Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Kinh tế: Phát triển hoạt động ngoại thương của tỉnh Đồng Nai đến năm 2015

Chia sẻ: Hieu Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án với mục tiêu đưa ra các lý luận cơ bản về phát triển ngoại thương của một số địa phương, các kinh nghiệm của một số nước và địa phương, đánh giá tiềm năng, bất lợi, kiểm định hiện trạng phát triển ngoại thương của tỉnh Đồng Nai. Đề ra các quan điểm, mục tiêu với những giải pháp để khai thác lợi thế cạnh tranh, phát triển ngoại thương của Đồng Nai đến năm 2015.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Kinh tế: Phát triển hoạt động ngoại thương của tỉnh Đồng Nai đến năm 2015

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ---œ•--- NGUYEÃN VAÊN NHÔN PHAÙT TRIEÅN HOAÏT ÑOÄNG NGOAÏI THÖÔNG CUÛA TÆNH ÑOÀNG NAI ÑEÁN NAÊM 2015 CHUYEÂN NGAØNH: THÖÔNG MAÏI Maõ soá : 62.34.10.01 TOÙM TAÉT LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2010
Coâng trình ñöôïc hoaøn thaønh taïi Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TP.Hoà Chí Minh Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS Buøi Leâ Haø TS. Leâ Taán Böûu Phaûn bieän 1: GS.TS ÑOAØN THÒ HOÀNG VAÂN - Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Thaønh phoá Hoà Chí Minh Phaûn bieän 2: PGS.TS PHÖÔÙC MINH HIEÄP - Tröôøng Quaûn lyù Giaùo duïc – Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo Taïo Phaûn bieän 3: TS. ÑINH COÂNG TIEÁN - Tröôøng caùn boä Quaûn lyù Noâng nghieäp – Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Luaän aùn seõ ñöôïc baûo veä Hoäi ñoàng chaám luaän aùn caáp nhaø nöôùc Hoïp Taïi Trường Đại Học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh Vaøo buoåi giôø ngaøy thaùng naêm Coù theå tìm hieåu luaän aùn taïi thö vieän:Trường Đại Học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh và thư viện Quốc gia Việt Nam
Caùc coâng trình cuûa taùc giaû ñaõ coâng boá lieân quan ñeán luaän aùn: 1. Nguyeãn Vaên Nhôn (2002) “Dong Nai Province’s Plan on Foreign Trade Development in 2001 - 2020, Economic Development Review” The HCMC University of Economics- Ministry of Education and Training,August 2002. 2. Nguyeãn Vaên Nhôn (2006) “Development Investment in Dong Nai Province Facts anh Prospects, Economic Development Review” The HCMC University of Economics-Ministry of Education and Training,December 2006. 3. Nguyeãn Vaên Nhôn (2006) “Xaây döïng vaên hoùa doanh nghieäp ñeå naâng cao vò trí treân doanh tröôøng” Taïp chí khoa hoïc tröôøng Ñaïi hoïc Laïc Hoàng soá 01,thaùng 12/2006. 4. Nguyeãn Vaên Nhôn (2007) “Giaûi phaùp ñaåy maïnh xuaát khaåu noâng saûn cho caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai khi gia nhaäp WTO” Hoäi thaûo khoa hoïc laàn thöù 2 taïi tröôøng Ñaïi hoïc Laïc Hoàng,thaùng 7/2007. 5. Nguyeãn Vaên Nhôn (2007) “Dong Nai Industrial Parks and Measures to Develop them in the Coming Years,Economic Development Review” The HCM University of Economics – Ministry of Education and Training, January 2007.
1 MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Naèm trong vuøng troïng ñieåm kinh teá phía nam, nhieàu naêm qua nhòp ñoä phaùt trieån ngoaïi thöông ôû Ñoàng Nai coù xu höôùng giaûm. Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán yeáu keùm vaø haïn cheá nhö : Chöa thaät söï quan taâm ñeán coâng taùc xuùc tieán thöông maïi, khaû naêng caïnh tranh, moät soá haøng hoùa coøn keùm,do giaù thaønh cao, chaát löôïng chöa oån ñònh, maãu maõ chöa phu hôïp vôùi nhu caàu, coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà ngoaïi thöông ñaõ coù nhieàu caûi tieán nhöng nhìn chung coøn khaù thuï ñoäng, thoâng tin thò tröôøng coøn chaäm. Tình hình treân, trong boái caûnh môùi caàn suy nghó ñeán vieäc laøm theá naøo ñeå khai thaùc toái ña lôïi theá caïnh tranh ñeå khaéc phuïc caùc yeáu keùm vaø baát lôïi trong phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa tænh trong nhöõng naêm tôùi. Vì vaäy toâi maïnh daïn choïn ñeà taøi “phaùt trieån hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai ñeán naêm 2015”. 2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn: Ñoái töôïng nghieân cöùu laø nghieân cöùu phaùt trieån hoaït ñoäng XNK cuûa tænh Ñoàng Nai ñeán naêm 2015 Phaïm vi nghieân cöùu: Phaùt trieån hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa Tænh Ñoàng Nai khoâng bao goàm haøng hoùa voâ hình; veà thôøi gian troïng taâm laø naêm 2001 – 2008 phaùt trieån xuaát nhaäp khaåu ñeán naêm 2015. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa luaän aùn: Söû duïng phöông phaùp phaân tích thoáng keâ, moâ taû, phöông phaùp ñieàu tra thöïc teá ñeå thu thaäp soá lieäu, phöông phaùp chuyeân gia.
2 4. Muïc ñích cuûa luaän aùn: Luaän aùn ñöa ra caùc lyù luaän cô baûn veà phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät ñòa phöông, caùc kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc vaø ñòa phöông, ñaùnh giaù tieàm naêng , baát lôïi, phaân tích vaø kieåm ñònh hieän traïng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa Ñoàng Nai . Ñoàng thôøi ñeà ra caùc quan ñieåm, muïc tieâu vôùi nhöõng giaûi phaùp ñeå khai thaùc lôïi theá caïnh tranh, phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa Ñoàng Nai tôùi naêm 2015. 5. Nhöõng ñoùng goùp chính cuûa luaän aùn: Vôùi luaän aùn naøy, ñaõ laøm roõ tieàm naêng, hieän traïng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa Ñoàng Nai, xaây döïng moâ hình phaùt trieån toát nhaát ñeå khai thaùc lôïi theá caïnh tranh khaéc phuïc nhöõng yeáu keùm nhaèm phaùt trieån hoaït ñoäng ngoaïi thöông ñeán naêm 2015 6. Keát caáu cuûa luaän aùn: Luaän aùn coù 177 trang , 54 baûng, 2 bieåu ñoà,1 sô ñoà vaø ñöôïc keát caáu 3 chöông: Chöông 1: Toång quan veà hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa moät ñòa phöông(tænh) Chöông 2: Thöïc traïng phaùt trieån hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai trong thôøi gian qua Chöông 3: Phaùt trieån hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai ñeán naêm 2015 Soá lieäu minh chöùng trong luaän aùn qua nieân giaùm thoáng keâ, sôû keá hoaïch ñaàu tö , sôû ngoaïi vuï, sôû coâng thöông Ñoàng Nai vaø qua ñieàu tra cuûa Taùc Giaû.
3 CHƯƠNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG NGOAÏI THÖÔNG CUÛA MOÄT ÑÒA PHÖÔNG(TÆNH) 1.1– Vai troø cuûa phaùt trieån ngoaïi thöông ñòa phöông 1.1.1- Khaùi nieäm veà phaùt trieån ngoaïi thöông Ngoaïi thöông hay coøn goïi laø thöông maïi quoác teá laø söï trao ñoåi haøng hoùa, dòch vuï giöõa caùc quoác gia thoâng qua Xuaát Nhaäp Khaåu. Noäi dung cuûa ngoaïi thöông bao goàm: xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa, thueâ nöôùc ngoaøi gia coâng taùi xuaát khaåu, xuaát khaåu taïi choã, trong ñoù xuaát khaåu laø höôùng öu tieân vaø troïng ñieåm cuûa ngoaïi thöông. Nhö vaäy, coù theå noùi phaùt trieån ngoaïi thöông coù nghóa laø ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu. 1.1.2- Ñaëc ñieåm xaây döïng ñònh höôùng phaùt trieån ngoaïi thöông ñòa phöông: Vieäc xaây döïng ñònh höôùng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät ñòa phöông coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: · Ñaëc ñieåm veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quoác gia trong xu theá hoäi nhaäp. · Ñaëc ñieåm veà kinh teá, veà töï nhieân, veà vaên hoùa xaõ hoäi cuûa ñòa phöông. 1.1.3-Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán vieâc phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa ñòa phöông Nhoùm nhaân toá thuoäc moâi tröôøng beân ngoaøi bao goàm: nhu caàu thò tröôøng theá giôùi, yeáu toá chính trò vaø phaùp luaät cuûa quoác gia… chính saùch cuûa nhaø nöôùc, caùc yeáu toá kinh teá, vaên hoùa- xaõ hoäi, caùc ñoái thuû caïnh tranh. Nhoùm nhaân toá beân trong bao goàm: soá löôïng tham gia, qui moâ, naêng löïc toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa Doanh Nghieäp, yeáu toá töï
4 nhieân, coâng ngheä, lôïi theá so saùnh vaø caïnh tranh cuûa saûn phaåm xuaát khaåu. 1.1.4-Vai troø phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa ñòa phöông Vieäc phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa ñòa phöông goùp phaàn ñaåy maïnh taêng tröôûng kinh teá cuûa ñòa phöông, noù coù quan heä chaët cheõ, tyû leä hoaït ñoäng xuaát khaåu, taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy saûn xuaát, coù taùc ñoäng tích cöïc chuyeån ñoåi neàn kinh teá, cô caáu kinh teá, ñeán tieán trình coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa cuûa töøng ñòa phöông, goùp phaàn khai thaùc nguoàn löïc moät caùch coù hieäu quaû, taêng tích luõy taùc ñoâïng maïnh ñeán quan heä kinh teá ñoái ngoaïi cuûa töøng ñòa phöông. 1.2- Cô sôû ñeà xuaát xaây döïng ñònh höôùng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa ñòa phöông(tænh) 1.2.1- Caùc hoïc thuyeát thöông maïi quoác teá Caùc hoïc thuyeát veà thöông maïi quoác teá coå ñieån nhö thuyeát troïng thöông, thuyeát veà lôïi theá tuyeät ñoái, veà lôïi theá so saùnh , lyù thuyeát veà chi phí cô hoäi vaø moâ hình H-O. Caùc hoïc thuyeát veà thöôïng maïi quoác teá hieän ñaïi nhö lyù thuyeát taêng daàn quy moâ, lyù thuyeát veà khoaûng caùch coâng ngheä, lyù thuyeát voøng ñôøi saûn phaåm, hoïc thuyeát veà lôïi theá caïnh tranh cuûa M.Porter. 1.2.2- Caùc caên cöù ñeå xaây döïng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa ñòa phöông(tænh) Caên cöù vaøo moâ hình lôïi theá caïnh tranh cuûa M.Porter Caên cöù vaøo tieâu chí ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa haøng hoùa thoâng qua hai chæ soá möùc ñoä baûo hoä höõu hieäu (ERP) vaø chæ soá lôïi theá so saùnh(RCA). 1.3-Kinh nghieäm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät soá nöôùc vaø moät soá tænh
5 1.3.1-Kinh nghieäm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät soá nöôùc Trung Quoác chuû tröông: phaân quyeàn trong hoaït ñoäng ngoaïi thöông, caûi caùch heä thoáng thueá quan, caùc raøo caûn phi thueá quan, thaønh laäp caùc coâng ty thöông maïi quoác teá toång hôïp… Thaùi Lan thöïc hieän xuaát khaåu theo höôùng ña daïng, hôïp taùc chaët cheõ vôùi khu vöïc tö nhaân, söû duïng heä thoáng luaät trong quan heä mua baùn… Vôùi Malaysia laø nhöõng kinh nghieäm veà hoaït ñoäng xuùc tieán xuaát khaåu. 1.3.2-Kinh nghieäm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät soá tænh trong nöôùc Bình Döông coù nhieàu kinh nghieäm trong hoäi nhaäp kinh teá, xaây döïng maët haøng saûn phaåm chuû löïc, quaûng baù thöông hieäu, caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, phaùt trieån thöông maïi ñieän töû… Thaønh phoá caàn thô coù kinh nghieäm ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm, cuûa Doanh Nghieäp, trong vieäc phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu , phaùt huy naêng löïc cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, xaây döïng ngaønh ngheà… ñeå phaùt trieån ngoaïi thöông. 1.3.3-Moät soá baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra töø phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät soá quoác gia vaø cuûa moät soá tænh, thaønh trong nöôùc (1)Thöïc hieän chính saùch höôùng ngoaïi , hoäi nhaäp, coi troïng xuaát khaåu haøng hoùa, ñaëc bieät laø haøng hoùa coù tyû troïng cheá bieán cao, phaân caáp maïnh coù hieäu quaû, chính saùch maët haøng xuaát khaåu chuû löïc (2)Thöïc hieän caùc chính saùch hoã trôï thoâng thöôøng, ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc ñieàu haønh tyû giaù hoái ñoaùi, haïn ngaïch vaø quaûn lyù chaát löôïng . (3) Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát ñaõ khaúng ñònh taùc ñoäng vaø söï thaønh coâng cuûa nhieàu quoác gia vaø moät soá ñòa phöông
6 (5) Chuû ñoäng ñoåi môùi ñeå hoäi nhaäp vaø toå chöùc toát coâng taùc xuùc tieán thöông maïi. (6) Caàn keát hôïp phaùt trieån thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc (7) Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc Doanh Nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá . Thöïc hieän moái quan heä hôïp taùc vaø hoã trôï giöõa nhaø nöôùc vaø caùc Doanh Nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá. Keát luaän chöông 1 Luaän aùn ñeà caäp ñeáùn cô sôû lyù luaän veà phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät ñòa phöông (tænh) coù nhaán maïnh ñeán ñaëc ñieåm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai-neâu leân caùc tieâu chí ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa haøng hoùa ñeå laøm cô sôû phaùt trieån ngoaïi thöông ôû tænh Ñoàng Nai vaøo caùc chöông sau. Ngoaøi ra, nhöõng kinh nghieäm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa moät soá nöôùc vaø moät soá tænh trong nöôùc cuõng ñöôïc ñeà caäp trong chöông naøy. CHƯƠNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG NGOAÏI THÖÔNG CUÛA TÆNH ÑOÀNG NAI TRONG THÔØI GIAN QUA 2.1- Giôùi thieäu tieàm naêng tænh Ñoàøng Nai trong phaùt trieån ngoaïi thöông 2.1.1-Ñaëc ñieåm töï nhieân, xaõ hoäi cuûa tænh Ñoàng Nai Đồng Nai có 9 huyện và 1 thành phố, với diện tích tự nhiên là 5862,37 km2, nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía nam. Địa hình Đồng Nai là địa hình trung du, khí hậu mang tính chất nhiệt đới
7 cận xích đạo thuộc khu vực Châu Á nhiệt đới gió mùa. Đến nay, dân số Đồng Nai là 2.321.487 người. Tổng diện tích đất tự nhiên 586.034ha, gồm 10 loại đất, diện tích đất rừng tự nhiên 146.628ha, diện tích mặt nước trên 25.000ha, nguồn nước ngầm được đánh giá tốt về chất lượng, khoáng sản ở Đồng Nai đa dạng. Với những đặc điểm nêu trên về vị trí địa lý, đất đai, khí hậu tài nguyên, con người… Đồng Nai thuận lợi hơn rất nhiều địa phương khác trong vùng và cả nước trong phát triển kinh tế. 2.1.3-Veàâ kinh teá Trong giai ñoaïn 2001-2008 Ñoàng Nai coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá bình quaân laø 13,84%/naêm. Trong ñoù, tyû troïng bình quaân cuûa ngaønh coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 61,07 %/naêm, noâng – laâm – ngö nghieäp laø 15,69%/naêm, dòch vuï laø 23,24%/naêm. Veà toång saûn phaåm xaõ hoäi baèng 5,95%; giaù trò coâng nghieäp xaây döïng baèng 11,69%; voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chieám 9,37% trong toång voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi; KNXK chieám 10,87%, KNNK chieám 10,19%; vôùi dieän tích 586.034ha chieám 1,76% dieän tích töï nhieân cuûa caû nöôùc Vôùi nhöõng chæ tieâu treân cuûa Ñoàng Nai, coù theå noùi Ñoàng Nai laø moät tænh coù qui moâ kinh teá lôùn cuûa caû nöôùc. 2.2-Ñaùnh giaù lôïi theá vaø baát lôïi trong phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai 2.2.1-Lôïi theá (1) Coù vò trí ñòa lyù quan troïng vôùi heä thoáng giao thoâng hoaøn chænh naèm trong vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam. (2) Laø moät trong nhöõng tænh coù moät soá öu ñaõi taøi nguyeân hôn so vôùi caùc tænh, thaønh trong khu vöïc vaø caû nöôùc.
8 (3) Laø moät trong nhöõng ñòa phöông ñaàu tieân trong caû nöôùc coù khu coâng nghieäp. (4) Veà maët xaõ hoäi, cö daân caáu thaønh ña daïng, hình thaønh töø nhieàu nguoàn daân cö khaép nôi vôùi nhieàu maøu saéc vaên hoùa. (5) Nhöõng thaønh töuï ñaït ñöôïc veà kinh teá xaõ hoäi. (6) Cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä vaø xu theá quoác teá hoùa laø cô hoäi ñeå phaùt huy noäi löïc, tranh thuû ngoaïi löïc. 2.2.2-Baát lôïi (1)Thieáu traàm troïng trong lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo coù trình ñoä cao. (2)Thieáu voán ñaàu tö phaùt trieån. (3) Coâng ngheä vaãn coøn laïc haäu. (4) Caùc chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng coøn yeáu keùm vaø chöa hieäu quaû. (5)Nhöõng baát caäp trong moái quan heä kinh teá vuøng, caû nöôùc. 2.3-Thöïc traïng phaùt trieån hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa tænh trong thôøi gian qua 2.3.1-Tình hình gia taêng kim ngaïch vaø toác ñoä xuaát khaåu,nhaäp khaåu taêng tuyeät ñoái qua caùc naêm · Toác ñoä chung: Toång KNXNK giai ñoaïn 1991-1995 bình quaân taêng 57.69%/naêm, 1996-2000 laø : 47,09% vaø 2001-2008 laø 19,71%/naêm- Bình quaân caû thôøi kyø 1991-2008 taêng 36,83%, tuy nhieân Ñoàng Nai luoân nhaäp sieâu vôùi möùc tuyeät ñoái ngaøy caøng taêng. · Veà xuaát khaåu: Giai ñoaïn 2001-2008 toác ñoä taêng bình quaân 19.58%/naêm, cô caáu maët haøng chuyeån dòch theo höôùng taêng giaù trò haøng coâng nghieäp ñaëc
9 bieät laø haøng coâng nghieäp coù haøm löôïng coâng ngheä cao, giaûm haøng noâng, laâm saûn, maët haøng xuaát khaåu ngaøy caøng phong phuù. Trong giai ñoaïn 2001 – 2008, vôùi 12 maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu laø: caø pheâ nhaân coù toác ñoä taêng bình quaân laø 3,26%/naêm; haït ñieàu nhaân laø 15,95%/naêm; haït tieâu laø 47,72%/naêm; cao su laø 318,1%/naêm; may maëc laø 4,32%/naêm, saûn phaåm nhöïa laø 44,82%/naêm; maät ong laø 11,97%/naêm; giaøy deùp laø 12,13%/naêm; ñieän töû laø 39,17%/naêm; saûn phaåm cô khí – ñieän töû gia duïng laø 21,64%/naêm; goám myõ ngheä laø 32,98%/naêm; saûn phaåm goã laø 77,18%/naêm, tuy nhieân tính caïnh tranh cuûa saûn phaåm xuaát khaåu vaãn chöa cao. Veà cô caáu thò tröôøng xuaát khaåu: Chaâu AÙ chieám tyû troïng töø 45-65%, Chaâu Aâu laø : 30%, coøn laïi laø Chaâu Myõ, keá ñeán Chaâu Uùc, Chaâu Phi. Nhöõng thò tröôøng lôùn laø Philippines, Thaùi Lan, Nhaät Baûn, Ñaøi loan, Trung Quoác, Hoàng Koâng, Haøn Quoác, EU, Hoa Kyø,Canada. So vôùi caû nöôùc vaø caùc tænh khaùc trong vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam, KNXK Ñoàng Nai chieám tyû troïng bình quaân 11,11% vaø 12,8%, xeáp haøng thöù 3 sau TP Hoà Chí Minh vaø Baø Ròa-Vuõng Taøu. · Moái quan heä giöõa KNXK vôùi GDP: Trong giai ñoaïn 2001- 2008, toác ñoä taêng bình quaân cuûa KNXK so vôùi GDP taêng gaáp 1,55 laàn, veà soá tuyeät ñoái gaáp 2,06 laàn. · Veà nhaäp khaåu: Giai ñoaïn 2001-2008 toác ñoâï taêng KNNK quaân 24,28%/ naêm, cô caáu haøng nhaäp khaåu chuyeån dòch theo höôùng taêng giaù trò haøng nhaäp khaåu laø maùy moùc thieát bò, nguyeân vaät lieäu vaø giaûm tieâu duøng . Nhöõng thò tröôøng nhaäp khaåu chuû yeáu laø: Ñaøi Loan, Trung Quoác, Haøn Quoác, Singapore, Thaùi Lan, Malaysia, EU,Myõ. So vôùi caû nöôùc vaø caùc tænh
10 khaùc trong vuøng kinh teá chieám tyû troïng bình quaân laø 10,65% vaø 26,41%, xeáp thöù 2 sau Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. 2.3.2-Tình hình phaùt trieån ngoaïi thöông theo cô caáu thaønh phaàn kinh teá trong thôøi kyø 1990-2008 · Caùc doanh nghieäp FDI chieám tyû troïng cao (93,99%) trong toång KNXNK vaø ngaøy caøng ñoùng vai troø chuû löïc trong vieäc naâng cao toång KNXNK treân ñòa baøn Ñoàng Nai. · Veà xuaát khaåu, trong giai ñoaïn 2001 – 2008, tyû troïng KNXK cuûa caùc DN FDI ngaøy caøng taêng vaø chieám giaù trò cao trong KNXK, vôùi toác ñoä taêng bình quaân 22,1%/naêm, keá ñeán doanh nghieäp ñòa phöông laø 17,58%/naêm vaø doanh nghieäp Trung Öông laø 23,08%; neáu so vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc vôùi toác ñoä taêng bình quaân laø 16,59%/naêm thì toác ñoä taêng cuûa caùc DN FDI cao hôn. · Veà nhaäp khaåu: Caùc doanh nghieäp FDI cuõng chieám tyû troïng lôùn nhaát vôùi toác ñoä taêng bình quaân laø 21,63%/naêm, keá ñeán caùc doanh nghieäp Trung öông laø 19,49%/naêm vaø doanh nghieäp Ñòa phöông laø 7,3%/naêm. · Moái quan heä giöõa voán FDI vaø KNXK cuûa Doanh Nghieäp FDI . thôøi kyø 1989-2008 coù theå noùi cöù 1USD voán FDI taïo ra 2.05USD xuaát khaåu vaø toác ñoä taêng voán FDI chaäm hôn toác taêng KNXK, neáu ñaåy maïnh vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong töông lai caùc doanh nghieäp FDI coù nhieàu ñoùng goùp lôùn cho vieäc ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Ñoàng Nai. 2.3.3-Tình hình phaùt trieån ngoaïi thöông theo ñòa baøn (trong khu coâng nghieäp vaø ngoaøi khu coâng nghieäp) giai ñoaïn 2001-2008 · Neáu phaân theo ñòa baøn thì caùc Doanh nghieäp naèm trong khu coâng nghieäp coù toång KNXNK chieám tyû troïng bình quaân laø
11 95,78%/naêm, ñaït giaù trò tuyeät ñoái laø 14.430,55 trieäu USD vaøo naêm 2008. · Trong giai ñoaïn 2001 – 2008, veà xuaát khaåu, KNXK cuûa caùc doanh nghieäp naèm trong khu coâng nghieäp cuõng chieám öu theá, ñaït tyû troïng bình quaân laø 93,42%/naêm vôùi giaù trò tuyeät ñoái naêm 2008 ñaït 6.458,45 trieäu USD, noù phaûn aùnh moät thöïc teá laø haøng saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp trong khu coâng nghieäp chuû yeáu laø ñeå xuaát khaåu, coù toác ñoä taêng bình quaân 22,13%/naêm; vôùi caùc doanh nghieäp naèm ngoaøi khu coâng nghieäp toác ñoä taêng KNXK bình quaân laø 7,3%/naêm, tuy vaäy naêm 2008 vaãn coøn taêng ôû möùc cao. · Moái quan heä giöõa voán ñaàu tö phaùt trieån trong nöôùc vôùi KNXK cuûa caùc Doanh Nghieäp trong nöôùc: trong giai ñoaïn 2001- 2008, coù theå noùi cöù 1USD voán ñaàu tö phaùt trieån taïo ra 0,35USD xuaát khaåu. Vì vaäy coù theå noùi vieäc phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp coù yù nghóa lôùn trong vieäc ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa Ñoàng Nai, taïo ñieàu kieän toát hôn cho vieäc quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng cuûa tænh. 2.4- Kieåm ñònh hieän traïng phaùt trieån ngoaïi thöông trong thôøi gian qua Ñeå kieåm ñònh veà maët ñònh löôïng nhöõng ñaùnh giaù hieän traïng phaùt trieån ngoaïi thöông treân ñòa baøn trong thôøi gian qua, ngöôøi thöïc hieän ñeà taøi laøm moät cuoäc nghieân cöùu caùc Doanh Nghieäp saûn xuaát kinh doanh XNK treân ñòa baøn. Treân cô sôû lyù thuyeát lôïi theá caïnh tranh cuûa M.Porter. Vôùi maãu phaùt ra laø 250, thu hoài 201, keát quaû nghieân cöùu ruùt ra ñöôïc 4 moâ hình toát nhaát:
12 - Moâ hình naâng cao naêng löïc tìm kieám, môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. y1 = 0,293 + 0,349x10 + 0,178x14 + 0,239x11 + 0,2x13 - Moâ hình naâng cao naêng löïc gia taêng khoái löôïng saûn phaåm xuaát khaåu y2 = 0,32 + 0,517x10 + 0,217x14 + 0,232x19 - Moâ hình naêng löïc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm xuaát khaåu. y3 = 1,519 + 0,356x10 + 0,29x16 + 0,222x13. - Moâ hình naâng cao naêng löïc ña daïng hoùa saûn phaåm y4 = 0,725 + 0,366x10 + 0,186x7 + 0,256x17 + 0,189x3 – 0,265x12 + 0,217x13 2.5- Keát luaän veà tình hình phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa Ñoàng Nai trong giai ñoaïn 2001-2008 2.5.1-Keát luaän veà phaùt trieån xuaát khaåu cuûa Ñoàng Nai Nhöõng thaønh töïu : (1)KNXK taêng cao, maët haøng xuaát khaåu ña daïng, tyû leä haøng qua cheá bieán coâng ngheä taêng nhanh. (2)Soá löôïng Doanh Nghieäp tham gia hoaït ñoäng XNK nhieàu hôn. (3)Thò tröôøng töøng böôùc môû roäng (4)Cô caáu thaønh phaàn kinh teá tham gia ngaøy caøng taêng, ña daïng. Nhöõng toàn taïi: (1) KN taêng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá (2) Soá löôïng Doanh Nghieäp trong nöôùc vaø saûn phaåm coù haøm löôïng noäi ñòa cao xuaát khaåu taêng khoâng ñaùng keå. (3) Xuaát khaåu noâng saûn cuûa caùc Doanh Nghieäp ñòa phöông chuû yeáu ôû daïng thoâ vaø coù taàn suaát ruûi ro cao.
13 (4) Moät soá thò tröôøng truyeàn thoáng daàn bò thu heïp, coâng taùc khoâi phuïc laïi coøn chaäm. (5) Quy moâ DN nhoû, coâng ngheä laïc haäu, thieáu söï lieân keát giöõa caùc Doanh Nghieäp. 2.5.2- Keát luaän veà phaùt trieån nhaäp khaåu cuûa Ñoàng Nai Nhöõng thaønh töïu: ñaõ phuïc vuï coù hieäu quaû cho vieäc phaùt trieån saûn xuaát vaø ñoåi môùi coâng ngheä, thuùc ñaåy naâng cao chaát löôïng vaø söùc caïnh tranh haøng hoùa vaø nhu caàu caáp thieát cuûa ñôøi soáng. Nhöõng haïn cheá: cô baûn laø tình traïng nhaäp sieâu ngaøy caøng gia taêng caû veà soá tuyeät laãn soá töông ñoái tính treân KNXK. Keát luaän chöông 2 Qua phaân tích hieän traïng hoaït ñoäng ngoaïi thöông thôøi gian qua treân ñòa baøn Ñoàng Nai coù theå nhaän thaáy: Trong khung caûnh vó moâ, Ñoàng Nai coù nhieàu tieàn ñeà ñeå phaùt trieån ngoaïi thöông, xu theá phaùt trieån ngoaïi thöông töø Ñoàng Nai nhöõng naêm qua luoân ñaït möùc taêng tröôûng cao vaø ngaøy caøng taêng theo xu theá hoäi nhaäp, thò tröôøng caøng môû roäng, xu theá chuyeån dòch töø saûn phaåm xuaát khaåu thoâ - sô cheá - sang cheá bieán, thò tröôøng chuyeån dòch sang caùc nöôùc phaùt trieån. Nghieân cöùu hoaït ñoäng ngoaïi thöông trong nhieàu naêm qua, coù theå nhaän thaáy, Ñoàng Nai coù 4 nhaân toá cô baûn tröïc tieáp aûnh höôûng: nhaân toá ñaàu tö nöôùc ngoaøi, voán ñaàu tö phaùt trieån, coâng ngheä vaø caùc chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng theá giôùi cuûa caùc Doanh Nghieäp. Ñeå ñaùnh giaù nhaän ñònh treân, ngöôøi thöïc hieän, laøm moät cuoäc nghieân cöùu, ñieàu tra treân 200 Doanh nghieäp, ñeå choïn ra nhöõng moâ hình ñeå phaùt trieån toát nhaát.
14 CHÖÔNG 3. PHAÙT TRIEÅN HOAÏT ÑOÄNG NGOAÏI THÖÔNG CUÛA TÆNH ÑOÀNG NAI ÑEÁN NAÊM 2015 3.1-Quan ñieåm phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai ñeán naêm 2015 (1)Phaûi phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån ngoaïi thöông cuûaVieät Nam. (2) Phaûi ñoàng boä phaùt trieån vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam. (3) Caàn phuïc vuï tröïc tieáp cho phöông höôùng muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñeán naêm 2020. (4) Phaùt trieån beàn vöõng, daønh öu tieân cho xuaát khaåu (5)Xaây döïng cô caáu ngaønh kinh teá hôïp lyù, chuû ñoäng tham gia hoäi nhaäp, naâng cao hieäu quaû vaø caïnh tranh cuûa Doanh Nghieäp. (6) Phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, tieán haønh caûi caùch haønh chiùnh vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc. 3.2 Muïc tieâu phaùt trieån ngoaïi thöông Ñoàng Nai ñeán naêm 2015 3.2.1- Cô sôû ñeå xaây döïng muïc tieâu cho ngoaïi thöông Ñoàng Nai (1) Boái caûnh kinh teá Vieät Nam. (2) Chính saùch ngoaïi thöông Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay. (3) Thöïc traïng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa Vieät Nam trong thôøi gian qua. (4) Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh ñeán naêm 2020. (5) Thöïc traïng phaùt trieån ngoaïi thöông cuûa tænh Ñoàng Nai trong thôøi gian qua. (6) Nhöõng cam keát khi gia nhaäp WTO vaø caùc xu höôùng phaùt trieån ngoaïi thöông .
15 3.2.2- Muïc tieâu phaùt trieån ngoaïi thöông ñeán naêm 2015 Döï baùo nhu caàu cuûa thò tröôøng quoác teá ñoái vôùi saûn phaåm cuûa Ñoàng Nai ngaøy caøng taêng vaø Ñoàng Nai coù khaû naêng ñaùp öùng nhöõng nhu caàu ñoù. Treân cô sôû quan ñieåm, döï baùo thò tröôøng, vaø cô sôû ñeå ñeà xuaát, muïc tieâu ñònh höôùng nhòp ñoä taêng tröôûng XNK ñöôïc ñeà xuaát nhö sau: nhòp ñoä taêng KNXK:20%/naêm, nhòp ñoä taêng KNNK laø 16%/ naêm. 3.3- Moät soá giaûi phaùp chieán löôïc ñeå thöïc hieän mucï tieâu phaùt trieån ngoaïi thöông tænh Ñoàng Nai ñeán naêm 2015 3.3.1- Hình thaønh caùc giaûi phaùp qua phaân tích ma traän SWOT 3.3.1.1. Caùc ñieåm maïnh (Strengths – S) S1 – Tieàm naêng veà töï nhieân, vò trí ñòa lyù, kinh nghieäm phaùt trieån khu coâng nghieäp. S2 – Löïc löôïng lao ñoäng coù tay ngheà nhieàu hôn so vôùi caùc ñòa phöông khaùc. S3 – Thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi maïnh. S4 – Voán ñaàu tö phaùt trieån ñöôïc ñòa phöông chuù yù ñaàu tö khaù hôn. S5 – Nôi an toaøn, ít ruûi ro. 3.3.1.2. Caùc ñieåm yeáu (Weaknesses – W) W1 – Kinh nghieäm chöa nhieàu khi tieáp caän vôùi hoaït ñoäng trong moâi tröôøng roäng lôùn W2 – Voán ñaàu tö cuûa caùc DN coøn thaáp, nhaát laø caùc DN trung öông vaø ñòa phöông. W3 – Trình ñoä coâng ngheä maùy moùc coøn laïc haäu, chaäm chuyeån
16 ñoåi. W4 – Caùc chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng coøn nhieàu yeáu keùm, chöa thaät söï chuù yù tôùi vaø hieäu quaû. W5 – Heä thoáng luaät phaùp coøn nhieàu baát caäp. W6 – Vieäc tuaân thuû caùc tieâu chuaån, quy ñònh veà haøng xuaát khaåu theo tieâu chuaån quoác teá ngaøy caøng chaët cheõ, coøn nhieàu yeáu keùm 3.3.1.3. Caùc cô hoäi (Opportunities – O) O1 – Thò tröôøng môû roäng. O2 – Haøng raøo phi thueá quan vaø thueá quan cuûa moät soá nöôùc ñaõ thaâm nhaäp vaø môùi ñöôïc dôõ boû. O3 – Coù nhieàu tieàn ñeà ñeå phaùt trieån ngoaïi thöông. O4 – Giaûm bôùt nhöõng phaân bieät, bình ñaúng hôn trong quan heä thöông maïi vôùi caùc nöôùc thaønh vieân. O5 – Nhieàu tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät trong caùc lónh vöïc, coâng ngheä sinh hoïc, thoâng tin, kyõ thuaät troàng troït, cheá bieán, coâng ngheä sau thu hoaïch. O6 – Coù theå lieân keát nhieàu ñoái taùc chieán löôïc O7 – Söï phaùt trieån cuûa caùc hieäp hoäi, caùc toå chöùc xuùc tieán thöông maïi. 3.3.1.4. Caùc ñe doïa (Threats – T) T1 – Caïnh tranh gay gaét hôn. T2 – Vì chöa ñöôïc moät soá nöôùc coâng nhaän coù neàn kinh teá thò tröôøng neân deã bò aùp ñaët haïn ngaïch, cheá ñoä kieåm soaùt. T3 – Vieäc chuyeån giao coâng ngheä giöõa nöôùc ñaàu tö cho nöôùc
17 ñöôïc ñaàu tö ngaøy caøng khoù khaên hôn do haøng raøo thueá quan Vieät Nam phaûi dôõ boû. T4 – Haøng raøo kyõ thuaät baûo veä saûn xuaát trong nöôùc vaø ngöôøi tieâu duøng cuûa caùc nöôùc ngaøy caøng chaët cheõ vaø phöùc taïp hôn. Treân cô sôû phaân tích ma traän SWOT ôû treân, taùc giaû xin ñöa ra moät soá giaûi phaùp döïa treân söï keát hôïp cuûa töøng nhoùm SO, ST, WO, WT nhö sau: - Khi keát hôïp ñieåm maïnh vaø cô hoäi, chuùng ta seõ coù caùc giaûi phaùp sau: * S1,S2, S3 vaø S5 + O3 : Phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ñeå taêng cöôøng thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi. * S3 + O1, O2, O4 : Naâng cao naêng löïc tìm kieám vaø vaø Môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. - Khi keát hôïp ñieåm maïnh vaø ñe doïa (S1, S3 + T1), taùc giaû nhaän thaáy caàn phaûi naâng cao giaù trò vaø naêng löïc caïnh tranh haøng xuaát khaåu. Vaø ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù, chuùng ta caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau: * Naâng cao naêng löïc gia taêng khoái löôïng saûn phaåm haøng hoùa xuaát khaåu. * Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm xuaát khaåu. * Naâng cao naêng löïc ña daïng hoùa saûn phaåm xuaát khaåu. - Khi taän duïng nhöõng cô hoäi ñeå haïn cheá ñieåm yeáu, taùc giaû xin ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp * W3, W4 vaø W6 + O5: Naâng cao giaù trò vaø naêng löïc caïnh tranh haøng xuaát khaåu. Vôùi caùc giaûi phaùp chi tieát nhö sau + Naâng cao naêng löïc gia taêng khoái löôïng saûn phaåm haøng hoùa xuaát khaåu.