Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế "Nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam" được nghiên cứu với mục tiêu: Xác định được mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm, nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán trách nhiệm, xác định kế toán trách nhiệm tác động đến thành quả doanh nghiệp như thế nào, xác định mối quan hệ giữa kế toán trách nhiệm với các phương pháp hiện đại và từ đó xây dựng kế toán trách nhiệm kết hợp với các phương pháp hiện đại phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản trị đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam

1 2 LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VÀ Khi nền kinh tế nước ta hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, cạnh TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU tranh giữa các doanh nghiệp diễn ra rất khốc liệt. Các doanh nghiệp không những 1.1.Giới thiệu đề tài nghiên cứu cạnh tranh với doanh nghiệp trong nước mà còn phải cạnh tranh với các doanh nghiệp 1.1.1.Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu quốc tế với số vốn lớn và trình độ quản lý tiên tiến. Do vậy, để tồn tại và phát triển, Các doanh nghiệp Việt nam tiếp tục đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng các doanh nghiệp phải liên tục mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi quy mô do ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính những năm vừa qua. Một trong những công sản xuất kinh doanh tăng lên, các doanh nghiệp phải thực hiện phân cấp và phân cụ quản lý đắc lực hiện nay trong quá trình ra quyết định trong việc quản lý, điều quyền quản lý, hình thành các bộ phận do các nhà quản trị phải chịu trách nhiệm về hành và kiểm soát các hoạt động kinh doanh của các nhà quản trị là hệ thống kế toán hoạt động của bộ phận đó. Đây chính là tiền đề và động lực để hình thành một hệ quản trị (KTQT). Trong đó, kế toán trách nhiệm (RA) là một trong những nội dung thống kế toán, đó là kế toán trách nhiệm (RA). Kế toán trách nhiệm là nội dung quan quan trọng của kế toán quản trị. Vì vậy, xác định được mức độ áp dụng kế toán trách trọng của kế toán quản trị. Đây là một hệ thống kế toán cung cấp thông tin linh hoạt, nhiệm, nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán trách nhiệm, xác định kế toán kịp thời, chính xác giúp cho các nhà quản trị chiến thắng trong môi trường kinh trách nhiệm tác động đến thành quả doanh nghiệp như thế nào, xác định mối quan hệ doanh cạnh tranh quyết liệt hiện nay. Tuy nhiên, kế toán trách nhiệm nói chung, kế giữa kế toán trách nhiệm với các phương pháp hiện đại và từ đó dựng kế toán trách toán trách nhiệm kết hợp với phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) nhiệm kết hợp với các phương pháp hiện đại phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất và phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) là nội dung rất mới trong cả lý luận và thực xi măng Việt Nam giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp đưa ra các quyết định tiễn. Vì vậy, đề tài nghiên cứu về kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản chính xác, kịp thời, toàn diện là nội dung lý luận quan trọng. xuất xi măng Việt Nam là hết sức cần thiết. Từ lý luận và thực tiễn kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Đề tài nghiên cứu đã chỉ rõ việc áp dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nam, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp (DN) sản xuất xi măng Việt Nam với các nhân tố ảnh hưởng, xác định mối nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam” làm đề tài luận án tiến sỹ của mình để có thể quan hệ của của kế toán trách nhiệm với thành quả doanh nghiệp, việc áp dụng phát triển năng lực nghiên cứu khoa học đồng thời cung cấp những cơ sở khoa học phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC), việc áp dụng phương pháp kế toán chi phí giúp cho các nhà quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam có thể xây dựa trên hoạt động (ABC). Từ đó, xây dựng kế toán trách nhiệm kết hợp với phương dựng được nội dung kế toán trách nhiệm với việc sử dụng các phương pháp hiện đại, pháp kế toán chi phí ABC và phương pháp BSC theo 7 yếu tố của kế toán trách phù hợp với các điều kiện cụ thể trong doanh nghiệp của mình nhiệm. Đây là những cơ sở khoa học để các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các 1.1.2.Mục tiêu nghiên cứu doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nói riêng áp dụng thành công kế toán trách Mục tiêu tổng quát là xác định được mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm, nhiệm kết hợp với các phương pháp hiện đại nhằm nâng cao thành quả trong doanh nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán trách nhiệm, xác định kế toán trách nghiệp. nhiệm tác động đến thành quả doanh nghiệp như thế nào, xác định mối quan hệ giữa kế toán trách nhiệm với các phương pháp hiện đại và từ đó xây dựng kế toán trách nhiệm kết hợp với các phương pháp hiện đại phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản trị đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả, cụ thể là: -Xác định được mức độ thực hiện kế toán trách nhiệm hiện nay tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam. - Kiểm định ảnh hưởng tới kế toán trách nhiệm của các nhân tố trong doanh
3 4 nghiệp sản xuất xi măng Việt nam như quy mô doanh nghiệp, hiểu biết của nhà quản -Kế toán trách nhiệm nên kết hợp với phương pháp Thẻ điểm cân bằng (BSC) trị về kế toán trách nhiệm, trình độ đào tạo của nhà quản trị, vị trí của nhà quản trị, và phương pháp chi phí dựa trên hoạt động (ABC) trong các doanh nghiệp sản xuất xi tình trạng niêm yết trên sàn chứng khoán măng Việt nam như thế nào? - Xác định ảnh hưởng của kế toán trách nhiệm tới thành quả đạt được của các 1.1.5.Mô hình nghiên cứu doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam. Để có thể thực hiện được mục tiêu cũng như trả lời được các câu hỏi nghiên - Xác định được mức độ việc áp dụng phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) cứu đã xây dựng trên đây, tác giả thực hiện nghiên cứu theo các nội dung được xây và phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) trong các doanh nghiệp dựng tại mô hình: sản xuất xi măng Việt nam -Xác định mối quan hệ giữa kế toán trách nhiệm với phương pháp BSC và phương pháp ABC -Đề xuất nội dung kế toán trách nhiệm kết hợp phương pháp đo lường thành quả BSC và phương pháp kế toán chi phí ABC 1.1.3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án đề cập đến kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam Sơ đồ 1.1: Mô hình nghiên cứu ảnh hưởng mức độ áp dụng Kế toán trách Phạm vi nghiên cứu: Đề tài được nghiên cứu tại các doanh nghiệp sản xuất xi nhiệm tới thành quả trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam măng Việt nam năm 2012, 2013, 2014 (Nguồn: Tác giả xây dựng) 1.1.4. Câu hỏi nghiên cứu Phương trình nghiên cứu dự kiến là: Căn cứ vào mục tiêu nghiên cứu luận án, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Y= α+β1*X1+ β2*X2 + β3*X3+ β4*X4+ β5*X5 +β6*X6 + β7*X7 + ε luận án đề cập đến là kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Trong đó: Việt nam, cần xây dựng câu hỏi nghiên cứu như sau: + Y: Thành quả của doanh nghiệp đạt được -Mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng +X1: Mức độ phân chia cơ cấu tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm Việt nam như thế nào? +X2: Mức độ phân quyền cho các nhà quản trị - Tình trạng niêm yết trên sàn chứng khoán có tác động tới kế toán trách nhiệm +X3: Mức độ thực hiện phân bổ chi phí và thu nhập trong doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam không? + X4: Mức độ thực hiện lập dự toán -Quy mô doanh nghiệp có tác động tới kế toán trách nhiệm của doanh nghiệp +X5: Mức độ thực hiện đánh giá giữa thực tế và dự toán sản xuất xi măng Việt nam không? +X6: Mức độ lập báo cáo để phân tích -Trình độ đào tạo nhà quản trị có tác động tới kế toán trách nhiệm của doanh + X7: Mức độ áp dụng hệ thống khen thưởng để đạt mục tiêu nghiệp sản xuất xi măng Việt nam không? + ε: Sai số ngẫu nhiên - Sự hiểu biết về kế toán trách nhiệm của các nhà quản trị có tác động tới kế 1.1.6. Phương pháp nghiên cứu toán trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam không? 1.1.6.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến kế toán trách nhiệm -Kế toán trách nhiệm có tác động tới thành quả đạt được của các doanh nghiệp Không có một thiết kế chuẩn và tốt nhất cho hệ thống kế toán quản trị nói sản xuất xi măng Việt nam không? chung và kế toán trách nhiệm nói riêng mà phụ thuộc vào những nhân tố trong tổ -Mức độ áp dụng phương pháp kế toán chi phí hiện đại (ABC) và phương pháp chức [27]. Nhiều tác giả đưa ra nhiều nhân tố tác động vào hệ thống kế toán nói đánh giá hiện đại (BSC) trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam như thế nào?
5 6 chung và kế toán trách nhiệm nói riêng như: Kiểu tự công bố và thái độ [68], quy mô sử dụng hàm RANDBETWEEN() trong Excell để lựa chọn 37 doanh nghiệp để đưa của doanh nghiệp (doanh thu, tổng tài sản, số lao động) [78], vị trí nhà quản trị [7], vào mẫu nghiên cứu nhân tố con người [64], [57], [65]... Phương pháp thu thập số liệu này được nhiều nhà nghiên cứu về kế toán trách 1.1.6.2. Thang đo các biến nhiệm trong nước và ngoài nước thực hiện như [7], [26], [40], [67]... sử dụng trong *Mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm nghiên cứu của mình. Nghiên cứu sử dụng thang đo gồm 43 biến đo lường mức độ áp dụng kế toán 1.1.6.4.Phương pháp thu thập, phân tích dữ liệu trách nhiệm của Hanini (2013) [40] và phát triển thêm biến đo lường mới là đo lường Để trả lời câu hỏi nghiên cứu, đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp mức độ sử dụng phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) và phương đa phương pháp. pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu. Để nghiên cứu 1.1.7. Những đóng góp mới của đề tài của 43 biến này và các biến mới phát triển thêm có đáng tin cậy, phù hợp với các Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với định lượng doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam hay không, nghiên cứu sẽ sử dụng kiểm nhằm trả lời câu hỏi nghiên cứu đã đặt ra, nghiên cứu có ý nghĩa cả về mặt lý luận và định Cronbach Alpha để kiểm định thang đo. thực tiễn *Thành quả doanh nghiệp *Những đóng góp mới về mặt lý luận: Thành quả đạt được là kết quả hay hiệu quả. Kết quả liên quan đến liệu rằng - Luận án chỉ rõ việc áp dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp (DN) công việc cụ thể đã được làm hoặc đạt được mục tiêu không. Trong khi đó, hiệu quả sản xuất xi măng Việt Nam với các nhân tố ảnh hưởng như quy mô kinh doanh, trình là một khái niệm thành quả phức tạp hơn bởi vì hiệu quả là sự kết hợp chặt chẽ của độ các nhà quản trị, tình trạng niêm yết trên thị trường chứng khoán, sự hiểu biết của chi phí đòi hỏi để hoàn thành nhiệm vụ [33], [56]. Thành quả doanh nghiệp được đo nhà quản trị về kế toán trách nhiệm, vị trí của nhà quản trị. bằng 5 biến quan sát của thành quả doanh nghiệp gồm: Tỷ suất hoàn vốn đầu tư - Luận án xác định mối quan hệ của của kế toán trách nhiệm (RA) với thành (ROI), Lợi nhuận gộp, Chất lượng sản phẩm, sự hài lòng của khách hàng, Mức độ sử quả của DN sản xuất xi măng Việt Nam. dụng công suất máy móc. Thang đo này được Hoque và James (2000) [78] sử dụng - Luận án xác định việc áp dụng phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) trong trong nghiên cứu của mình dựa trên lý thuyết về thẻ điểm cân bằng của [49] và được DN sản xuất xi măng Việt Nam, việc áp dụng phương pháp kế toán chi phí dựa trên nhiều tác giả như sử dụng trong nghiên cứu của mình như [25], [55].... Người được hoạt động (ABC), đồng thời xác định ảnh hưởng của các nhân tố tới 2 phương pháp phỏng vấn sẽ được hỏi về thành quả của doanh nghiệp của họ bằng cách so sánh trên trong DN sản xuất xi măng Việt Nam. Từ đó, xây dựng nội dung kế toán trách thành quả đạt được của họ với đối thủ cạnh tranh trực tiếp hoặc dựa trên mức trung nhiệm kết hợp với phương pháp kế toán chi phí ABC và phương pháp đo lường thành bình của ngành hoặc những doanh nghiệp khác cùng điều kiện của các thang đo ở quả BSC theo 7 yếu tố của kế toán trách nhiệm. trên theo thang đo likert từ 1= Kém đến 5= rất tốt. *Những đóng góp về mặt thực tiễn: 1.1.6.3. Mẫu nghiên cứu Kết quả nghiên cứu cho thấy, các DN sản xuất xi măng Việt Nam, nhà nước, Từ tổng thể nghiên cứu 74 doanh nghiệp này, tác giả sẽ tiến hành chọn mẫu. cơ sở đào tạo cần thực hiện những đề xuất sau: Do các doanh nghiệp sản xuất xi măng phân bố trên cả 3 miền: Miền Bắc, Miền -Áp dụng 7 yếu tố của kế toán trách nhiệm nhằm nâng cao thành quả hoạt động Trung, Miền Nam, bao gồm cả doanh nghiệp đã niêm yết trên sàn chứng khoán và sản xuất kinh doanh của DN sản xuất xi măng Việt Nam. chưa niêm yết trên sàn chứng khoán nên để mẫu đảm bảo tính đại diện những vẫn -Xây dựng kế toán trách nhiệm với các trung tâm trách nhiệm cụ thể trong DN đảm bảo được tỷ lệ trả lời phiếu theo yêu cầu nên 74 doanh nghiệp sẽ được đánh số sản xuất xi măng Việt Nam, thực hiện kết hợp với các phương pháp kế toán chi phí từ 1 đến 74, sau đó được sắp xếp theo tiêu chí niêm yết trên sàn chứng khoán hay và ABC và phương pháp BSC. chưa niêm yết trên sàn chứng khoán, trong đó lại sắp xếp theo 3 miền (Miền bắc, - Đầu tư trang thiết bị hiện đại, nâng cao doanh thu, tổng tài sản của DN để có miền trung, miền nam). Tiếp đó sẽ dùng phương pháp ngẫu nhiên giản đơn bằng cách thể áp dụng các hệ thống quản lý hiện đại.
7 8 - Cần thiết kế hệ thống báo cáo RA chi tiết cho từng trung tâm trách nhiệm 2.1.Cơ cấu tổ chức quản lý và sự phân quyền trong doanh nghiệp nhằm phản ánh kết quả thực hiện bằng các chỉ tiêu đánh giá tài chính và phi tài chính. 2.1.1. Cơ cấu tổ chức quản lý trong doanh nghiệp 1.1.8. Kết cấu đề tài nghiên cứu 2.1.2. Sự phân quyền quản lý trong doanh nghiệp Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu và để trả lời các câu hỏi nghiên cứu, đề tài bao Để quản lý hoạt động đa dạng và phức tạp của doanh nghiệp, các nhà quản trị gồm 4 chương như sau: thường sử dụng hai phương pháp quản lý để đưa ra các quyết định, đó là ra quyết Chương 1: Giới thiệu đề tài nghiên cứu và tổng quan công trình nghiên cứu định tập trung và ra quyết định phân quyền. Ra quyết định tập trung là phương pháp Chương 2: Cơ sở lý thuyết về kế toán trách nhiệm quản lý trong đó, chỉ các nhà quản trị cao cấp nhất có quyền hạn trong việc đưa ra các Chương 3: Thực trạng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi quyết định quản lý doanh nghiệp, các nhà quản trị cấp thấp hơn được giao nhiệm vụ măng Việt Nam thực hiện các quyết định đó. Trong khi đó, ra quyết định phân quyền cho phép các Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán trách nhiệm trong các nhà quản trị cấp thấp hơn có quyền hạn đưa ra các quyết định then chốt và thực hiện doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam những quyết định đó gắn liền với trách nhiệm của nhà quản trị đó trong lĩnh vực do 1.2.Tổng quan công trình nghiên cứu nhà quản trị quản lý. 1.2.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu ngoài nước 2.2. Kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp Có nhiều công trình nước ngoài liên quan đến kế toán quản trị nói chung, kế 2.2.1.Sự hình thành kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp toán trách nhiệm nói riêng cả về phương diện lý luận và thực tiễn. Mỗi công trình Mục đích của kế toán trách nhiệm là thiết lập và báo cáo mối quan hệ nguyên nghiên cứu ở một góc độ khác nhau nhằm đạt được mục tiêu của nghiên cứu. Dưới nhân và ảnh hưởng của các hoạt động của các nhà quản trị và kết quả tài chính và phi tài chính của các hoạt động này. Việc hoàn thành các mục tiêu này đòi hỏi phải sử đây là tổng quan một số công trình tiêu biểu liên quan đến đề tài nghiên cứu: dụng của hai khái niệm cơ bản. Đầu tiên, kế toán trách nhiệm phải được thiết kế để Thứ nhất, các công trình nghiên cứu các yếu tố của kế toán trách nhiệm tương ứng với kết quả hoạt động của từng bộ phận, sản phẩm hoặc dịch vụ nhằm mục Thứ hai, các công trình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới RA đích thiết lập các trung tâm trách nhiệm rộng rãi trong doanh nghiệp. Tiếp đó, tất cả các chi phí và các khoản thu nhập phải được phân bổ cho trung tâm trách nhiệm dựa Thứ ba, các công trình nghiên cứu mối quan hệ của kế toán trách nhiệm và vào khả năng kiểm soát của các nhà quản trị. thành quả doanh nghiệp 2.2.2.Khái niệm và bản chất kế toán trách nhiệm Thứ tư, các công trình nghiên cứu đề cập đến phương pháp kế toán chi phí dựa Cho tới nay, có rất nhiều quan điểm khác nhau về kế toán trách nhiệm, tùy theo trên hoạt động (ABC) và phương pháp đo lường thành quả thẻ điểm cân bằng (BSC) mục đích khác nhau, các nhà nghiên cứu chuyên nghiệp hay những nhà quản trị tại sử dụng với kế toán trách nhiệm các doanh nghiệp có góc nhìn khác nhau về RA ở trong các doanh nghiệp khác nhau. 1.2.2.Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước Tuy nhiên, vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về kế toán trách nhiệm. Trên thế giới, kế toán quản trị đã phát triển từ trong thời gian tương đối dài. Từ những quan điểm trên về kế toán trách nhiệm, có thể rút ra được một số bản Tuy nhiên, đối với Việt nam, kế toán quản trị mới được đề cập và nghiên cứu trong chất chung nhất về kế toán trách nhiệm như sau: những năm gần đây. Trong đó, kế toán trách nhiệm lại là nội dung còn khá mới mẻ Thứ nhất, kế toán trách nhiệm là một nội dung cơ bản của kế toán quản trị đối với các nhà nghiên cứu cũng như các doanh nghiệp Việt nam, một số công trình nhằm tạo ra hệ thống thông tin tài chính và phi tài chính có liên quan về những hoạt tiêu biểu liên quan đến đề tài nghiên cứu của các tác giả trong nước như sau: động thực tế và được lập kế hoạch, được dùng để kiểm soát các hoạt động và đánh Thứ nhất, các công trình nghiên cứu các yếu tố của kế toán trách nhiệm giá hiệu quả hoạt động của từng bộ phận, người đứng đầu bộ phận trong doanh Thứ hai, các công trình nghiên cứu về kế toán trách nhiệm gắn với phương nghiệp pháp đo lường thành quả hiện đại Thứ hai, kế toán trách nhiệm liên quan đến cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM được phân cấp quản lý và phân quyền rõ ràng. Một yêu cầu cơ bản cho việc thực hiện
9 10 kế toán trách nhiệm là rất sự tồn tại của một cơ cấu tổ chức đáng tin cậy. Các tuyến các nhà quản trị thiết lập một hệ thống tiền lương, tiền thưởng và hệ thống khuyến quyền lực nên hoàn toàn được xác định trước khi kế toán trách nhiệm được thực hiện. khích một cách phù hợp với doanh nghiệp.... Các nhà quản trị ở các cấp được phân quyền ra quyết định phù hợp với trách nhiệm 2.2.4. Phân loại kế toán trách nhiệm quản lý của mình trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Dựa trên cơ sở các yếu tố của kế toán trách nhiệm, tác giả Hansen và Mowen Thứ ba, kế toán trách nhiệm cung cấp thông tin để giúp các nhà quản trị kiểm (2005) phân chia kế toán trách nhiệm thành ba loại gồm có: Kế toán trách nhiệm dựa soát được hoạt động kinh doanh của các nhà quản trị cấp dưới. Kế toán trách nhiệm trên chức năng, kế toán trách nhiệm dựa trên hoạt động và kế toán trách nhiệm dựa kiểm soát bằng cách thông qua trách nhiệm cá nhân về thành quả đạt được của các trên chiến lược [29]. chỉ tiêu tài chính và phi tài chính của doanh nghiệp. Kế toán trách nhiệm phân định, 2.2.5.Các yếu tố của kế toán trách nhiệm thiết lập những quyền hạn, trách nhiệm cho mỗi bộ phận, cá nhân và một hệ thống chỉ Xét theo quan điểm và cách tiếp cận về cơ cấu tổ chức và mức độ phân quyền tiêu, công cụ báo cáo kết quả của mỗi bộ phận có quyền kiểm soát và có trách nhiệm thì kế toán trách nhiệm được phân chia thành các trung tâm trách nhiệm. tương ứng, từ đó nhằm kiểm soát hoạt động và kết nối các bộ phận, đơn vị trong Trung tâm trách nhiệm là một bộ phận trong tổ chức, nơi mà nhà quản trị bộ doanh nghiệp đảm bảo cho hoạt động DN hoạt động theo đúng định kế hoạch phận chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của bộ phận mình. Theo đó, căn cứ vào Thứ tư, kế toán trách nhiệm có thể căn cứ theo tổ chức và phân quyền để phân cơ cấu tổ chức và mức độ phân cấp quản lý, doanh nghiệp có hệ thống các trung tâm chia thành các trung tâm trách nhiệm phù hợp với cơ cấu tổ chức hoặc kế toán trách trách nhiệm tương ứng. Hiện nay, hầu hết các nhà nghiên cứu cho rằng có 4 loại nhiệm căn cứ vào nội dung để phân chia thành các nội dung cụ thể chi tiết. Trong mỗi trung tâm trách nhiệm đó là trung tâm trách nhiệm chi phí, trung tâm trách nhiệm nội dung, RA sử dụng hỗn hợp các phương pháp kế toán chi phí và phương pháp doanh thu, trung tâm trách nhiệm lợi nhuận và trung tâm trách nhiệm đầu tư. đánh giá thành quả, đặc biệt là các phương pháp hiện đại để ghi nhận, đo lường, đánh Xét quan điểm và cách tiếp cận theo nội dung, kế toán trách nhiệm có các yếu giá thành quả hoạt động đạt được trong doanh nghiệp. tố sau: Thứ năm, kế toán trách nhiệm thiết lập một hệ thống các báo cáo cung cấp Theo Hansen và Mowen (2005), Kế toán trách nhiệm bao gồm bốn yếu tố cần thiết [29]: thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản trị để kiểm soát hoạt động theo 1) Phân công trách nhiệm mục tiêu đã định 2) Xây dựng các tiêu chuẩn và các thước đo thành quả Qua tổng hợp các quan điểm ở các khía cạnh khác nhau, có thể khái quát Kế 3) Đánh giá thành quả toán trách nhiệm là một hệ thống thông tin được thiết lập dựa trên sự phân cấp, 4) Phân phối phần thưởng. phân quyền cho các nhà quản trị, các bộ phận trong tổ chức sử dụng hỗn hợp các Các yếu tố cơ bản này phối hợp với nhau theo trình tự của sơ đồ 2.4 như sau: phương pháp kế toán chi phí và phương pháp đánh giá thành quả để ghi nhận, đo Phân công Xây dựng các tiêu Đánh giá Phân phối lường, đánh giá thành quả hoạt động đạt được trong tổ chức nhằm cung cấp chuẩn và các thước đo trách nhiệm thành quả phần thưởng thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản trị được giao quyền và trách thành quả nhiệm phù hợp ở bộ phận, các trung tâm trách nhiệm nhằm kiểm soát các bộ Sơ đồ 2.4 : Các yếu tố cơ bản của kế toán trách nhiệm phận, đơn vị trong doanh nghiệp hoạt động theo đúng định hướng đã định. (Nguồn: [29]) 2.2.3.Vai trò của kế toán trách nhiệm Từ 4 yếu tố cơ bản như trên, trong nghiên cứu của mình, Gharayba và đồng nghiệp Kế toán trách nhiệm sẽ đo lường chi phí liên quan đến các trung tâm, phân bổ [38] phát triển thêm thành 7 yếu tố và được các tác giả khác như Hanini [40]… sử dụng các khoản chi phí, doanh thu, cung cấp thông tin để chuẩn bị dự toán một cách chi trong nghiên cứu về kế toán trách nhiệm, kế toán trách nhiệm có các yếu tố như sau: tiết, cung cấp thông tin về thành quả thực hiện của các cấp quản trị, cung cấp thông 1) RA thực hiện việc phân chia cấu trúc tổ chức của doanh nghiệp thành tin cho các nhà quản trị cấp cao chọn lựa được các nhà quản trị cấp dưới, giúp cho những trung tâm trách nhiệm khác nhau dựa vào những đặc điểm riêng trong doanh
11 12 nghiệp đó Kế toán trách nhiệm là một hệ thống thông tin được thiết lập dựa trên sự phân 2) RA thực hiện phân quyền cho các nhà quản trị tại các trung tâm trách nhiệm cấp, phân quyền cho các nhà quản trị. Đây là một hệ thống kế toán tiên tiến sử dụng với quyền lực rõ ràng và nhà quản trị phải chịu trách nhiệm cho thành quả của trung hỗn hợp các phương pháp kế toán chi phí và phương pháp đánh giá thành quả để ghi tâm trách nhiệm. Các nhà quản trị nên được ủy quyền với quyền lực phù hợp với các nhận, đo lường, đánh giá thành quả hoạt động đạt được trong tổ chức nhằm cung cấp hoạt động tại các trung tâm trách nhiệm và với trách nhiệm cần thiết để đưa ra các thông tin chính xác, phù hợp cho các nhà quản trị để đưa ra các quyết định kinh quyết định liên quan đến trách nhiệm của các trung tâm và trách nhiệm của nhà quản doanh chính xác hơn nhằm cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm các khoản trị nhằm đạt được thành quả theo kế hoạch. chi phí, tăng doanh thu, cải thiện thành quả của doanh nghiệp. Có nhiều tác giả và 3) RA thực hiện phân bổ chi phí và doanh thu tới các trung tâm trách nhiệm công trình nghiên cứu đã cho thấy tác động của kế toán trách nhiệm tới thành quả của theo khả năng và giới hạn quyền lực của trung tâm đó. Đồng thời, RA xác định trách doanh nghiệp. nhiệm và tính toán chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp, doanh thu và giá chuyển 2.3. Kế toán trách nhiệm sử dụng kết hợp với phương pháp thẻ điểm cân nhượng nội bộ giữa các trung tâm trách nhiệm một cách phù hợp, chính xác nhằm bằng (BSC) và phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) xác định trách nhiệm rõ ràng. Kế toán trách nhiệm dựa vào phân quyền, lập dự toán, đánh giá, lập báo cáo. 4) RA thực hiện liên kết giữa dự toán với thành quả thực tế tại các trung tâm Đây là những khía cạnh trong số 7 khía cạnh của kế toán trách nhiệm theo nội dung. trách nhiệm. Kế toán trách nhiệm khuyến khích tất cả những người lao động của mỗi Để có thể lập được dự toán hay đánh giá được thành quả đã thực hiện của doanh trung tâm đều thực hiện lập dự toán để đảm bảo dự toán phù hợp, khả thi và có thể nghiệp một cách chính xác, cần phải có phương pháp đo lường chính xác và phù hợp, đạt được mục tiêu chung của doanh nghiệp. giúp cho kế toán trách nhiệm có được thông tin chính xác trong lập dự toán, đánh giá 5) RA sử dụng dự toán để kiểm soát và đo lường thành quả thông qua việc so và lập báo cáo cung cấp thông tin kịp thời (gồm cả thông tin tài chính và phi tài sánh với thành quả thực tế của mỗi trung tâm trách nhiệm chính) cho các nhà quản trị. Do đó, doanh nghiệp phải xây dựng được phương pháp 6) RA chuẩn bị báo cáo để phân tích chênh lệch của thành quả thực tế với dự đo lường chính xác, hiện đại cung cấp được thông tin chính xác, đúng đắn cho nhà toán để xác định xem ai phải chịu trách nhiệm về chênh lệch đó. Tất cả các nhà quản quản trị trong việc đưa ra các quyết định kinh doanh. Một trong những phương pháp trị phải phân tích lý do của chênh lệch giữa thành quả thực tế đạt được và dự toán đã đo lường hiện đại hiện nay được sử dụng là phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC). lập. Báo cáo kế toán trách nhiệm được phân loại theo cấp độ trách nhiệm khác nhau. Để đo lường và đánh giá thành quả chính xác trong cả giai đoạn lập dự toán 7) RA thiết lập một hệ thống khuyến khích có quan hệ chặt chẽ với thành quả cũng như lập báo cáo theo phương pháp đo lường truyền thống cũng như trong khi lập dự toán tại các trung tâm trách nhiệm nhằm hạn chế những chênh lệch không phương pháp đo lường BSC, doanh nghiệp cần phải có phương pháp kế toán chi phí mong muốn và thúc đẩy những chênh lệch tốt, đồng thời xác định ai là người chịu đúng đắn, hiện đại phù hợp. Phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) trách nhiệm cho những chênh lệch nhằm khuyến khích người lao động cải thiện thành sẽ cung cấp thông tin đáp ứng yêu cầu này của doanh nghiệp. Phương pháp kế toán quả của mình và thành quả chung của toàn doanh nghiệp chi phí dựa trên hoạt động (ABC) sẽ phân bổ chi phí, thu nhập thực tế cũng như dự Cách tiếp cận theo nội dung rất phù hợp với sự phát triển của kế toán trách toán một cách chính xác và đúng đắn hơn. Vì vậy, có rất nhiều nhà nghiên cứu đã sử nhiệm. Kế toán trách nhiệm ban đầu có 4 yếu tố ban đầu (Hansen và Mowen (2005) dụng kết hợp giữa BSC và ABC như [47], [75], [39]…. nhằm cung cấp thông tin được phát triển thành 7 yếu tố (Gharayba và đồng nghiệp). Sau đó, AL Hanini phát chính xác hơn trong đo lường và đánh giá cho các nhà quản trị giúp các nhà quản trị triển thành 43 thang đo phù hợp với 7 yếu tố. Ở các phần tiếp theo, nghiên cứu sẽ sử đưa ra các quyết định đúng đắn và phù hợp hơn. dụng cách tiếp cận theo nội dung (cách tiếp cận của 7 yếu tố) và sử dụng 43 thang đo Hơn nữa, trong 7 yếu tố của kế toán trách nhiệm có yếu tố phân bổ chi phí và của Al Hanini được phát triển dựa trên 7 yếu tố này để thực hiện phân tích việc áp thu nhập, lập dự toán, lập báo cáo. Vì vậy, để có thể phân bổ chi phí và thu nhập một dụng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam cách chính xác và phù hợp với thực tế giúp kế toán trách nhiệm lập dự toán hay lập 2.2.6.Tác động của kế toán trách nhiệm tới thành quả của doanh nghiệp báo cáo đúng đắn thì kế toán trách nhiệm rất cần thiết có phương pháp phân bổ chi
13 14 phí và thu nhập một cách chính xác. Phương pháp chi phí dựa trên hoạt động (ABC) 2.5. Phương pháp kế toán chi phí sử dụng với kế toán trách nhiệm sẽ giúp cho kế toán trách nhiệm có được thông tin chính xác, đầy đủ về chi phí và thu Để đo lường thành quả chính xác, doanh nghiệp cần phải có phương pháp kế nhập khi kế toán trách nhiệm kết hợp với phương pháp ABC. Có nhiều công trình toán chi phí đúng đắn, hiện đại phù hợp với doanh nghiệp để cung cấp thông tin về nghiên cứu đã chỉ ra sự hữu hiệu trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản trị chi phí phục vụ cho việc đo lường thành quả trong doanh nghiệp. Hơn nữa, để kế trong doanh nghiệp bằng cách kết hợp phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) và toán trách nhiệm phân bổ chi phí và thu nhập (1 yếu tố của RA) một cách đầy đủ phương pháp chi phí dựa trên hoạt động (ABC) với kế toán trách nhiệm (RA) sẽ giúp chính xác thì kế toán trách nhiệm rất cần phương pháp kế toán chi phí chí xác, sát với cho kế toán trách nhiệm toàn diện hơn, chính xác hơn và hiệu quả hơn thực tế cung cấp thông tin cho nhà quản trị để đưa ra quyết định chính xác, phù hợp. 2.4. Phương pháp đo lường thành quả sử dụng với kế toán trách nhiệm 2.5.1. Phương pháp kế toán chi phí và phương pháp kế toán chi phí truyền Qua việc thảo luận về các yếu tố cơ bản của kế toán trách nhiệm ở phần trên, thống có thể thấy để đánh giá thành quả chính xác cần phải có phương pháp đo lường chính Hệ thống chi phí truyền thống phân bổ chi phí dựa vào tiêu chí khối lượng như xác và phù hợp. Do đó, doanh nghiệp phải xây dựng được phương pháp đo lường chi phí lao động trực tiếp và số giờ máy chạy hay số giờ lao động trực tiếp. Hệ thống chính xác, hiện đại cung cấp được thông tin chính xác, đúng đắn cho nhà quản trị. Vì kế toán chi phí truyền thống được thiết kế để đáp ứng cho những yêu cầu của kế toán vậy, trong phần này theo tác giả sẽ lần lượt thảo luận và trình bày về các phương tài chính cung cấp cho những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. pháp đo lường thành quả bao gồm cả phương pháp truyền thống và phương pháp thẻ 2.5.2.Phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động sử dụng với kế toán điểm cân bằng (BSC) nhằm sử dụng để xây dựng các tiêu chuẩn, thước đo thành quả trách nhiệm và thực hiện đánh giá thành quả chính xác trong kế toán trách nhiệm. Phương pháp ABC có 3 yếu tố cơ bản gồm: 2.4.1. Phương pháp đo lường thành quả và phương pháp đo lường thành Một là nguồn phát sinh chi phí: nguồn phát sinh là nơi và nội dung doanh quả truyền thống nghiệp trả tiền như: Các khoản chi phí liên quan đến con người, nguyên vật liệu, Hệ thống đo lường thành quả là một bộ tiêu chuẩn đo lường được sử dụng để phương tiện, dịch vụ.... xác định kết quả và hiệu quả của hoạt động. Vai trò chính của hệ thống đo lường Hai là các hoạt động: Đây là những hành động đã hoàn thành như: sản xuất sản thành quả là đo lường thành quả của doanh nghiệp, thành tích của nhà quản trị [44]. phẩm, kiểm tra chất lượng thực hiện, gặp gỡ khách hàng, hoạt động sửa chữa máy Hệ thống đo lường thành quả có thể là đơn hướng như thành quả tài chính hoặc đa móc, hoạt động vận chuyển thành phẩm.... hướng gồm cả đo lường tài chính và đo lường phi tài chính như: sự hài lòng khách Ba là đối tượng chịu chi phí: Đối tượng chịu chi phí có thể là sản phẩm, khách hàng, chất lượng sản phẩm, sự cải tiến, học tập... hàng hoặc những dịch vụ khác được cung cấp bởi doanh nghiệp. Hệ thống đo lường thành quả truyền thống (ĐLTQTT) chủ yếu chỉ tập trung vào các tiêu chí tài chính như tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) hay tỷ suất hoàn vốn đầu tư (ROI) để đo lường thành quả doanh nghiệp [71].... 2.4.2. Phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) sử dụng với kế toán trách nhiệm Thẻ điểm cân bằng (BSC) là một hệ thống đo lường thành quả hiện đại tập trung vào đo lường cả khía cạnh tài chính và khía cạnh phi tài chính, giúp cho doanh nghiệp xác định tầm nhìn và chiến lược của họ và chuyển đổi tầm nhìn và chiến lược thành hoạt động cụ thể [51]. Thẻ điểm cân bằng (BSC) bổ sung hệ thống đo lường thành quả truyền thống thêm 3 khía cạnh khác gồm: Khía cạnh khách hàng, khía cạnh quy trình nội bộ, khía cạnh học hỏi và phát triển (sơ đồ 2.5)
15 16 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG 3.3.Kế toán trách nhiệm và các nhân tố ảnh hưởng trong các doanh nghiệp CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT XI MĂNG VIỆT NAM sản xuất xi măng Việt Nam 3.1. Tổng quan về các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam 3.3.1. Nghiên cứu định tính về các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán trách 3.1.1. Khái quát về các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhiệm 3.1.2. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh Để tìm hiểu sâu hơn về các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán trách nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam, luận án sử dụng câu hỏi 3.1.2.1 Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất xi măng phỏng vấn sâu như sau: 3.1.2.2.Đặc điểm bộ máy tổ chức quản lý và phân quyền quản lý tại các doanh Câu hỏi: “Theo quan điểm của Anh (chị) thì mức độ áp dụng kế toán trách nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhiệm trong doanh nghiệp của anh (chị) ảnh hưởng bởi những yếu tố nào? Vì sao?” 3.1.2.3.Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất xi Qua xử lý số liệu cho thấy, việc áp dụng kế toán trách nhiệm trong doanh măng Việt Nam nghiệp sản xuất xi măng bị ảnh hưởng bởi: Trình độ và tầm nhìn, hiểu biết của nhà 3.2. Thực trạng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi quản trị, Tình trạng niêm yết hay chưa niêm yết, Quy mô của doanh nghiệp, Chi phí măng Việt Nam triển khai 3.2.1.Thống kê mô tả dữ liệu 3.3.2. Nghiên cứu định lượng về các nhân tố ảnh hưởng tới kế toán trách 3.2.2.Kiểm định Cronbach Alpha nhiệm Qua kiểm định các thang đo kế toán trách nhiệm và thang đo thành quả cho 3.3.2.1.Kế toán trách nhiệm và tình trạng niêm yết của doanh nghiệp thấy, các thang đo đều phù hợp, đáng tin cậy có ý nghĩa thông kê để sử dụng phân Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 tích trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là 3.2.3. Phân tích nhân tố việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam đã Như vậy, kết quả chạy phân tích nhân tố cho thấy chúng ta rút ra được 1 nhân niêm yết khác với các doanh nghiệp sản xuất xi măng chưa niêm yết một cách có ý tố thành quả và 7 nhân tố thể hiện 7 khía cạnh của kế toán trách nhiệm đều đáng tin nghĩa thống kê. Kết hợp với giá trị trung bình (phụ lục 03B) có thể thấy rằng việc ứng cậy và có ý nghĩa về thống kê dụng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam đã niêm 3.2.4.Mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất yết cao hơn trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng chưa niêm yết một cách có ý xi măng Việt Nam nghĩa thống kê. Theo số liệu của mẫu thu thập được, mức độ thực hiện các khía cạnh cơ cấu tổ 3.3.2.2.Kế toán trách nhiệm và trình độ đào tạo của các nhà quản trị chức là 2,9705, phân quyền quản lý là 2,9527, phân bổ chi phí và thu nhập là 2,9857, Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 lập dự toán là 3,0117, Dự toán để kiểm soát và đánh giá là 3,0078, lập báo cáo là nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là 3,0589 và hệ thống khen thưởng là 3,0750. Các giá trị kiểm định của T với mức ý việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có trình độ đào nghĩa quan sát đều hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết chấp nhận tạo khác nhau thì sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá trị giả thuyết Ho một cách có ý nghĩa thống kê. Căn cứ vào trung bình mẫu và kết quả trung bình (phụ lục 04C), có thể thấy rằng trình độ đào tạo của các nhà quản trị càng kiểm định có thể nói rằng: Mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp cao thì khả năng áp dụng kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp càng cao. sản xuất xi măng Việt nam xấp xỉ ở độ vừa phải. 3.3.2.3.Kế toán trách nhiệm và hiểu biết về kế toán trách nhiệm của các nhà quản trị Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là
17 18 việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có mức độ hiểu thì khả năng áp dụng kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp càng cao. Kết quả kiểm biết về kế toán trách nhiệm của các nhà quản trị khác nhau thì sẽ khác nhau một cách định sâu post hoc như phụ lục số 09A có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá trị trung bình (phụ lục 05C) cho thấy rằng mức Như vậy, kết quả kiểm định bằng dữ liệu trong các doanh nghiệp sản xuất xi độ hiểu biết về kế toán trách nhiệm càng cao thì khả năng áp dụng kế toán trách măng Việt nam cho thấy: nhiệm trong doanh nghiệp càng cao. Kết quả phân tích sâu ANOVA post-hoc như -Tình trạng niêm yết của doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam tác động tới phụ lục số 05A và 05B kế toán trách nhiệm một cách có ý nghĩa thống kê, doanh nghiệp niêm yết trên thị 3.3.2.4.Kế toán trách nhiệm và vị trí công việc của các nhà quản trị trường chứng khoán sẽ có khả năng áp dụng các khía cạnh của kế toán trách nhiệm Kết quả kiểm định cho thấy p-value đều lớn hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa cao hơn những doanh nghiệp chưa niêm yết 0,05 nên giả thuyết Ho được chấp nhận, có nghĩa là việc ứng dụng kế toán trách -Trình độ đào tạo của nhà quản trị trong doanh nghiệp sản xuất xi măng tác nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam của các nhà quản trị khác nhau là động tới kế toán trách nhiệm, trình độ đào tạo của nhà quản trị càng cao thì khả năng giống nhau một cách có ý nghĩa thống kê. áp dụng kế toán vào doanh doanh nghiệp càng cao 3.3.2.5.Kế toán trách nhiệm và số lượng công nhân bình quân trong doanh -Vị trí của nhà quản trị trong doanh nghiệp không ảnh hưởng tới kế toán trách nghiệp nhiệm trong doanh nghiệp một cách có ý nghĩa thống kê Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 -Hiểu biết của nhà quản trị về kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp sản xuất nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là xi măng có tác động tới kế toán trách nhiệm, hiểu biết của nhà quản trị càng nhiều thì việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam có số khả năng áp dụng kế toán vào doanh doanh nghiệp càng cao lượng công nhân bình quân khác nhau thì sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. - Quy mô (Tổng tài sản, doanh thu, số lao động) của doanh nghiệp sản xuất xi Kết hợp với giá trị trung bình mẫu (phụ lục 06C) cho thấy số lượng công nhân bình măng Việt nam có tác động tới kế toán trách nhiệm một cách có ý nghĩa thống kê, quân của doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam càng cao thì việc ứng dụng kế doanh nghiệp có quy mô càng lớn thì khả năng áp dụng các khía cạnh của kế toán toán trách nhiệm sẽ càng cao một cách có ý nghĩa thống kê. Kết quả phân tích sâu trách nhiệm càng cao ANOVA post hoc như phụ lục số 06A, 06B 3.4.Kế toán trách nhiệm và thành quả đạt được của doanh nghiệp sản xuất 3.3.2.6.Kế toán trách nhiệm và doanh thu bình quân của doanh nghiệp xi măng Việt Nam Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 3.4.1.Nghiên cứu định tính về kế toán trách nhiệm và thành quả đạt được nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là của doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có doanh thu Để tìm hiểu sâu hơn về tác động của kế toán trách nhiệm tới thành quả trong bình quân khác nhau thì sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam, luận án sử dụng câu hỏi phỏng vấn sâu trị trung bình (phụ lục 08B) cho thấy rằng Khi doanh thu của doanh nghiệp càng cao như sau: thì khả năng áp dụng kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp càng cao. Kết quả kiểm Câu hỏi phỏng vấn: Theo anh (chị), việc áp dụng kế toán trách nhiệm trong định sâu ANOVA post hoc như phụ lục số 07, 08 doanh nghiệp có tác động đến thành quả đạt được tại doanh nghiệp của anh chị 3.3.2.7.Kế toán trách nhiệm và tổng tài sản bình quân của doanh nghiệp không? Tác động như thế nào? vì sao? Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 Kết quả nghiên cứu định tính bằng các câu hỏi phỏng vấn sâu, thu được 23 tình nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là huống.Trong 23 ý kiến phỏng vấn thu về thì có 22 ý kiến (tương ứng với 96% ý kiến) việc ứng dụng kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có tổng tài sản cho rằng: Các nhà quản trị đều cho rằng, khi áp dụng kế toán trách nhiệm sẽ cải thiện bình quân khác nhau thì sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá được thành quả của doanh nghiệp. trị trung bình (phụ lục 09B) cho thấy rằng khi tổng tài sản của doanh nghiệp càng cao
19 20 3.4.2.Nghiên cứu định lượng về kế toán trách nhiệm và thành quả đạt được nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là việc ứng dụng phương pháp ABC của doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam tại doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam đã niêm yết khác với các doanh nghiệp Mô hình hồi quy sẽ là: sản xuất xi măng chưa niêm yết một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá trị Y=0,417+0,160*X1+0,175*X2 + 0,154*X3+ 0,100*X4 + 0,135*X5 + trung bình cho thấy việc ứng dụng phương pháp ABC tại doanh nghiệp sản xuất xi 0,196*X6 + 0,280*X7 măng Việt nam đã niêm yết cao hơn các doanh nghiệp sản xuất xi măng chưa niêm Như vậy, qua mô hình hồi quy trên có thể thấy rằng, các khía cạnh của kế toán yết một cách có ý nghĩa thống kê trách nhiệm đều có tác động cùng chiều với thành quả của đạt được của doanh nghiệp, 3.5.2.3.Phương pháp ABC và trình độ đào tạo của các nhà quản trị có nghĩa là nếu áp dụng các khía cạnh của kế toán trách nhiệm càng cao thì thành quả Kết quả kiểm định cho thấy p-value= 0,000 nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý đạt được của các doanh nghiệp càng cao và ngược lại một cách có ý nghĩa thống kê. nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là việc ứng dụng phương pháp ABC 3.5. Thực trạng áp dụng phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có trình độ đào tạo của nhà quản trị khác nhau thì (ABC) trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với kết quả thống kê mô tả, cho 3.5.1. Nghiên cứu định tính về phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt thấy trình độ đào tạo của các nhà quản trị càng cao thì mức độ áp dụng phương pháp động trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam ABC trong doanh nghiệp sản xuất xi măng việt nam ngày càng cao. Để tìm hiểu sâu hơn về các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ áp dụng phương Như vậy, kết quả kiểm định cho thấy, mức độ áp dụng phương pháp ABC pháp ABC trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam, luận án sử dụng câu trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam ở mức vừa phải hỏi phỏng vấn sâu như sau: Tình trạng niêm yết trên thị trường chứng khoán có tác động tới việc áp dụng Câu hỏi phỏng vấn: “Theo quan điểm của Anh (chị) thì mức độ áp dụng phương pháp ABC trong doanh nghiệp một cách có ý nghĩa thống kê. Doanh nghiệp phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động (ABC) trong doanh nghiệp của anh đã niêm yết trên thị trường chứng khoán có mức độ áp dụng phương pháp ABC cao (chị) ảnh hưởng bởi những yếu tố nào? Vì sao? hơn doanh nghiệp chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán Kết quả nghiên cứu định tính bằng câu hỏi phỏng vấn sâu, thu được 21 tình Trình độ đào tạo của nhà quản trị có tác động tới việc áp dụng phương pháp huống. Qua phân tích, phân loại thu được những nhân tố có mức độ tập trung cao sau ABC trong doanh nghiệp một cách có ý nghĩa thống kê. Các nhà quản trị có trình độ ảnh hưởng đến áp dụng ABC trong doanh nghiệp sản xuất xi măng như dưới đây: càng cao thì việc áp dụng phương pháp ABC trong doanh nghiệp càng cao Tình trạng niêm yết, trình độ đào tạo… 3.6. Thực trạng áp dụng phương pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) trong 3.5.2.Nghiên cứu định lượng về phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt đánh giá thành quả tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam động trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam 3.6.1.Nghiên cứu định tính về phương pháp thẻ điểm cân bằng trong đánh 3.5.2.1.Mức độ áp dụng phương pháp ABC tại các doanh nghiệp sản xuất xi giá thành quả tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam măng Việt Nam Để tìm hiểu sâu hơn về các nhân tố tác động đến mức độ áp dụng phương pháp Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,597 BSC trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam, luận án sử dụng câu hỏi lớn hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho được chấp nhận. Căn cứ phỏng vấn sâu như sau: vào trung bình mẫu = 2,9572 và kết quả kiểm định có thể nói rằng Tại các công ty Câu hỏi phỏng vấn: Theo quan điểm của Anh (chị) thì mức độ áp dụng phương sản xuất xi măng mức độ áp dụng áp dụng phương pháp ABC để phân bổ chi phí tại pháp thẻ điểm cân bằng (BSC) trong doanh nghiệp của anh (chị) ảnh hưởng bởi các trung tâm trách nhiệm xấp xỉ ở mức độ vừa phải những nhân tố nào? Vì sao? 3.5.2.2. Phương pháp ABC và tình trạng niêm yết trên thị trường chứng khoán Kết quả nghiên cứu định tính bằng các câu hỏi nghiên cứu sau, thu được 24 của các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam tình huống. Qua phân tích, phân loại thu được những nhân tố có mức độ tập trung cao Kết quả kiểm định cho thấy p-value= 0,000 nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý sau ảnh hưởng đến phương pháp BSC trong doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam
21 22 như sau: Tình trạng niêm yết, trình độ đào tạo… Kết quả nghiên cứu cho thấy, các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam nên 3.6.2. Nghiên cứu định lượng về phương pháp thẻ điểm cân bằng trong áp dụng kế toán trách nhiệm cung cấp thông tin cho nhà quản trị trong doanh nghiệp đánh giá thành quả tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam đưa ra các quyết định phù hợp nhằm nâng cao thành quả của doanh nghiệp. Các 3.6.2.1.Mức độ sử dụng phương pháp BSC trong doanh nghiệp sản xuất xi doanh nghiệp sản xuất xi măng cũng nên kết hợp sử dụng phương pháp đo lường măng Việt Nam BSC và phương pháp kế toán chi phí ABC để thông tin cung cấp cho nhà quản trị Kết quả kiểm định cho thấy p-value= 0,980 lớn hơn nhiều so với mức ý nghĩa được chính xác và toàn diện hơn trong việc ra các quyết định kinh doanh. Điều này, 0,05 nên giả thuyết Ho được chấp nhận. Căn cứ vào trung bình mẫu là 2,9981 và kết rất cần thiết phải có một thiết kế để kế toán trách nhiệm sử dụng kết hợp với phương quả kiểm định có thể nói rằng tại các công ty sản xuất xi măng Việt nam mức độ áp pháp BSC và phương pháp ABC trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam. dụng áp dụng phương pháp BSC tại các trung tâm trách nhiệm ở phạm vi vừa phải Thiết kế này sẽ được đề xuất ở chương tiếp theo. 3.6.2.2. Phương pháp BSC và tình trạng niêm yết trên thị trường chứng khoán Kết quả kiểm định cho thấy p-value= 0,000 nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là việc ứng dụng phương pháp BSC KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP tại doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam đã niêm yết khác với các doanh nghiệp SẢN XUẤT XI MĂNG VIỆT NAM sản xuất xi măng chưa niêm yết một cách có ý nghĩa thống kê. Kết hợp với giá trị 4.1. Định hướng phát triển của các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt trung bình, có thể thấy việc ứng dụng phương pháp BSC tại doanh nghiệp sản xuất xi Nam măng Việt nam đã niêm yết cao hơn các doanh nghiệp sản xuất xi măng chưa niêm 4.2. Cơ sở khoa học và nguyên tắc hoàn thiện kế toán trách nhiệm trong yết một cách có ý nghĩa thống kê các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam 3.6.2.3.Phương pháp BSC và trình độ đào tạo của các nhà quản trị 4.2.1. Cơ sở khoa học của việc hoàn thiện kế toán trách nhiệm trong các Kết quả kiểm định cho thấy, theo mẫu của nghiên cứu thu được p-value= 0,000 doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa 0,05 nên giả thuyết Ho bị bác bỏ, có nghĩa là 4.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp việc ứng dụng phương pháp BSC tại doanh nghiệp sản xuất xi măng có trình độ đào sản xuất xi măng Việt Nam tạo của nhà quản trị khác nhau thì sẽ khác nhau một cách có ý nghĩa thống kê. Kết 4.3.Giải pháp hoàn thiện các yếu tố của kế toán trách nhiệm trong các hợp với kết quả thống kê mô tả, ta có thể thấy trình độ đào tạo của các nhà quản trị doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam càng cao thì mức độ áp dụng phương pháp BSC trong doanh nghiệp sản xuất xi măng 4.3.1.Phân chia cơ cấu tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm việt nam càng cao. Căn cứ vào chiến lược và tầm nhìn, mục tiêu ngắn hạn cũng như dài hạn của 3.7. Kết hợp sử dụng phương pháp kế toán chi phí dựa trên hoạt động và các doanh nghiệp sản xuất xi măng, các nhà quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất xi phương pháp thẻ điểm cân bằng với kế toán trách nhiệm trong các doanh măng Việt nam cần thực hiện việc phân chia cấu trúc của một tổ chức thành những nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam trung tâm trách nhiệm khác nhau dựa trên những đặc điểm tự nhiên và đặc điểm quản Để tìm hiểu về thực trạng của kế toán trách nhiệm kết hợp với phương pháp trị của tổ chức trong doanh nghiệp của mình. ABC và phương pháp BSC trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam, luận 4.3.2.Phân quyền quản lý án sử dụng hai câu hỏi phỏng vấn sâu như sau: Trên cơ sở cơ cấu tổ chức, mục tiêu ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp sản Câu hỏi phỏng vấn thứ nhất: Theo anh (chị), doanh nghiệp của anh chị có nên xuất xi măng, các nhà quản trị cấp cao nhất trong doanh nghiệp cần thực hiện ủy áp dụng kế toán trách nhiệm không? vì sao? quyền cho các nhà quản trị của các trung tâm trách nhiệm với quyền lực rõ ràng để Câu hỏi phỏng vấn sâu thứ 2: Theo anh (chị), có nên kết hợp sử dụng phương pháp quản trị và nhà quản trị phải chịu trách nhiệm cho kết quả và hiệu quả thực hiện của ABC và BSC với kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp của anh (chị) không? Vì sao? trung tâm trách nhiệm.
23 24 4.3.3. Phân bổ chi phí và thu nhập định quản trị nội bộ là cơ sở để phát huy nội lực, nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng Việc vận dụng phương pháp xác định chi phí sản phẩm theo hoạt động (ABC) cao thành quả của các doanh nghiệp Việt nam nói chung và các doanh nghiệp sản vào các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ tạo ra các chỉ tiêu giá thành sản phẩm khác xuất xi măng Việt nam nói riêng. Tuy nhiên, việc xây dựng cũng như áp dụng kế toán biệt, chính xác hơn so với các phương pháp truyền thống (Đơn đặt hàng, quá trình sản trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt nam hiện nay còn gặp xuất) mà từ trước các doanh nghiệp này đã sử dụng. Đặc biệt đối với các trung tâm nhiều khó khăn từ bản thân bên trong cũng như bên ngoài doanh nghiệp. Để xây dựng trách nhiệm chi phí tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng nên sử dụng phương pháp và áp dụng thành công kế toán trách nhiệm cần phải có sự phối hợp đồng bộ cả từ bản chi phí dựa trên hoạt động để phân bổ các khoản chi phí. thân doanh nghiệp, nhà nước và các cơ sở đào tạo nhằm thúc đẩy các nhân tố tác 4.3.4. Thực hiện lập dự toán tại các trung tâm trách nhiệm động đến kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam. Nên sử dụng cả chỉ tiêu tài chính và phi tài chính theo bốn khía cạnh của mô 4.4.1. Đối với các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam hình thẻ điểm cân bằng BSC như sau: Khía cạnh tài chính gồm các chỉ tiêu như, Khía 4.4.2. Đối với nhà nước cạnh khách hàng gồm các chỉ tiêu như, Khía cạnh kinh doanh nội bộ, Khía cạnh học 4.4.3. Đối với các cơ sở đào tạo tập và phát triển 4.5. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo 4.3.5.Thực hiện đánh giá thành quả đạt được thực tế so với dự toán Các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam cần đánh giá theo các khía cạnh của phương pháp BSC bao gồm các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính để đảm bảo tính KẾT LUẬN toàn diện trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản trị điều hành doanh nghiệp Kế toán trách nhiệm là nội dung quan trọng bậc nhất của kế toán quản trị. Kế đạt hiệu quả cao cải thiện thành quả của doanh nghiệp. toán trách nhiệm cung cấp thông tin cho các nhà quản trị để đưa ra các quyết định 4.3.6.Lập báo cáo kế toán trách nhiệm kinh doanh kịp thời chính xác. Nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong các doanh Các báo cáo này cần phải sử dụng các chỉ tiêu của 4 khía cạnh theo phương nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam đã tổng hợp, hệ thống, khái quát các quan điểm pháp thẻ điểm cân bằng BSC để lập thành các báo cáo kế toán trách nhiệm phù hợp mới về kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp. Nghiên cứu đã chỉ rõ việc áp dụng với các trung tâm trách nhiệm khác nhau. kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam với các nhân tố 4.3.7.Khen thưởng để đạt mục tiêu ảnh hưởng như quy mô kinh doanh, trình độ các nhà quản trị, tình trạng niêm yết trên Hệ thống khen thưởng cũng phải sử dụng các chỉ tiêu tài chính và chỉ tiêu phi thị trường chứng khoán, sự hiểu biết của nhà quản trị về kế toán trách nhiệm, vị trí tài chính theo phương pháp BSC để làm căn cứ khen thưởng nhằm đảm bảo sự khách của nhà quản trị. Nghiên cứu thực hiện xác định mối quan hệ của của kế toán trách quan, toàn diện của hiện thống khen thưởng. Từ đó, hệ thống khuyến khích và khen nhiệm với thành quả của DN sản xuất xi măng Việt Nam. Nghiên cứu cũng xác định thưởng sẽ hạn chế những chênh lệch không mong muốn (chênh lệch có ảnh hưởng việc áp dụng phương pháp ABC và phương pháp BSC, đồng thời xác định ảnh hưởng âm) sẽ không được lặp lại trong tương lai và thúc đẩy những chênh lệch tốt (chênh của các nhân tố tới 2 phương pháp trên trong DN sản xuất xi măng Việt Nam. Từ đó, lệch có ảnh hưởng dương). Hệ thống khen thưởng của kết toán trách nhiệm tại các đề xuất giải pháp và cá điều kiện thực hiện các giải pháp kết hợp kế toán trách nhiệm doanh nghiệp sản xuất xi măng cũng cần xác định nhà quản trị nào là người chịu phương pháp kế toán chi phí ABC và phương pháp đo lường thành quả BSC theo 7 trách nhiệm cho những chênh lệch đó để thưởng cho những chênh lệch tốt nhằm yếu tố của kế toán trách nhiệm nhằm cung cấp thông tin toàn diện, chính xác kịp thời, khuyến khích người lao động cải thiện thành quả của mình và hệ thống khuyến khích phù hợp với thực tiễn, góp phần nâng cao thành quả hoạt động của các DN sản xuất này cần phải được liên hệ với thành quả thực hiện ngay từ khi lập dự toán. xi măng Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu và rộng hiện nay. 4.4. Điều kiện thực hiện giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng Việt Nam Áp dụng kế toán trách nhiệm nhằm cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết