HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
KIỀU THỊ YẾN
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CƠ CHẾ ĐẢM BẢO
QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN DÂN VÀ Ý NGHĨA
ĐỐI VỚI VIỆC PHÁT HUY QUYỀN LÀM CHỦ
CỦA NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH: CHÍNH TRỊ HỌC
MÃ SỐ: 9310201
HÀ NỘI - 2025
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS TRỊNH THỊ XUYẾN
Phản biện 1: ..................................................
..................................................
Phản biện 2: ..................................................
..................................................
Phản biện 3: ..................................................
..................................................
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng Chấm luận án cấp Học viện
họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Vào hồi ... giờ... ngày ... tháng ... năm 202..
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia
- Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
1
M ĐẦU
1.Tính cp thiết của đ tài
Trong tưởng chính tr H Chí Minh nhân dân luôn đng v trí hết
sc quan trng trong cu trúc quyn lc chính tr. Nhân dân va ch th
cao nht ca quyn lc chính tr vừa động lc quyết định thng li ca s
nghip cách mạng. Do đó, vic nghiên cu những quan điểm chính tr tiếp
tc nhng kiến gii thỏa đáng, khoa học v vấn đề này, đặc biệt i
góc nhìn chính tr hc luôn một điều ý nghĩa. Lựa chn vấn đ nghiên
cứu: tưởng H Chí Minh v chế đảm bo quyn làm ch ca nhân
dân và ý nghĩa đối vi vic phát huy quyn làm ch ca nhân dân Vit Nam
hin nay” xuất phát t nhng lý do sau:
Th nht, trong tiến trình phát trin ca lch s mi dân tc, lãnh t
vai trò quan trng, Ch tch H Chí Minh lãnh t kit xut ca cách mng
Việt Nam, người đã tìm ra con đường gii phóng dân tc gn lin vi ch
nghĩa hội. Với duy luận bin chng bản lĩnh chính tr mang tm
thời đại, Ch tch H Chí Minh đã kết hp nhun nhuyn gia ch nghĩa
Mác - Lênin với tinh hoa văn hóa dân tc trí tu thời đại, qua đó nh
thành h tưởng cách mng mang bn sc ca dân tc Việt Nam. Người
không ch lãnh đo thng li cuc Cách mạng Tháng Tám 1945, còn đt
nn móng cho s ra đời ca Nhà nước dân ch nhân dân đầu tiên khu vc
Đông Nam Á. Hệ giá tr tư tưởng, đạo đc, phong cách H Chí Minh là cơ s
lun mang tính nn tng, góp phần định hình phương hướng gii pháp
thc tiễn cho Đảng Cng sn Vit Nam trong quá trình xây dựng nhà nước
pháp quyn hi ch nghĩa, đặc bit trong vic hin thc hóa quyn m
ch của nhân dân trong điu kiện đổi mi và hi nhp quc tế hin nay.
Th hai, trong tưởng H Chí Minh, nhân dân gc, nhân dân luôn
được đặt v trí trung tâm, ch th sáng to lch s, lực ng quyết định
mi thng li ca s nghip cách mng Vit Nam, ch nhân dân mới đ
sc mạnh để làm nên nhng biến đổi to ln trong xã hi. H Chí Minh khng
định, mc tiêu cao nht ca s nghip cách mng mang lại độc lp, t do
cho dân tc hạnh phúc cho nhân dân. Đng thời, Ngưi yêu cu cán b,
đảng viên phi gần gũi, tôn trng, lng nghe ý kiến phc v nhân dân, ly
li ích ca nhân dân làm tiêu chun cao nhất đ đánh giá mọi ch trương,
chính sách của Đảng Nhà c. T góc nhìn chính tr hc, vic nghiên
cứu tư tưởng H Chí Minh v cơ chế đảm bo quyn làm ch ca nhân dân là
mt yêu cu tính cp thiết, nhm lý giải căn bản mi quan h gia Nhà
ớc nhân dân trong mô hình nhà c kiu mi Việt Nam. Trong
ng H Chí Minh, quyn lực Nhà nước đều thuc v nhân dân: “Trong
c Vit Nam Dân ch Cng hòa ca chúng ta, tt c mi quyn lực đu
của nhân dân” [127, tr.262]. Nhà c ch công c do nhân dân lập nên để
2
thc hin quyn lc ấy. Do đó, quyền làm ch ca nhân dân đưc th hin
trên tt c các lĩnh vực: chính tr, kinh tế, văn a, hội. lĩnh vực chính
tr, quyn làm ch biu hin c th như: quyền bu c, ng c, kim soát,
giám sát, khiếu ni, t cáo, bãi miễn đại biu dân c, v.v. Vic nghiên cứu
ng H Chí Minh v vấn đ này góp phần làm hình Nhà nước dân
ch nhân dân, thiết lập các chế đảm bo quyn làm ch ca nhân dân.
Điu này phản ánh tư duy chính trị hiện đại ca H Chí Minh v quyn t do,
dân ch của nhân dân. Đc bit trong bi cảnh đi mi chính tr, xây dng
nhà nước pháp quyn hi ch nghĩa hiện nay, yêu cu tiếp tc phát huy
quyn làm ch ca nhân dân càng tr nên cp thiết, đòi hỏi phi kế tha
phát triển tư tưởng H Chí Minh mt cách khoa hc và có h thng.
Th ba, gần 40 năm đi mới đất nước, quyn m ch ca nhân dân
Việt Nam được hoàn thin và phát huy toàn din c v nội dung chế
thc hin. Dân ch xã hi ch nghĩa được m rng, nhân dân tham gia ngày
càng sâu vào đời sng chính tr, các quyết sách ca đất ớc. Đảng, Nhà
c xây dựng chế đảm bo quyn m ch ca nhân dân qua vic lp
hiến, sửa đổi Hiến pháp ban hành nhiu luật đm bo quyền con người,
quyn công dân, quyn làm ch ca nhân dân. Quc hi, Chính ph, a án
nhân dân, Vin kim sát nhân dân hoạt động ngày càng hiu qu. Mt trn T
quc các t chc chính tr - hội tăng cường giám sát, phn biện đối vi
Đảng, Nhà nước. Quyn t do ngôn lun, hi hp lp hi ca công dân
đưc tôn trng bảo đảm thc thi trên thc tế. Nh đó, dân chủ và khối đại
đoàn kết toàn dân tộc ngày càng được cng c. Tuy nhiên, mt s ni dung
v quyn làm ch của nhân dân chưa được quy định c th, các trình t, th
tục, các điều kin thc hin quyn làm ch của nhân dân còn chưa phù hp.
mt s nơi, quyền làm ch của người dân còn b vi phm, còn có tình trng
dân ch hình thc, tách ri dân ch, k cương pháp luật. Vic hc tp
làm theo tưởng H Chí Minh v dân ch, v phát huy quyn m ch ca
nhân dân trong thc tin vn còn bc l không ít hn chế, c v nhn thc
lun ln hiu qu t chc thc hin. Chính vy, Ngh quyết s 27-NQ/TW
ca Ban Chấp hành Trung ương Đng khóa XIII ngày 9/11/2022, nêu
trong mục tiêu đến năm 2030: “Hoàn thiện bản các cơ chế bảo đảm quyn
làm ch ca nhân dân, bảo đảm và bo v quyền con người, quyn công dân.
Thượng tôn Hiến pháp và pháp lut tr thành chun mc ng x ca mi ch
th trong hội” [44]. Đảng nhn mnh tiếp tc th chế a thc hin
hiu qu chế đ nhân dân thc hin quyn lực nhà c thông qua dân
ch trc tiếp, dân ch đại diện, đặc bit dân ch sở. Xây dng
hoàn thin pháp lut nhm phát huy vai trò ca nhân dân trong tho lun,
kiến ngh, giám sát các vấn đề địa phương và đất nước. Bảo đảm công khai,
minh bch trong vic tiếp nhn, x lý, phn hi ý kiến, khiếu ni, t cáo ca
3
nhân dân. Đổi mới chế bu c, nghiên cu quyn bu c ca công dân
Vit Nam c ngoài. Phát huy dân ch với tăng cường pháp chế, đạo đức
trách nhim công dân; kiên quyết x các hành vi li dng dân ch để
xâm phm lợi ích Nhà nước, t chức, nhân. Đc bit, trong bi cnh thế
giới trong nước đang din ra rt phc tạp như hiện nay, đt ra cho Vit
Nam nhng thời mới, thách thc mới. Để th nhn thc thời gii
quyết hiu qu các khó khăn đòi hỏi Đảng và Nhà nước ta phi vn dng linh
hot sáng to ch nghĩa Mác - nin, ng H Chí Minh trong giai
đon hin nay. vy, nhng vấn đề v lun chính tr, bài hc v chế
đảm bo quyn làm ch ca nhân dân trong tưởng H Chí Minh vẫn
s lý luận, phương pháp luận đ chúng ta xem xét, gii quyết thng li nhng
vấn đề đang đặt ra hết sc phc tp hin nay.
Th , mặc đã có nhiều bài báo, ng trình khoa hc ca các tác gi
trong ngoài c nghiên cu v H Chí Minh quyn làm ch ca nhân
dân. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu chế đảm bo quyn làm ch
của nhân dân ới góc độ chính tr hc vẫn còn khá ít, chưa đi vào nghiên
cu vấn đ mt cách trc din, h thng. Điều này đặt ra yêu cu cp thiết
cn tiếp tc làm nhng luận điểm mang tính nn tảng trong tưởng H
Chí Minh v chế đảm bo quyn làm ch của nhân dân làm ý nghĩa
của tưởng này đi với cơ chế đảm bo quyn làm ch ca nhân dân Vit
Nam hin nay, góp phn nâng cao nhn thc, hoàn thiện chế thc hin
hiu qu trên thc tế. Xut phát t nhng do trên, tác gi la chọn đề
tài: tưởng H Chí Minh v chế đảm bo quyn làm ch ca nhân
dân ý nghĩa đi vi vic phát huy quyn làm ch ca nhân dân Vit
Nam hin nay làm đề tài lun án ca mình.
2.Mc đích và nhim v nghiên cu
Luận án m tưởng H Chí Minh v chế đảm bo quyn m
ch ca nhân dân t đó phân tích ý nghĩa luận thc tin của tưởng
này đối vi vic phát huy quyn m ch ca nhân dân Vit Nam trong bi
cnh hin nay
2.2. Nhim v nghiên cu
Để thc hiện được mc tiêu trên, lun án có nhim v:
Th nht, h thng hóa các công trình nghiên cu v dân ch, quyn
làm ch của nhân dân, chế đảm bo quyn làm ch ca nhân dân, ch rõ
nhng vấn đ đã được nghiên cứu, xác đnh khong trng nghiên cu
nhng vấn đề đưc lun án la chn tiếp tc nghiên cu;
Th hai, h thống phân tích đưc nhng vấn đề lun v dân ch,
quyn làm ch ca nhân dân, chế đảm bo quyn làm ch ca nhân dân
làm sở, phân tích, so sánh, tưởng H Chí Minh v chế đảm bo
quyn làm ch ca nhân dân;