Tìm hiểu không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên

Chia sẻ: Pham Dinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

262
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên được UNESCO công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại vào ngày 15 tháng 11 năm 2005. Sau Nhã nhạc cung đình Huế, đây là di sản thứ hai của Việt Nam được nhận danh hiệu này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên

Không gian văn hóa C ng Chiêng Tây Nguyên bao g m các y u t b ph n sau: c ng chiêng, các b n nh c t u b ng c ng chiêng, nh ng ngư i chơi c ng chiêng, các l h i có s d ng c ng chiêng (L m ng lúa m i, L cúng B n nư c...), nh ng đ a đi m t ch c các l h i đó (nhà dài, nhà rông, nhà gươl, r y, b n nư c, nhà m , các khu r ng c nh các buôn làng Tây Nguyên,...), Không gian văn hóa c ng chiêng Tây Nguyên tr i r ng su t 5 t nh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đ ng và ch nhân c a lo i hình văn hóa đ c s c này là cư dân các dân t c Tây Nguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, ơho, Rơmăm, Êđê, Giarai... Nhi u qu c gia trên th gi i cũng có c ng chieng như indonexia, THÁI LAN malayxia, lào th m chí nh ng qu c gia t lâi c ng chiêng tr thành tài s n đ c thù c a cung đình nhưng vi t nam c ng chiêng là s h u c a toàn dân và ch có c ng chiêng Tây Nguyên đư c unesco công nhân ki t tác văn hóa phi v t th và truy n kh u c a nhân lo i C ng chiêng g n bó m t thi t v i cu c s ng c a ngư i Tây Nguyên, là ti ng nói c a tâm linh, tâm h n con ngư i, đ di n t ni m vui, n i bu n trong cu c s ng, trong lao đ ng và sinh ho t hàng ngày c a h . C ng chiêng là lo i nh c khí b ng h p kim đ ng, có khi pha vàng, b c ho c đ ng đen. C ng là lo i có núm tư ng cho b u vú ngư i m hay c ng cái, chiêng không núm hay còn g i chiêng cha. Nh c c này có nhi u c , đư ng kính t 20cm đ n 60cm, lo i c c đ i t 90cm đ n 120cm. C ng chiêng có th đư c dùng đơn l ho c dùng theo dàn, b t 2 đ n 12 ho c 13 chi c, th m chí có nơi t 18 đ n 20 chi c. C ng chiêng Tây Nguyên là lo i nh c c đ c đáo, đ c s c và đa d ng. Các dàn c ng chiêng Tây Nguyên l y thang b i âm t nhiên làm cơ s đ thi t l p thang âm c a riêng mình. Trong đó, m i biên ch c a t ng t c ngư i đ u c u t o b i thang 3 âm, 5 âm hay 6 âm cơ b n. Song, c ng chiêng v n là nh c c đa âm, bên c nh âm cơ b n bao gi cũng vang kèm m t vài âm ph khác. Thành th trên th c t , m t dàn 6 chiêng s cho ta t i thi u 12 âm hay nhi u hơn n a. Đi u đó lý gi i t i sao âm s c c ng chiêng nghe th t đ y đ n và có chi u sâu. V ngu n g c, theo m t s nhà nghiên c u, c ng chiêng là "h u du " c a đàn đá. Trư c khi có văn hóa đ ng, ngư i xưa đã tìm đ n lo i khí c đá: c ng đá, chiêng đá... tre, r i t i th i đ i đ đ ng, m i có chiêng đ ng... T thu sơ khai, c ng chiêng đư c đánh lên đ m ng lúa m i, xu ng đ ng; bi u hi n c a tín ngư ng - là phương ti n giao ti p v i siêu nhiên... T t c
các l h i trong năm, t l th i tai cho tr sơ sinh đ n l b m , l cúng máng nư c, l m ng cơm m i, l đóng c a kho, l đâm trâu.. . hay trong m t bu i nghe khan... đ u ph i có ti ng c ng chiêng như là th đ n i k t nh ng con ngư i trong cùng m t c ng đ ng. Theo quan ni m c a ngư i Tây Nguyên, đ ng sau m i chi c c ng, chiêng đ u n ch a m t v th n. C ng chiêng càng c thì quy n l c c a v th n càng cao. C ng chiêng còn là tài s n quý giá, bi u tư ng cho quy n l c và s giàu có. Vào nh ng ngày h i, hình nh nh ng vòng ngư i nh y múa quanh ng n l a thiêng, bên nh ng vò rư u c n trong ti ng c ng chiêng vang v ng núi r ng, t o cho Tây Nguyên m t không gian lãng m n và huy n o. C ng chiêng do v y góp ph n t o nên nh ng s thi, nh ng áng thơ ca đ m ch t văn hóa Tây Nguyên v a lãng m n, v a hùng tráng. ph n l n các t c ngư i, c ng chiêng là nh c c dành riêng cho nam gi i. Đó là trư ng h p c a các t c ngư i như Gia Rai, Ê Đê Kpah, Ba Na, Xơ Đăng, Brâu, Cơ Ho... Song, có nh ng t c ngư i thì c nam l n n đ u có th s d ng, như M , M’Nông. Riêng m t s ít t c ngư i như Ê Đê Bih thì ch có n gi i m i đư c chơi c ng chiêng. C ng chiêng Tây Nguyên là Di s n văn hóa mang đ m d u n th i gian và không gian. T ch ng lo i, phương pháp kích âm, biên ch và thang âm cho đ n h th ng bài b n và ngh thu t di n t u, chúng ta s b t g p nh ng gì c a m t d i ngh thu t đa di n t đơn gi n đ n ph c t p, t ít đ n nhi u, t đơn tuy n đ n đa tuy n... Trong đó b o lưu c nh ng l p c t l ch s c a ti n trình phát tri n âm nh c t th i kỳ sơ khai. đây, m i giá tr ngh thu t đ u n m trong m i quan h tương đ ng và d bi t, xác đ nh cá tính vùng mi n c a ngh thu t. Và, v i s phong phú, đ c đáo và đa d ng t toàn b đ n t ng ph n, có th kh ng đ nh v trí đ c bi t c a c ng chiêng Tây Nguyên trong n n âm nh c dân t c c truy n Vi t Nam. Âm nh c c a c ng chiêng Tây Nguyên th hi n trình đ điêu luy n c a ngư i chơi trong vi c áp d ng nh ng k năng đánh chiêng và k năng ch tác. T vi c ch nh chiêng đ n biên ch thành dàn nh c, cách chơi, cách trình di n, nh ng ngư i dân d u không qua trư ng l p đào t o v n th hi n đư c nh ng cách chơi điêu luy n tuy t v i. V i ngư i Tây Nguyên, c ng chiêng và văn hóa c ng chiêng là tài s n vô giá. Âm nh c c ng chiêng Tây Nguyên không nh ng là m t giá tr ngh thu t đã t lâu đư c kh ng đ nh trong đ i s ng xã h i mà còn là k t tinh c a h n thiêng sông núi qua bao th h . C ng chiêng Tây Nguyên không ch có ý nghĩa v m t v t ch t cũng như nh ng giá tr v ngh thu t đơn thu n mà nó còn là
"ti ng nói" c a con ngư i và c a th n linh theo quan ni m "v n v t h u linh". Ngày 25/11/2005, Không gian văn hóa C ng chiêng Tây Nguyên c a Vi t Nam đã đư c UNESCO chính th c công nh n là ki t tác văn hóa phi v t th và truy n kh u c a nhân lo i. Sau Nhã nh c Cung đình Hu , C ng chiêng Tây Nguyên là di s n văn hóa phi v t th th hai c a Vi t Nam đư c tôn vinh là di s n c a th gi i. Mời các bạn hãy một lần đến với