TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
---------------
TIỂU LUẬN
HỌC PHẦN: TRIẾT HỌC
TÊN ĐỀ TÀI: THUYẾT ÂM DƯƠNG VÀ VĂN HÓA
TRỌNG ÂM CỦA NGƯỜI VIỆT
Người thực hiện: Nguyễn Phước Diệu Hằng
MSHV: 202818003
Hệ: Sau Đại học
Nhóm: 14
Giảng viên HD: TS, GVC. Trần Quốc Hoàn
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2021
1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3
1. Lý do chọn đề tài: ...................................................................................... 3
2. Mục tiêu của đề tài: ................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ............................................................ 4
4. Phương pháp nghiên cứu: .......................................................................... 4
5. Bố cục đề tài: ............................................................................................. 4
CHƯƠNG 1: KHÁI LƯỢC VỀ HỌC THUYẾT ÂM DƯƠNG ................. 5
1.1. Triết lý Âm Dương: Khái niệm, nguồn gốc và bản chất ........................ 5
1.1.1. Khái niệm ......................................................................................... 5
1.1.2. Nguồn gốc ........................................................................................ 6
1.1.3. Bản chất ........................................................................................... 7
1.2. Những nội dung cơ bản của học thuyết Âm Dương .............................. 7
1.2.1. Âm Dương đối lập ........................................................................... 7
1.2.2. Âm Dương hỗ căn ............................................................................ 8
1.2.3. Âm Dương bình hành – tiêu trưởng ................................................ 8
1.2.4. Hai quy luật cơ bản .......................................................................... 8
1.2.5. So sánh với các quy luật logic học .................................................. 9
1.3. Hai hướng phát triển của học thuyết Âm Dương ................................... 9
1.3.1. Hệ thống Tam Tài, Ngũ Hành ....................................................... 10
1.3.2. Hệ thống Tứ Tượng, Bát Quái ....................................................... 11
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................. 13
CHƯƠNG 2: VĂN HÓA TRỌNG ÂM CỦA NGƯỜI VIỆT ................... 14
2.1. Khái lược về văn hóa người Việt ......................................................... 14
2.1.1. Sự khác biệt giữa văn hóa phương Đông với văn hóa phương Tây
.................................................................................................................. 14
2.1.2. Những đặc trưng cơ bản của văn hóa Việt Nam ........................... 15
2.2. Văn hóa Trọng Âm của người Việt ...................................................... 16
2.2.1. Về đời sống vật chất, sinh hoạt ...................................................... 16
2.2.2. Về đời sống tinh thần ..................................................................... 17
2.3. Những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của văn hóa Trọng Âm đến đời
sống của người Việt ..................................................................................... 19
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................. 20
2
CHƯƠNG 3: PHÁT HUY NHỮNG GIÁ TRỊ TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ
ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA THUYẾT ÂM DƯƠNG TRONG ĐỜI
SỐNG TINH THẦN NGƯỜI VIỆT HIỆN NAY ....................................... 21
3.1. Cơ sở hình thành các nhóm giải pháp .................................................. 21
3.2. Giải pháp phát huy những giá trị tích cực của thuyết Âm Dương ....... 21
3.3. Giải pháp hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của thuyết Âm Dương . 22
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................. 23
KẾT LUẬN .................................................................................................... 24
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 25
3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Lịch sử phát triển của Triết học là lịch sử đấu tranh giữa Thế giới quan
duy vật và Thế giới quan duy tâm, giữa phương pháp biện chứng và phương
pháp siêu hình. Một trong những hình thức biểu hiện sinh động của Chủ nghĩa
duy vật chất phát và biện chứng ngây thơ ở phương Đông cổ đại là học thuyết
Âm Dương.
Học thuyết Âm Dương ra đời đánh dấu bước tiến bộ của tư duy lý tính
nhằm thoát khỏi sự khống chế về mặt tư tưởng do các quan niệm duy tâm thần
bí truyền thống mang lại. Học thuyết này đã ảnh hưởng sâu sắc đến cả phương
diện bản thể luận và nhận thức luận, ảnh hưởng đó không chỉ đến người Trung
Quốc mà còn cả đến các quốc gia chịu ảnh hưởng của nền văn hóa ấy, trong đó
có Việt Nam. Có thể nói, từ khi hình thành và phát triển đến nay, thuyết Âm
Dương đã thấm sâu vào đời sống văn hóa tinh thần người Việt, nó được thể
hiện khá sâu sắc không chỉ trong nhận thức, đánh giá của tư duy logic, mà còn
cả trong đời sống sinh hoạt thường nhật của các cộng đồng dân cư, trong lĩnh
vực đời sống tinh thần và phương thức giao tiếp.
Trong thời đại ngày nay, khi kinh tế ngày càng phát triển, đời sống nhân
dân được nâng cao thì yêu cầu thỏa mãn các giá trị về mặt tinh thần càng được
coi trọng, trong đó văn hóa được xem là mục tiêu, động lực cho chiến lược phát
triển kinh tế, xã hội. Theo dòng thời gian, học thuyết Âm Dương không hề mất
đi giá trị mà chỉ được người Việt tiếp thu có chọn lọc và kế thừa, ứng dụng một
cách linh hoạt phù hợp với điều kiện sống, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội
trong từng giai đoạn phát triển của mình. Chính vì vậy, việc tìm hiểu học thuyết
Âm Dương là cần thiết để lý giải vai trò của nó trong đời sống văn hóa người
Việt, biểu hiện cả về nhận thức lẫn trong sinh hoạt hàng ngày.
2. Mục tiêu của đề tài:
Tiểu luận tìm hiểu học thuyết Âm Dương và văn hóa Trọng Âm của người Việt.
4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu: Học thuyết Âm Dương, ảnh hưởng của nó đối với
đời sống của người Việt, văn hóa Trọng Âm của người Việt.
Phạm vi nghiên cứu: Tiểu luận chỉ giới hạn tìm hiểu những nội dung cơ
bản của học thuyết Âm Dương và những ảnh hưởng của nó đối với đời sống
của người Việt cũng như văn hóa Trọng Âm của người Việt.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tiểu
luận sử dụng các phương pháp sau:
Phân tích, tổng hợp
Phương pháp lịch sử và logic
Phương pháp so sánh
5. Bố cục đề tài:
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề
tài gồm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Khái lược về học thuyết Âm Dương
Chương 2: Văn hóa trọng Trọng Âm của người Việt
Chương 3: Những giải pháp cơ bản nhằm phát huy những giá trị tích cực
và hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của học thuyết Âm Dương trong đời sống của
người Việt hiện nay