ
ớ ộ ệ ộ ồ ộ ồ ớ
ủ ừ ề ớ ố ủ ấ t văn hoá c a B n săc văn hoá là nh ng d u hi u đ c tr ng đ phân bi ố ộ c ng đ ng này v i c ng đ ng khác , dân t c này v i dân t c khác , qu c gia này v i qu c gia khác . Đây là “ gien” di truy n văn hoá c a t ng dân
18
ố ở ộ ề ế
ụ
ư ố ố ấ truy n th ng văn hoá dân t c th ậ ồ
ế ấ ộ ố ế ề
ớ ộ ầ
ứ ộ ẽ ầ ể ệ ầ ủ ộ ấ ự ồ ạ ủ ồ ủ
ữ ứ ả ứ ộ ạ ệ ổ
ả ộ c “ n i sinh” hoá . Gi
ữ ụ ổ ạ ộ ề
ấ ướ ứ ể ả
ể ằ ướ ạ
ấ ướ ạ ầ
ọ
ữ ạ ự ẽ
ắ ộ ạ
ả ọ ộ ể ề t c . “ Gien” di truy n này k t tinh ạ ộ ệ ả hi n trong l i s ng , trong phong t c , t p quán , trong các ho t đ ng s n ấ ậ xu t v t ch t và tinh th n c a c ng đ ng . Trong giao l u qu c t , các i c a mình n u m t b “ gien” di truy n văn dân t c s đánh m t s t n t ấ ả ắ hoá . C n tránh sai l m đ ng nh t b n s c văn hoá dân t c v i nh ng hình ả ắ th c th hi n bên ngoài c a nó . B n s c văn hoá dân t c bao ch a c “ cái ả ề ộ tĩnh” và “ cái đ ng” , “ cái c truy n” và “ cái hi n đ i” , c hình th c và ượ ộ gìn và phát huy n i dung , c “ cái ngo i sinh” đ ề ả ắ b n s c văn hóa dân t c không có nghĩa là quay v “ ph c c ” , quay v ụ ớ c vì m c tiêu “ v i cái cũ mà ph i căn c vào quan đi m phát tri n đ t n ờ ỳ ộ c m nh , xã h i công b ng và văn minh” trong th i k công dân giàu , n ể ự ể ệ ệ c là tiêu chí đ l a nghi p hoá , hi n đ i hoá . Yêu c u phát tri n đ t n ộ ớ ch n gi a cái cũ và cái m i , cái bên trong và cái bên ngoài , cái n i sinh và ụ ọ ủ ự cái ngo i sinh . Tính t giác c a quá trình l a ch n văn hóa s kh c ph c ể ậ ộ ự ỳ ả ượ tu thu c vào t m nhìn , đi m nhìn , trình đ , nhân c tính t n m n , t đ ủ ể ự ủ cách và b n lĩnh c a ch th l a ch n .
ị ằ ả ộ ộ ụ ủ ộ ự ủ ề
ố ữ
ạ
ố ề ế ệ c các th h sau làm s ng l ệ
ủ ủ ư t Nam có hai dòng ch l u xuyên su t là ch ế ố
ể
ạ ủ ạ ủ ứ ạ ứ
ủ ư ả ế ạ ố
ủ
ứ ạ ỳ
ủ ị
ợ ủ ộ ả ủ ư ế ệ ượ ủ ế c th h sau ti p n i s d n t
ạ ộ Th tứ ư : Phát huy n i l c c a văn hoá dân t c chính là t o nên m t dòng ả ắ ẳ ch y liên t c c a truy n th ng văn hóa dân t c nh m kh ng đ nh b n s c ị ị ả và b n lĩnh văn hoá . Truy n th ng văn hoá là nh ng giá tr văn hoá do l ch ờ ạ ủ ọ ố ử ể ạ ượ i đ i trong th i đ i c a h . Trong s đ l ủ ố ố ề truy n th ng văn hóa Vi ượ ạ ướ c c và ch nghĩa nhân đ o . Trong chi n tranh ch ng xâm l nghĩa yêu n ế ố ệ ổ ả b o v T qu c , hai dòng ch l u này đã phát huy s c m nh đ đoàn k t ệ ướ ự ộ t i s lãnh đ o c a Đ ng , t o nên s c m nh c a hào khí Vi dân t c , d ặ ế ự ệ t là trong kháng chi n ch ng th c dân Pháp và kháng chi n Nam , đ c bi ố ổ ự ướ ừ ỹ ứ c v a qua . Ngày nay , s thành công c a quá trình đ i ch ng M , c u n ủ ư ổ ệ ộ ớ m i tu thu c vào vi c phát huy s c m nh t ng h p c a hai dòng ch l u ẹ ế ố ề ủ c a hai dòng ch l u c a truy n th ng văn hóa dân t c n u b xem nh , ố ẽ ẫ ớ i kh ng ho ng văn hoá nghiêm không đ ọ tr ng .
ả ầ ớ ấ ắ ượ ạ c l i , b n lĩnh văn hoá dân t c luôn c n t
ư ậ ộ ự ệ ả ừ ộ
ể ả
ề ả ộ ộ ọ ế ề ậ
ạ ộ ố
ậ ộ ự ừ ế ộ ỉ ộ i d u hi u và s c thái Ng ắ riêng . Nh v y , n i l c văn hoá dân t c v a bao trùm b n s c văn hóa ủ ế ộ ừ v a bao hàm b n lĩnh văn hóa dân t c . Đây là n n t ng ch y u đ xây ả ắ ự d ng “ n n văn hoá tiên ti n , đ m đà b n s c dân t c” , là “ b l c” các ả ữ ạ ị giá tr văn hóa ngo i nh p , ch ng l i nh ng tác đ ng phi văn hoá , ph n bên ngoài . N i l c văn hoá không ch là m t lý thuy t , nó chính văn hoá t
19
ạ ộ ố ỉ ự ự ở
ủ ề
ể ữ
ộ
ộ ơ ậ ẳ ị ượ ứ c s c m nh khi tr thành tinh ự ộ giác c a m i thanh viên trong xã h i . Đi u đó cũng có nghoã là s ả ượ ề ặ ề c m t cách b n v ng ph i đ c đ t trên n n ấ ộ ự ứ ớ i m c cao nh t n i l c ự ố c kh ng đ nh trong su t hàng nghìn năm d ng
ộ ề c và gi c .
ả ắ ầ ộ là cu c s ng , nó ch th c s phát huy đ ọ ầ ự th n t ấ ướ ệ nghi p phát tri n đ t n ả ả t ng văn hóa dân t c , ph i kh i d y và phát huy t ượ ủ c a m t n n văn hóa đã đ ữ ướ ướ n n III /. Toàn c u hoá và b n s c văn hoá dân t c .
ỗ ả ắ Tài nguyên con ng
ộ ằ ộ ấ ề
ẽ ệ ệ ả ườ ủ ấ ả ắ ườ . Vì l i
ề ặ ế ố ố i c a m i qu c gia n m trong b n s c văn hoá dân t c . Đánh m t b n s c văn hóa dân t c là đánh m t ti m năng ữ ồ ự ủ c a ngu n l c con ng đó , vi c b o v và phát huy nh ng ị ả ắ ủ ề giá tr b n s c c a n n văn hoá truy n th ng văn hóa tinh th n là ề ấ m t v n đ c p bách và thi t thân đ t ra
ộ ấ ở ế ớ ề i ngày nay n n văn hoá đa d ng c a th gi B i vì trên th gi
ủ ừ ướ ứ ố
ữ ị ầ ố ở ầ h u h t các qu c gia . ế ớ ủ i nói ơ ị c nguy c b mai ế
ấ ẫ ộ ớ ạ ộ ồ ế ạ chung và c a t ng qu c gia nói riêng đang đ ng tr m t , tha hoá , đánh m t nh ng giá tr đích th c c a mình . Toàn th gi ự ủ ụ i e ng i vì “ m t m u hình văn hoá đ ng ph c” .
ặ
ộ ổ ổ ị ự
qu c t ạ ầ ở ờ ầ ự Do tính hai m t c a toàn c u hoá = M t m t là s bùng n thông tin , ẩ ố ế , s trao đ i văn hoá và du l ch thúc đ y ữ i g n nhau , m ra nh ng chân tr i văn hóa và
ế ớ ặ ủ ế ự ợ s h p tác kinh t ố các qu c gia xích l ứ ki n th c m i .
ồ ơ ẩ ệ
ề
ứ ấ ằ ạ ủ ả ệ t kh năng sáng t o c a các n n văn hoá . ế ớ ướ c th gi
ụ ể
ồ ả ữ ệ ạ ố ng hoá .
ố ộ
ị ủ ị ủ ố ị ệ i th ba đang công nghi p hoá có ấ ươ ng hóa . Đ ng nh t ư Không vong qu c nh ng vong b n . Mà , nghĩa là văn hóa dân ẽ
ặ M t khác là nguy c san b ng và đ ng nh t hoá các tiêu chu n , các h ạ ị giá tr , đe do và làm suy ki ệ ố ớ ặ t đ i v i các n Đ c bi ề ơ nh ng nguy c tha hoá v văn hóa , c th là Tây ph ươ hi n đ i hoá và Tây ph ả đã vong b n thì qu c gia còn mà dân t c không còn ớ ộ t c cùng v i các giá tr c a nó b th tiêu . Qu c gia b tha hóa văn hóa s ứ ố không còn s c s ng .
ộ Gi
ả ắ ả ố ủ ứ
ứ ữ ồ
ộ ủ ị ữ ườ ử ừ ạ ề ố ữ gìn b n s c dân t c không có nghĩa là c th trong truy n th ng ớ ầ ể ể ả di s n mà ph i khai thác , phát tri n đ đáp ng nh ng yêu c u m i , ả ắ ớ . B n s c dân t c tr ứ đáp ng nh ng thách th c m i nh t n trong quá ộ ế trình tái t o không ng ng trong ti n hoá c a l ch s . Theo m t phép
20
ế ừ ế ợ ề ớ ố
ổ ị ớ ươ ứ ộ ố ệ ệ ị ệ ệ bi n ch ng k th a và đ i m i , k t h p truy n th ng và tính hi n ạ đ i . M t s giá tr m i đ ng hình thành trong h giá tr Vi t Nam .
ữ ả ắ ố ủ ệ Gi gìn b n s c không co vào c th trong tính riêng bi t , kh
ư ế ớ ướ ừ c t ộ ề i này không có m t n n văn hoá nào có
ầ ị giao l u văn hoá . Trên th gi ấ ả tính thu n nh t b n đ a .
ổ ự ổ ề S thay đ i gi a các n n văn hoá là do trao đ i .
ị ạ ả ữ
ố ạ ể ể ề ự ngo i sinh trong s phát tri n n i sinh
ớ ự ề ậ ị
ơ ể ữ ớ
ố ị ữ ậ
ể ạ
ự ậ ữ ổ Khi trao đ i ng ng ừ ệ thì c hai đ a bàn đ u ch ng l i trong phát tri n . Đây là phép bi n ủ ứ ộ ch ng c a nhân t . Tuy nhiên ự ộ s h i nh p các giá tr văn hóa khác v i s tha hóa v văn hóa cũng ố ắ ạ ư ự ho c , nh s lai gi ng t t khác v i lai ghép vào c th nh ng gien l ự ế ạ ố ngo i gây nên s bi n d , th m chí nh ng quái thai . Khi các nhân t ỡ ấ ộ ơ ể ạ quá khác l và quá m nh ghép vào m t c th có th phá v c u trúc ủ ơ ể c a c th nh n , gây nên s suy thoái .
ư ậ ừ
ộ ẽ ề ạ ố
ệ ạ ệ ầ ạ ổ ớ ớ ả trao đ i v i bên ngoài luôn luôn n i sinh Nh v y cái m i n y sinh t ậ ố ề hoá , cái hi n đ i nh p vào cái truy n th ng . Và truy n th ng s mang ệ ụ ụ tính hi n đ i và ph c v nhu c u hi n đ i .
*
ươ ả ắ ằ
ộ ố ả i pháp nh m phát huy b n s c văn hóa dân ể ng IV : M t s gi Ch ờ ỳ ộ t c trong th i k phát tri n .
ướ ắ ể ự ế ộ ề c m t đ xây d ng m t n n văn hóa tiên ti n ,
i pháp tr ộ ộ ố ả I /. M t s gi ả ắ ậ đ m đà b n s c dân t c .
ủ ự ề ả ố t ướ c
ể ắ ầ ế ố ớ ệ ư ưở ầ ng c t lõi c a Đ ng ta v văn hóa , tr Đ góp ph n th c hi n t ả ữ t nh ng gi i pháp l n sau đây : m t c n thi n hành t
ế ả ạ
ướ c h t , ph i t o ra b ả
ể ướ ế ụ ủ ủ ở ủ ứ ườ ế ứ ậ ơ ả ế c chuy n bi n c b n trong nh n th c 1 . Tr ố ề ộ ủ ch nghĩa Mác c a toàn Đ ng và toàn xã h i , ti p t c c ng c ni m tin ề ậ ộ ng ti n lên ch nghĩa xã h i , có nh n th c đúng v lý Lênin và con đ
21
ề ế ố ộ ợ ớ ố ng , l ề s ng , n p s ng phù h p v i truy n th ng dân t c và truy n
ẽ ố ạ ưở t ố th ng cách m ng .
ườ ồ ự ệ ố ỉ
ể
ầ ư ng đ u t ấ ở ơ ở ử ị
ự ấ ạ ư ầ ả ồ ậ ệ ố
các ngu n l c và hoàn ch nh h th ng chính sách 2 . Tăng c ạ ộ phát tri n văn hoá , nh t là trên lĩnh v c c p bách : nâng cao các ho t đ ng văn hoá thông tin c s ; b o t n , tôn t o các di tích l ch s văn hoá ; ạ ể phát tri n các lo i hình ngh thu t ; s u t m , khai thác các v n văn hoá ộ dân t c ,v.v...
ả ổ ớ ề ệ
ế ị ườ ậ ị
ể ế ơ ở ị ng . Trên c s đ nh h ơ ậ ủ ướ ệ ệ ơ ng chính tr và pháp lu t , nêu cao vai ừ c ; t ng
ố ủ ệ ự ề ể ự 3 . Ph i đ i c i th ch phát tri n s nghi p văn hoá trong đi u ki n c ướ ch th tr trò nòng c t c a các c quan văn hóa , ngh thu t c a Nhà n ướ b ộ c th c hi n xã h i hoá v văn hoá .
ạ ế ự ế ố
ặ ạ ữ ự ộ ể ệ ả
ệ ủ ụ ế ố ụ ắ ộ
ấ ủ ữ
ả ở ả ề ướ ộ ị ế n n xã h i đang có chi u h ộ ng gia tăng
ứ ể 4 . T o chuy n bi n tích c c trong xây d ng đ o đ c , n p s ng văn ự ệ ạ n n xã h i , nh ng bi u hi n tiêu c c minh , ngăn ch n có hi u qu các t ạ ữ trong xã h i , nh ng h t c và n p s ng không lành m nh , kh c ph c tình ủ ụ ộ ố ạ tr ng thoái hoá , bi n ch t c a m t s cán b , Đ ng viên , nh ng h t c ệ ạ và t c thành th , nông thôn và ề mi n núi .
ữ ộ ườ ạ ộ i ho t đ ng văn hoá , m ở
ợ ự 5 . Quan tâm xây d ng đ i ngũ nh ng ng ố ế ề ộ r ng h p tác qu c t v văn hoá .
ườ ự
ệ ự ổ ả ớ ự ệ ả c trong s nghi p qu n lý và phát tri n văn hoá , đ i m i ph ủ ng s lãnh đ o c a Đ ng . Nâng cao hi u l c qu n lý c a ươ ể ng
ạ ủ ự ệ ả ậ ạ ủ 6 . Tăng c ả ướ Nhà n ứ th c lãnh đ o c a Đ ng trên lĩnh v c văn hoá , ngh thu t .
ờ ố ự ữ ụ
ặ ệ II /. Bi n pháp kh c ph c nh ng m t tiêu c c trong đ i s ng văn hoá xã ộ ủ ấ ướ h i c a đ t n ắ c .
ờ ố ự ữ ộ ặ 1 . Nh ng m t tiêu c c trong đ i s ng văn hoá trong xã h i :
ố ớ ướ ớ ả ặ ầ
ề ớ
ướ c ta hi n nay , xu h ờ ơ ạ ồ i đ ng th i di n ra cùng v i quá trình n n kinh t ử ụ ự ể ể ố ệ Đ i v i n ự c c và tiêu c c k trên l qu c dân chuy n sang s d ng c ch th tr ng toàn c u hoá v i c hai m t tích ế ễ ở ử ế ị ườ ng và chính sách m c a
22
ằ ẩ ưở ế ẩ ớ ộ ướ ự ng kinh t , đ y t i m t b ệ c s nghi p
ộ ạ ị ệ ệ nh m đ y nhanh nh p đ tăng tr công nghi p hóa , hi n đ i hoá .
ộ ạ ượ ự
ệ ượ ề ạ
ớ ế ữ ạ c trong 10 năm Bên c nh nh ng ti n b và thành t u to l n đã đ t đ ế ị ườ ở ử ơ ng và chính sách m c a cũng đã và đang làm cho qua , c ch th tr ả ố ờ ố chúng ta ph i đ i m t v i nhi u hi n t ng đáng lo ng i trong đ i s ng ủ ấ ướ văn hoá c a đ t n ặ ớ c :
ỉ ệ
ườ
ạ
ườ ẻ ấ ấ ơ ậ ạ ệ ng Tây lây lan trong không ít ng
ạ ộ
ả ậ ậ ồ ạ ế ấ ầ ộ
ộ ề ệ ọ , ch coi tr ng các ti n nghi Tâm lý sùng bái hàng hoá , sùng báI ti n t ộ ị ầ ậ ả ng các giá tr văn hóa n y sinh trong m t v t ch t đ n thu n mà xem th ụ ủ ố ố ộ ư i s ng tiêu th c a b ph n dân c . B nh sùng ngo i , ch y theo l ớ ươ ph i , nh t là trong l p tr . Các sách ạ ộ báo , tranh nh , băng nh c , băng hình có n i dung kích đ ng dâm ô , b o ỹ ụ ủ ề ự l c nh p l u t gây tác đ ng x u đ n nhi u thu n phong m t c c a dân t c , v.v...
ả 2 . Gi i pháp :
ữ ể ấ ự ể
ấ ạ ậ
ư ề ấ ộ
ế ượ ả ư i pháp c b n , có ý nghĩa chi n l
ạ ệ ượ ẩ Đ đ u tranh đ y lùi nh ng hi n t ng tiêu c c k trên , làm lành m nh ầ ủ ậ ờ ố ộ hoá đ i s ng v t ch t và tinh th n c a dân t c , bên c nh lu t pháp và các ể ệ ế ộ chính sách kinh t xã h i khác , vi c ch n h ng n n văn hoá dân t c đ ố ế ủ ướ ở ộ ệ ơ ở ị ng cho vi c m r ng giao l u văn hoá qu c t làm c s đ nh h c a ơ ả ượ ướ n c lâu c xem là gi c ta ngày nay đ dài .
ữ
ứ ượ ọ ớ ế ơ
ơ
ạ ể ữ ơ ở ế t mình , bi
ỗ ạ
ượ ư ng giao l u văn hoá v i các n khách quan . C n bi ự ườ
ầ ự ế ọ i , qua đó mà l a ch n , ti p thu các y u t ế ọ ế ỗ ế ủ ế ố ả ng Đông và ph ướ ế ả ế ả ế ớ i c ph
ươ ộ ể
ứ ả ọ ồ ọ
ậ ữ ạ ầ ớ
ệ ệ ạ ờ ủ ệ Nh ng bài h c kinh nghi m ngàn đ i c a cha ông ta trong quá trình giao ắ ầ ướ ư í tr c nghiên c u sâu s c , toàn c đây c n đ l u văn hoá v i th gi ụ ệ ệ ề ể ể ậ ể di n h n đ khai thác , v n d ng đ phát tri n sáng t o trong đi u ki n ư ậ ủ ộ ớ c nh v y , chúng ta có th v ng tin và ch đ ng m i ngày nay . Làm đ ườ ớ ườ i t ng tăng c c trên c s bi ộ t c ch m nh , ch y u c a mình m t cách th c t ợ ủ nhân b n , h p lý , và c a ng ươ ộ ủ khoa h c , ti n b c a văn hoá th gi ng Tây ả ắ ố ự c c đ làm phong phú thêm b n s c văn hoá dân t c , xem đó là nhân t ứ ề ỳ k quan tr ng th c d y các ti m năng , phát huy m i ngu n c m h ng ị ậ sáng t o , làm nên nh ng giá tr v t ch t và tinh th n m i trong quá trình ấ ướ công nghi p hoá , hi n đ i hoá đ t n ấ c .
23
ự ệ hãm mình trong tính riêng bi t văn hoá , kh ướ ừ c t
ổ ờ
ả
ỳ ủ ỗ ấ ố ồ ứ ọ ể ạ ớ ậ ệ ế ạ
ế ị ứ
ớ ề ả ộ ố ậ ạ giao Chúng ta không t ố ư l u , trao đ i , đ i tho i v i bên ngoài . Đ ng th i , chúng ta cũng kiên ồ ọ ố ự ế quy t ph n đ i s ti p nh n xô b m i th g i là “ tân k ” c a văn hoá ở ố ấ t x u đ đi đ n ch m t g c , lai t hay d , t ngo i lai mà không phân bi ỏ ẽ ị ồ căng và cu i cùng khó tránh kh i s b đ ng hóa , b hoà tan ch không ph i h i nh p v i n n văn minh nhân lo i .
ớ ủ
ố ư ế ự , s đa d ng c a phân công m i làm n y sinh tính t ợ
ỉ ả ắ ạ ữ ơ ở ả ồ
ủ
ườ ướ i theo h
ớ ệ ạ ớ ỹ ề ế ố
ứ ặ ữ ể ấ ạ
ớ ủ ệ ượ ạ ư ế ớ
ắ ổ ớ
ộ ổ ư ụ ượ ơ ấ ệ c nh th , thì ch c ch n công cu c đ i m i toàn di n đ t ế ớ i ướ c ắ ớ ề ọ c nhi u hoa th m qu ng t vì m c tiêu dân giàu , n
ề ằ ấ ế ả Trong kinh t t y u ư ậ ạ ủ i càng nh v y . c a giao l u , h p tác gi a các qu c gia . Trong văn hoá l ủ ố Do đó ch có trên c s b o t n và phát huy b n s c và c t cách riêng c a ươ ớ ộ ệ t Nam nghĩa là tính đ c đáo c a nó trong quá trình v văn hoá Vi i n t ệ ự s hoàn thi n con ng ng Chân Thi n M , thì văn hoá dân ộ t c m i có s c n ng trong ti p xúc , đ i tho i v i các n n văn hoá khác , nh t là m i có nh ng cái đáng giá đ góp vào kho t ng văn hoá phong phú , ạ đa d ng c a nhân lo i . ự Th c hi n đ ướ ủ c c a chúng ta , trong đó có đ i m i v giao l u văn hoá v i th gi n ả ẽ ặ s g t hái đ ộ ạ m nh , xã h i công b ng , văn minh .
24
Ấ
Ế
Ề
C / K T THÚC V N Đ
ể ứ ể
ứ ả
ệ ớ
ụ
ụ ấ ố
ủ
ấ ạ ộ ạ ố ầ ừ ạ ộ ạ T Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th VI , qua đ i h i đ i bi u toàn ứ ể ớ ạ ộ ạ ố ầ ố ầ ộ i đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th VIII , Đ ng C ng qu c l n th VII t ể ố ổ ệ ộ ườ ự ề ệ ả i đ i m i toàn di n đ t Nam , đã đ ta và th c hi n m t đ S n Vi ng l ằ ộ ạ ướ ạ ượ c m nh , xã h i công b ng và văn c m c tiêu “ Dân giàu , n đ t đ ế ế ợ ả ấ ộ , xã h i và văn hoá minh” . M c tiêu y là k t h p c m y nhân t kinh t ả ượ ệ ươ ể trong quá trình phát tri n . T c t Nam , ph i đ ng lai c a văn hoá Vi ặ đ t trong quá trình y , mà xem xét .
ả ẳ ị
ơ ế ị ườ ấ ướ ự , c
ể ớ ế ể
ề ế ể ấ ườ ự ể ấ ớ ủ ng đang là i đ i m i c a Đ ng ta đã kh ng đ nh c ch th tr ơ ự ế ủ ệ c . Th c t ng ti n cho s phát tri n c a đ t n ề ế ụ ở ữ i nh ng thành t u to l n và còn ti p t c m ra nhi u ặ ư . Th nh ng , m t trái c a nó cho ta ộ ng tiêu c c không th xem th ủ ng , nh t là trên góc đ
ố ổ ườ Đ ng l ươ ệ đI u ki n và ph ự ạ ch này đã đem l ế ự ọ tri n v ng cho s phát tri n kinh t ệ ượ ề th y nhi u hi n t nhìn văn hoá h c .ọ
ặ ừ ế ượ ế ợ ứ
ệ
ộ ể
ọ ớ ệ ộ ủ
ể ệ
ở ử
ố ấ ợ ng , ti p nh n cái t
ề ạ ỏ ấ ế ộ
ố ấ ả ắ ộ ấ ấ
ộ ề ự ế ậ
ệ ề ấ
ế ề ệ ấ ơ c ta .Đ hi u rõ h n v tính c p thi t và t
ơ ồ
ủ ộ ể ể ắ ả ắ ả ế ở ộ ộ ọ
ờ ạ ữ t y u c a vi c gi ề ầ ề ề ấ ủ ứ ể ể ứ
ề ộ ể ộ ớ ứ ạ quan đI m chi n l c , k t h p s c m nh dân t c v i s c M t khác , t ờ ấ ế ệ ớ ở ộ ờ ạ ạ t y u . Trong th i m nh th i đ i , vi c m r ng quan h v i bên ngoài là t ạ ớ ệ ậ ố ờ ộ đ i ngày nay , không có m t dân t c nào có th tách r i , s ng bi t l p v i ạ ế ế ớ i . Riêng v i văn hoá , ti n b c a khoa h c công ngh thông tin l i th gi ế ớ ờ ớ ể ặ càng đ t ra vi c phát tri n văn hoá không th tách r i v i văn hoá th gi i . ậ ệ ố ủ ằ t Nam là m c a đón nh n truy n th ng văn hoá H ng s c a văn hoá Vi ế ậ ươ ố t , cái thích h p , lo i b cái x u , không b n ph ế ợ thích h p . Vì th , n u m t b n s c dân t c thì cũng m t văn hoá , và khi m t văn hoá thì cũng m t dân t c . ụ M c tiêu c a chúng ta là xây d ng m t n n văn hoá tiên ti n , đ m đà ủ ả ắ b n s c dân t c . Đó là v n đ đáng quan tâm trong th i đ i hi n nay c a ấ ế ủ ướ gìn và n ể ể ờ phát huy b n s c dân t c , đ ng th i cũng đ hi u rõ h n v t m quan ọ ề m , em đã ch n đ tài này tr ng c a b n s c dân t c trong n n kinh t ề ơ ề nghiên c u . Qua nghiên c u đ tài này , ta có th hi u rõ h n v v n đ ờ ỳ ế ở ủ ướ ả ắ m c a n b n s c dân t c trong n n kinh t c ta trong th i k này .
25
Ụ
Ả
Ệ
DANH M C TÀI LI U THAM KH O :
ề ấ ả ệ ệ ạ ụ t Nam hi n đ i – Nhà xu t b n Giáo d c – 1. Nh ng v n đ văn hoá Vi
ả ọ ữ Tác gi ấ : Lê Quang Trang Nguy n Tr ng Hoàn .
ậ ộ ố ị ễ 2. C. Mác và Ph. Ăngghen. Toàn t p – NXB Chính tr qu c gia , Hà N i –
1995.
ạ ộ ố ị
ấ ả ụ ệ t Nam – Nhà xu t b n giáo d c – 1999 – Tác gi
ệ 3. Văn ki n Đ i h i VIII Chính tr qu c gia – 1996. 4. C s văn hoá Vi ượ ơ ở ầ ủ ễ ọ
ố ỹ ầ ả ề :Tr n Qu c V ng ( Ch biên ) – Tô Ng c Thanh – Nguy n Chí B n – Lâm M Dung – Tr n Thuý Anh .
Ụ
Ụ
M C L C
26
ộ ề ả ắ Trang 02 04 04 ng I. Quan ni m v b n s c văn hoá dân t c trong
ộ ộ ả ắ ả ắ m . 05
ấ ạ ươ ế ở gìn b n s c 08 ng II: T i sao ph i đ a ra v n đ gi
ờ ỳ ề ề ữ ế ở m . ề ệ t Nam 08
ế ấ ộ
ể ủ ả ắ ộ ự t y u c a vi c xây d ng n n văn hoá Vi ộ ả ắ gìn và phát huy b n s c dân t c . 12 ng III : B n s c dân t c trong quá trình phát tri n c a 14
c.
ủ ả ắ ề ế ộ 14
ị ườ ng
ộ ự ể
ả ắ ằ ả ắ ộ i pháp nh m phát huy b n s c văn 20
ể
ộ ề ự ộ ố ả ờ ỳ i pháp tr c m t đ xây d ng m t n n văn hóa 20
ắ ể ộ
ờ ố ự ắ
ộ ủ ấ ướ ề ụ Tên đ m c ề ặ ấ A/ . Đ t v n đ ề ế ấ ả B / . Gi I quy t v n đ ệ ươ Ch ế ở ờ ỳ ề th i k n n kinh t m . I /. B n s c văn hoá dân t c là gì ? 04 II /. B n s c văn hóa dân t c trong th i k n n kinh t ả ư ả ắ Ch ờ ỳ ề ộ văn hoá dân t c trong th i k n n kinh t ệ ấ ế ủ I /. Tính t ả ắ ậ tiên ti n , đ m đà b n s c dân t c . ề ữ II /. V n đ gi ươ Ch ấ ướ đ t n I /. Vai trò c a b n s c văn hoá dân t c trong n n kinh t th tr II /. Phát huy n i l c văn hóa trong quá trình phát tri n . 16 ầ III /. Toàn c u hoá và b n s c văn hoá dân t c . 19 ươ ng IV : M t s gi Ch ộ hóa dân t c trong th i k phát tri n . ướ ộ ố ả I /. M t s gi ả ắ ế ậ tiên ti n , đ m đà b n s c dân t c . ặ ụ ệ II /. Bi n pháp kh c ph c nh ng m t tiêu c c trong đ i s ng 21 văn hoá xã h i c a đ t n ữ c .
27
28
29
