Tìm hiểu về đái tháo
đường type 1
Tế bào sản xuất insulin
Đái tháo đường type 1 là gì?
Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) type 1 còn gọi là bệnh ĐTĐ phụ thuộc insulin
hay bệnh ĐTĐ tự miễn, có nghĩa là cơ thể tiêu diệt các tế bào sản xuất insulin của
chính mình. Nói cụ thể hơn, tuyến tụy sản xuất không đủ insulin (thiếu insulin
tương đối hay tuyệt đối so với nhu cầu của cơ thể) hoặc do tế bào không sử dụng
được insulin, làm tăng đường huyết và tiểu ra đường.
Bệnh ĐTĐ type 1 là do cơ chế tự miễn, tức tuyến tuỵ bị tấn công và phá
hủy bởi chính cơ thể, làm cho cơ quan này không còn khả năng sản xuất insulin
nữa. Kháng thể bất thường này được thành lập ngay trong cơ thể người bệnh tiểu
đường type 1, bản chất là protein trong máu, một phần trong hệ thống miễn dịch
của cơ thể.
Trong bệnh lý miễn dịch, cũng như ở bệnh nhân bị ĐTĐ type 1, hệ thống
miễn dịch sản xuất ra kháng thể trực tiếp chống lại chính mô của người bệnh.
Gen gây bệnh tiểĐTĐ type 1 có nhiễm sắc thể (AND) số 11 giống nhau (
nhiễm sắc thể là nơi lưu trữ mọi thông tin di truyền bằng các nucleotic trong tế
bào). Tiếp xúc, nhiễm một số virus như quai bị, Coxakies virus hay các độc chất
trong môi trường có thể khởi phát đáp ứng kháng thể một cách bất thường, là
nguyên nhân làm hư tổn tế bào tuỵ tiết ra insulin.
Đối tượng dễ mắc đái tháo đường type 1
ĐTĐ type 1 có xu hướng xảy ra ở người trẻ, thường dưới 30 tuổi.
Đái tháo đường type 1 có di truyền?
ĐTĐ type 1 có thể truyền từ mẹ sang con. Đó là kết luận của một nghiên
cứu trên chuột của Mỹ, đăng trên tạp chí Y khoa Tự nhiên tháng 4/2005.
Khi tiến hành nghiên cứu trên những con chuột biến đổi gene, nhóm nghiên
cứu dưới sự chỉ huy của Giáo sư Ali Naji, Đại học Y Pennsylvania (Philadelphia),
phát hiện ra rằng, chuột mẹ bị bệnh có thể truyền cho con các kháng thể tiêu diệt
(kháng thể chống insulin), vẫn được coi là biểu hiện đặc trưng của bệnh.
Giáo sư Naji giải thích, ở giai đoạn đầu, nhiều bệnh nhân ĐTĐ không hề có
triệu chứng gì, cũng không có biến chứng liên quan tới bệnh. Khi đó, nồng độ
kháng thể chống insulin trong máu chính là dấu hiệu chỉ điểm quan trọng nhất. Sự
truyền kháng thể này từ mẹ sang con cũng đồng nghĩa với truyền bệnh. Khi nhận
được kháng thể này từ mẹ, chuột con sẽ bắt đầu tiêu diệt các tế bào sản xuất
insulin của chính mình.
Ngày nay cả hai phái nam và nữ mắc bệnh ĐTĐ type 1 đều có thể sinh sản
bình thường. Tuy nhiên nếu một trong hai người bị bệnh ĐTĐ nhóm này thì con
cái mang bệnh cùng loại có tỷ lệ 1% (thường phát bệnh từ 5-12 tuổi).
Nếu cả hai cha mẹ đều mắc bệnh ĐTĐ type 1 thì con cái họ có khả năng
mắc bệnh này với tỷ lệ khoảng 10%.
Nếu một trong hai người bị bệnh ĐTĐ type 2 (không phụ thuộc insulin) thì
con cái bị bệnh tiểu đường với tỷ lệ 20%, thông thường phải 40-60 tuổi mới phát
hiện bệnh.
