M Đ UỞ Ầ
ớ ủ ự ữ ệ ả ổ Trong nh ng năm qua, th c hi n chính sách đ i m i c a Đ ng và Nhà
ướ ạ ồ ỉ ượ nhöõng thaønh töïu ñaùng keå n c, t nh Đ ng Nai đã đ t đ c
treân taát caû caùc lónh vöïc chính trò, kinh teá, vaên hoaù xaõ
ể ố ộ ế ờ ố ậ ấ ổ ị hoäi. T c đ phát tri n kinh t ầ cao, n đ nh, đ i s ng v t ch t và tinh th n
ườ ừ ượ ướ ộ ủ c a ng i dân không ng ng đ c nâng lên. Tuy nhiên, d ự i tác đ ng tiêu c c
ề ặ ạ ậ ị ủ c a m t trái n n kinh t ế ị ườ th tr ng thì tình hình vi ph m pháp lu t trên đ a bàn
ứ ạ ế ứ ừ ễ ế ồ ỉ t nh Đ ng Nai cũng không ng ng gia tăng và di n bi n h t s c ph c t p. Vi
ậ ặ ạ ệ ộ ổ ế ề ạ ả ph m pháp lu t, đ c bi t là t i ph m x y ra ngày càng nhi u và ph bi n trên
ấ ả ự ủ ờ ố ữ ộ ệ ạ ớ t t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, gây nên nh ng thi t h i to l n v ề
ườ ủ ả ưở ậ ự ấ ộ ủ ị ươ ng i và c a, làm nh h ế ng x u đ n tr t t an toàn xã h i c a đ a ph ng.
ầ ủ ậ ự ạ ố ố Tình hình đó th t s là m i lo ng i và là m i quan tâm hàng đ u c a các c ơ
ứ ặ ệ ệ ả ậ ơ ổ ứ quan ch c năng, đ c bi t là các c quan b o v pháp lu t, các t ộ ch c xã h i
ủ ồ ỉ và c a nhân dân t nh Đ ng Nai.
ấ ạ ậ ố ữ ậ ự Đ u tranh phòng, ch ng vi ph m pháp lu t, gi gìn tr t t an toàn xã
ụ ồ ổ ị ỉ ệ ộ h i trên đ a bàn t nh Đ ng Nai là nhi m v vô cùng khó khăn, gian kh và
ể ự ứ ạ ệ ố ủ ể ụ ệ ỏ ph c t p. Đ th c hi n t t nhi m v này đòi h i các ch th làm công tác
ứ ệ ả ấ đ u tranh ph i nghiên c u, phân tích, đánh giá khách quan, toàn di n và sâu
ậ ạ ị ạ ươ ữ ắ s c tình hình vi ph m pháp lu t t i đ a ph ủ ng, tìm ra nh ng nguyên nhân c a
ể ừ ạ ụ ữ ươ ươ ệ tình tr ng này đ t đó áp d ng nh ng ph ng pháp, ph ự ng ti n và l c
ượ ạ ả ấ ấ ộ ợ ừ ứ ậ l ệ ng m t cách phù h p, đ t hi u qu cao nh t. Xu t phát t nh n th c đó,
ữ ố ả ệ ả ấ ớ v i mong mu n tìm ra nh ng gi i pháp nâng cao hi u qu công tác đ u tranh
ề ạ ậ ố ồ ọ ị ỉ phòng, ch ng vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai, tôi ch n đ tài
ồ ạ ậ ị ỉ ả “Tình hình vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai – Gi i pháp nâng
ừ ấ ệ ả ể ọ cao hi u qu phòng ng a đ u tranh” ậ làm ti u lu n môn h c.
1
Ộ N I DUNG
ƯƠ Ứ Ậ Ạ Ề CH Ậ NG 1: NH N TH C CHUNG V VI PH M PHÁP LU T
Ệ VÀ TRÁCH NHI M PHÁP LÝ
ạ ậ 1.1. Vi ph m pháp lu t
ệ ơ ả ủ ữ ệ ậ ấ ạ 1.1.1. Khái ni m và nh ng d u hi u c b n c a vi ph m pháp lu t
ạ ậ Vi ph m pháp lu t ậ là hành vi trái pháp lu t, có ủ ể i ỗ do ch th có năng l
ệ ộ ượ ự ệ ệ ạ l c ự trách nhi m pháp lý th c hi n, xâm h i các quan h xã h i đ ậ c pháp lu t
ệ ả b o v .
ệ ượ ạ ậ ộ ữ ấ ộ Vi ph m pháp lu t là m t hi n t ệ ơ ả ng xã h i có nh ng đ u hi u c b n
sau:
ể ạ ộ + Vi ph m pháp lu t ậ là hành vi nguy hi m cho xã h i.
ư ế ậ ượ ủ ị ể ề ặ ỉ Nh ta đã bi t các quy đ nh c a pháp lu t đ c đ t ra là đ đi u ch nh
ườ ậ ướ ế ả ủ hành vi c a con ng ạ i. Cho nên vi ph m pháp lu t tr c h t ph i là hành vi
ườ ạ ộ ặ ơ ướ ổ ủ c a con ng ủ i ho c là ho t đ ng c a các c quan nhà n c, các t ứ ch c xã
ủ ể ể ể ậ ặ ả h i... ộ (các ch th pháp lu t) nguy hi m ho c có kh năng gây nguy hi m cho
ệ ể ạ ậ ấ ộ ị ế xã h i. Khi xác đ nh vi ph m pháp lu t thì d u hi u hành vi là không th thi u
ượ ủ ể ườ đ c, nói cách khác, không có hành vi nguy hi m c a con ng i thì không có
ệ ậ ạ ằ ặ ộ ể ể vi ph m pháp lu t. Hành vi đó có th bi u hi n b ng hành đ ng ho c không
ủ ể ữ ủ ề ậ ậ ộ ỉ hành đ ng c a các ch th pháp lu t. Pháp lu t không đi u ch nh nh ng suy
ủ ữ ặ ặ ườ ế ư ữ nghĩ ho c nh ng đ c tính cá nhân khác c a con ng ặ i n u nh nh ng đ c
ụ ể ủ ọ ệ ế ể tính đó không bi u hi n thành các hành vi c th c a h . Vì th , suy nghĩ, tình
ủ ữ ặ ườ ả ự ế ả c m, nh ng đ c tính cá nhân khác c a con ng i và c s bi n cho dù có
ể ạ ậ ộ ị nguy hi m cho xã h i cũng không b coi là vi ph m pháp lu t.
ạ ớ ậ ạ + Vi ph m pháp lu t ậ là hành vi trái pháp lu t xâm h i t ệ i các quan h xã
ậ ệ ậ ả ộ ượ h i đ
c pháp lu t xác l p và b o v . 2
ữ ể ậ ạ ộ ả Vi ph m pháp lu t không nh ng ph i là hành vi nguy hi m cho xã h i
ủ ể ậ ả ậ ớ ạ ủ c a các ch th pháp lu t, mà hành vi đó còn ph i trái v i pháp lu t, xâm h i
ớ ộ ượ ệ ữ ệ ậ ậ ậ t i các quan h xã h i đ ả c pháp lu t xác l p và b o v . Vì v y, nh ng hành
ủ ợ ớ ị ổ ứ vi h p pháp hay hành vi trái v i các quy đ nh c a các t ớ ộ ch c xã h i, trái v i
ắ ậ ứ ề ậ ạ quy t c t p quán, đ o đ c, tín đi u tôn giáo... mà không trái pháp lu t thì
ậ ở ạ ậ ị ữ ứ không b coi là vi ph m pháp lu t. Hành vi trái pháp lu t nh ng m c đ ộ
ạ ớ ữ ệ ộ ỗ ướ ề khác nhau đ u xâm h i t i nh ng quan h xã h i mà m i nhà n ậ c xác l p và
ữ ệ ậ ấ ộ ậ ả b o v . M t cách khái quát, nh ng gì mà pháp lu t không c m, không xác l p
ệ ả ạ ạ ị và b o v thì dù có làm trái, có xâm h i cũng không b coi là vi ph m pháp
lu t.ậ
ế ủ ư ậ ệ ể ậ ấ Nh v y, tính trái pháp lu t là d u hi u không th thi u c a hành vi b ị
ậ ạ coi là vi ph m pháp lu t.
ạ ỗ ủ + Vi ph m pháp lu t ậ là hành vi có l ủ ể i c a ch th .
ủ ể ệ ệ ấ ậ ớ ỉ D u hi u trái pháp lu t m i ch là bi u hi n bên ngoài c a hành vi, đ ể
ả ặ ậ ầ ủ ủ ạ ị xác đ nh vi ph m pháp lu t c n xem xét c m t ch quan c a hành vi, nghĩa
ị ủ ể ự ệ ạ ị là, xác đ nh ủ i ỗ (xác đ nh tr ng thái tâm lý) c a ch th khi th c hi n hành vi l
ế ố ủ ể ệ ộ ủ ậ ỗ trái pháp lu t đó. L i là y u t ủ ể ố ớ ch quan th hi n thái đ c a ch th đ i v i
ậ ủ ậ ượ hành vi trái pháp lu t c a mình. N u ế m t ộ hành vi trái pháp lu t đ ự c th c
ủ ể ữ ề ệ ệ ả hi n do nh ng đi u ki n và hoàn c nh khách quan, ch th hành vi đó không
ứ ứ ự ệ ể ặ ậ ố c ý và cũng không vô ý th c hi n ho c không th ý th c (nh n th c) đ ượ c,
ừ ể ự ọ ượ ầ ủ ử ự ậ t đó không th l a ch n đ c cách x s theo yêu c u c a pháp lu t thì ch ủ
ể ị ỗ ị th hành vi đó không b coi là có l ạ i và hành vi đó không b coi là vi ph m
ủ ể ị ể ả ữ ậ ậ ả ộ ự pháp lu t. K c nh ng hành vi trái pháp lu t mà ch th b bu c ph i th c
ề ệ ể ệ ấ ả ạ ị hi n trong đi u ki n b t kh kháng cũng có th không b coi là vi ph m pháp
ư ậ ữ ậ ậ lu t. Nh v y, nh ng hành vi trái pháp lu t mang tính khách quan, không có
ủ ể ự ủ ể ệ ố ỗ ủ l i c a ch th th c hi n hành vi đó (ch th không c ý và cũng không vô ý
ừ ự ệ ể ạ ậ ẳ ị ị th c hi n) thì không b coi là vi ph m pháp lu t. T đó có th kh ng đ nh là
ấ ả ọ ậ ướ ế ả ậ t ạ t c m i vi ph m pháp lu t tr ư c h t ph i là hành vi trái pháp lu t, nh ng
3
ả ấ ả ọ ậ ề ị ng ượ ạ c l i, không ph i t ạ t c m i hành vi trái pháp lu t đ u b coi là vi ph m
ữ ậ ậ ỉ ỗ ượ pháp lu t. Ch nh ng hành vi trái pháp lu t nào có l i (đ ủ ể ự c ch th th c
ể ị ệ ặ ậ ạ ộ ố ớ hi n m t cách c ý ho c vô ý) m i có th b coi là vi ph m pháp lu t.
ủ ể ệ ự + Ch th có năng l c trách nhi m pháp lý.
ự ệ ệ ả ị ả Năng l c trách nhi m pháp lý là kh năng ph i ch u trách nhi m pháp lý
ủ ể ướ ị ườ ướ ỉ ị ủ c a ch th do nhà n c quy đ nh. Thông th ng nhà n c ch quy đ nh s ự
ố ớ ủ ữ ề ệ ả ị ườ ộ ậ đ c l p ph i ch u trách nhi m v hành vi c a mình đ i v i nh ng ng i có
ả ự ự ọ ượ ự ườ kh năng t l a ch n đ ử ự c cách x s và có t do ý chí, nói khác đi, ng i đó
ứ ề ể ả ả ượ ủ ề ậ ph i có kh năng nh n th c, đi u khi n đ ệ c hành vi c a mình, có đi u ki n
ộ ạ ế ị ử ự ệ ọ ị ự l a ch n và quy t đ nh cách x s cho mình và ch u trách nhi m đ c l p v ề
ự ủ ệ ậ ậ ỉ ị hành vi c a mình. Do v y, pháp lu t ch quy đ nh năng l c trách nhi m pháp
ữ ườ ộ ổ ả lý cho nh ng ng i đã đ t đ ấ ị ạ ượ m t ộ đ tu i nh t đ nh, có kh năng lý trí và c
ự ố ớ ứ ể ề ể ẻ ậ ổ có t do ý chí. Đ i v i tr em ít tu i có th nh n th c và đi u khi n đ ượ c
ủ ề ể ự ư ự ủ ư ể ầ hành vi c a mình, nh ng do ch a phát tri n đ y đ v th l c, trí l c và tâm
ứ ư ậ ượ ế ả sinh lý nên chúng ch a có kh năng nh n th c và đánh giá đ ữ c h t nh ng
ủ ả ộ ướ ậ h u qu do hành vi c a chúng gây ra cho xã h i nên nhà n ắ c không b t
ủ ề ệ ả ị ị chúng ph i ch u trách nhi m pháp lý v hành vi c a mình, không quy đ nh
ố ớ ộ ổ ự ệ ả ả ị ị năng l c ph i ch u trách nhi m pháp lý đ i v i chúng. Đ tu i ph i ch u trách
ủ ệ ậ ị nhi m pháp lý c a con ng ườ ượ i đ ỗ c pháp lu t quy đ nh khác nhau trong m i
ệ ạ ặ ầ ộ ộ ọ ấ ụ lo i quan h xã h i khác nhau ho c ph thu c vào t m quan tr ng, tính ch t
ố ớ ữ ệ ộ ườ ấ ả ậ ủ c a quan h xã h i đó. Đ i v i nh ng ng ứ i do m t kh năng nh n th c
ủ ự ể ả ặ ọ ở ờ ể ề ho c kh năng l a ch n, đi u khi n hành vi c a mình ự th i đi m khi th c
ự ệ ậ ọ ị ệ hi n hành vi đó thì pháp lu t cũng quy đ nh h không có năng l c trách nhi m
ố ớ ườ ệ ậ ả ọ ị pháp lý, do v y h không ph i ch u trách nhi m pháp lý đ i v i tr ợ ng h p
ộ ậ ự ề ạ ẳ ệ ị ườ “Ng ự i th c đó. Ch ng h n, Đi u 12 B lu t Hình s Vi t Nam quy đ nh:
ệ ệ ể ắ ầ ộ hi n hành ặ vi nguy hi m cho xã h i trong khi đang m c b nh tâm th n ho c
ộ ệ ứ ề ể ấ ả ặ ả ậ m t b nh khác làm m t kh năng nh n th c ho c kh năng đi u khi n hành
ủ ệ ả ị ướ vi c a mình, thì không ph i ch u trách nhi m hình s ” ỗ ự . M i nhà n c khác
4
ự ệ ề ị nhau thì có quy đ nh khác nhau v năng l c trách nhi m pháp ư ậ lý. Nh v y,
ủ ể ự ư ữ ệ ậ nh ng hành vi trái pháp lu t nh ng khi th c hi n chúng các ch th không có
ủ ư ự ệ ậ ặ ị ho c ch a có năng l c trách nhi m pháp lý theo quy đ nh c a pháp lu t thì
ạ ậ ị không b coi là vi ph m pháp lu t.
ấ ạ ậ 1.1.2. C u thành vi ph m pháp lu t
ặ ạ ậ ủ a. M t khách quan c a vi ph m pháp lu t
ữ ủ ể ệ ặ ạ ậ M t khách quan c a vi ph m pháp lu t là nh ng bi u hi n ra bên ngoài
ế ố ữ ậ ạ ồ ủ c a vi ph m pháp lu t. Nó g m nh ng y u t sau:
ậ ạ Hành vi trái pháp lu t. ậ B t k ấ ỳ m t ộ vi ph m pháp lu t nào cũng đ ượ c
ự ế ế ậ ở ấ c u thành b i hành vi trái pháp lu t, nghĩa là, n u trong th c t không t n t ồ ạ i
ạ ộ ậ ủ ặ hành vi trái pháp lu t c a cá nhân ho c ho t đ ng trái pháp lu t c a t ậ ủ ổ ứ ch c
ậ ả ạ ụ ể c th nào đó thì không có vi ph m pháp lu t x y ra.
ả ự ậ ệ ạ ậ H u qu (s thi t h i) do hành vi trái pháp lu t gây ra cho xã h i.ộ
ậ ở ứ ộ ữ ề ể Hành vi trái pháp lu t ạ nh ng m c đ khác nhau đ u nguy hi m và gây h i
ể ệ ở ủ ể ậ ộ ỗ cho xã h i. Tính nguy hi m c a hành vi trái pháp lu t th hi n ch nó đã
ữ ặ ệ ạ ề ậ ầ ấ ơ ho c có nguy c gây ra nh ng thi ữ ề t h i v v t ch t, v tinh th n và nh ng
ệ ạ ứ ộ ủ ể ộ thi t h i khác cho xã h i. M c đ nguy hi m c a hành vi trái pháp lu t đ ậ ượ c
ứ ụ ấ ộ ộ ị ệ ạ ự ế ặ xác đ nh ph thu c vào tính ch t và m c đ thi t h i th c t ho c nguy c ơ
ạ ậ ộ gây h i cho xã h i mà hành vi trái pháp lu t đó gây ra.
ậ ớ ậ ả ữ ệ ố M i quan h nhân qu gi a hành vi trái pháp lu t v i h u qu (s ả ự
ệ ạ ả ữ ệ ố thi t h i) mà nó gây ra cho xã h i. ộ M i quan h nhân qu gi a hành vi trái
ậ ớ ậ ể ệ ở ả ộ pháp lu t v i h u qu mà nó gây ra cho xã h i th hi n ỗ ự ch s thi ệ ạ t h i
ự ế ậ ộ ủ c a xã h i là do chính hành vi trái pháp lu t đó tr c ti p gây ra, nói cách khác,
ệ ạ ủ ộ ả ả ấ ế ủ ậ ự s thi t h i c a xã h i x y ra là h u qu t ậ t y u c a hành vi trái pháp lu t.
ự ữ ế ậ ệ ạ ủ ộ ố N u gi a hành vi trái pháp lu t và s thi t h i c a xã h i không có m i quan
ự ệ ạ ủ ộ ả ệ h nhân qu thì s thi ậ ả t h i c a xã h i không ph i do hành vi trái pháp lu t
ữ ự ể ế ặ đó tr c ti p gây ra mà có th do nh ng nguyên nhân khác. Ngoài ra trong m t
5
ế ố ủ ạ ậ khách quan c a vi ph m pháp lu t còn có các y u t ị ư ờ khác nh th i gian, đ a
ứ ể ạ đi m và cách th c vi ph m...
ủ ặ ạ ậ ủ b. M t ch quan c a vi ph m pháp lu t
ữ ủ ủ ệ ể ặ ạ ậ M t ch quan c a vi ph m pháp lu t là nh ng bi u hi n tâm lý bên
ủ ể ế ố ữ ủ ạ ậ ồ trong c a ch th vi ph m pháp lu t. Nó g m nh ng y u t sau:
ủ ể ỗ ủ ủ ạ ạ ỗ L i c a ch th vi ph m pháp lu t. ậ L i là tr ng thái tâm lý c a ch ủ
ể ố ớ ủ ạ ả ậ ỗ th đ i v i hành vi vi ph m c a mình và h u qu do hành vi đó gây ra. L i
ự ủ ể ệ ụ ộ ộ ộ ủ ể ố ớ th hi n thái đ tiêu c c c a ch th đ i v i xã h i. Ph thu c vào m c đ ứ ộ
ủ ể ộ ủ ự ọ ỗ tiêu c c trong thái đ c a ch th khoa h c pháp lý chia l ạ i ra thành hai lo i:
ỗ ặ ố ỗ ố ế ế ể ố ỗ ố l i c ý và l ỗ ự i vô ý. L i c ý có th là c ý tr c ti p ho c c ý gián ti p. L i
ể ự ặ ẩ vô ý có th là vó ý vì quá t ả tin ho c vô ý do c u th .
ủ ể ủ ứ ậ ạ + L i c ý ỗ ố tr c ự ti pế : Ch th vi ph m nh n th c rõ hành vi c a mình là
ể ấ ộ ướ ể ả ậ ộ nguy hi m cho xã h i, th y tr c h u qu nguy hi m cho xã h i do hành vi
ề ả ố ủ c a mình gây ra và mong mu n đi u đó x y ra.
ỗ ố ủ ể ủ ứ ậ ạ + L i c ý gián ti p: ế Ch th vi ph m nh n th c rõ hành vi c a mình là
ể ấ ộ ướ ể ả ậ ộ nguy hi m cho xã h i, th y tr c h u qu nguy hi m cho xã h i do hành vi
ứ ể ặ ư ả ả ậ ủ c a mình gây ra, nh ng có ý th c đ m c cho h u qu đó x y ra.
ỗ ự ủ ể ấ ậ ướ + L i vô ý vì quá t tin: ạ Ch th vi ph m nh n th y tr ậ c h u qu ả
ư ể ộ ọ ủ nguy hi m cho xã h i do hành vi c a mình gây ra nh ng hy v ng, tin t ưở ng
ặ ượ ẽ ể ả ả ặ ậ h u qu đó s không x y ra ho c có th ngăn ch n đ c.
ủ ể ẩ ạ ậ ấ ỗ + L i vô ý do c u th : ả Ch th vi ph m đã không nh n th y tr ướ c
ượ ủ ể ậ ả ặ ộ đ c h u qu nguy hi m cho xã h i do hành vi c a mình gây ra, m c dù có
ặ ầ ể ả ậ ấ ướ ậ ả th ho c c n ph i nh n th y tr c h u qu đó.
ơ ượ ộ ộ ự ể ẩ ộ Đ ng c ơ vi ph m. ạ Đ ng c đ c hi u là cái (đ ng l c) thúc đ y ch ủ
ể ự ệ ạ ậ ườ ệ th th c hi n hành vi vi ph m pháp lu t. Thông th ự ng khi th c hi n vi
ủ ể ườ ạ ượ ấ ị ẩ ở ơ ậ ph m pháp lu t ch th th ng đ ộ ộ c thúc đ y b i m t đ ng c nh t đ nh
ụ ợ ể ộ ả ơ nào đó. Đ ng c đó có th là v l i, tr thù, đê hèn...
6
ụ ụ ế ố M c đích ả vi ph m. ạ M c đích là k t qu cu i cùng mà trong suy nghĩ
ủ ể ạ ượ ố ự ệ ạ ủ c a mình ch th mong mu n đ t đ c khi th c hi n hành vi vi ph m pháp
ủ ể ể ệ ủ ụ ể ạ ậ ấ ủ lu t. M c đích vi ph m c a ch th cũng th hi n tính ch t nguy hi m c a
ế ầ ả ả ủ ể hành vi. Tuy nhiên, c n chú ý là không ph i khi nào k t qu mà ch th vi
ạ ượ ạ ự ế ớ ợ ph m đ t đ c trong th c t ủ ể ụ cũng trùng h p v i m c đích mà ch th vi
ạ ượ ạ ố ụ ạ ẳ ỉ ph m mong mu n đ t đ ố c. Ch ng h n, A ch mu n làm B đau (m c đích
ươ ả ự ế ư ế ế ằ gây th ng tích) nh ng k t qu th c t ế ủ B ch t (cái ch t c a B n m ngoài
ố ủ mong mu n c a A).
ặ ố ế ụ ế ế ườ ư Ho c M mu n gi t ch t N (m c đích gi t ng ả ự ế i), nh ng k t qu th c
ố ủ ế ế ệ ằ ế t N không ch t (vi c N không ch t là n m ngoài mong mu n c a M).
ậ c. Ch th ạ ủ ể vi ph m pháp lu t
ủ ể ặ ổ ứ ể ạ ậ Ch th vi ph m pháp lu t có th là cá nhân ho c t ự ch c có năng l c
ủ ệ ậ ả ọ ị ị trách nhi m pháp lý, nghĩa là theo quy đ nh c a pháp lu t thì h ph i ch u
ố ớ ậ ủ ệ ườ trách nhi m đ i v i hành vi trái pháp lu t c a mình trong tr ợ ng h p đó. Ở
ủ ể ậ ề ơ ấ ẽ ượ ạ ạ ỗ m i lo i vi ph m pháp lu t đ u có c c u ch th riêng, chúng s đ c xem
ỉ ở ỉ xét t m ụ ể ọ các ngành khoa h c pháp lý c th .
ạ ậ d. Khách th ể vi ph m pháp lu t
ộ ượ ữ ệ ể ạ ậ Khách th vi ph m pháp lu t là nh ng quan h xã h i đ ậ c pháp lu t
ữ ư ệ ệ ạ ạ ậ ị ộ ả b o v , nh ng b hành vi vi ph m pháp lu t xâm h i. Nh ng quan h xã h i
ấ ậ ầ ấ ọ khác nhau thì có tính ch t và t m quan tr ng khác nhau, do v y, tính ch t và
ế ố ể ứ ộ ữ ủ ể ọ ị ầ t m quan tr ng c a khách th cũng là nh ng y u t đ xác đ nh m c đ nguy
ủ ể ạ ậ hi m c a hành vi vi ph m pháp lu t.
ạ ậ 1.1.3. Phân lo i ạ vi ph m pháp lu t
ườ ậ ượ ạ ố Thông th ng vi ph m pháp lu t đ c phân chia thành b n nhóm c ơ
ả b n sau:
ộ ượ ể ộ + T i ph m ạ là hành vi nguy hi m cho xã h i đ ậ c pháp lu t hình s ự
ị ườ ự ự ự ệ ệ ộ quy đ nh, do ng ố i có năng l c trách nhi m hình s th c hi n m t cách c ý
ộ ậ ủ ẹ ề ạ ặ ấ ố ho c vô ý, xâm ph m đ c l p, ch quy n, th ng nh t, loàn v n lãnh th T ổ Ổ
7
ế ộ ế ộ ạ ố ị ế ề ố qu c, xâm ph m ch đ chính tr , ch đ kinh t , n n văn hóa, qu c phòng,
ậ ự ề ộ ợ ủ ổ ợ ứ an ninh, tr t t an toàn xã h i, quy n, l i ích h p pháp c a t ch c, xâm
ự ứ ạ ạ ẩ ự ề ả ỏ ph m tính m ng, s c kh e, danh d , nhân ph m, t do, tài s n, các quy n, l ợ i
ự ủ ữ ủ ạ ợ ích h p pháp khác c a công dân, xâm ph m nh ng lĩnh v c khác c a tr t t ậ ự
pháp lu t.ậ
ạ ổ ứ ự ộ + Vi ph m hành chính là hành vi do cá nhân, t ệ ch c th c hi n m t cách
ạ ặ ắ ả ướ ả ố c ý ho c vô ý, xâm ph m các quy t c qu n lý nhà n c mà không ph i là t ộ i
ả ị ử ạ ủ ự ạ ậ ị ph m hình s và theo quy đ nh c a pháp lu t ph i b x ph t hành chính.
ữ ạ ậ ỗ + Vi ph m dân s ự là nh ng hành vi trái pháp lu t, có l i xâm h i t ạ ớ i
ữ ệ ệ ả ớ ệ ả nh ng quan h tài s n, quan h nhân thân có liên quan t i tài s n, quan h phi
tài s n...ả
ỷ ậ ạ ữ ỗ ữ ớ + Vi ph m k lu t nhà n ướ là nh ng hành vi có l c i trái v i nh ng qu ỷ
ậ ự ế ắ ậ ộ ộ ộ ơ ệ ch , quy t c xác l p tr t t trong n i b m t c quan, xí nghi p, tr ườ ng
ỷ ậ ọ ậ ự ộ ụ ệ ọ h c..., nói cách khác, là không th c hi n đúng k lu t lao đ ng, h c t p, ph c
ệ ơ ườ ầ ụ ượ ề v đ c đ ra trong c quan, xí nghi p, tr ng h c ọ đó... C n chú ý là ch th ủ ể
ỷ ậ ể ể ạ ậ ộ ỉ ứ vi ph m k lu t ch có th là cá nhân, t p th (cán b , công nhân, công ch c,
ớ ơ ụ ệ ệ ộ ộ ọ h c sinh...) có quan h ràng bu c (ph thu c) v i c quan, xí nghi p, tr ườ ng
ể ạ ạ ậ ỗ ọ h c... nào đó. Trong m i lo i vi ph m pháp lu t nói trên còn có th phân chia
ộ ậ ỏ ơ ự ừ ẳ ạ ệ thành t ng nhóm nh h n. Ch ng h n, trong B lu t hình s Vi t nam t ộ i
ạ ượ ư ỏ ộ ph m còn đ c chia thành các nhóm nh nh : Các t ạ i xâm ph m an ninh
ố ộ ứ ạ ạ ẩ ỏ qu c gia; các t ự ủ i xâm ph m tính m ng, s c kh e, nhân ph m, danh d c a
ườ ộ ề ự ủ ủ ộ con ng i; các t ạ i xâm ph m quy n t do, dân ch c a công dân; các t i xâm
ở ữ ạ ph m s h u...
ệ 1.2. Trách nhi m pháp lý
ệ ể ệ ặ 1.2.1. Khái ni m và đ c đi m c a ủ trách nhi m pháp lý
ệ ự ậ Trong lĩnh v c pháp lý thu t ng ữ “trách nhi m” cũng đ ượ ử ụ c s d ng
theo hai nghĩa:
8
ệ ượ ể ế ự Theo nghĩa tích c c, trách nhi m đ ữ ụ c hi u là nghĩa v (nói đ n nh ng
ệ ạ ề ầ ậ ả ươ ẳ đi u pháp lu t yêu c u ph i làm trong hi n t i và t ạ ng lai). Ch ng h n,
ậ ị ộ ơ ả pháp lu t quy đ nh ệ trách nhi m cho ề m t c quan nào đó ph i tuyên truy n,
ậ ụ ể ổ ế ả ạ ộ ơ ị ph bi n m t văn b n quy ph m pháp lu t c th nào đó hay c quán A ch u
ướ ơ ả ấ ợ ậ trách nhi m ệ tr ứ c c quan B; nghĩa th hai là h u qu b t l i.
ữ ứ ệ ả ậ ị Trách nhi m theo nghĩa th hai là ph i gánh ch u nh ng h u qu b t l ả ấ ợ i
ả ứ ủ ự ạ ậ ướ vì đã vi ph m pháp lu t. Đó là s ph n ng, lên án c a nhà n ộ c và xã h i
ủ ể ả ấ ữ ậ ậ ạ ộ ố ớ đ i v i nh ng ch th vi ph m pháp lu t gây h u qu x u cho xã h i. Sau
ứ ề ệ ậ ả ấ đây chúng ta nghiên c u sâu v trách nhi m pháp lý theo nghĩa h u qu b t
l i.ợ
ở ướ ố ớ ữ ệ ị S dĩ nhà n ủ ể c quy đ nh trách nhi m pháp lý đ i v i nh ng ch th vi
ậ ạ ph m pháp lu t là vì:
ứ ậ ướ ướ Th nh t, ạ ấ trong quy ph m pháp lu t nhà n ư c đã đ a ra tr ữ c nh ng
ủ ể ượ ử ự ẫ ặ ộ cách x s có tính khuôn m u mà ch th đ ả ự c phép ho c bu c ph i l a
ọ ở ề ệ ả ượ ự ệ ủ ể ở ch n khi vào hoàn c nh, đi u ki n đã đ c d li u. Và ch th khi vào
ệ ả ượ ướ ự ệ ỉ ượ ặ ề hoàn c nh, đi u ki n đã đ c nhà n c d li u thì ch đ ộ c phép ho c bu c
ả ự ử ự ợ ừ ọ ử ự ữ ph i l a ch n cho mình cách x s phù h p t nh ng cách x s mà trong
ự ệ ạ ườ ậ quy ph m pháp lu t đã d li u cho tr ợ ng h p đó.
ủ ể ậ ạ ườ ứ Th hai, các ch th pháp lu t (trong tr ng thái bình th ạ ng) luôn ho t
ứ ọ ượ ủ ệ ả ọ ộ đ ng có lý trí (h ý th c đ c vi c làm c a mình, nghĩa là, h có kh năng
ứ ể ề ậ ượ ủ ả nh n th c, đi u khi n đ ậ c hành vi c a mình và h u qu do nó gây ra cho xã
ự ể ự ự ề ệ ể ả ọ ộ h i) và có t do ý chí (h có kh năng và đi u ki n đ có th t ọ l a ch n cho
ấ ị ử ự ể ề ệ ả ậ mình cách x s có th có trong hoàn c nh, đi u ki n nh t đ nh). Vì v y, h ọ
ử ự ự ủ ề ả ả ị ọ ệ có đ kh năng và ph i ch u trách nhi m v cách x s (hành vi) đã l a ch n
ủ ể ử ự ủ ế ọ ớ ướ ủ c a mình. N u ch th ch n cách x s trái v i ý chí c a nhà n c đã th ể
ử ự ự ệ ạ ậ ọ ướ hi n trong quy ph m pháp lu t (không l a ch n cách x s mà nhà n c cho
ự ệ ặ ộ ườ ủ ể ả ợ ả phép ho c bu c ph i th c hi n trong tr ị ng h p đó), thì ch th ph i ch u
ề ệ ủ ệ ệ ị ư ậ ả trách nhi m v vi c làm c a mình, ph i ch u trách nhi m pháp lý. Nh v y,
9
ủ ể ỉ ặ ữ ệ ự ố ớ trách nhi m pháp lý ch đ t ra đ i v i nh ng ch th có lý trí và có t do ý
chí.
ơ ở ủ ệ ệ ậ ạ C s c a trách nhi m pháp lý là vi ph m pháp lu t, trách nhi m pháp
ự ế ả ế ệ ấ ậ ạ ỉ lý ch xu t hi n khi trong th c t x y ra vi ph m pháp lu t. N u trong th c t ự ế
ạ ậ ượ ứ ệ không có vi ph m pháp lu t thì không đ c truy c u trách nhi m pháp lý.
ỉ ượ ệ ủ ể ố ớ ụ ạ Trách nhi m pháp lý ch đ c phép áp d ng đ i v i các ch th vi ph m pháp
ố ớ ứ ệ ậ ậ lu t Không truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i các hành vi trái pháp lu t
ượ ự ườ đ ệ c th c hi n trong tr ợ ng h p:
ủ ể ự ệ ả a/ Ch th không có năng l c trách nhi m pháp lý (không có kh năng
ủ ứ ể ả ặ ậ ề nh n th c ho c kh năng đi u khi n hành vi c a mình);
ủ ể ự ệ ể ấ ấ ờ ướ ặ b/ Do s ki n b t ng (ch th không th th y tr ộ c ho c không bu c
ấ ả ướ ậ ủ ả ph i th y tr c h u qu do hành vi c a mình gây ra);
ệ c/ Do phòng v chính đáng;
ế ấ ượ ự ệ ớ ợ ế d/ Đ c th c hi n phù h p v i tình th c p thi t.
ỉ ướ ứ ề ẩ ơ Ch các c quan nhà n c, nhà ch c trách có th m quy n hay các ch ủ
ể ượ ứ ệ ề ề ậ ớ th đ c pháp lu t trao quy n thì m i có quy n truy c u trách nhi m pháp lý
ể ệ ở ệ ố ớ ổ ứ đ i v i t ch c hay cá nhân nào đó. Nó th hi n ơ vi c các c quan nhà n ướ c,
ủ ể ứ ề ề ẩ nhà ch c trách có th m quy n hay các ch th có quy n theo trình t ự ủ ụ th t c
ủ ể ị ậ ị ứ ệ ầ ả lu t đ nh yêu c u ch th b truy c u trách nhi m pháp lý gi i thích rõ v ề
ữ ủ ạ ả ộ ị ệ ạ ủ ể hành vi c a mình và bu c ch th vi ph m ph i ch u nh ng thi ấ t h i nh t
ề ự ề ề ả ượ ộ ị ị đ nh (v nhân thân, v tài s n, v t do...) đã đ ậ c quy đ nh trong b ph n
ủ ế ạ ậ ch tài c a các quy ph m pháp lu t.
ữ ề ệ ệ ớ ưỡ ắ Trách nhi m pháp lý luôn g n li n v i nh ng bi n pháp c ng ch ế
ượ ứ ế ậ ị đ ệ ạ c quy đ nh trong ch tài các quy ph m pháp lu t. Truy c u trách nhi m
ề ự ụ ữ ệ ấ ưỡ ượ pháp lý v th c ch t là áp d ng nh ng bi n pháp c ế ng ch đã đ c quy
ậ ố ớ ủ ế ậ ạ ộ ủ ể ị đ nh trong b ph n ch tài c a các quy ph m pháp lu t đ i v i các ch th vi
ệ ậ ạ ả ả ph m pháp lu t. Tuy nhiên, b n thân trách nhi m pháp lý không ph i là s ự
ữ ụ ệ ế ỉ ị ưỡ ưỡ c ả ng ch mà ch là nghĩa v ph i gánh ch u nh ng bi n pháp c ế ng ch do
10
ủ ể ậ ị ự ệ ậ ạ ả ộ ị ữ pháp lu t qui đ nh. Ch th vi ph m pháp lu t b bu c ph i th c hi n nh ng
ệ ưỡ ế ượ ị ở ộ ế ậ ạ bi n pháp c ng ch đ c quy đ nh ủ b ph n ch tài c a quy ph m pháp
ư ậ ề ộ ự ụ ệ ậ ệ lu t. Nh v y, v n i dung thì trách nhi m pháp lý là s áp đ ng các bi n
ưỡ ế ố ớ ủ ể ứ ề ậ ạ pháp c ng ch đ i v i ch th vi ph m pháp lu t, còn v hình th c thì đó là
ệ ổ ủ ể ự ứ ệ ế ậ ạ ậ ộ vi c t ủ ch c cho ch th vi ph m pháp lu t th c hi n b ph n ch tài c a
ậ ạ các quy ph m pháp lu t.
ộ ố ệ ầ ưỡ Tuy nhiên, cũng c n chú ý là có m t s bi n pháp c ế ng ch nhà n ướ c
ượ ụ ớ ệ ượ đ c áp d ng không liên quan gì t i trách nhi m pháp lý, nghĩa là nó đ c áp
ả ả ẳ ạ ậ ướ ể ạ ụ d ng c khi không x y ra vi ph m pháp lu t. Ch ng h n, nhà n c có th áp
ưỡ ữ ế ằ ườ ắ ệ ụ d ng bi n pháp c ng ch nh m cách ly nh ng ng ộ ố ệ i m c m t s b nh
ề ướ ụ ư ụ ệ ể ễ truy n nhi m; nhà n c có th áp d ng bi n pháp trong thu, tr ng d ng hay
ư ấ ầ ả ố ế tr ng mua m t ộ s tài s n nào đó khi th y c n thi t...
ệ ả ấ ợ ậ ự ừ ạ Nh v y, ư ậ trách nhi m pháp lý là h u qu b t l ố i (s tr ng ph t) đ i
ể ệ ở ố ệ ặ ạ ậ ệ ớ v i ch th ủ ể vi ph m pháp lu t, th hi n m i quan h đ c bi ữ t gi a nhà
ướ ớ ủ ể ạ ậ ượ ậ ậ ạ n c v i ch th vi ph m pháp lu t, đ c các quy ph m pháp lu t xác l p và
ủ ể ữ ề ậ ạ ậ ả ỉ ị ả ấ đi u ch nh, trong đó ch th vi ph m pháp lu t ph i ch u nh ng h u qu b t
ữ ệ ế ượ ở ế ạ l i, ợ nh ng bi n pháp ưỡ c ng ch đ c quy đinh ch tài các quy ph m pháp
lu t.ậ
ệ ệ 1.2.2. M c ụ đích vi c truy c u ứ trách nhi m pháp lý
ệ ượ ọ ậ ề ạ ạ ộ M i hi n t ng vi ph m pháp lu t đ u có h i cho xã h i vì nó phá v ỡ
ậ ự ữ ự ế ậ ặ ơ ệ ạ tr t t pháp lu t, nó tr c ti p ho c có nguy c gây ra nh ng thi ấ t h i nh t
ề ậ ấ ầ ổ ứ ị đ nh v v t ch t và tinh th n cho cá nhân, t ạ ế ch c, xâm h i đ n các quan h ệ
ậ ả ứ ế ệ ệ ộ ố ớ ệ xã h i mà pháp lu t b o v . Vì th , vi c truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i
ế ộ ệ ợ ệ ạ ậ ả ả ộ ằ các hành vi vi ph m pháp lu t là nh m b o v ch đ xã h i, b o v l i ích
ướ ề ợ ủ ổ ứ ệ ậ ự ủ ủ c a nhà n c, quy n, l i ích c a nhân dân, c a t ả ch c, b o v tr t t pháp
ậ ạ ữ ề ệ ệ ể ộ ướ lu t, t o đi u ki n cho nh ng quan h xã h i phát tri n đúng h ả ng, đ m
ậ ượ ỉ ế ườ ề ả b o cho quá trình đi u ch nh pháp lu t đ c ti n hành bình th ệ ng và có hi u
qu .ả
11
ứ ệ ướ ừ ế ằ Truy c u trách nhi m pháp lý tr ạ ụ c h t là nh m m c đích tr ng ph t
ủ ể ữ ạ ậ ậ ả ọ ộ ị ố ớ đ i v i ch th vi ph m pháp lu t, bu c h ph i gánh ch u nh ng h u qu ả
ữ ệ ưỡ ế ượ ế ị ấ ợ b t l i, nh ng bi n pháp c ng ch đ c quy đ nh trong ch tài các quy
ứ ừ ụ ệ ậ ạ ạ ph m pháp lu t. Ngoài m c đích tr ng ph t, truy c u trách nhi m pháp lý còn
ả ạ ấ ớ ụ ữ ừ ệ có ý nghĩa r t l n trong vi c phòng ng a, c i t o và giáo d c nh ng ch th ủ ể
ừ ự ế ụ ủ ể ậ ủ ậ ạ ạ vi ph m pháp lu t (ngăn ng a s ti p t c vi ph m pháp lu t c a ch th và
ủ ể ứ ự ụ ệ ậ ọ ả ạ c i t o, giáo d c ch th ý th c tôn tr ng, th c hi n nghiêm minh pháp lu t
ắ ủ ộ ố ồ ộ và các quy t c c a cu c s ng c ng đ ng).
ụ ứ ệ ấ ả Truy c u trách nhi m pháp lý còn có tác d ng răn đe t ữ t c nh ng ch ủ
ế ế ể ề ả ữ ậ ọ th khác khi n h ph i ki m ch , gi ạ mình không vi ph m pháp lu t, giáo
ổ ứ ự ứ ệ ơ ọ ụ d c các t ch c và các c nhân ý th c tôn tr ng và th c hi n nghiêm minh
ắ ủ ậ ộ ồ ọ ườ ộ ố pháp lu t và các quy t c c a cu c s ng c ng đ ng, làm cho m i ng i tin
ưở ự ấ ạ ố t ậ ừ ng vào cóng lý, tích c c đ u tranh phòng và ch ng vi ph m pháp lu t, t ng
ướ ế ớ ạ ạ ừ ệ ượ ạ ậ b ế c h n ch và ti n t i lo i tr hi n t ỏ ờ ng vi ph m pháp lu t ra kh i đ i
ộ ố s ng xã h i.
ứ ể ệ 1.2.3. Căn c đ truy c u ứ trách nhi m pháp lý
ố ớ ổ ứ ể ứ ệ Đ truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i t ch c hay cá nhân nào đó
ả ị ượ ơ ở ự ơ ở ứ ễ ầ c n ph i xác đ nh đ ệ c c s th c ti n và c s pháp lý làm căn c cho vi c
ề ơ ở ự ứ ứ ễ ể ệ ả truy c u. V c s th c ti n đ truy c u trách nhi m pháp lý thì ph i có vi
ề ơ ở ậ ả ữ ạ ậ ị ệ ph m pháp lu t x y ra. V c s pháp lý đó là nh ng quy đ nh pháp lu t hi n
ế ề ạ ậ ẩ ự hành có liên quan đ n vi ph m pháp lu t đó và th m quy n, trình t ủ ụ , th t c
ể ả đ gi ế ụ ệ i quy t v vi c đó.
ơ ở ự ế ố ủ ấ ừ ầ ị ễ Khi xác đ nh c s th c ti n c n xem xét t ng y u t c a c u thành vi
ả ế ề ậ ầ ạ ị ượ ph m pháp lu t. Đi u đ u tiên ph i ti n hành là xác đ nh đ c trong th c t ự ế
ể ế ả ậ ị ượ đã x y ra hành vi trái pháp lu t nguy hi m, n u không xác đ nh đ c hành vi
ự ế ể ậ ượ ứ trái pháp lu t nguy hi m trong th c t , thì không đ ệ c truy c u trách nhi m
pháp lý.
12
ứ ủ ể ế ế ậ ộ Ti p đ n là đánh giá m c đ nguy hi m c a hành vi trái pháp lu t đó
ả ự ệ ậ ệ ạ ề ậ ề ầ ị thông qua vi c xác đ nh h u qu (s thi ấ t h i) v v t ch t, v tinh th n và
ữ ệ ạ ế ộ ộ nh ng thi t h i khác n u có do hành vi đó gây ra cho xã h i. M t hành vi trái
ữ ư ề ể ậ ộ ệ ạ pháp lu t nh ng gây nguy hi m cho xã h i không nhi u (nh ng thi t h i mà
ể ạ ấ ặ ộ ơ nó gây ra là không đáng k ho c nguy c gây h i cho xã h i th p) thì không b ị
ứ ệ truy c u trách nhi m pháp lý.
ộ ố ườ ứ ộ ủ ể ợ Trong m t s tr ng h p m c đ nguy hi m c a hành vi còn là căn c ứ
ứ ạ ầ ị ệ ể đ xác đ nh lo i trách nhi m pháp lý c n truy c u.
ứ ộ ươ ứ ẳ ạ ủ ườ ị ạ Ch ng h n, căn c vào m c đ th ng tích c a ng ế i b h i mà quy t
ự ứ ệ ệ ị đ nh truy c u trách nhi m hình s hay trách nhi m hành chính.
ệ ầ ố ậ ớ ậ ả ữ C n làm rõ m i quan h nhân qu gi a hành vi trái pháp lu t v i h u
ả ượ ề ậ ễ ả ả ị ệ ố qu , tuy t đ i không đ ộ c suy di n v h u qu , nghĩa là ph i xác đ nh m t
ắ ằ ự ắ ệ ạ ủ ộ cách ch c ch n r ng s thi ậ t h i c a xã h i là do chính hành vi trái pháp lu t
ủ ể ể ắ ự ề ế ệ ả ị ữ đó tr c ti p gây ra. Không th b t ch th ph i ch u trách nhi m v nh ng
ệ ạ ậ ủ ọ ự ế ữ thi t h i mà hành vi trái pháp lu t c a h không tr c ti p gây ra (gi a hành vi
ậ ủ ự ọ ệ ạ ủ ộ ệ trái pháp lu t c a h và s thi t h i c a xã h i không có m i ố quan h nhân
qu ).ả
ể ả ạ ủ ể ụ ệ ả ậ ạ ạ Đ c i t o giáo d c ch th vi ph m ph m pháp lu t có hi u qu khi
ộ ố ườ ứ ệ ầ ả ợ ị truy c u trách nhi m pháp lý trong m t s tr ng h p c n ph i xác đ nh c ả
ủ ể ự ứ ể ệ ạ ờ ị th i gian, đ a đi m và cách th c... mà ch th th c hi n hành vi vi ph m pháp
ậ ị ượ ệ ự ữ ề ệ ọ lu t. Khi xác đ nh đ c nh ng đi u nói trên thì vi c l a ch n bi n pháp
ế ớ ứ ụ ầ ớ ợ ưỡ c ệ ng ch m i chính xác, phù h p v i m c đích c n truy c u trách nhi m
ạ ượ ả ạ ụ ệ ệ ả pháp lý và đ t đ ủ ể c hi u qu cao trong vi c c i t o, giáo d c ch th vi
ậ ạ ph m pháp lu t.
ệ ị ỗ ụ ề ạ ộ ơ Vi c xác đ nh l i, đ ng c và m c đích vi ph m trong nhi u tr ườ ng
ấ ầ ứ ế ự ệ ợ h p khi truy c u trách nhi m pháp lý là r t c n thi ọ t, nó cho phép l a ch n
ượ ệ ưỡ ế ợ đ c bi n pháp c ng ch thích h p.
13
ủ ể ố ớ ụ ề ệ ắ ỉ V nguyên t c, trách nhi m pháp lý ch áp d ng đ i v i các ch th có
ự ệ ệ ậ ọ ự năng l c trách nhi m pháp lý khi h th c hi n hành vi trái pháp lu t có l ỗ i,
ủ ể ứ ượ ả ậ ữ ả ứ t c là ch th hành vi đó có kh năng nh n th c đ ậ c nh ng h u qu nguy
ư ủ ể ặ ộ ố hi m cho xã h i do hành vi c a mình gây ra nh ng c ý ho c vô ý gây ra. Tuy
ộ ố ườ ứ ậ ợ nhiên, trong m t s tr ệ ng h p pháp lu t còn cho phép truy c u trách nhi m
ố ớ ả ậ ượ ữ ự ệ pháp lý đ i v i c nh ng hành vi trái pháp lu t đ ữ c th c hi n do nh ng
ặ ườ ệ ạ ữ ồ nguyên nhân khách quan ho c tr ợ ng h p thi t h i do nh ng ngu n nguy
ư ể ộ ươ ậ ả ơ ớ ệ ả hi m cao đ nh ph ng ti n giao thông v n t i c gi ệ ố i, h th ng t ệ i đi n,
ạ ộ ấ ổ ệ ấ ấ ộ nhà máy công nghi p đang ho t đ ng, vũ khí, ch t n , ch t cháy , ch t đ c,
ộ ố ườ ạ ấ ệ ợ ch t phóng x , thú d ... ữ gây ra và m t s tr ng h p khác trong quan h dân
ỗ ủ ể ẫ ệ ả ị ự ặ s m c dù không có l ẳ i ch th v n ph i ch u trách nhi m pháp lý. Ch ng
ẹ ườ ả ồ ộ ườ ệ ạ ạ h n, cha m hay ng i giám h ph i b i th ng thi t h i do con mình (d ướ i
ườ ặ ườ ự ự ấ ổ m i lăm tu i) ho c ng ữ i m t năng l c hành vi dân s gây ra. Trong nh ng
ườ ữ ụ ệ ấ ợ ộ ỉ tr ng h p trên ch áp d ng nh ng bi n pháp tác đ ng mang tính ch t khôi
ệ ạ ụ ệ ụ ph c thi ự ệ t h i, không áp d ng các bi n pháp trách nhi m hình s .
ủ ể ậ ầ ạ ị ớ Khi xác đ nh ch th vi ph m pháp lu t c n chú ý t ự i năng l c trách
ủ ể ỗ ườ ủ ệ ợ ụ ể ủ ể nhi m pháp lý c a ch th trong m i tr ế ng h p c th . N u ch th là cá
ả ị ườ ạ ượ ộ ổ ị nhân thì ph i xác đ nh xem ng i đó đã đ t đ ủ c đ tu i theo quy đ nh c a
ệ ậ ả ị ườ ư ợ pháp lu t ph i ch u trách nhi m pháp lý trong tr ng h p đó hay ch a? và
ư ế ủ ầ ạ ọ ở ờ ọ ự ề tr ng thái tâm lý (th n kinh) c a h nh th nào ệ th i đi m h th c hi n
ủ ể ế ậ ổ ế ư ứ hành vi trái pháp lu t đó. N u ch th là t ả ch c thì ph i chú ý đ n t cách
ặ ị ủ ổ ứ ị pháp nhân ho c đ a v pháp lý c a t ch c đó.
ậ ầ ể ạ ớ Khi xem xét khách th vi ph m pháp lu t c n chú ý t ầ ấ i tính ch t và t m
ứ ộ ể ể ủ ủ ề ọ ạ quan tr ng c a khách th đ đánh giá m c đ nguy hi m c a hành vi vi ph m
pháp lu t.ậ
ơ ở ứ ệ ị ố ệ Khi xác đ nh c s pháp lý cho vi c truy c u trách nhi m pháp lý đ i
ạ ậ ầ ợ ế ớ ườ v i tr ng h p vi ph m pháp lu t đó c n chú ý t ớ ướ i tr ề ẩ c h t là th m quy n
ứ ệ ả ế ụ ệ ự ủ ơ c a c quan hay nhà ch c trách trong vi c gi i quy t v vi c, trình t , th ủ
14
ế ụ ệ ệ ể ậ ị ụ ể ả t c đ gi i quy t v vi c đó, các bi n pháp mà pháp lu t quy đ nh có th áp
ủ ể ố ớ ề ệ ạ ấ ị ả ụ d ng đ i v i ch th vi ph m... Ngoài vi c xác đ nh các v n đ đó còn ph i
ả ờ ố ớ ứ ệ ệ ườ xem xét c th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i tr ợ ng h p vi
ụ ể ữ ạ ườ ượ ễ ph m c th đó và nh ng tr ợ ng h p đ ế ệ c mi n trách nhi m pháp lý (n u
ứ ế ệ có) khi ti n hành truy c u trách nhi m pháp lý.
ứ ệ ệ ờ ờ ạ ậ Th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý là th i h n do pháp lu t quy
ủ ể ờ ạ ậ ẽ ế ạ ị đ nh mà khi th i h n đó k t thúc thì ch th vi ph m pháp lu t s không b ị
ứ ả ộ ệ truy c u trách nhi m pháp lý n a. ữ (Th i h n ờ ạ là m t kho ng th i ờ gian đ cượ
ế ể ể ả ờ ờ ờ ị xác đ nh t ừ th i đi m này đ n th i đi m khác. Kho ng th i gian đó có th ể
ộ ự ệ ặ ằ ầ tính b ng ằ gi , ờ ngày, tu n, tháng, năm ho c b ng m t s ki n nào đó). ố ớ Đ i v i
ứ ệ ệ ậ ạ ạ ờ các lo i vi ph m pháp lu t khác nhau thì th i hi u truy c u trách nhi m pháp
ượ ậ ủ ề ị ướ ụ lý đ c qui đ nh khác nhau. Pháp lu t c a nhi u n ờ c không áp d ng th i
ộ ố ạ ứ ệ ệ ậ ạ ố ớ hi u truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i m t s lo i vi ph m pháp lu t quá
ệ ạ ớ ụ ộ ậ ự ộ ệ ể nguy hi m gây thi t h i l n cho xã h i. Ví d : B lu t hình s Vi t nam quy
ự ố ớ ụ ệ ệ ờ ứ ị đ nh không áp d ng th i hi u truy c u trách nhi m hình s đ i v i các t ộ i
ạ ố ộ ạ ố ườ xâm ph m an ninh qu c gia; các t i phá ho i hoà bình, ch ng loài ng i và t ộ i
ạ ế ph m chi n tranh.
ễ ệ ể ậ ị Pháp lu t cũng có th quy đ nh mi n trách nhi m pháp lý cho m t ộ số
ủ ể ữ ườ ẽ ấ ấ ị ệ ợ ch th trong nh ng tr ứ ng h p nh t đ nh. Trách nhi m pháp lý s ch m d t
ự ệ ờ ạ ế ị ư ứ ẩ ừ khi x y ra s ki n pháp lý thích ng nh có quy t đ nh ân xá; th i h n tr ng
ế ạ ạ ộ ph t đã k t thúc; n p ph t xong...
ệ 1.2.4. Các lo i ạ trách nhi m pháp lý
ề ệ ạ ườ ượ Trách nhi m pháp lý có nhi u lo i, thông th ng chúng đ c chia
ự ệ ệ ỷ ậ ệ thành: Trách nhi m hình s ; trách nhi m hành chính; trách nhi m k lu t,
ự ệ ệ ậ ấ trách nhi m dân s và trách nhi m v t ch t.
ệ ạ ắ ấ ệ Trách nhi m hình s ự là lo i trách nhi m pháp lý nghiêm kh c nh t do
ủ ể ố ớ ữ ụ ạ ộ tòa án áp d ng đ i v i nh ng ch th có hành vi ph m t i.
15
ệ ệ ạ ơ Trách nhi m hành chính là lo i trách nhi m pháp lý do các c quan nhà
ướ ủ ể ố ớ ụ ứ ề ẩ n ạ c hay nhà ch c trách có th m quy n áp d ng đ i v i các ch th vi ph m
hành chính.
ệ ạ ơ ệ Trách nhi m k lu t ỷ ậ là lo i trách nhi m pháp lý do các c quan, xí
ườ ố ớ ứ ụ ọ ộ ệ nghi p, tr ng h c... áp d ng đ i v i cán b , công ch c, nhân viên, sinh
ủ ơ ệ ườ ủ ạ ọ viên... c a c quan, xí nghi p, tr ng h c. ọ . .c a mình khi h vi ph m pháp
lu t.ậ
ệ ặ ạ ệ Trách nhi m dân s ự là lo i trách nhi m pháp lý do tòa án ho c các ch ủ
ể ượ ủ ể ố ớ ụ ạ th khác đ ự c phép áp d ng đ i v i các ch th vi ph m dân s .
ệ ậ ạ ơ ệ Trách nhi m v t ch t ấ là lo i trách nhi m pháp lý do các c quan xí
ố ớ ứ ủ ụ ệ ơ ộ nghi p:.. áp d ng đ i v i cán b , công ch c, công nhân... c a c quan, xí
ệ ườ ợ ệ ạ ề ệ ả ơ nghi p trong tr ọ ng h p h gây thi t h i v tài s n cho c quan, xí nghi p.
ể ả ứ ự ệ ệ ả ằ ả Đ b o đ m s công b ng và tính hi u qu trong vi c truy c u trách
ố ớ ỗ ườ ệ ậ ụ ể ể ạ ợ nhi m pháp lý đ i v i m i tr ng h p vi ph m pháp lu t c th có th áp
ệ ề ặ ạ ộ ồ ờ ụ d ng m t ho c cùng đ ng th i nhi u lo i trách nhi m pháp lý.
ầ ơ ả ố ớ ệ ữ ứ ệ 1.2.5. Nh ng yêu c u c b n đ i v i vi c truy c u trách nhi m pháp
lý
ả ả ộ ố ứ ệ ệ ả ỏ ữ Vi c truy c u trách nhi m pháp lý đòi h i ph i b o đ m m t s nh ng
ầ ơ ả yêu c u c b n sau:
ố ớ ữ ứ ệ ỉ ậ + Ch truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i nh ng hành vi trái pháp lu t,
ỗ ủ ể ự ự ệ ệ có l i do ch th có năng l c trách nhi m pháp lý th c hi n.
ạ ộ ứ ế ả ắ ả ệ + B o đ m nguyên t c pháp ch trong ho t đ ng truy c u trách nhi m
pháp lý.
ạ ộ ứ ự ả ằ ả ạ + B o đ m s công b ng và nhân đ o trong ho t đ ng truy c u trách
ệ nhi m pháp lý.
ứ ệ ả ả ầ ợ ứ + B o đ m tính phù h p khi truy c u trách nhi m pháp lý t c là, c n cá
ệ ủ ể ụ ể ụ ạ ố ớ ừ ệ ộ bi ứ ỗ t hóa bi n pháp tr ng ph t đ i v i m i ch th c th ph thu c vào m c
ủ ọ ủ ể ủ ể ả ẩ ộ đ nguy hi m do hành vi c a h gây ra, nhân thân c a ch th , hoàn c nh x y
16
ả ư ạ ế ẹ ả ậ ể ử ụ ra vi ph m...; có th s d ng c nh ng tình ti t gi m nh mà pháp lu t không
ự ệ ọ ị ưỡ ụ ế ả ớ ợ quy đ nh; l a ch n bi n pháp c ứ ng ch ph i phù h p v i m c đích truy c u
ạ ượ ụ ứ ế ệ ướ trách nhi m pháp lý và n u m c đích truy c u đã đ t đ c tr ờ ạ c th i h n so
ể ả ậ ị ể ừ ẹ ộ ớ v i lu t đ nh thì có th gi m nh (chuy n t ả ạ tù giam sang c i t o lao đ ng...)
ệ ặ ho c xóa trách nhi m pháp lý.
ả ượ ứ ệ ệ ế ị + Vi c truy c u trách nhi m pháp lý ph i đ ờ c ti n hành k p th i,
ả ạ ệ ậ nhanh chóng, công minh, chính xác theo đúng pháp lu t và ph i đ t hi u qu ả
cao.
ƯƠ Ậ Ạ Ị CH NG 2: TÌNH HÌNH VI PH M PHÁP LU T TRÊN Đ A BÀN
Ồ Ả Ỉ Ệ T NH Đ NG NAI VÀ GI I PHÁP Ả NÂNG CAO HI U QU
Ừ Ấ PHÒNG NG A Đ U TRANH
17
ỉ ồ ạ ậ ị 2.1. Tình hình vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai
ộ 2.1.1. Tình hình t ạ i ph m
ụ ả ả ồ ị ỉ Hàng năm, trên đ a bàn t nh Đ ng Nai x y ra kho ng 2000 v án hình
ị ươ ả ườ ệ ạ ề ả ủ ế ự s , làm ch t và b th ng kho ng 250 ng i, gây thi t h i v tài s n c a Nhà
ướ ụ ỉ ồ ở ồ n c và công dân hàng ch c t đ ng. Công an Đ ng Nai hàng năm đã kh i và
ể ể ề ệ ế ơ ị ắ ạ b t t m giam h n 2000 b can, ti n hành đi u tra và chuy n Vi n ki m sát
truy t . ố
ổ ố ộ ạ ộ ỉ ệ ự ế ạ Trong t ng s các t i ph m thì t i ph m hình s chi m t l ấ cao nh t
ễ ế ả ầ ơ ờ ứ (kho ng h n 80%). Tình hình TPHS trong th i gian g n đây di n bi n ph c
ạ ộ ủ ổ ổ ứ ộ ạ ộ ể ạ ạ t p, n i lên là ho t đ ng c a các t ch c t i ph m ho t đ ng theo ki u "xã
ồ ư ư ệ ộ ộ h i đen", các băng nhóm l u manh côn đ , l u manh chuyên nghi p, t ạ i ph m
ộ ề ệ ạ ố ử ụ s d ng vũ khí nóng, các băng nhóm t i ph m có m i liên h vùng, mi n ngày
ộ ạ ộ ơ ộ ạ ậ ở càng rõ nét, t i ph m ho t đ ng mang tính c đ ng cao, t p trung các
ữ ự ế ế ọ ị ạ ể tuy n, đ a bàn tr ng đi m, s câu k t gi a các t ổ ứ ộ ch c t i ph m trong n ướ c
ạ ở ướ ẽ ơ ề ặ và t ổ ứ ộ ch c t i ph m n c ngoài ngày càng nhi u và ch t ch h n.
ỉ ệ ấ ơ ấ ộ ế ữ ạ ộ ạ Tuy chi m t l th p trong c c u t i ph m nh ng t i ph m kinh t ế và
ế ấ ạ ộ ứ ạ ủ ễ ạ ạ ộ t ủ i ph m ma túy cũng đang di n bi n r t ph c t p. Th đo n ho t đ ng c a
ố ượ ụ ề ệ ạ ộ t ả i ph m này ngày càng tinh vi, x o quy t. Nhi u v án, các đ i t ng l ợ i
ẽ ỡ ủ ậ ế ể ạ ộ ạ ộ ụ d ng k h c a pháp lu t và chính sách kinh t đ ho t đ ng ph m t i nên
ử ề ề gây ra nhi u khó khăn trong công tác đi u tra, khám phá và x lý.
ự ạ 2.1.2. Tình hình vi ph m hành chính và dân s
ổ ế ạ ậ ạ ạ Vi ph m hành chính là lo i vi ph m pháp lu t ph bi n nh t ấ ở ướ n c ta
ở ỉ ự ạ ồ nói chung và ả t nh Đ ng Nai nói riêng. Các lĩnh v c vi ph m hành chính x y
ổ ế ậ ự ấ ậ ự ấ ộ ra ph bi n nh t là: tr t t an toàn giao thông, tr t t an toàn xã h i, đ t đai,
ấ ả s n xu t kinh doanh,...
ệ ậ ề ậ ự ạ ặ Đ c bi t, tình hình vi ph m pháp lu t v tr t t ệ an toàn giao thông hi n
ấ ạ ấ ở ữ ế ườ ộ ắ nay r t đáng lo ng i. Nh t là nh ng tuy n đ ng, giao l ả v ng bóng C nh
ạ ườ ề ể ươ ệ sát giao thông, tình tr ng ng i đi u khi n ph ạ ng ti n ngang nhiên vi ph m
18
ư ộ ổ ế ệ ượ ộ ộ giao thông ngày càng ph bi n, nh m t hi n t ng xã h i đáng báo đ ng.
ữ ả ườ ố ượ ỏ Nh ng hình nh ng i tham gia giao thông c tình v t đèn đ , đi vào đ ườ ng
ượ ườ ể ượ ế ấ ấ ọ ng ề c chi u, đ ng c m, l n tuy n, tìm m i cách chèn lách đ v t lên
ướ ươ ế ở ọ ế ườ ệ ễ ầ ộ tr c ph ng ti n khác... di n ra h u h t m i tuy n đ ng, giao l .
ự ượ ờ ả ườ Th i gian qua, l c l ng C nh sát môi tr ự ỉ ng Công an t nh đã tích c c
ế ử ề ườ ợ ố ạ tuyên truy n và kiên quy t x lý các tr ự ng h p c tình vi ph m trên lĩnh v c
ề ả ệ ậ ườ ạ này. Tuy nhiên, tình hình vi ph m pháp lu t v b o v môi tr ẫ ng v n
ườ ự ượ ễ ả ườ th ng xuyên di n ra. Trong quý I2010, l c l ng C nh sát môi tr ỉ ng t nh
ậ ả ệ ể ệ ạ ườ ư ụ đã ki m tra, phát hi n 80 v vi ph m Lu t B o v môi tr ạ ng, nh : Vi ph m
ề ệ ự ẩ ả ị ả quy đ nh v v sinh an toàn th c ph m, khai thác khóang s n trái phép, th i
ễ ấ ườ ể ả ậ ấ ả ch t gây ô nhi m môi tr ạ ng, qu n lý và v n chuy n ch t th i nguy h i
ề ệ ạ ị ị không đúng quy đ nh... Trong đó, vi ph m các quy đ nh v v sinh an toàn
ủ ụ ự ệ ẩ ả ườ ố ượ ớ ơ th c ph m và các th t c b o v môi tr ế ng chi m s l ng l n. C quan
ế ị ứ ạ ạ ườ ử ch c năng đã ra quy t đ nh x ph t vi ph m hành chính 35 tr ớ ợ ng h p, v i
ố ề ệ ầ ồ ổ t ng s ti n g n 445 tri u đ ng.
ự ạ ạ ạ ườ Bên c nh vi ph m hành chính thì vi ph m dân s cũng th ng xuyên
ổ ế ế ễ ấ ạ ợ ồ ề ừ di n ra. Ph bi n nh t là vi ph m v th a k , hôn nhân gia đình, h p đ ng
ả ấ ấ ộ ở ụ ế ề ẫ lao đ ng, s n xu t, kinh doanh, đ t đai, nhà ế ,... d n đ n nhi u v khi u
ệ ki n lên tòa án nhân dân.
ả ừ ệ ả ấ 2.2. Gi ạ i pháp nâng cao hi u qu phòng ng a, đ u tranh vi ph m
ồ ậ ị ỉ pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai
ả ớ ừ ể ậ ấ ạ ệ Đ phòng ng a và đ u tranh có hi u qu v i vi ph m pháp lu t thì
ướ ế ứ ể ả ả ọ ơ tr ữ c h t và quan tr ng h n c là ph i nghiên c u, tìm hi u, phân tích nh ng
ệ ượ ữ ề ế ệ ạ ả ẫ nguyên nhân, nh ng đi u ki n d n đ n tình tr ng n y sinh hi n t ng vi
ộ ể ồ ừ ậ ạ ướ ế ạ ỏ ph m pháp lu t trong xã h i đ r i t ng b ữ c có k ho ch xoá b nh ng
ề ệ nguyên nhân và đi u ki n đó.
ứ ể ấ ạ ạ ậ ị Qua nghiên c u tìm hi u cho th y, tình tr ng vi ph m pháp lu t trên đ a
ấ ồ ỉ ừ ộ ố ệ ơ ả ề bàn t nh Đ ng Nai xu t phát t m t s nguyên nhân và đi u ki n c b n sau:
19
ề ặ V m t khách quan:
ự ủ ư ủ ể ạ ữ ộ ộ + Nh ng tác đ ng tiêu c c c a tàn d c a xã h i cũ đ l i trong kinh t ế
ữ ạ ể và trong sinh ho t hình thành nên nh ng t ư ưở t ố ng, suy nghĩ, quan đi m s ng
ờ ạ ậ ộ ớ ợ ỗ l i th i, l c h u, không phù h p v i xã h i ngày nay.
ưở ủ ố ố ạ ạ ừ Ả + nh h ng c a l i s ng và sinh ho t không lành m nh t các n ướ c
ớ ữ ấ ố ố khác t i nhân dân mà nh t là thanh niên đã làm hình thành nh ng l i s ng tiêu
ườ ộ ưở ụ ề ạ ồ ư ự c c nh : chay l i lao đ ng, thích h ạ ng th , ch y theo đ ng ti n, b o
l c,...ự
ư ể ấ ấ ộ ộ + Do xã h i ch a phát tri n cao, năng su t lao đ ng còn th p nên tình
ữ ạ ỏ ườ tr ng nghèo nàn và l c h u c a c a ố ạ ậ ủ ủ m t ộ s không nh nh ng ng ộ i lao đ ng
ệ ề ộ ế ậ ợ ẫ ệ ẽ ề trong xã h i. Đi u ki n kinh t khó khăn s là đi u ki n thu n l ế i d n đ n
ữ ậ ạ nh ng vi ph m pháp lu t.
ứ ủ ộ ố ự ạ ậ ườ ớ ự ậ + S l c h u trong nh n th c c a m t s ng ể i so v i s phát tri n
ậ ủ ờ ố ứ ủ ự ấ ậ ộ ủ c a đ i s ng v t ch t xã h i; ý th c và s tuân th pháp lu t c a m t b ộ ộ
ấ ậ ph n nhân dân còn th p.
ề ủ V ch quan:
ộ ẫ ớ ự ế ả ả + S y u kém trong công tác qu n lý xã h i d n t i quá trình qu n lý
ễ ị ẻ ấ ợ ụ ề ơ ở ự ế các lĩnh v c còn nhi u s h , thi u sót, d b k x u l i d ng.
ệ ố ậ ủ ướ ự ự ư ệ + H th ng pháp lu t c a Nhà n c ta ch a th c s hoàn thi n và
ư ủ ề ẫ ộ ồ ị ậ ồ đ ng b , nhi u quy đ nh c a pháp lu t còn ch ng chéo, mâu thu n ch a đáp
ứ ượ ộ ố ầ ng đ ỏ ủ c nhu c u đòi h i c a cu c s ng;
ư ố ứ ụ ậ ạ ị + Công tác giáo d c chính tr , pháp lu t và đ o đ c ch a t ề t (nhi u
ườ ể ạ ế ậ ng ậ i vi ph m pháp lu t vì không hi u bi t pháp lu t).
ệ ạ ệ ượ ự ộ ươ ề ố + T n n và các hi n t ng tiêu c c trong xã h i còn t ng đ i nhi u.
ạ ộ ủ ấ ố ơ + Ho t đ ng c a các c quan chuyên môn đ u tranh phòng, ch ng t ộ i
ệ ượ ữ ạ ự ế ệ ộ ph m và nh ng hi n t ng tiêu c c trong xã h i còn thi u sót và hi u qu ả
ư ứ ấ ượ ớ ự ế th p, ch a đáp ng đ c v i tình hình th c t .
ữ ệ ề ề Ngoài ra còn nhi u nh ng nguyên nhân và đi u ki n khác.
20
ừ ự ủ ệ ề ề ạ ạ T s phân tích v nguyên nhân và đi u ki n c a tình tr ng vi ph m
ả ấ ệ ậ ồ ị ỉ ể pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai, đ nâng cao hi u qu đ u tranh phòng,
ộ ố ả ự ệ ạ ố ầ ch ng tình tr ng trên c n th c hi n m t s gi i pháp sau:
ệ ố ữ ứ ự ệ ậ ầ Xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t đáp ng nh ng nhu c u
ữ ự ệ ễ ể ắ ỏ ạ đòi h i tình hình th c ti n hi n nay, t o hành lang pháp lý v ng ch c đ các
ướ ậ ợ ệ ả ộ ệ ạ ả ơ c quan nhà n c qu n lý các quan h xã h i thu n l i và đ t hi u qu .
ổ ế ạ ộ ụ ạ ẩ ả ướ Đ y m nh ho t đ ng ph bi n, giáo d c, gi i thích, h ệ ẫ ng d n vi c
ự ướ ủ ủ ề ậ thi hành pháp lu t. Xây d ng nhà n ộ c pháp quy n xã h i ch nghĩa c a dân,
ả ướ ả ế do dân và vì dân. Ti n hành qu n lý nhà n ậ ộ ằ c, qu n lý xã h i b ng pháp lu t
ừ ườ ủ ế ộ và không ng ng tăng c ng pháp ch xã h i ch nghĩa.
ườ ự ể ệ ệ ậ Tăng c ng công tác ki m tra, giám sát vi c th c hi n pháp lu t, phát
ệ ượ ử ệ ờ ạ ậ ị hi n và x lý k p th i các hi n t ng vi ph m pháp lu t.
ư ủ ệ ệ ả ậ ố ơ Ki n toàn và c ng c các c quan b o v pháp lu t nh công an,
ể ư ủ ể ẩ ả ơ ki m sát, tòa án, thanh tra, t pháp... đ các c quan này có đ y đ kh năng
ả ử ụ ủ ự ứ ệ ệ ệ ấ th c hi n ch c năng, nhi m v c a mình, đ u tranh có hi u qu , x lý
ạ ậ ọ nghiêm minh m i hành vi vi ph m pháp lu t.
ề ệ ể ạ ọ ổ ư ọ ứ T o m i đi u ki n đ các t ự ch c cũng nh m i cá nhân tích c c
ệ ấ ạ ậ ố tham gia vào vi c đ u tranh phòng và ch ng vi ph m pháp lu t.
ế ợ ứ ọ ổ ủ ạ ứ ọ ộ K t h p s c m nh c a m i t ọ ch c và m i cá nhân, huy đ ng m i
ươ ữ ệ ể ạ ưỡ ụ ế ế ph ụ ng ti n có th , áp d ng linh ho t gi a c ng ch và thuy t ph c đ ể
ủ ể ả ạ ừ ạ ậ ạ ụ phòng ng a vi ph m pháp lu t, giáo d c, c i t o các ch th vi ph m pháp
ế ớ ế ạ ậ ạ ừ ộ ệ ượ ữ ạ lu t, h n ch và ti n t i lo i tr t i ph m và nh ng hi n t ự ng tiêu c c khác
ỏ ờ ố ộ ra kh i đ i s ng xã h i ta.
ự ấ ệ ạ ớ ố ậ Đi đôi v i vi c tích c c đ u tranh phòng và ch ng vi ph m pháp lu t
ố ổ ế ụ ứ ậ c n ầ làm t ậ t công tác ph bi n, giáo d c pháp lu t, nâng cao ý th c pháp lu t
ặ ệ ụ ậ ộ ộ ộ trong xã h i. Đ c bi ứ t là giáo d c pháp lu t cho đ i ngũ cán b , công ch c
ướ ổ ứ ộ nhà n c và các t ch c xã h i.
21
Ậ Ế K T LU N
ấ ậ ạ ố ữ ậ ự Đ u tranh phòng, ch ng vi ph m pháp lu t, gi gìn tr t t an toàn xã
ụ ệ ọ ượ ả ướ ộ h i là nhi m v vô cùng quan tr ng luôn đ c Đ ng và Nhà n c ta quan
ệ ự ượ ể ứ tâm. Quán tri ờ t quan đi m đó, th i gian qua, các l c l ấ ng ch c năng đ u
ạ ậ ố ồ ỉ ị tranh phòng ch ng vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai đã luôn c ố
ụ ủ ỗ ự ự ế ự ệ ệ ệ ắ g ng, n l c trong vi c th c hi n nhi m v c a mình. Tuy nhiên th c t cho
ạ ấ ẫ ậ ả ồ ị ỉ th y, tình hình vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai v n còn x y ra
ườ ế ấ ổ ế ứ ạ ễ ấ th ng xuyên, ph bi n và di n bi n r t ph c t p. Tình hình đó xu t phát t ừ
ủ ề ẫ nhi u nguyên nhân khách quan l n ch quan.
ậ ồ ứ ữ ề ạ ậ ờ ơ ả Qua nghiên c u nh ng lý lu n c b n v vi ph m pháp lu t đ ng th i
ậ ạ ồ ị ỉ phân tích, đánh giá tình hình vi ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai, tìm
ệ ủ ữ ề ể ề ạ ậ ra nh ng nguyên nhân, đi u ki n c a tình tr ng đó, ti u lu n đã đ ra m t s ộ ố
ả ơ ả ệ ể ấ ố gi ả i pháp c b n đ nâng cao hi u qu công tác đ u tranh, phòng ch ng vi
ữ ậ ạ ồ ị ả ỉ ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai. Đây là nh ng gi i pháp hoàn toàn
ơ ở ự ế ễ ọ ự ứ ệ ộ có c s khoa h c và th c ti n, n u đ ượ ổ c t ồ ch c th c hi n m t cách đ ng
ả ấ ệ ẽ ắ ầ ắ ố ộ b ch c ch n s góp ph n nâng cao hi u qu đ u tranh phòng, ch ng vi
ậ ạ ồ ỉ ướ ư ắ ị ph m pháp lu t trên đ a bàn t nh Đ ng Nai tr c m t cũng nh lâu dài.
22
Ụ Ả Ệ DANH M C TÀI LI U THAM KH O
ậ ướ ạ ọ ậ ậ ộ 1. Giáo trình Lý lu n nhà n c và pháp lu t – Đ i h c Lu t Hà N i.
ự ả ậ ị ướ 2. PGS.TS Tr nh Văn Thanh, D th o Giáo trình Lý lu n nhà n c và pháp
ậ ươ ướ ệ ố ệ ậ lu t – Ph ng h ạ ng hoàn thi n h th ng pháp lu t trong giai đo n
ệ hi n nay.
Ư ả ủ ị Ủ ể ễ ố ộ 3. Nguy n Văn Y u y viên BCH T Đ ng, Phó Ch t ch Qu c h i
ệ ố ậ ể ụ ự ụ ệ ệ khóa IX, Hoàn thi n h th ng pháp lu t đ ph c v s nghi p công
ấ ướ ệ ạ ệ nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n c.
ệ ử ỉ ồ
4. Website báo đi n t
t nh Đ ng Nai: www.baodongnai.com.vn
