Luận văn Thạc sĩ: Tác động của cạnh tranh đến ổn định ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Ổn định và phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng là nền tảng cốt lõi cho sự phát triển kinh tế nói chung. Tại Việt Nam, tầm quan trọng của hệ thống ngân hàng càng được nhấn mạnh khi nền kinh tế quốc gia phụ thuộc nhiều vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, giai đoạn 2006-2007 chứng kiến sự tăng trưởng nóng của các ngân hàng nông thôn, đi kèm với năng lực tài chính và quản trị yếu kém, gây ra những bất ổn đáng kể cho thị trường ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Thực tiễn cho thấy, giai đoạn 2011-2012, ngành ngân hàng Việt Nam đã phải tiến hành tái cơ cấu mạnh mẽ thông qua việc giảm số lượng và sáp nhập các ngân hàng yếu kém nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều này cho thấy cạnh tranh luôn là một yếu tố hiện hữu và có vai trò quan trọng trong ngành ngân hàng, khiến việc nghiên cứu tác động của nó đến sự ổn định ngân hàng trở nên cần thiết.

Nghiên cứu này hướng đến các nhà quản lý ngân hàng thương mại Việt Nam, các nhà hoạch định chính sách thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức tài chính quan tâm đến sự ổn định của hệ thống ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh và biến động kinh tế.

Luận văn tập trung nghiên cứu tác động của cạnh tranh đến sự ổn định ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam (NHTM) trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2023. Bối cảnh nghiên cứu được đặt trong giai đoạn hệ thống ngân hàng Việt Nam trải qua quá trình tái cơ cấu mạnh mẽ, các đại án ngân hàng gây thiệt hại nghiêm trọng, và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, những yếu tố đã tác động tiêu cực đến nền kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng. Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là đánh giá tác động của cạnh tranh đến ổn định ngân hàng và đưa ra các khuyến nghị nhằm cải thiện sự ổn định này. Cụ thể, nghiên cứu làm rõ mức độ tác động của cạnh tranh và đề xuất các hàm ý quản trị phù hợp. Dữ liệu được thu thập từ 28 NHTM tại Việt Nam (bao gồm 27 ngân hàng niêm yết và 1 ngân hàng thương mại nhà nước không niêm yết) trong khoảng thời gian từ 2011-2023, chiếm 96,53% tổng tài sản của các NHTM tại Việt Nam, cùng với các dữ liệu kinh tế vĩ mô như GDP và lạm phát. Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, sử dụng các mô hình hồi quy như OLS, FEM, REM, và GLS, cùng với chỉ số Lerner để đo lường cạnh tranh và chỉ số Z-score để đo lường ổn định ngân hàng. Kết quả nghiên cứu cho thấy cạnh tranh có tác động cùng chiều đến sự ổn định của các NHTM Việt Nam. Ngoài ra, các yếu tố như tốc độ tăng trưởng tín dụng (GRW), tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (CAP), hình thức sở hữu (GOV), tăng trưởng GDP (GDP) và lạm phát (INF) cũng ảnh hưởng cùng chiều đến ổn định ngân hàng, trong khi quy mô tổng tài sản (SIZE) có tác động ngược chiều. Các yếu tố khác như thu nhập ngoài lãi trên tổng thu nhập (NNIM) và chi tiêu cho công nghệ (TECH) có tác động không đáng kể. Kết quả này củng cố quan điểm "cạnh tranh-ổn định" và cung cấp những hàm ý quản trị thiết thực cho các NHTM và cơ quan quản lý nhà nước tại Việt Nam.