Ụ Ụ M C L C
ờ ớ ệ ........................................................... ..........................3 L i gi i thi u
PH N AẦ
ớ ệ ề Gi i thi u đ tài
ệ ế xã h i ộ ............................................4
ấ ế ủ ề t c a đ tài ề I. Khái ni m v hình thái kinh t II. ...............................Tính c p thi
ứ ề ụ ủ ệ
..........................................................................................................4 III. ..............M c đích,ý nghĩa c a vi c nghiên c u đ tài ..........................................................................................................5
PH N BẦ
ộ N i dung
ế ọ ế I. H c thuy t Hình thái kinh t xã h i ộ ................................................5
ộ ộ ườ ể ấ ế ủ ủ II. Quá đ lên Ch nghĩa Xã h i,con đ ng phát tri n t t y u c a cách
ủ ạ ộ m ng Xã h i Ch nghĩa ở ướ n ệ c ta hi n nay ........................................11
PH N CẦ
1
ế ậ ................................................................................................18 K t lu n
ụ ệ Danh m c tài li u tham kh o ả .................................................................20
ờ ớ ệ L i gi i thi u
ế ọ ộ ôn ” Tri ọ ấ ể t h c Mác LêNin ” có th nói là m t môn h c r t
ể ể ể ượ ẽ ề ệ ặ ậ khó đ có th hi u đ c c n k , rõ ràng v nó. Do v y vi c làm bài ”
ể ậ ế ọ ụ ẳ ằ Ti u lu n Tri t h c ” cũng h n không n m ngoài m c đích giúp cho sinh
ể ể ậ ộ ơ ọ ố ỗ ề viên có th hi u sâu, r ng h n v môn h c này. Mu n v y m i ng ườ i
ả ự ụ ụ ệ ể ả ph i t ệ tìm tòi, tra kh o các tài li u, sách báo đ ph c v cho công vi c
ế ề ầ ứ ủ ế ỗ ủ c a mình.Và vì th b d y ki n th c c a m i ng ườ ẽ ượ i s đ c tăng
ụ ề ậ ậ ế ộ ề ề lên.V đ tài "V n d ng Lý lu n v Hình thái kinh t xã h i gi ả i
ể ủ ệ ẳ ấ ổ h n r t b ích và thích quá trình phát tri n c a Vi t Nam ngày nay”
ế ừ ư ườ ể ề ố ầ c n thi t vì t x a con ng i đã mu n tìm hi u v chính mình, v th ề ế
ớ ế ứ ứ ề ặ ấ ế ộ gi i xung quanh mà v n đ đ t ra h t s c b c xúc là Kinh t Xã h i nó
ấ ả ắ ớ ỗ ườ ở bao trùm lên t ề t c , nó g n li n v i m i ng i mà đây hình thái Kinh
ộ ủ ộ ướ ậ ủ ề ả ộ ế t Xã h i c a Mác là m t b c đ t phá, là n n t ng lý lu n c a Ch ủ
ư ế ể ậ ậ ị ụ ử ệ ứ nghĩa duy v t l ch s . Vi c nghiên c u nó nh th nào đ v n d ng vào
ự ễ ướ ế ứ ầ ủ ộ ộ ế th c ti n n c ta, quá đ lên Ch nghĩa Xã h i là h t s c c n thi t.
ừ ữ ứ ề ậ ạ ạ ọ T nh ng nh n th c trên tôi đã m nh d n ch n đ tài này đ vi ể ế t
ậ ủ ứ ể ề ặ chi bài ti u lu n c a mình. Trong quá trình nghiên c u và làm đ tài, m c
ấ ố ắ ư ề ế ắ ắ ấ dù đã r t c g ng nh ng ch c ch n còn nhi u thi u sót. Tôi r t mong có
ượ ự ủ ể ể ầ ồ đ ệ c s góp ý c a th y và các đ ng chí đ bài làm có th hoàn thi n
h n.ơ
ố ụ ủ ư ể ậ ầ ồ B c c c a bài ti u lu n g m ba ph n chính nh sau:
ớ ề ệ Ầ PH N A: Gi i thi u đ tài
ệ ế
ế ủ ề ấ
ứ ề ủ ệ ề I. Khái ni m v hình thái kinh t IV. ..............................Tính c p thi t c a đ tài. ụ V. ................M c đích,ý nghĩa c a vi c nghiên c u đ tài
ộ Ầ PH N B: N i dung
2
ế ọ ế I. H c thuy t Hình thái kinh t ộ xã h i
ộ ộ ườ ể ấ ế ủ ủ II. Quá đ lên Ch nghĩa Xã h i,con đ ng phát tri n t t y u c a cách
ủ ạ ộ m ng Xã h i Ch nghĩa ở ướ n ệ c ta hi n nay
ế ậ Ầ PH N C: K t lu n
3
PH N AẦ
Ớ Ề Ệ GI I THI U Đ TÀI
ệ ộ Xã h i.
ế ề I. Khái ni m v Hình thái kinh t
ế ủ ủ ạ ộ ộ ình thái Kinh t Xã h i là m t ph m trù c a Ch nghĩa duy
ể ỉ ộ ở ừ ử ấ ị ạ ị ử ớ ậ ị v t l ch s dùng đ ch xã h i ộ t ng giai đo n l ch s nh t đ nh v i m t
ấ ặ ệ ả ư ể ộ ợ ớ ộ ki u Quan h s n xu t đ c tr ng cho xã h i đó phù h p v i m t trình đ ộ
ấ ị ự ượ ủ ế ấ ả ộ ượ nh t đ nh c a L c l ớ ng s n xu t và v i m t Ki n trúc th ầ ng t ng
ợ ượ ệ ấ ữ ự phù h p đ c xây d ng trên nh ng quan h y.
ệ ơ ả ữ ố ế Ngoài nh ng m i quan h c b n trên đây Hình thái Kinh t ộ Xã h i
ệ ề ạ ị ử ữ ệ ộ còn có nh ng quan h v dân t c, giai đo n l ch s và các quan h khác.
ộ ậ ấ ị ư ệ ị Các quan h trên đây tuy có vai trò đ c l p nh t đ nh nh ng cũng b chi
ố ở ữ ề ệ ậ ấ ế ụ ể ph i b i nh ng đi u ki n v t ch t kinh t ữ c th và nh ng quan h c ệ ơ
ộ ủ ả b n khác c a xã h i.
ấ ế ủ ề t c a đ tài.
II. Tính c p thi
ế ủ ề ọ ế ộ ờ H c thuy t c a Mác v Hình thái Kinh t ộ Xã h i ra đ i là m t
ề ị ử ệ ạ ộ ộ ộ cu c cách m nh trong toàn b quan ni m v l ch s xã h i, là c s ơ ở
ươ ậ ủ ự ể ề ậ ọ ộ ph ng pháp lu n c a s phát tri n khoa h c v quá trình v n đ ng và
ể ậ ộ ờ ế ầ ộ phát tri n xã h i. Nh có lý lu n Hình thái Kinh t ầ Xã h i này l n đ u
ị ỉ ượ ấ ủ ừ ế ộ ả ử tiên trong l ch s Mác đã ch rõ đ ộ c b n ch t c a t ng ch đ xã h i.
ư ậ ậ ế ứ ộ Nh v y, lý lu n hình thái Kinh t ộ Xã h i giúp chúng ta nghiên c u m t
ề ự ậ ủ ắ ọ ộ ạ cách đúng đ n và khoa h c v s v n hành c a xã h i trong giai đo n
ấ ị ể phát tri n nh t đ nh.
ử ề ề ị ệ ể ặ ờ ả ữ Do đ c đi m v l ch s v nh ng quan h và th i gian, không ph i
ả ả ố ấ ả ế qu c gia nào cũng ph i tr i qua t t c các hình thái Kinh t ộ Xã h i theo
ộ ơ ồ ữ ấ ị ướ ỏ ộ ử m t s đ chung.L ch s cho th y có nh ng n c đã b qua m t hình
4
ế ủ ế ể ộ thái Kinh t ậ Xã h i nào đó trong ti n trình phát tri n c a mình. V n
ụ ể ở ướ ề ả ệ ụ d ng đi u này vào hoàn c nh c th n c ta hi n nay chúng ta có c ơ
ọ ể ứ ằ ườ ủ ộ ở s khoa h c đ ch ng minh r ng con đ ộ ng quá đ lên Ch nghĩa xã h i
ư ả ủ ề ệ ệ ả ỏ b qua T b n ch nghĩa ở ướ n ẫ c ta c trong đi u ki n hi n nay v n
ấ ế ệ ượ ự ả là t t y u và hoàn toàn có kh năng th c hi n đ c.
ụ ề ậ ậ ư ậ ứ ệ ề Nh v y, vi c nghiên c u đ tài : "V n d ng Lý lu n v Hình
ế ộ ả ể ủ ệ thái kinh t xã h i gi i thích quá trình phát tri n c a Vi t Nam
ả ề ặ ự ễ ự ễ ậ ẫ ấ ấ ngày nay” là r t th c ti n và c p bách c v m t lý lu n l n th c ti n.
ứ ề ụ ủ ệ M c đích và ý nghĩa c a vi c nghiên c u đ tài.
III.
ụ 1. M c đích
ụ ậ ậ ế ề ứ ề Nghiên c u đ tài "V n d ng Lý lu n v Hình thái kinh t xã
ả ủ ể ệ giúp ộ h i gi i thích quá trình phát tri n c a Vi t Nam ngày nay”
ề ầ ế ộ ủ ể chúng ta thêm ph n hi u rõ v hình thái Kinh t Xã h i c a Mác và áp
ự ễ ở ướ ậ ụ d ng lý lu n này vào th c ti n n ệ c ta hi n nay.
2. ý nghĩa
ệ ắ ủ ữ ề ả ấ ậ ọ Vi c n m v ng b n ch t khoa h c c a lý lu n v hình thái Kinh t ế
ượ ữ ế ấ ộ ẽ ể ệ Xã h i s th hi n đ ấ ủ ờ ề c chính xác nh ng v n đ còn y u nh t c a đ i
ế ệ ố ự ộ ố ề ả ộ ố s ng Kinh t Xã h i. Mà mu n th c hi n t ể t m t đi u gì thì ph i hi u
ượ ố ớ ấ ủ ủ ả ậ ạ ộ đ c b n ch t c a nó, do v y đ i v i cách m ng Ch nghĩa Xã h i mà
ở ế ướ ộ ỏ ủ ộ đây ta nói đ n là n c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i b qua ch đ ế ộ
ư ả ề ệ ế ộ ể ụ ứ T b n thì vi c nghiên c u kĩ v Hình thái Kinh t Xã h i đ áp d ng nó
ự ậ ộ ế ứ ệ ộ th t linh đ ng vào th c ti n ễ ở ướ n c ta là m t vi c làm h t s c quan
ầ ọ ế tr ng và c n thi t.
5
PH N BẦ
Ộ N I DUNG
ọ ộ ậ ề ả Xã h i. N n t ng lý lu n
ậ ị ủ ế ế ề I. H c thuy t v Hình thái Kinh t ử ủ c a ch nghĩa duy v t l ch s .
ơ ở ấ ờ ố ữ ể ộ 1. Nh ng c s xu t phát đ phân tích đ i s ng xã h i
ậ ề ị ử ự ệ hi xây d ng quan ni m duy v t v l ch s Mác và F.Ăngen đã
ấ ừ ữ ề xu t phát t nh ng tiêu đ sau đây :
ử ủ ầ ạ ộ ị " Tiên đè đ u tiên c a toàn b l ch s nhân lo i thì dĩ nhiên là s ự
ữ ộ ướ ấ ườ ố ”. Xã h i d ộ i b t kì m t ồ ạ ủ t n t i c a nh ng cá nhân, con ng i s ng
ứ ự ệ ộ ạ hình th c nào cũng là s liên h và tác đ ng qua l ữ i gi a ng ườ ớ i v i
ườ ừ ớ ờ ườ ể ng i. Ngay t khi m i ra đ i, con ng ầ i đã có nhu c u tìm hi u v ề
ế ớ ề chính mình và v Th gi i xung quanh. Các nhà t ư ưở t ế ừ ng đã t ng ti p
ề ấ ứ ề ộ ậ c n v n đ con ng ườ ướ i d ề i nhi u hình th c, nhi u góc đ khác nhau và
ề ệ ề ẩ ộ ấ có nhi u đóng góp quý báu : Phát hi n ra nhi u thu c tính, ph m ch t,
ệ ủ ự ườ ề ọ ặ ọ năng l c phong phú, kì di u c a con ng ộ i v m i m t sinh h c, xã h i
ữ ư ứ ề ấ ọ ườ ơ ở cũng nh tâm lý, ý th c. Trên c s đó, h có đ xu t nh ng con đ ng,
ệ ướ ườ ế ố ố ẹ ư bi n pháp h ng con ng ộ i đ n cu c s ng t ữ t đ p. Nh ng do nh ng
ế ị ử ữ ướ ư ạ h n ch l ch s , nên nh ng nhà t ư ưở t ng tr ầ c đây ch a có cái nhìn đ y
ườ ư ề ị ử ộ ườ ủ ề ồ ạ ủ đ v t n t i c a con ng i cũng nh v l ch s xã h i loài ng i, do
ụ ề ể ắ ầ ắ ọ ộ ế ọ ớ ậ v y, h đã m c m t sai l m l n. Đ kh c ph c đi u này tri t h c Mác
ữ ữ ệ ầ ầ ớ ớ ạ đã có nh ng phát hi n m i, nh ng đóng góp m i. L n đ u tiên Mác v ch
ươ ứ ồ ạ ủ ườ ấ ừ ộ ố ủ ra ph ng th c t n t i c a con ng i, xu t phát t cu c s ng c a con
ườ ữ ự ư ệ ể ậ ượ ng ộ i hi n th c. Mác đ a ra m t trong nh ng lu n đi m đ c coi là
ậ ề ị ử ủ ể ấ ọ quan tr ng nh t trong quan đi m duy v t v l ch s c a ông : ”Trong
ự ủ ấ ủ ệ ả ườ ổ tính hi n th c c a nó, b n ch t c a con ng ố i là t ng hoà các m i
ệ ộ . Theo C.Mác con ng ườ ồ ạ i t n t i trong xã h i v i t ộ ớ ư quan h xã h i ”
6
ữ ủ ẩ ả ộ ơ ườ ả cách là s n ph m c a xã h i, h n n a con ng ả i không ph i là s n
ủ ẩ ộ ờ ủ ả ộ ph m c a xã h i nói chung mà bao gi ẩ cũng là s n ph m c a m t hình
ấ ị ộ thái xã h i nh t đ nh.
ậ ặ ấ ươ ứ ồ ạ ủ ườ M t khác, Mác nh n th y ph ng th c t n t i c a con ng i chính
ạ ộ ử ầ ủ ọ ị ị là ho t đ ng c a h . Các quy đ nh hành vi l ch s đ u tiên và cũng là
ự ẩ ườ ạ ộ ử ủ ố ị ộ đ ng l c thúc đ y con ng i ho t đ ng trong su t l ch s c a mình là
ậ ợ ầ nhu c u và l i ích. F.Ăngen đã vi t: ệ ế ”... đã phát hi n ra quy lu t phát
ử ườ ự ự ơ ả ể ủ ị tri n c a l ch s loài ng i nghĩa là tìm ra s th c đ n gi n... là
ướ ế ườ ầ ặ ở ố ướ tr c h t con ng ả i c n ph i ăn m c, u ng tr ể c khi có th lo
ệ ậ ọ ế ệ ị . Như đ n chuy n làm chính tr , khoa h c, ngh thu t, tôn giáo... ”
ầ ồ ạ ủ ườ ộ ậ v y, nhu c u t n t i c a con ng i hình thành m t cách khách quan và
ề ậ ướ ầ ố ặ ở ố có nhi u thang b c mà tr c đó là nhu c u s ng (ăn, u ng, m c, ...) sau
ớ ế ư ế ầ ạ đó m i đ n nhu c u khác nh giao ti p và tham gia vào các sinh ho t
ể ệ ầ ậ ồ ạ ộ ồ ộ c ng đ ng, nhu c u phát tri n tâm h n và trí tu ,... Vì v y mà ho t đ ng
ử ầ ủ ườ ữ ả ư ệ ầ ị l ch s đ u tiên c a con ng ấ i là s n xu t ra nh ng t li u c n thi ế ể t đ
ầ ủ ữ ệ ả ớ ế tho mãn nh ng nhu c u c a mình. V i quan ni m đó C.Mác đã đi d n
ươ ứ ả ế ị ấ ậ ằ ế k t lu n r ng : Ph ộ ờ ố ng th c s n xu t là cái quy t đ nh toàn b đ i s ng
ặ ơ ả ể ệ ạ ộ ủ ư ộ ộ xã h i và nh ng m t c b n c a ho t đ ng xã h i th hi n ra v i t ớ ư
ủ ả ấ ậ ấ ậ ấ ả ữ ứ ấ cách là nh ng hình th c khác c a s n xu t v t ch t.S n xu t v t ch t
ế ố ề ả ữ ề ệ ạ ậ ấ chính là y u t n n t ng vì nó t o ra nh ng đi u ki n v t ch t cho xã
ể ủ ế ố ữ ự ộ ộ ố ộ ồ ạ h i t n t i, là đ ng l c phát tri n c a xã h i, chi ph i nh ng y u t khác
ơ ở ủ ị ử ấ ộ ườ ạ ữ trong c u trúc xã h i, là c s c a l ch s loài ng i, t o ra nh ng t ư
ữ ệ ư ệ ầ ố ứ ạ ạ li u sinh ho t, mà nh ng t ủ li u sinh ho t này đáp ng nhu c u s ng c a
ườ ạ ữ ư ệ ả ữ ư ệ ả ấ con ng i, t o ra nh ng t ấ li u s n xu t mà nh ng t li u s n xu t này
ử ủ ữ ườ ư ờ ạ ị ạ t o ra nh ng th i đ i l ch s c a loài ng i. Cũng nh trong quá trình
ấ ậ ấ ả ả s n xu t v t ch t thì con ng ườ ự ạ i t ệ t o ra và hoàn thi n chính b n thân
mình.
ấ ậ ư ậ ề ệ ể ế ả ấ ấ Nh v y, s n xu t v t ch t là đi u ki n không th thi u trong b t
ế ố ề ả ủ ả ấ ộ ộ ỉ kì m t xã h i nào. Tuy nhiên s n xu t ch là y u t ạ n n t ng c a ho t
ơ ở ậ ấ ậ ả ấ ấ ả ấ ộ đ ng s n xu t. Trên c s v t ch t và s n xu t v t ch t hay trên c s ơ ở
7
ộ ườ ứ ư ả ặ ồ ạ t n t i xã h i thì con ng i đã s n sinh ra ý th c mà đ c tr ng là h t ệ ư
ưở ậ ị ủ ứ ạ ậ t ng đ o đ c, tôn giáo. Các nhà sáng l p ra ch nghĩa duy v t l ch s ử
ặ ả ữ ồ ạ ệ ệ ứ ế ắ ố đã đ t ra và gi i quy t đúng đ n m i quan h bi n ch ng gi a t n t i xã
ứ ậ ấ ộ ộ h i và ý th c xã h i này. C.Mác xác l p nguyên lý có tính ch t ph ươ ng
ứ ả ể ả ế ấ ề ậ pháp lu n đ gi i quy t v n đ này là : ” không ph i ý th c con ng ườ i
ế ị ồ ạ ủ ọ ạ ự ồ ạ quy t đ nh t n t i c a h , trái l i, chính s t n t i xã h i c a h ộ ủ ọ
ế ị ứ ủ ọ quy t đ nh ý th c c a h ”.
ế ớ ậ ấ ậ ủ ặ ộ ộ ộ ậ Xã h i là b ph n đ c thù c a th gi i v t ch t,v n đ ng và phát
ữ ể ậ ậ ố ộ ệ ả tri n theo quy lu t khách quan. Quy lu t xã h i là nh ng m i liên h b n
ấ ấ ế ắ ạ ủ ệ ượ ch t, t ắ t y u, l p đi l p l i c a các quá trình,hi n t ủ ờ ố ng c a đ i s ng xã
ư ặ ướ ơ ả ủ ể ộ h i, đ c tr ng cho khuynh h ng c b n phát tri n c a xã h i t ộ ừ ấ th p
ế đ n cao.
ế ộ Xã h i
2. Hình thái Kinh t
ế ủ ủ ạ ộ ộ a) Hình thái Kinh t ậ Xã h i là m t ph m trù c a Ch nghĩa duy v t
ộ ở ừ ạ ị ấ ị ử ớ ỉ l chị ể s dùng đ ch xã h i ộ ử t ng giai đo n l ch s nh t đ nh v i m t
ấ ặ ệ ả ư ể ộ ớ ợ ộ ki u quan h s n xu t đ c tr ng cho xã h i đó, phù h p v i m t trình đ ộ
ủ ự ượ ấ ị ế ả ấ ộ ượ nh t đ nh c a l c l ớ ng s n xu t và v i m t ki n trúc th ầ ng t ng
ượ ệ ấ ự ữ đ c xây d ng trên nh ng quan h y.
ế ộ ặ ắ ươ ậ Hình thái Kinh t Xã h i đ t nguyên t c ph ng pháp lu n khoa
ứ ấ ả ặ ủ ữ ư ẳ ộ ọ ể h c đ nghiên c u t t c các m t c a xã h i. Ch ng nh ng nó đã đ a ra
ộ ụ ể ấ ủ ộ ệ ế ọ ớ ả b n ch t c a m t xã h i c th , phân bi ộ t ch đ xã h i này v i ch đ ế ộ
ấ ượ ộ ặ ạ ố xã h i khác, mà còn th y đ c tính l p l ụ ủ i, tính liên t c c a m i quan h ệ
ườ ớ ườ ạ ở ả ấ ữ gi a ng i v i ng i trong quá trình s n xu t và sinh ho t ữ nh ng xã
ạ ế ộ h i khác nhau. Nói cách khác, ph m trù Hình thái Kinh t ộ Xã h i cho
ộ ả ề ặ ề ặ ị ử ứ ạ phép nghiên c u xã h i c v m t lo i hình và v m t l ch s . Xem xét
ộ ở ộ ử ấ ị ể ị ạ ờ ố đ i s ng xã h i ư ộ m t giai đo n phát tri n l ch s nh t đ nh, coi nh m t
ấ ươ ố ổ ộ ị ố ấ c u trúc th ng nh t t ậ ng đ i n đ nh đang v n đ ng trong khuôn kh ổ
ấ ủ c a chính hình thái y.
8
ế ấ ủ ế ố ấ c u thành Hình thái Kinh t ế ứ b) K t c u và ch c năng c a các y u t
Xã h i.ộ
ệ ượ ữ ả ộ ố ổ Xã h i không ph i là t ng s nh ng hi n t ự ệ ờ ạ ng, s ki n r i r c,
ữ ẻ ơ ấ ể ệ ộ ộ ỉ nh ng cái nhìn riêng l ứ , xã h i là m t ch nh th toàn di n có c c u ph c
ặ ơ ả ự ượ ữ ấ ả ấ ạ t p. Trong đó có nh ng m t c b n nh t là L c l ng s n xu t, Quan
ế ấ ượ ấ ị ầ ặ ỗ ệ ả h s n xu t và Ki n trúc th ng t ng. M i m t đó có vai trò nh t đ nh
ủ ơ ể ự ậ ữ ặ ạ ộ ộ ộ và tác đ ng lên nh ng m t khác t o nên s v n đ ng c a c th xã h i.
ẹ ượ ệ ả ằ Chính tính toàn v n đó đ c ph n ánh b ng khái ni m Hình thái Kinh t ế
Xã h i.ộ
ự ượ ả ấ L c l ng s n xu t. (cid:0)
ự ượ ề ả ấ ả ậ ấ ậ ỗ ỹ L c l ng s n xu t là n n t ng v t ch t, k thu t mà m i Hình thái
ế ể ủ ự ộ ỗ Kinh t Xã h i. S hình thành và phát tri n c a m i Hình thái Kinh t ế
ự ượ ế ộ ế ị ả ấ Xã h i xét đ n cùng là do L c l ng s n xu t quy t đ nh. L c l ự ượ ng
ể ấ ế ả s n xu t phát tri n qua các Hình thái Kinh t ộ ố ế Xã h i n i ti p nhau t ừ
ể ệ ụ ự ủ ể ế ấ ộ th p đ n cao th hi n tính liên t c trong s phát tri n c a xã h i loài
ườ ự ượ ả ồ ng i. L c l ấ ng s n xu t bao g m :
ườ ữ ệ ả ấ ộ ớ i lao đ ng v i nh ng kinh nghi m s n xu t, thói quen lao
ế ử ụ ư ệ ả ủ ả ậ ấ ể ạ ấ (cid:0) Ng ộ đ ng, bi t s d ng t li u s n xu t đ t o ra c a c i v t ch t.
ư ệ ư ệ ộ ạ ấ ả ồ ộ T li u s n xu t do xã h i t o ra bao g m T li u lao đ ng và (cid:0)
ố ượ ố ượ ủ ậ ộ ộ Đ i t ộ ng lao đ ng. Đ i t ng lao đ ng là b ph n c a gi ớ ự i t
ượ ư ư ả ấ nhiên đ ấ c đ a vào trong s n xu t nh là đ t canh tác,
ướ ố ượ ẵ ự n c...ngoài ra, còn có đ i t ng không có s n trong t nhiên mà
ườ ư ệ ữ ể ạ ậ con ng ộ i sáng t o ra. T li u lao đ ng là nh ng v t th mà con
ườ ố ượ ể ộ ằ ạ ộ ng i dùng đ tác đ ng vào đ i t ng lao đ ng nh m t o ra
ư ệ ủ ụ ằ ạ ầ ữ nh ng t ụ li u sinh ho t nh m ph c v cho nhu c u c a con
ườ ư ệ ỉ ở ự ượ ộ ự ả ng i. T li u lao đ ng ch tr thành l c l ế ng tích c c c i bi n
ế ợ ộ ơ ố ộ ố ượ đ i t ng lao đ ng khi chúng k t h p v í lao đ ng s ng. Chính
9
ườ ớ ế ạ ủ ệ ệ con ng i v i trí tu và kinh nghi m c a mình đã ch t o ra t ư
ư ệ ử ụ ệ ệ ấ ả ộ ể ự li u lao đ ng và s d ng nó đ th c hi n s n xu t. T li u lao
ư ế ớ ỏ ườ ế ộ đ ng dù có ý nghĩa l n lao đ n đâu nh ng n u tách kh i ng i lao
ượ ể ở ụ ộ đ ng thì cũng không phát huy đ c tác d ng, không th tr thành
ự ượ ấ ủ ả ộ ế ự ượ l c l ng s n xu t c a xã h i. LêNin vi t : ” L c l ả ng s n
ẫ ủ ấ ấ ể ạ xu t h p d n c a toàn th nhân lo i là công nhân, là ng ườ i
ế ố ủ ự ượ ữ ự ả . Gi a các y u t c a L c l ấ ng s n xu t có s tác lao đ ng”ộ
ủ ư ự ứ ệ ộ ụ ộ ộ ộ đ ng bi n ch ng. S tác đ ng c a t liêu lao đ ng ph thu c vào
ự ể ế ủ ệ ườ trí thông minh, s hi u bi t, kinh nghi m c a con ng ồ i. Đ ng
ủ ữ ả ẩ ấ ờ ườ ữ th i b n thân nh ng ph m ch t c a con ng i, nh ng kinh
ủ ọ ề ư ệ ụ ệ ả ộ ấ nghi m và thói quen c a h đ u ph thu c vào T li u s n xu t
ỗ ọ ử ụ ữ ụ ệ ộ ư ệ hi n có, ph thu c vào ch h s d ng nh ng t ộ li u lao đ ng
nào.
ệ ả ấ
(cid:0) Quan h s n xu t .
ệ ữ ườ ớ ườ ữ ả ấ Quan h gi a ng i v i ng i trong quá trình s n xu t là nh ng quan
ế ị ệ ầ ọ ộ ệ ơ ả h c b n ban đ u và quy t đ nh m i quan h xã h i khác, không có
ữ ệ ậ ố ộ nh ng m i quan h đó thì không thành xã h i và không có quy lu t xã
ỗ ế ộ ạ ệ ả ể ộ ộ h i. M i hình thái Kinh t Xã h i l ấ i có m t ki u quan h s n xu t
ươ ủ ự ượ ấ ị ứ ớ ộ ộ ả ủ c a nó t ng ng v i m t trình đ nh t đ nh c a l c l ấ ng s n xu t.
ệ ả ể ấ ẩ ậ ế Quan h s n xu t đó là tiêu chu n khách quan đ nh n bi t xã h i c ộ ụ
ộ ụ ể ể ể ớ ộ ồ ờ ạ th này v i xã h i c th khác đ ng th i tiêu bi u cho m t giai đo n
ủ ị ể ử ấ ị phát tri n nh t đ nh c a l ch s .
ệ ả ữ ấ ặ ồ Quan h s n xu t bao g m nh ng m t sau đây :
ệ ở ữ ề ư ệ ả ấ li u s n xu t.
ệ ổ ứ ch c qu n lý.
ẩ ộ (cid:0) Quan h s h u v t ả (cid:0) Quan h t ố ả ệ (cid:0) Quan h phân ph i s n ph m lao đ ng.
ệ ữ ơ ớ ặ Ba m t nói trên có quan h h u c v i nhau, trong đó Quan h s ệ ở
ố ớ ấ ả ế ị ấ ữ ề ư ệ ả h u v t li u s n xu t có ý nghĩa quy t đ nh đ i v i t ữ t c nh ng quan
ấ ủ ấ ỳ ố ệ ả ụ ả ấ ộ ệ h khác. B n ch t c a b t k m i quan h s n xu t nào cũng ph thu c
10
ư ệ ủ ế ộ ượ ữ ề ấ ấ ả vào v n đ nh ng T li u s n xu t ch y u trong xã h i đ c gi ả i
ư ế ế quy t nh th nào.
ề ư ệ ả ứ ở ữ ấ ơ ả Có hai hình th c s h u c b n v T li u s n xu t : S h u t ở ữ ư
ứ ở ữ ở ữ ữ ữ ộ nhân và S h u xã h i. Nh ng hình th c s h u đó là nh ng quan h ệ
ế ự ữ ườ ớ ườ ộ kinh t ệ th c hi n gi a ng i v i ng i trong xã h i.
ế ượ ầ ng t ng.
(cid:0) Ki n trúc th
ượ ộ ữ ầ ữ ộ ế Ki n trúc th ng t ng là toàn b nh ng t ư ưở t ng xã h i, nh ng thi ế t
ế ươ ệ ộ ạ ủ ữ ứ ượ ầ ch t ng ng và nh ng quan h n i t i c a th ng t ng hình thành
ộ ơ ở ạ ầ ấ ị trên m t c s h t ng nh t đ nh.
ỗ ế ố ủ ượ ầ ặ M i y u t ế c a Ki n trúc th ậ ng t ng có đ c thù riêng, có quy lu t
ồ ạ ư ệ ờ ộ riêng nh ng không t n t i tách r i nhau mà liên h tác đ ng qua l ạ ẫ i l n
ơ ở ạ ầ ơ ở ạ ầ ề ả ả nhau và đ u n y sinh trên c s h t ng, ph n ánh c s h t ng. Song
ả ấ ả ế ố ủ ượ ầ không ph i t t c các y u t ế c a Ki n trúc th ề ng t ng đ u liên h nh ệ ư
ơ ở ạ ầ ủ ạ ỗ ộ nhau trên c s h t ng c a nó. Trái l ậ i, m i b ph n nh m t t ư ộ ổ ứ ch c
ớ ơ ở ạ ầ ệ ự ậ ị ế chính tr , pháp lu t có liên h tr c ti p v i c s h t ng con các y u t ế ố
ư ế ọ ệ ở ơ ở ạ ầ khác nh Tri ậ t h c, ngh thu t, tôn giáo... thì xa c s h t ng và ch ỉ
ế ệ ớ liên h gián ti p v i nó.
ơ ở ạ ầ ấ ợ ệ ả ữ ộ ơ ấ C s h t ng là toàn b nh ng quan h s n xu t h p thành c c u
ế ủ ế ơ ở ạ ầ ấ ị ủ ộ kinh t c a Hình thái Kinh t ộ Xã h i nh t đ nh. C s h t ng c a m t
ộ ụ ể ệ ả ữ ấ ồ ố ị ệ ả xã h i c th bao g m nh ng Quan h s n xu t th ng tr , Quan h s n
ộ ướ ấ ủ ầ ố ộ ư ủ xu t tàn d c a xã h i tr ộ c là m m m ng c a xã h i sau. Trong xã h i
ơ ở ạ ầ ủ ấ ấ ấ ố ể có giai c p đ i kháng, tính ch t giai c p c a C s h t ng là do ki u
ấ ố ệ ả ấ ấ ố ị ị Quan h s n xu t th ng tr quy đ nh. Tính ch t đ i kháng giai c p và s ự
ắ ấ ộ ồ ừ ơ ở ạ ầ xung đ t giai c p b t ngu n ngay t trong c s h t ng.
ơ ở ạ ầ ồ ạ ấ ộ ố Trong xã h i có đ i kháng giai c p, c s h t ng t n t ữ i nh ng
ệ ố ế ượ ầ ố quan h đ i kháng thì Ki n trúc th ng t ng cũng mang tính đ i kháng
ơ ở ạ ầ ệ ở ự ủ ể ả ố ph n ánh tính đ i kháng c a C s h t ng, bi u hi n ộ s xung đ t,
ở ấ ủ ấ ố quan h t ệ ư ưở t ng và đ u tranh t ư ưở t ng c a các giai c p đ i kháng.
ề ự ủ ế ậ ấ ộ ượ ầ ộ ạ B ph n có quy n l c m nh nh t c a Ki n trúc th ng t ng xã h i có
11
ề ự ấ ạ ướ ụ ủ ấ ố ị quy n l c m nh nh t là Nhà n c, công c c a giai c p th ng tr tiêu
ộ ề ặ ế ộ ể ờ ị bi u cho ch đ xã h i v m t chính tr pháp lý. Chính nh có nhà n ướ c
ị ớ ị ượ ủ ấ ố ố mà t ư ưở t ng c a giai c p th ng tr m i th ng tr đ ộ ờ ố c toàn b đ i s ng
ị ề ặ ấ ộ ố ố ế ị ủ c a xã h i. Giai c p th ng tr nào th ng tr v m t kinh t ắ và n m gi ữ
ướ ế ủ ữ ề chính quy n nhà n c thì h t ệ ư ưở t ấ ể ng cung nh ng th ch c a giai c p
ấ ữ ị ị ố ự ế ế ộ ị ị y cũng gi đ a v th ng tr . Nó quy đ nh và tác đ ng tr c ti p đ n xu
ướ ộ ờ ố ế ị ủ ủ ầ ả ộ h ng c a toàn b đ i s ng tinh th n c a xã h i và quy t đ nh c tính
ấ ặ ơ ả ủ ư ế ộ ượ ầ ộ ng t ng xã h i.
ch t đ c tr ng c b n c a toàn b Ki n trúc th
ạ ế ề ậ ộ ộ Ph m trù Hình thái Kinh t Xã h i là mô hình lý lu n v xã h i và
ư ọ ấ ả ủ ạ nh m i mô hình, nó không bao quát t ệ t c tính đa d ng c a các hi n
ượ ế ầ ờ ố ơ ồ ệ ậ ộ ộ t ự ng đ i s ng xã h i. Vì v y, hi n th c xã h i và s đ lý thuy t v xã
ự ế ồ ự ệ ị ử ấ ớ ộ h i không đ ng nh t v i nhau. Trong th c t các s ki n l ch s mang
ặ ạ ấ ế ứ ế ố tính ch t không l p l i, h t s c phong phú, các y u t ậ ầ tinh th n và v t
ấ ế ị ườ ộ ạ ch t, kinh t và chính tr th ng xuyên tác đ ng qua l i, xâm
ể ẫ ạ ế ả ộ ỉ ph m,chuy n hoá l n nhau. Hình thái Kinh t ặ Xã h i ch ph n ánh m t
ữ ệ ấ ấ ế ặ ạ ủ ố ả b n ch t nh ng m i liên h bên trong, t t y u, l p l ệ i c a các hi n
ượ ử ỏ ừ ạ ấ ế t ụ ể ị ng y; T tính đa d ng c th , l ch s b qua nhũng chi ti t cá bi ệ t,
ạ ấ ể ủ ử ấ ổ ị ị ự d ng l i c u trúc n đ nh và lôgic phát tri n c a qúa trình l ch s . B t kì
ộ ề ể trong gi ớ ự i t ệ nhiên hay trong xã h i đ u không có và không th có hi n
ượ ứ ủ ệ ề t ng ”.Đó chính là đi u mà phép bi n ch ng c a C.Mác đã ầ ” thu n tuý
nêu lên.
ế ạ ữ ắ ươ Hình thái Kinh t ị Xã hô đem l i nh ng nguyên t c ph ng pháp
ạ ỏ ứ ề ể ấ ậ ẫ ị lu n xu t phát đ nghiên c u xã hô , lo i b đi cái b ngoài, cái ng u
ế ượ ứ ệ ỏ nhiên, không đi vào cái chi ti t, v ặ t qua kh i tri th c kinh nghi m ho c
ả ấ ổ ạ ả ị ừ ộ ọ xã h i h c mô t , đi sâu v ch ra cái b n ch t n đ nh t cái phong phú
ệ ượ ẻ ủ ị ủ ề ạ ủ c a hi n t ng, v ch ra cai lôgic bên trong c a tính nhi u v c a l ch
s .ử
ể ủ ự ế ộ Xã h i.
3. S phát tri n c a các Hình thái Kinh t
12
ể ủ ố ế ử ề ả ộ ị L ch s phát tri n c a xã h i đã tr i qua nhi u quá trình n i ti p nhau
ừ ấ ươ ứ ộ ỗ ớ t ế th p đ n cao. T ạ ng ng v i m i giai đo n là m t hình thái Kinh t ế
ế ố ế ự ậ ủ ộ ộ Xã h i. S v n đ ng thay th n i ti p nhau c a các Hình thái Kinh t ế
ử ề ủ ậ ộ ộ ị Xã h i trong l ch s đ u do tác đ ng c a các quy lu t khách quan. Đó là
ự ử ự ị ủ ộ ế quá trình l ch s t nhiên c a xã h i. C.Mác vi t : ” Tôi coi s phát
ể ủ ữ ế ộ ị tri n c a nh ng Hình thái Kinh t ộ Xã h i là m t quá trình l ch s ử
ể ị ử ự ủ ồ Quá trình phát tri n l ch s t ố ộ nhiên c a xã h i có ngu n g c ự t nhiên ”.
ở ự ể ủ ự ượ ả ấ ấ sâu xa s phát tri n c a L c l ng s n xu t. Chính tính ch t và trình
ự ượ ủ ả ấ ị ộ ủ đ c a L c l ộ ng s n xu t đã quy đ nh m t cách khách quan c a Quan
ư ậ ế ị ấ ậ ộ ể ủ ệ ả h s n xu t, và nh v y quy t đ nh qúa trình v n đ ng và phát tri n c a
ế ộ ư Hình thái Kinh t ư ộ Xã h i nh m t quá trình t ậ nhiên. Trong các quy lu t
ố ự ậ ể ủ ộ khách quan chi ph i s v n đ ng, phát tri n c a các Hình thái kinh t ế
ậ ề ự ệ ả ấ ấ ộ ợ ớ ề xã h i thì quy lu t v s phù h p v Quan h s n xu t v i tính ch t và
ự ượ ế ị ả ấ ộ ộ ủ trình đ c a L c l ặ ủ ng s n xu t đóng vai trò quy t đ nh. M t m t c a
ữ ươ ứ ả ự ượ ấ ế ố ả ả nh ng Ph ng th c s n xu t, L c l ấ ng s n xu t là y u t ả đ m b o
ế ừ ủ ự ể ộ ị ế tính k th a trong s phát tri n, ti n lên c a xã h i, quy đ nh khuynh
ướ ể ừ ấ h ng phát tri n t ế th p đ n cao.
ủ ặ ươ ứ ả ể ệ ấ ạ M t khác c a Ph ng th c s n xu t bi u hi n tính gián đo n trong
ệ ả ấ ỗ ữ ủ ể ấ ử ả s n xu t phát tri n c a lich s . Nh ng Quan h s n xu t l ờ i th i đã
ượ ế ằ ệ ả ữ ể ấ ỏ ớ đ c xoá b và thay th b ng nh ng ki u Quan h s n xu t m i cao
ế ẫ ế ạ ộ ớ ơ ơ h n và d n đ n Hình thái Kinh t ầ Xã h i m i cao h n giai đo n đ u.
ư ậ ủ ự ể ệ ấ Nh v y, s xu t hi n và phát tri n c a Hình thái Kinh t ế ượ đ c gi ả i
ướ ế ằ ủ ự ậ ộ thích tr ế c h t b ng s tác đ ng c a các quy lu t. Trong quá trình ti n
ể ủ ế ộ tri n c a các Hình thái Kinh t ỏ ọ ớ Xã h i, hình thái m i không xoá b m i
ủ ệ ố ỡ ấ ế ố ủ y u t c a hình thái cũ mà trong khi phá v c u trúc c a h th ng cũ l ạ i
ế ừ ế ố ủ ữ ả ổ ớ ả ồ b o t n và k th a và đ i m i nh ng y u t ừ ả c a nó v a đ m b o tính
ừ ạ ụ ướ ể ạ ạ ồ liên t c, v a t o ra b ấ c phát tri n. Do đó t o ra tình tr ng ch ng ch t
ế ố ủ ữ ế ủ ộ đan xen nh ng y u t c a Hình thái Kinh t ề Xã h i khác, c a nhi u
ế ớ ờ ỳ ị ử ỉ th i k l ch s khác. LêNin đã ch rõ : ”Trên th gi i không có và cũng
ư ả ứ ủ ể ầ ả không th có th Ch nghĩa T b n nào là thu n tuý c vì Ch ủ
13
ư ả ế ố ữ ẫ ể nghĩa T b n luôn luôn có l n nh ng y u t ế phong ki n, ti u th ị
ả ữ ữ dân và c nh ng cái khác n a ”.
ạ ươ ể ị ổ Tuy nhiên, v ch ra con đ ủ ự ng t ng quát c a s phát tri n l ch s ử
ề ả ựơ ự ể đi u đó không có nghĩa là đã gi i thích đ ộ c rõ ràng s phát tri n xã h i
ử ở ỗ ướ ủ ử ụ ể ể ọ ị ờ trong m i th i đi m l ch s m i n ị c c a quá trình l ch s c th vô
ế ố ữ ạ ế cùng phong phú có hàng lo t nh ng y u t làm cho ti n trình chung trong
ủ ự ể ể ộ ườ ự s phát tri n trong s phát tri n c a xã h i loài ng ể ữ i có nh ng bi u
ệ ạ ở ướ ộ hi n đa d ng phong phú ữ nh ng n c, dân t c khác nhau. Không th ể
ư ộ ử ườ ẳ ố ị xem xét quá trình l ch s nh m t con đ ng th ng, nhân t ế ị quy t đ nh
ấ ờ ố ề ả ử ế ệ ị ự trong quá trình l ch s xét đ n cùng là n n s n xu t đ i s ng hi n th c.
ữ ố ế ố ế ị ấ Nh ng nhân t kinh t ả không ph i là nhân t duy nh t quy t đ nh mà
ữ ố ủ ế ượ ả ưở nh ng nhân t khác c a Ki n trúc th ế ng tâng đ u có nh h ế ng đ n
ể ể ử ậ ị ượ ị ử ầ ế ả quá trình l ch s . Vì v y đ hi u đ c l ch s thì c n thi ế t ph i tính đ n
ố ơ ả ự ủ ẫ ộ các nhân t c b n có tham gia trong s tác đ ng l n nhau c a chúng.
ộ ủ ử ủ ế ộ ố ộ ị Ti n trình l ch s c a m t dân t c c a m t qu c gia c th th ụ ể ườ ng
ị ế ố ư ả ố xuyên b y u t ị bên trong và bên ngoài khác chi ph i nh hoàn c nh đ a
ư ớ ề ệ ố ộ ộ lý, truy n th ng văn hoá, tâm lý dân t c, quan h giao l u v i các dân t c
ấ ả ế ố ề ể ặ ầ khác. T t c các y u t ẩ đó đ u có th góp ph n kìm hãm ho c thúc đ y
ể ủ ế ộ ộ ọ ấ ị ự s phát tri n c a m t dân t c nh t đ nh. Tính tr ng chi n tranh hay hoà
ỡ ế ủ ể ạ ộ ộ bình c a m t dân t c cũng có th làm gián đo n,phá v ti n trình phát
ể ự ể ủ ị ử ộ ặ ạ ề ề ộ tri n t nhiên ho c t o ti n đ phát tri n c a l ch s m t dân t c.
ộ ộ ườ ủ II. Quá đ lên Ch nghĩa Xã h i Con đ ng phát tri n t ể ấ ế t y u
ủ ộ ạ ủ c a cách m ng Xã h i Ch nghĩa ở ướ n ệ c ta hi n nay.
ế ộ ủ ộ ạ 1. Hình thái Kinh t Xã h i c a Mác trong cu c cách m ng Xã
ở ướ n ệ c ta hi n nay.
ủ ộ h i Ch nghĩa
ướ ủ ạ ộ ộ N c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i không qua giai đo n phát
ạ ỏ ấ ả ư ả ữ ủ ể tri n T b n Ch nghĩa không có nghĩa là g t b t t c nh ng quan h ệ
ể ư ỉ ạ ế ộ ữ ể ậ ở ữ s h u cá th , t nhân, ch còn l i ch đ công h u và t p th , trái l ạ i,
14
ấ ả ề ở ữ ư ữ ộ ấ ầ ả t t c nh ng gì thu c v s h u t nhân góp ph n vào s n xu t kinh
ư ộ ộ ậ ự ấ ậ ủ doanh thì ch p nh n nó nh m t b ph n t nhiên c a quá trình kinh t ế
ứ ự ủ ế ộ ọ ế ể xây d ng Ch nghĩa Xã h i, khuy n khích m i hình th c kinh t đ phát
ể ả ộ ố ủ ự ấ ộ tri n s n xu t và nâng cao cu c s ng c a nhân dân. Trong s tác đ ng
ế ố ấ ệ ổ ấ ủ ẫ l n nhau c a các y u t ệ ả c u thành Quan h s n xu t, quan h t ứ ch c
ữ ệ ệ ả ọ ố qu n lý và quan h phân ph i có vai trò quan tr ng. Nh ng quan h này
ầ ủ ể ể ế ấ ố ạ ệ ả có th góp ph n c ng c Quan h s n xu t , cũng có th làm bi n d ng
ệ ở ữ ả ạ ủ ữ ộ Quan h s h u. Trong c i t o Xã h i Ch nghĩa nh ng năm qua do
ủ ấ ế ầ ề ế ể ạ ắ ả không h n ch đ y đ v n đ này chúng ta đã m c ph i khuy t đi m là
ệ ở ữ ệ ố ệ ế ẹ ẫ ệ tuy t đ i hoá quan h s h u, coi nh các quan h khác d n đ n vi c
ệ ả ệ ả ấ ộ ồ ả ạ c i t o Quan h s n xu t không đ ng b nên quan h s n xu t ấ ”m i”ớ
ứ ỉ ch là hình th c.
ủ ả ẳ ấ ỉ ị Đ ng ta kh ng đ nh l y Ch nghĩa Mac LêNin là kim ch nam cho
ộ ủ ồ ố hành đ ng và nêu cao t ư ưở t ộ ng H Chí Minh. N i dung c t lõi c a Ch ủ
ả ườ ế ộ ỏ nghĩa Mac LêNin là ở ư ưở t t ng gi i phóng con ng i kh i ch đ làm
ế ộ ư ữ ơ ở ự ườ ộ ườ ỏ thuê, kh i ch đ t h u d a trên c s ng i bóc l t ng ậ i. Vì v y,
ộ ủ ự ự ệ ươ ủ trong s nghi p xây d ng Ch nghĩa Xã h i c a nhân dân ta đ ng nhiên
ư ưở ủ ộ ỉ ấ l y Ch nghĩa Mac LêNin là kim ch nam cho hành đ ng. T t ng H ồ
ự ậ ụ ủ ạ ả Chí Minh là s v n d ng sáng t o Ch nghĩa Mac LêNin vào hoàn c nh
ướ ự ế ợ ủ ố ớ n c ta mà c t lõi là s k t h p Ch nghĩa Mac LêNin v i phong trào
ướ ủ ư ưở công nhân và phong trào yêu n c c a nhân dân ta. T t ng đó đã tr ở
ủ ủ ầ ả ả ộ thành m t di s n tinh th n quý báu c a Đ ng, c a nhân dân ta.
ệ ố ủ ự ả ấ ộ ị ấ Xây d ng h th ng chính tr Xã h i Ch nghĩa, b n ch t giai c p
ủ ả ả ả ạ ộ ộ ả công nhân do đ i tiên phong c a nó là Đ ng C ng s n lãnh đ o đ m b o
ườ ủ ự ự ủ ề ự ộ ộ cho nhân dân là ng ộ i ch th c s c a xã h i.toàn b quy n l c xã h i
ủ ủ ự ệ ề ề ộ ộ ả ả thu c v nhân dân, th c hi n n n dân ch Xã h i Ch nghĩa,đm b o
ủ ộ ủ ự ả ạ ọ ọ phát huy m i kh năng sáng t o tích c c, ch đ ng c a m i các
ọ ầ ể ớ ộ ộ ế nhân,m i t ng l p xã h i trong công cu c phát tri n kinh t và văn hoá,
ụ ụ ố ơ ộ ố ủ ph c v ngày càng t t h n cu c s ng c a nhân dân.
15
ổ ứ ệ ố ạ ộ ộ ị Các t ồ ch c, b máy t o thành h th ng chính tr xã h i không t n
ạ ư ộ ụ ự ụ ụ ườ ự ệ t i nh m t c đích t thân mà vì ph c v con ng i th c hi n cho
ề ự ủ ộ đ ượ ợ c l i ích và quy n l c c a nhân dân lao đ ng.
ứ ề ờ ỳ ủ ộ ậ ộ 1. Nh n th c v Ch nghĩa Xã h i và th i k quá đ .
ứ ề ủ ậ ộ a) Nh n th c v Ch nghĩa Xã h i
ủ ộ ộ ầ ả ả ạ ả ”Ch nghĩa c ng s n không ph i là m t tr ng thái c n ph i
ộ ả ạ ưở ự ệ ả sáng t o ra, không ph i là m t ý t ng mà hi n th c ph i tuôn theo.
ự ủ ộ ộ ọ ệ ả Chúng ta g i Ch nghĩa C ng s n là m t phong trào hi n th c, nó
ệ ủ ỏ ạ ữ ề ệ ấ xoá b tr ng thái hi n nay, nh ng đi u ki n c a phong trào y là
ề ệ ả ủ ữ ế ự ự ồ ạ . D a vào s phát tri n ể ề k t qu c a nh ng ti n đ hi n đang t n t i”
ộ ư ả ẫ ủ ữ ạ ầ ể ủ nh ng mâu thu n c a xã h i T s n trong giai đo n đ u phát tri n c a
ự ủ ể ọ nó, d a vào tri n v ng c a phong trào công nhân, C.Mác và F.Ăngen đã
ể ủ ề ự ự ộ ườ ươ ư đ a ra d đoán v s phát tri n c a xã h i loài ng i trong t ng lai t ấ t
ả ế ế ủ ộ ộ ế ế y u ph i ti n đ n Hình thái Kinh t ả Xã h i C ng s n Ch nghĩa mà
ầ ủ ủ ấ ạ Ch nghĩa Xã hôi là giai đo n đ u c a hình thái y.
ậ ủ ề ỉ LêNin cũng ch rõ : ”Chúng ta không h coi lý lu n c a Mác nh ư
ấ ả ộ ẳ ạ ạ là m t cái gì đó xong xuôi h n và b t kh xâm ph m, trái l i, chúng
ỉ ặ ề ọ ằ ậ ữ ta tin r ng lý lu n đó ch đ t n n móng cho môn khoa h c mà nh ng
ườ ơ ữ ề ọ ủ ộ ể ả ng ặ ế i Xã h i Ch nghĩa ph i phát tri n h n n a v m i m t n u
ộ ố ố ớ ọ ở ậ ạ ư Cũng nh các h không mu n tr thành l c h u v i cu c s ng”.
ế ộ ế ộ ộ Hình thái Kinh t Xã h i khác, Hình thái Kinh t ả Xã h i C ng s n
ể ừ ấ ủ ế ả ạ Ch nghĩa tr i qua giai đo n phát tri n t th p đ n cao, trong đó có hai
ơ ả ủ ủ ạ ả ộ ộ giai đo n c b n: Ch nghĩa Xã h i và Ch nghĩa C ng s n. Đó là hai
ế ế ạ ộ ế ộ giai đo n k ti p nhau trong cùng m t Hình thái Kinh t Xã h i; S ự
ơ ả ủ ể ạ ộ khác nhau c b n c a hai giai đo n nói trên là trình đ phát tri n Kinh t ế
ướ ự ượ ủ ể ế ộ ả ộ Xã h i và tr c h t là trình đ phát tri n c a L c l ấ ng s n xu t.
16
ữ ạ ấ ưở ề C.Mác coi hai giai đo n đó là nh ng n c thang tr ng thành v Kinh t ế
ế ộ ộ ủ ả ủ c a Hình thái Kinh t Xã h i C ng s n ch nghĩa.
ế ộ ộ ượ ư ủ ủ ặ ộ ộ Đ c tr ng c a Ch nghĩa Xã h i là m t ch đ xã h i đ c xây
ơ ở ừ ướ ế ậ ế ộ ở ữ ủ ộ ự d ng trên c s t ng b c thi t l p ch đ s h u Xã h i Ch nghĩa
ở ữ ậ ở ữ ể ấ ồ ề ư ệ ả v T li u s n xu t bao g m s h u toàn dân và s h u t p th . Ch đ ế ộ
ườ ượ ủ ả ả ố ở ữ s h u này th ng xuyên đ ệ c c ng c , hoàn thi n b o đ m luôn luôn
ộ ủ ự ượ ứ ớ ấ ả ấ thích ng v i tính ch t và trình đ c a L c l ng s n xu t.
ộ ớ ố ề ả ể ấ ộ ệ Phát tri n n n s n xu t xã h i v i t c đ cao ngày càng hi n
ằ ạ ả ả ả ộ ề ủ ả ạ đ i nh m t o ra ngày càng nhi u c a c i cho xã h i, b o đ m tho mãn
ủ ữ ầ ấ ầ ậ ngày càng đ y đ nh ng nhu c u v t ch t và văn hoá cho nhân dân,
ừ ợ ộ không ng ng nâng cao phúc l i xã h i cho toàn dân.
ả ọ ườ ề ẳ ộ ả B o đ m cho m i ng i có quy n bình đ ng trong lao đ ng, sáng
ượ ưở ắ ạ t o và đ c h ng thù lao theo nguyên t c: ”Làm theo năng
ộ ự ưở l c,h ng theo lao đ ng”.
ứ ố ượ ủ Kh i liên minh công nông tri th c ngày càng đ ố c c ng c , (cid:0)
ườ ữ ượ ề ẳ ự tăng c ng, quy n bình đ ng nam n đ ữ ệ c th c hi n, nh ng
ườ ượ ộ ươ ng i già đ c xã h i quan tâm chăm sóc, t ủ ng lai c a tu i tr ổ ẻ
ượ ả ả đ c b o đ m.
ướ ủ ộ ượ ủ ố Nhà n c Xã h i Ch nghĩa ngày càng đ c c ng c hoàn (cid:0)
ủ ủ ề ệ ượ ộ thi n, n n dân ch Xã h i Ch nghĩa ngày càng đ c phát huy.
ệ ủ ự ả ả ườ ể B o đ m s phát tri n toàn di n c a con ng ọ i làm cho m i (cid:0)
ườ ượ ủ ự ủ ầ ng i ngày càng đ c phát huy đ y đ tính tích c c c a mình
ớ ố ố ự ộ ộ ớ trong công cu c xây d ng xã h i m i,l i s ng m i.
ữ ị ủ ạ ờ H t ệ ư ưở t ng Mac LêNin gi v trí ch đ o trong đ i sông tinh (cid:0)
ờ ố ầ ầ ộ ộ th n trong toàn xã h i, đ i s ng văn hoá tinh th n trong xã h i
ngày càng phong phú lành m nh.ạ
ệ ữ ợ ớ ị ướ Có quan h h u ngh và h p tác v i nhân dân các n c, kiên (cid:0)
ế ủ ộ ướ ộ ấ quy t ng h nhân dân các n c trong cu c đ u tranh vì hoà bình,
ủ ộ ộ ủ ộ ậ đ c l p dân t c, dân ch và Ch nghĩa Xã h i.
17
ấ ủ ơ ả ủ ữ ư ặ ả ả Nh ng đ c tr ng c b n nói trên ph n ánh b n ch t c a Ch nghĩa
ế ớ ữ ặ ộ Xã h i. M c dù trong nh ng năm qua tình hình th gi ễ ề i có nhi u di n
ứ ạ ủ ế ộ ở ụ ế ộ bi n ph c t p, ch đ Xã h i Ch nghĩa Liên Xô và Đông Âu s p đ ổ
ộ ạ ư ủ ế ấ ả ờ ờ khi n Ch nghĩa Xã h i t m th i lâm vào thoái trào nh ng b n ch t th i
ề ổ ộ ư ạ đ i không h thay đ i. Loài ng ườ ố ở i v n trong quá trình quá đ t Ch ủ
ư ả ở ầ ủ ằ ạ ộ ộ nghĩa T b n lên Ch nghĩa Xã h i m đ u b ng cu c cách m ng tháng
ạ ườ ạ ườ 10 Nga vĩ đ i. Con đ ng mà nhân lo i đang đi chính là con đ ắ ng th ng
ợ ủ ộ ậ ủ ủ ộ ộ l i c a hoà bình, đ c l p dân t c, dân ch và Ch nghĩa Xã h i.
ả ấ ứ ử ị ướ ả L ch s đã ch ng minh, không ph i b t kì n ầ c nào cũng ph i tu n
ự ả ế ử ừ ộ ị t tr i qua các hình thái Kinh t ệ Xã h i đã t ng có trong l ch s . Vi c
ộ ế ế ố ữ ộ ỏ b qua m t Hình thái Kinh t Xã h i nào đó do nh ng y u t bên trong
ế ị ộ ở ự ủ ừ ồ ờ ộ ỳ quy t đ nh, xong đ ng th i còn tu thu c s tác đ ng c a t ng nhân t ố
ữ ệ ề ề ề bên ngoài. Ở ướ n c ta cũng đã có nh ng ti n đ và đi u ki n cho phép
ự ọ ườ ế ợ ứ ủ ạ ộ chúng ta l a ch n con đ ng Xã h i Ch nghĩa, k t h p s c m nh dân
ờ ạ ể ớ ứ ủ ạ ộ ộ ộ t c v i s c m nh th i đ i đ quá đ lên Ch nghĩa Xã h i, nhanh chóng
ạ ậ ấ ướ ỏ ồ thoát kh i nghèo nàn, l c h u làm cho đ t n c ngày càng ph n vinh.
ộ ề ờ ỳ b) V th i k quá đ .
ổ ậ ủ ộ ủ ướ ờ ỳ ủ ể ặ ộ Đ c đi m n i b t c a th i k quá đ lên ch nghĩa xã h i c a n c ta
ữ ố ủ ớ ộ ộ là nh ng nhân t ẫ ế ủ c a xã h i m i và tân ti n c a xã h i cũ đan xen l n
ự ủ ờ ố ấ ớ ọ ị nhau và đ u tranh v i nhau trên m i lĩnh v c c a đ i s ng chính tr , văn
ộ ư ưở ấ ủ ứ ộ hoá, xã h i, t t ệ ng... trong xã h i. Cái bi n ch ng nh t c a th i k ờ ỳ
ộ ề ị Ở ự ộ ướ quá đ là s quá đ v chính tr . đó nhà n ả c chuyên chính vô s n
ượ ế ậ ủ ệ ố đ c thi t l p, c ng c và ngày càng hoàn thi n.
ế ế ề ầ ề ề V n n kinh t ề : là n n kinh t ạ nhi u thành ph n, bên c nh (cid:0)
ữ ầ ế ủ ủ ộ nh ng thành ph n kinh t ữ c a Xã h i Ch nghĩa còn có nh ng
ế ầ ầ thành ph n kinh t ả khác, trong đó có c thành ph n kinh t ế ư T
b n.ả
18
ề ặ ờ ỳ ơ ở ộ V m t xã h i : trong th i k này còn c s khác bi ệ ơ ả t c b n, (cid:0)
ề ủ ấ ướ ữ ữ ị gi a thành th và nông thôn, gi a các mi n c a đ t n ữ c, gi a lao
ộ ộ đ ng trí óc và lao đ ng chân tay.
ề ề ạ ớ V văn hoá, t ư ưở t ng : bên c nh n n văn hoá m i và h t ệ ư (cid:0)
ưở ồ ạ ớ ủ ề t ng m i còn t n t i rõ tàn tích c a n n văn hoá cũ, h t ệ ư ưở t ng
ạ ậ ậ ả ộ ố ố cũ, l c h u (th m chí còn ph n đ ng), l i s ng cũ...
ờ ỳ ấ ủ ủ ự ộ ộ ờ ỳ ấ Th c ch t c a th i k quá đ lên Ch nghĩa Xã h i là th i k đ u
ế ệ ề ế ữ ộ tranh quy t li t v chính tr , t ị ư ưở t ng, kinh t ộ , văn hoá, xã h i, gi a m t
ấ ấ ớ ầ ớ bên là liên minh giai c p công nhân v i giai c p nông dân và v i các t ng
ượ ề ướ ộ ớ l p nhân dân lao đ ng khác đã giành đ c chính quy n, nhà n c và ra
ư ấ ướ ộ ộ ộ ớ ộ ứ s c phát đ ng đ a đ t n ủ c quá đ lên Xã h i Ch nghĩa, v i m t bên là
ấ ộ ớ ị ậ ổ ế ự ộ các giai c p bóc l ả t, các th l c ph n đ ng m i b l ư ư t đ nh ng ch a
ỏ ẫ ọ ị ạ hoàn toàn b xoá b , v n còn nuôi hy v ng quay l i cái ”Thiên đàng” đã
m t.ấ
ướ ủ ộ ộ c) N c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i.
ộ ỏ ướ ủ ộ ả ỉ Đ ng ta ch rõ : ” N c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i b qua
ế ộ ư ả ừ ộ ộ ị ử ộ ẫ ch đ T b n, t ế ự m t xã h i v n là thu c đ a n a phong ki n, l c
ả ấ ượ l ấ ấ ng s n xu t r t th p”.
ự ượ ấ ấ ả ị ấ ế ế L c l ấ ng s n xu t r t th p quy đ nh tính t t y u Kinh t ộ Xã h i
ư ầ ể ự ự ủ ộ ồ ư ủ c a xã h i ta ch a đ y đ , ch a chín mu i trong s phát tri n t nhiên,
ộ ạ ủ n i t i c a nó;
ư ồ ọ ứ ề T n đ ng nhi u tàn d quan h t ệ ư ưở t ộ ng, ý th c xã h i, tâm lý do xã
ể ạ ự ế ộ h i th c dân, phong ki n cũ đ l i.
ạ ớ ữ ở ướ ế ị ể Đây là nh ng khó khăn, tr ng i l n trong b c chuy n ti p l ch s ử
ừ ộ ể ệ ạ ộ ộ ộ ợ t ớ m t xã h i kém phát tri n sang m t xã h i hi n đ i, phù h p v i
ị ủ ề ủ ự ữ ế ẩ ạ nh ng chu n m c và giá tr c a n n văn minh nhân lo i và c a ti n b ộ
xã h i.ộ
19
ế ộ ư ả ể ỏ ề ầ ộ ộ Đi u c n chú ý là có th b qua ch đ T b n quá đ lên Xã h i
ể ỏ ữ ữ ủ ư ệ ẩ ị Ch nghĩa, nh ng không th b qua nh ng vi c chu n b nh ng tiêu đ ề
ế ề ấ ế ộ ấ ự ầ c n thi t, nh t là tiêu đ kinh t cho s quá đ y. Nói cách khác, có th ể
ế ộ ư ả ả ế ủ ư ỏ b qua ch đ T b n Ch nghĩa nh ng ph i ti n hành sao cho s b ự ỏ
ử ự ế ề ạ ị ủ ự ể qua này không h vi ph m đ n tính l ch s t nhiên c a s phát tri n. Do
ấ ị ự ầ ố ư ả ể đó, c n có s phát tri n nh t đ nh, coi nhân t ủ T b n Ch nghĩa trong
ờ ỳ ầ ộ ộ th i k quá đ là m t yêu c u khách quan.
ụ ế ề ộ Đáng ti c trong nhi u năm qua chúng ta đã áp d ng m t cách máy
ộ ủ ữ ề ệ ầ móc, có nh ng quan ni m sai l m v Ch nghã xã h i, chúng ta đã b ỏ
ấ ả ủ ữ ề ư ả ề qua t ộ t c nh ng gì thu c v Ch nghĩa t ạ b n. Đi u này vi ph m
ậ ự ủ ủ ề ọ ậ ể nghiêm tr ng v lý lu n s phát tri n c a Mác.Chúng ta đã ph nh n
ư ả ế ố ữ ủ ế ạ ộ ơ Ch nghĩa T b n m t cách s ch tr n, không ti p thu nh ng y u t tích
ể ủ ấ ướ ự ự ủ c c c a nó vào s phát tri n c a đ t n ố c. Chúng ta vì nôn nóng mu n
ủ ế ắ ộ ờ có nhay Ch nghĩa Xã h i trong th i gian ng n đã ti n hành c i t o ả ạ ồ ạ t
ế ộ ữ ư ế ằ ỏ ư ả ủ nh m xoá b ch đ chi m h u t nhân T b n Ch nghĩa, xoá b ỏ
ế ư ả ấ ứ ủ ằ ầ thành ph n kinh t T b n Ch nghĩa b ng b t c giá nào.
ướ ở ạ ữ ứ Đ ng tr c th c t ự ế ừ ầ t đ u nh ng năm 80 tr l ả ủ i đây, kh ng ho ng
ế ể ự ộ ả ầ ọ ở Kinh t ệ Xã h i n y sinh và ngày càng tr nên tr m tr ng. Đ th c hi n
ớ ấ ướ ằ ả ẳ ả ố t ộ ổ t công cu c đ i m i đ t n ị c Đ ng ta đã kh ng đ nh r ng ph i kiên trì
ữ ứ ụ ậ ạ ắ ậ nghiên c u và v n d ng đúng đ n, sáng t o nh ng nguyên lý, lý lu n
ủ ướ ế ậ ế ủ c a Ch nghĩa MacLêNin mà tr c h t là lý lu n Hình thái Kinh t Xã
ủ ươ ệ ả ề ộ h i vào vi c đ ra các ch tr ng, chính sách, các gi ự i pháp xây d ng
ấ ướ ữ ề ệ ả ề ệ ắ đ t n c.Vi c đ ra nh ng gi i pháp đúng đ n vào đi u ki n c th ụ ể
ề ế ứ ộ ấ ủ ướ c a n c ta là m t v n đ h t s c khó khăn.
ự ủ 3. Xây d ng Ch nghĩa Xã h i ộ ở ướ n c ta.
ụ a) M c tiêu
20
ử ủ ướ ị ộ ộ ả Do hoàn c nh l ch s c a n ủ c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i trong
ề ậ ạ ế ư ủ ủ ế ộ ữ ạ tình tr ng còn l c h u v kinh t ộ , nh ng tàn d c a c a ch đ xã h i
ộ ạ ề ế ả ấ ụ cũ còn nhi u, tr i qua m y ch c năm chi n tranh, cái quá đ l i còn
ế ớ ủ ề ộ ủ ộ ặ n ng n , Ch nghĩa Xã h i th gi ả i đang lâm vào cu c kh ng ho ng
ế ự ọ ị nghiêm tr ng, các th l c thù đ ch luôn luôn tìm cách bao vây phá ho i s ạ ự
ủ ệ ệ ữ ư ớ nghi p c a Vi ữ t Nam. Đó là nh ng khó khăn l n nh ng cũng có nh ng
ậ ợ ề ướ ượ ủ ố ấ ướ thu n l i: Chính quy n nhà n c ngày càng đ c c ng c , đ t n c đi
ạ ộ ướ ề ố vào giai đo n hoà bình xã h i, nhân dân có lòng yêu n c truy n th ng,
ộ ố ơ ở ậ ấ ỹ ạ ậ ộ ầ c n cù trong lao đ ng, sáng t o, m t s c s v t ch t k thu t xây
ả ủ ệ ệ ạ ạ ộ ọ ự d ng hi n đ i đang phát huy hi u qu c a nó, cu c cách m ng Khoa h c
ố ế ệ ế ớ ờ ố Công ngh cùng v i xu th qu c t hoá đ i s ng kinh t ế ế ớ th gi ộ i là m t
ể ủ ấ ướ ơ ơ ẩ ạ ự th ì c đ y m nh s phát tri n c a đ t n c.
ả ạ ớ ụ ổ ờ ỳ ế ộ M c tiêu t ng quát ph i đ t t i khi k t thúc th i k quá đ là ”Xây
ơ ả ơ ở ữ ự ộ ế ủ ủ d ng xã h i và c b n nh ng c s kinh t ộ c a Ch nghĩa Xã h i
ế ượ ầ ị ớ v i Ki n trúc th ng t ng và chính tr , và t ư ưở t ng văn hoá phù
ấ ướ ợ ướ ủ ộ ồ h p là cho đ t n ở c ta tr thành n c Xã h i Ch nghãi ph n vinh
”.
ệ ế ạ ặ ườ ầ Trong giai đo n hi n nay, sau khi k t thúc ch ng đ ủ ng đ u tiên c a
ắ ầ ờ ỳ ộ ướ ờ ỳ ẩ ạ th i k quá đ , chúng ta b t đ u b c vào th i k đ y m nh Công
ự ệ ệ ạ ớ ổ ướ ụ nghi p hoá, Hi n đ i hoá v i m c tiêu t ng quát là xây d ng n c ta
ộ ướ ơ ở ậ ấ ỹ ệ ệ ậ thành m t n ạ ơ ấ c công nghi p có c s v t ch t k thu t hi n đ i, c c u
ế ợ ấ ế ớ ự ệ ả ợ kinh t ể ủ ộ h p lý, Quan h s n xu t ti n b phù h p v i s phát tri n c a
ự ượ ờ ố ấ ả ậ ấ ầ ố L c l ng s n xu t, đ i s ng v t ch t và tinh th n cao, qu c phòng an
ữ ướ ạ ằ ộ ắ ninh v ng ch c, dân giàu, n c m nh,xã h i công b ng, văn minh, t ừ
ư ứ ế ấ ấ ướ ở ướ nay đ n năm 2020 ra s c ph n đ u đ a n c ta tr thành n c công
nghi p.ệ
ươ ướ ng h ng.
b) Ph
21
ấ ủ ả ọ ướ ể ệ ủ Coi tr ng vai trò và b n ch t c a nhà n ề ầ c, th hi n đ y đ quy n
ự ủ ệ ọ ướ ủ ộ và nguy n v ng c a nhân dân. Xây d ng nhà n c Xã h i Ch nghĩa,
ướ ủ ấ nhà n c c a nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, l y liên minh giai
ề ả ứ ấ ầ ớ ấ c p công nhân, giai c p nông dân và t ng l p trí th c làm n n t ng, do
ủ ủ ự ủ ề ạ ả ả ầ ộ ệ Đ ng c ng s n lãnh đ o. Th c hi n đ y đ quy n làm ch c a nhân
ữ ỷ ươ ớ ọ ộ ộ dân,gi nguyên k c ng xã h i, chuyên chính v i m i hành đ ng xâm
ợ ủ ổ ố ạ ph m l i ích c a t ủ qu c và c a nhân dân.
ự ữ ế ệ ệ ả ổ ự Th c hi n nh ng bi n đ i có tính công nghi p hoá trên c 3 lĩnh v c
ự ượ ế ả ấ ấ ượ : L c l ệ ả ng s n xu t, Quan h s n xu t và Ki n trúc th ầ ng t ng.
ự ượ ể ụ ọ ệ ả ấ Trong đó phát tri n L c l ầ ng s n xu t là nhi m v tr ng tâm hàng đ u
ề ề ế ữ ờ ủ ự ắ ươ ạ t o ti n đ kinh t v ng ch c cho s ra đ i c a ph ấ ứ ả ng th c s n xu t
ự ướ ủ ể ộ ề ệ ả ấ Xã h i Ch nghĩa. Phát tri n L c l ộ ng s n xu t trong đi u ki n cu c
ệ ễ ẽ ạ ậ ạ ọ ồ cách m ng khoa h c và công ngh đang di n ra d n d p, m nh m ,đ òi
ệ ệ ả ả ớ ề ỏ h i chúng ta ph i có quan ni m m i v công nghi p hoá, không ph i là
ư ơ ở ậ ấ ớ ữ ự ệ ề u tiên xây d ng c s v t ch t v i nh ng ngành công nghi p truy n
ố ườ ổ ể ự ữ ệ th ng theo đ ng công nghi p hoá c đi n mà là l a chon nh ng ngành
ơ ở ậ ế ấ ạ ầ ự ệ ợ công nghi p thích h p, xây d ng k t c u h t ng, c s v t ch t k ấ ỹ
ệ ố ứ ụ ề ậ ạ thu t, h th ng thông tin t o ti m năng nhanh chóng ng d ng công
ệ ớ ộ ề ệ ệ ạ ả ể ngh m i. Bên c nh đó ph i phát tri n m t n n nông nghi p toàn di n là
ừ ụ ệ ằ ướ ấ ỹ ự nhi m v trung tâm nh m t ng b ậ ơ ở ậ c xây d ng c s v t ch t k thu t
ừ ủ ấ ộ ộ ộ ủ c a Ch nghĩa Xã h i, không ng ng nâng cao năng su t lao đ ng xã h i
ệ ả ờ ố và c i thi n đ i s ng nhân dân.
ể ủ ớ ự ự ượ ợ ả ấ Phù h p v i s phát tri n c a L c l ng s n xu t, thi ế ậ ừ t l p t ng
ướ ệ ả ủ ấ ộ ừ ấ ớ ự ế b c Quan h s n xu t Xã h i Ch nghĩa t th p đ n cao v i s đa
ứ ở ữ ế ộ ả ợ ữ ề ế ả ạ d ng v hình th c s h u. Ch đ công h u ph i là k t qu h p quy
ậ ủ ể ạ ứ ằ ộ ệ ự ự lu t c a quá trình xã h i hoá th c s ch không th t o ra b ng bi n
ưỡ ể ừ ệ ệ ậ pháp hành chính, c ng ép. Chuy n t quan h hi n v t sang quan h ệ
ề ệ ở ạ ể ự hàng hoá ti n t tr l ậ i đúng quy lu t phát tri n t ủ nhiên c a kinh t ế :
ố ấ ự ứ ệ ề ế ả ố Th c hi n nhi u hình th c phân ph i, l y phân ph i theo k t qu lao
ả ế ủ ế ệ ộ đ ng và hi u qu kinh t là ch y u.
22
ự ư ưở ủ ế ạ ộ Ti n hành cách m ng Xã h i Ch nghĩa trên lĩnh v c t t ng và
ố ườ ườ ừ ụ ừ văn hoá. Phát huy nhân t con ng i, con ng i v a là m c tiêu, v a là
ự ể ự ộ ộ ả ộ đ ng l c đ xây d ng m t xã h i văn minh, gi i phóng cá nhân đ gi ể ả i
ế ợ ớ ứ ứ ạ ạ ộ ồ ộ phóng xã h i, k t h p s c m nh cá nhân v i s c m nh c ng đ ng là
ủ ự ọ ộ ủ ộ đ ng l c quan tr ng c a Ch nghĩa Xã h i.
ệ ệ ạ ớ ộ ướ ổ Bên c nh đó vi c luôn đ i m i, ki n toàn b máy nhà n ệ c là vi c
ầ ọ làm không kém ph n quan tr ng :
ố ộ ộ ề (cid:0) Ch ng quan liêu,c huyên quy n, đ c đoán trong b máy nhà
n c.ướ
ệ ạ ủ ứ ề ấ Phân bi t rõ ch c năng, quy n h n c a các c p, các ngành. (cid:0)
ộ ệ ố ẽ ồ ư ặ ộ ậ (cid:0) Đ a ra m t h th ng pháp lu t ch t ch , đ ng b và có tính
ả kh thi cao.
ồ ưỡ ữ ạ ng nh ng cán b ộ
(cid:0) Có chính sách và quy mô đào t o, b i d ợ ự ể ầ ổ ớ ớ ấ có năng l c, phù h p v i yêu c u đ i m i và phát tri n đ t
n c.ướ
23
PH N CẦ
Ậ Ế K T LU N
ế ọ ế ề ọ ế ri t h c Mác trong đó có h c thuy t v hình thái Kinh t Xã
ổ ề ự ấ ờ ớ ế ọ ướ ộ h i ra đ i là s thay đ i v ch t so v i các t ư ưở t ng tri t h c tr c đây
ư ể ế ầ ữ ứ ệ ầ ậ ự ế ợ ch a k đ n l n đ u tiên có s k t h p gi a duy v t và bi n ch ng, s ự
ệ ượ ơ ở ủ ệ vi c đ c xem xét trên c s khách quan và toàn di n. Ch nghĩa Mác là
ả ỏ ự ộ gi i phóng công nhân lao đ ng kh i s bóc l ộ ấ t, t ủ t nhiên ch nghĩa Mác
ủ ấ ả ố ế ọ ả ấ không ph i là d u ch m cu i cùng c a tri t h c. Ngay trong b n thân
ế ọ ở ứ ệ ầ ổ tri t h c Mác cũng mang tính m , t c là b sung, hoàn thi n d n theo các
ị ế ọ ượ ự ử quá trình l ch s . Tuy nhiên tri t h c Mác đ ộ ề c xây d ng trên m t n n
ơ ở ệ ấ ậ ế ọ ả t ng l y khách quan, toàn di n làm c s vì v y tri t h c Mác trong đó
ậ ế ộ ộ ị ỉ có lý lu n Hình thái Kinh t ờ Xã h i có giá tr không ch trong m t th i
ụ ụ ấ ị ấ ị ử ể ể ấ ộ ị đi m l ch s phát tri n nh t đ nh,ph c v cho m t giai c p nh t đ nh.
ạ ậ ế ữ ộ ộ Tóm l i, lý lu n Hình thái Kinh t Xã h i là m t trong nh ng thành
ề ạ ậ ọ ỉ ự t u khoa h c mà C.Mác đã đ ra cho nhân lo i. Lý lu n đó đã ch ra: Xã
ộ ệ ố ệ ả ấ ả ớ ợ ộ ộ h i là m t h th ng mà trong đó Quan h s n xu t ph i phù h p v i m t
ấ ị ự ượ ủ ể ộ ả ấ trình đ phát tri n nh t đ nh c a L c l ệ ả ng s n xu t và các Quan h s n
ộ ế ấ ấ ạ ế ấ ị ộ xu t t o thành m t k t c u Kinh t ự Xã h i nh t đ nh mà trên đó d ng
ế ộ ượ ư ầ ị lên m t Ki n trúc th ng t ng pháp lý và chính tr cũng nh các hình thái
ộ ươ ứ ứ ằ ờ ồ ỉ ý th c xã h i t ự ậ ậ ng ng. Đ ng th i lý lu n cũng ch ra r ng s v n
ể ế ộ ộ ủ ộ đ ng và phát tri n c a các Hình thái Kinh t Xã h i là m t quá trình
ử ự ạ ộ ế ị l ch s t nhiên. Thông qua cách m ng xã h i, các Hình thái Kinh t Xã
ế ừ ấ ự ậ ế ộ ộ h i thay th nhau t ể th p đ n cao. Tuy nhiên s v n đ ng và phát tri n
ế ộ ừ ố ủ ị ủ c a các Hình thái Kinh t ậ Xã h i v a b chi ph i c a các quy lu t
ừ ị ệ ị ề ộ ử ụ ể ở chung, v a b tác đ ng b i đi u ki n l ch s c th .
ộ ườ ữ ạ Ngày nay xã h i loài ng ẽ ơ ấ ể i đã có nh ng phát tri n m nh m h n r t
ự ư ự ể ề ẫ ớ ờ ơ ở nhi u so v i th i C.Mác nh ng s phát tri n đó v n d a trên c s lý
ậ ế ứ ộ ỏ ằ lu n Hình thái Kinh t ề Xã h i, đi u đó ch ng t ậ r ng lý lu n Hình thái
24
ế ộ ẫ ữ ị ủ ạ ọ Kinh t Xã h i v n gi nguyên giá tr c a nó trong m i giai đo n. Tuy
ậ ế ộ ọ ả nhiên lý lu n Hình thái Kinh t Xã h i không có tham v ng gi i thích
ượ ấ ả ệ ượ ủ ờ ố ỏ ượ ộ đ t c các hi n t c t ng c a đ i s ng xã h i mà nó đòi h iđ c b ổ
ữ ằ ươ ư ế ậ ồ sung b ng nh ng ph ờ ọ ng pháp ti p c n khoa h c khác nh ng đ ng th i
ươ ế ậ ớ ề ế ả ộ ữ ớ v i nh ng ph ng pháp ti p c n m i v xã h i, không ph i vì th mà lý
ậ ế ỗ lu n Hình thái Kinh t ộ ở Xã h i tr lên l ờ i th i.
ậ ế ộ ỉ ườ ề Lý lu n v Hình thái Kinh t Xã h i đã ch ra con đ ế ng đi đ n
ộ ấ ế ủ ề ộ Ch nghĩa Xã h i là m t t ữ t y u khách quan và chính nó đã đ ra nh ng
ướ ắ ừ ư ữ ả ộ h ng đi đúng đ n và t đó đ a ra nh ng gi i pháp cho công cu c xây
ấ ướ ể ớ ộ ỉ ớ ự d ng đ t n c ta ngày càng phát tri n t i m t đ nh cao m i.
ố ả ố ế ướ ủ ộ ộ N c ta quá đ lên Ch nghĩa Xã h i trong b i c nh qu c t có
ộ ứ ủ ữ ế ổ ớ ướ ắ nh ng bi n đ i to l n và sâu s c. Ch nghĩa Xã h i đ ng ttr ề c nhi u
ử ế ớ ử ị ữ ả ướ khó khăn th thách, l ch s th gi i đang tr i qua nh ng b c quanh co,
ị ữ ữ ậ ườ ể ẫ song chúng ta v n kiên đ nh, gi v ng l p tr ng, quan đi m, t ư ưở t ng.
ủ ụ ạ ạ Áp d ng linh ho t và có sáng t o ch nghĩa Mác LêNin mà c th ụ ể ở
ậ ế ộ ủ ự ễ đây là lý lu n Hình thái Kinh t ằ Xã h i c a C.Mác vào th c ti n nh m
ự ộ ộ ủ xây d ng Xã h i Ch nghĩa mà xã h i đó :
ộ
ế ự ượ ự phát tri n cao d a trên L c l ả ng s n
ủ (cid:0) Do nhân dân lao đ ng làm ch . ể ộ ề (cid:0) Có m t n n kinh t ệ ạ ữ ề ấ ư ệ ả ấ ế ộ xu t hi n đ i và ch đ công h u v các t li u s n xu t là
ủ ế ch y u.
ả ắ ề ế ộ ậ (cid:0) Có n n văn hoá tiên ti n, đ m đà b n s c dân t c v.v...
ể ắ ư ậ ắ ẳ ằ ị ể Nh v y, có th ch c ch n đ kh ng đ nh r ng : Hình thái Kinh t ế
ộ ẫ ữ ờ ạ ủ ọ ị Xã h i v n còn gi nguyên giá tr khoa h c và tính th i đ i c a nó. Nó
ự ự ươ ọ ể ờ ạ ệ ậ th c s là ph ng pháp lu n khoa h c đ phân tích th i đ i hi n nay nói
ủ ự ộ ộ ở ệ chung và công cu c xây d ng Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam nói riêng.
25
Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O.
ế ộ ơ ậ
1) V.I.Lênin toàn t p. T4 + T26. NXB ti n b Maxc va,
1982.
ể ậ
2) C.Mác và F.Ăngen tuy n t p T1 + T2 +T4.
ự ậ ộ NXB S th t Hà N i 1980.
ươ ấ ướ ự ộ ờ ỳ c trong th i k quá đ lên
3) C ng lĩnh xây d ng đ t n
ự ậ ủ ộ ộ Ch nghĩa Xã h i.NXB S th t Hà N i,1991.
ậ ế ọ 4) T p II, giáo trình Tri t h c MácLêNin.
ậ ế 5) T p I, giáo trình Kinh t ị Chính tr .
ạ 6) Các báo và t p chí :
ạ ế ọ ố T p chí Tri t h c S 03,04,05,06 năm
1999
ạ ế ọ ố T p chí Tri t h c S 03/1996
ứ ố ậ Nghiên c u lý lu n S 05/1999.
