BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
--------------------------------------------------------
PHẠM VŨ HÙNG
NGHIÊN CỨU ĐIỀU TRỊ VIÊM TRUNG THẤT DO THỦNG
THỰC QUẢN TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC
Nganh: NGOẠI TIÊU HOÁ
Ma sô : 62720125
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Hà Nội – 2022
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Đức Chính
2. TS. Nguyễn Thanh Tâm
Phản biện:
1.
2.
3.
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại: Viện
Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108.
Vào hồi giờ ngày tháng năm 2022
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. Phạm Vũ Hùng, Nguyễn Đức Chính, Nguyễn Thanh Tâm, Trần
Tuấn Anh, Đào Văn Hiếu, Nguyễn Minh Ky, Trần Tiễn Anh Phát
(2022), Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng áp xe trung thất do thủng
thực quản điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Y Dược học Lâm
sàng 108 tập 17 số 3 trang 65-71.
2. Phạm Vũ Hùng, Nguyễn Đức Chính, Nguyễn Thanh Tâm, Trần
Tuấn Anh, Đào Văn Hiếu, Nguyễn Minh Ky, Trần Tiễn Anh Phát
(2022), Kết quả điều trị phẫu thuật áp xe trung thất do thủng thực quản
tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Y Dược học Lâm sàng 108, tập 17 số
3, trang 76-81.
3. Phạm Vũ Hùng, Nguyễn Đức Chính (2018), Xử lý biến chứng áp xe
trung thất do thủng thực quản – Kinh nghiệm qua 33 trường hợp điều
trị tại Bệnh viện Việt Đức, Y Dược học Lâm sàng 108, tập 13 số đặc
biệt 9, tr 330-335.
1
1. Tính cấp thiết của đề tài
Viêm trung thất là bệnh lý nhiễm khuẩn nặng, hiếm gặp của tổ
chức liên kết vùng cổ lan xuống trung thất do nhiều loại vi khuẩn, 90%
nguyên nhân do thủng thực quản và tỉ lệ tử vong rất cao.
Từ khi mới phát hiện lần đầu năm 1938 của Herman EP viêm
trung thất được coi là bệnh nan y, cho đến khi bệnh đã được chẩn đoán
xác định năm1983 của Estera AS và phân độ nặng bệnh năm 1999 của
Endo S thì việc chẩn đoán và điều trị bệnh có tiến triển rõ rệt nhưng tỉ
lệ tử vong do bệnh vẫn ở mức cao 40%.
Viêm trung thất do thủng thực quản có 3 nguyên nhân là chấn
thương, tai biến y khoa và bệnh lý. Bệnh nhân thường được phát hiện
muộn khi đến viện đã có những biến chứng nặng nguy kịch như sốc
mất máu, sốc nhiễm khuẩn và suy đa tạng. Do đó việc chẩn đoán sớm
và điều trị kịp thời đúng cách viêm trung thất cùng với xử lý tốt thương
tổn thực quản là vấn đề rất quan trọng và cần thiết để cải thiện việc
điều trị và giảm tỉ lệ tử vong.
Làm sao chẩn đoán xác định sớm viêm trung thất và làm thế
nào để tiếp cận và dẫn lưu mủ trung thất triệt để? Có nên xử lý thực
quản ngay thì đầu trong cấp cứu hay không? và với kỹ thuật/phương
pháp nào? Hồi sức bệnh nhân sau mổ như thế nào? Vi khuẩn gây bệnh
và chiến lược kháng sinh phù hợp là những câu hỏi vẫn còn để ngỏ.
Tại Việt nam chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy đề tài
có tính thời sự, có ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn lâm sàng.
2. Đóng góp mới của luận án
Luận án cho thấy rõ đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng viêm trung
thất do thủng thực quản từ đó đánh giá kết quả điều trị bệnh tại Bệnh
viện Hữu Nghị Việt Đức.
3. Mục tiêu nghiên cứu
1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng viêm trung
thất do thủng thực quản.
2. Đánh giá kết quả điều trị viêm trung thất do thủng thực
quản được điều trị tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức.
2
4. Bố cục của luận án
Bố cục của luận án: Luận án 129 trang gồm: Đặt vấn đề (2 trang),
chương 1: Tổng quan (38 trang), chương 2: Đối tượng và phương pháp
nghiên cứu (23 trang), chương 3: Kết quả nghiên cứu (30 trang),
chương 4: Bàn luận (32 trang), kết luận (2 trang). Trong luận án có:
38 bảng, 6 biểu đồ, 1 sơ đồ, 32 hình. Luận án có 125 tài liệu tham
khảo, trong đó 12 tiếng Việt, 106 tiếng Anh, 7 tiếng Pháp.
Chương 1: TỔNG QUAN
1.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng viêm trung thất do thủng TQ
1.1.1. Lâm sàng.
Tiền sử: Bệnh nhân có tiền sử chấn thương, hóc xương dị vật, ho nôn
nhiều, sau soi thực quản (TQ) có can thiệp, mổ nẹp vis cột sống cổ…
Toàn thân: Sốt môi khô lưỡi bẩn vẻ mặt hốc hác, có thể suy kiệt nặng
bệnh nhân có thể có tụt nhiệt độ khi sốc nhiễm khuẩn.
Cơ năng: Đau cổ, đau ngực khó thở, nuốt khó, ho nôn máu.
Thực thể: Sưng cổ, ấn máng cảnh đau, lọc cọc thanh quản-cột sống
giảm hoặc mất, tràn khí dưới da cổ, rì rào phế nang phổi giảm
1.1.2. Cận lâm sàng.
Chẩn đoán hình ảnh
X quang thường: Hình dị vật, mất đường cong sinh lý, dày phần mềm
trước cột sống, trung thất giãn rộng, dịch khí TT, dịch màng phổi.
Chụp TQ uống cản quang: Xác định vị trí và tổn thương thực quản.
Cắt lớp vi tính: Hình dị vật, dịch khí trung thất, giảm tỉ trọng, thoát
thuốc cản quang ra ngoài TQ, mất liên tục của thực quản.
Nội soi: Đánh giá vị trí kích thước lỗ thủng, khả năng lấy được dị vật
và can thiệp lỗ thủng TQ sớm như stent, cặp clip, xác định vị trí nguy
hiểm của lỗ thủng TQ gây tổn thương động mạch chủ.
Xét nghiệm: Số lượng bạch cầu tăng, trung tính tăng, procalcitonin
tăng, có thể giảm HC, HST do mất máu.
Vi khuẩn học: Xác định loại vi khuẩn, kháng sinh đồ.