Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đánh giá độ tin cậy, tính sẵn sàng, khả năng bảo dưỡng và an toàn của phương tiện đường sắt đô thị trong quá trình khai thác ở Việt Nam

Với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống đường sắt đô thị tại Việt Nam, đặc biệt là việc đưa vào khai thác các tuyến metro như Cát Linh - Hà Đông, việc đánh giá độ tin cậy, tính sẵn sàng, khả năng bảo dưỡng và an toàn (RAMS) của phương tiện đường sắt đô thị trở nên vô cùng cấp thiết. Hiện tại, các hoạt động đánh giá RAMS ở Việt Nam còn hạn chế, chủ yếu được thực hiện bởi các đơn vị nước ngoài trong giai đoạn thiết kế và chế tạo, chưa chú trọng đến quá trình khai thác. Điều này đặt ra yêu cầu bức thiết về việc xây dựng năng lực nội địa để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành, đồng thời làm cơ sở cho việc phát triển các tiêu chuẩn và quy định.

Các nhà nghiên cứu, kỹ sư, chuyên gia vận hành và bảo dưỡng trong lĩnh vực đường sắt đô thị, và các nhà hoạch định chính sách giao thông.

Luận án này tập trung nghiên cứu đánh giá độ tin cậy, tính sẵn sàng, khả năng bảo dưỡng và an toàn (RAMS) của phương tiện đường sắt đô thị trong quá trình khai thác tại Việt Nam, với trọng tâm là tuyến Cát Linh - Hà Đông. Nghiên cứu đã thiết lập một cơ sở lý thuyết vững chắc cho việc đánh giá RAMS, xây dựng các mô hình chuyển tiếp trạng thái xác suất cho hệ thống kỹ thuật phức hợp, cụ thể là cho đoàn tàu metro với 6 phân hệ chính. Phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý thuyết độ tin cậy và khảo sát thực tế, thông qua việc thu thập và phân tích dữ liệu lớn về các sự cố gây trở ngại chạy tàu, các sự cố sửa chữa đột xuất tại depot, và dữ liệu hao mòn bánh xe trên tuyến Cát Linh - Hà Đông từ cuối năm 2021 đến giữa năm 2025. Dựa trên các dữ liệu này, luận án đã thành công đánh giá các chỉ tiêu RAMS và thời hạn làm việc của bộ trục bánh xe. Một đóng góp quan trọng khác là việc xây dựng quy trình và phần mềm đánh giá RAMS, thể hiện khả năng làm chủ công nghệ và giảm sự phụ thuộc vào giải pháp nước ngoài. Kết quả của nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc phát triển lý thuyết độ tin cậy ứng dụng cho đường sắt, và ý nghĩa thực tiễn to lớn trong việc cung cấp công cụ và phương pháp để nâng cao an toàn và hiệu quả khai thác cho hệ thống đường sắt đô thị tại Việt Nam, đồng thời đặt nền móng cho việc xây dựng các tiêu chuẩn RAMS quốc gia.