Nhóm 3
Nghi p v ngân hàngệ ụ
L ch s hình thành và s phát tri n c a h th ng ngân hàngị ử ự ể ủ ệ ố
th ng m i.ươ ạ
Ch c năng c a h th ng ngân hàng th ng m iứ ủ ệ ố ươ ạ
Khái ni m v NHTM.ệ ề
Ngân hàng th ng m i(NHTM) là t ch c kinh doanh tiươ ạ ổ ứ ền t tínệ
d ng có v trí quan tr ng nh t trong nụ ị ọ ấ ền kinh tế th tr ng các n c. Cóị ườ ở ướ
nhiều khái ni mệ khác nhau về ngân hàng th ng m i:ươ ạ
M : NHTM là công ty kinh doanh tiỞ ỹ ền t , chuyên cung c p d ch vệ ấ ị ụ
tài chính và ho t đ ng trong ngành công nghi p d ch v tài chính.ạ ộ ệ ị ụ
Pháp: NHTM là nh ng xí nghi p và c s nào th ng xuyên nh nỞ ữ ệ ơ ở ườ ậ
c aủ công chúng d i hình th c ký thác hay hình th c khác các s tiướ ứ ứ ố ền mà
h dùng choọ chính h vào nghi p v chiọ ệ ụ ết kh u, tín d ng hay d ch v tàiấ ụ ị ụ
chính.
n Đ : NHTM là c s nh n các kho n ký thác đ cho vay hay tàiỞ Ấ ộ ơ ở ậ ả ể
tr đ uợ ầ t .ư
Theo Pháp l nh Ngân hàng năm 1990 c a Vi t Nam: ệ ủ ệ Ngân hàng
th ng ươ m i ạlà m t t ch c kinh doanh tiộ ổ ứ ền t mà nghi p v th ngệ ệ ụ ườ
xuyên và ch yủ ếu là
nh n tiậ ền g i c a khách hàng v i trách nhi m hoàn tr và s d ng sử ủ ớ ệ ả ử ụ ố
tiền đó đ cho vay, chiể ết kh u và làm ph ng ti n thanh toán.ấ ươ ệ
Theo lu t Các t ch c tín d ng Vi t Nam có hi u l c vào thángậ ổ ứ ụ ệ ệ ự
l0/1998:
“Ngân Hàng” là lo i hình t ch c tín d ng đ c th c hi n toàn bạ ổ ứ ụ ượ ự ệ ộ
ho t đ ng ngân hàng và các ho t đ ng kinh doanh khác có liên quan”.ạ ộ ạ ộ
Ngh đ nh c a Chính ph s 49/20001NĐ-CP ngày 12/9/2000 đ nhị ị ủ ủ ố ị
nghĩa:
Nhóm 3
Nghi p v ngân hàngệ ụ
“Ngân hàng th ng m i ươ ạ là ngân hàng đ c th c hi n toàn b ho tượ ự ệ ộ ạ
đ ng ngân hàng và các ho t đ ng kinh doanh khác có liên quan vì m c tiêuộ ạ ộ ụ
l i nhu n, gópợ ậ ph n th c hi n các m c tiêu kinh tầ ự ệ ụ ế c a nhà n c ".ủ ướ
Nh v y có th nói NHTM là đ nh ch tài chính trung gian quan tr ngư ậ ể ị ế ọ
và b c nh t trong n n kinh t th tr ng. Nh h th ng đ nh ch tài chínhậ ấ ề ế ị ườ ờ ệ ố ị ế
trung gian mà các ngu n ti n nhàn r i n m r i rác trong xã h i s đu cồ ề ỗ ằ ả ộ ẽ ọ
huy đ ng, taaoj trung l i, đ ng th i s dung s v n đó đ c p tín d ng choộ ạ ồ ờ ử ố ố ể ấ ụ
các t ch c kinh t , cá nhân d phát tri n kinh t xã h i.ổ ứ ế ể ể ế ộ
I , S hình thành và phát tri n c a NHTM.ự ể ủ
Giai đo n đ u (3500 năm tr c Công nguyên): ạ ầ ướ
-> Giai đo n s khai hình thành ngh ngân hàng. Các cu c chi n di nạ ơ ề ộ ế ễ
ra tri n miên gi a các b t c, tình tr ng c p bóc, tranh giành nh h ngề ữ ộ ộ ạ ướ ả ưở
trong xã h i ngày càng ph bi n; ti n đúc b ng kim lo i (đ ng, b c, vàng)ộ ổ ế ề ằ ạ ồ ạ
đã xu t hi n trong l u thông tuy còn r t đ n gi n.ấ ệ ư ấ ơ ả
Đi u trên làm n y sinh 2 yêu c u:ề ả ầ
- Làm sao b o v an toàn ti n b c c a mình trong đi u ki n có c pả ệ ề ạ ủ ề ệ ướ
bóc và chi n tranh x y ra ph bi n.ế ả ổ ế
- Làm sao đ chuy n đ i nh ng đ ng ti n b hao mòn thành nh ngể ể ổ ữ ồ ề ị ữ
đ ng ti n có đ y đ tr ng l ng đ l u thông 1 cách bình th ng.ồ ề ầ ủ ọ ượ ể ư ườ
Đáp ng 2 yêu c u này giai đo n này ch có các chùa chi n, các nhàứ ầ ạ ỉ ề
th và nh ng ng i quy n quý trong xã h i, nh ng th kim hoàn…Nghờ ữ ườ ề ộ ữ ợ ề
ngân hàng ra đ i v i nghi p v đ n gi n: nh n b o qu n ti n và đ c trờ ớ ệ ụ ơ ả ậ ả ả ề ượ ả
thù lao b o qu n; đ i ti n đúc và ăn hoa h ng đ i ti n. Ngh ngân hàngả ả ổ ề ồ ổ ề ề
s khai xu t hi n t Hy L p r i lan ra các n c khác. ơ ấ ệ ừ ạ ồ ướ
-> Đ n th k th VIII tr c công nguyên, ho t đ ng c a nh ngế ế ỷ ứ ướ ạ ộ ủ ữ
ng i b o qu n và đ i ti n đã ti n tri n thêm m t b c m i. H khôngườ ả ả ổ ề ế ể ộ ướ ớ ọ
nh ng thu nh n b o qu n, đ i ti n mà còn s d ng s ti n b o qu n đóữ ậ ả ả ổ ề ử ụ ố ề ả ả
đ cho vay.ể
-> Đ n th k th III tr c công nguyên, La Mã đã chinh ph c nhi uế ế ỷ ứ ướ ụ ề
n c v chính tr và quân s và tr thành 1 đ qu c giàu có b c nh t vàướ ề ị ự ở ế ố ậ ấ
ngh ngân hàng đ c m r ng t i đây. Chính quy n La Mã cho phépề ượ ở ộ ạ ề
nh ng ng i hành ngh ngân hàng m ti m kinh doanh trên các hè ph v iữ ườ ề ở ệ ố ớ
Nhóm 3
Nghi p v ngân hàngệ ụ
ph ng ti n ch y u là nh ng cái bàn dài (Bancus) đ c chia nhi u ngănươ ệ ủ ế ữ ượ ề
đ c t gi a b o qu n ti n và các tài s n khác… ể ấ ữ ả ả ề ả
Giai đo n 2: t th k th V đ n X sau công nguyên.ạ ừ ế ỷ ứ ế
- Giai đo n này các ch ngân hàng đã bi t cách s d ng s hi u tàiạ ủ ế ử ụ ố ệ
kho n đ ghi chép theo dõi ti n g i c a các thân ch (theo dõi s ti n choả ể ề ử ủ ủ ố ề
vay, thu n , lãi…)ợ
- Nghi p v thanh toán bù tr cũng đ c các NH áp d ng trong cácệ ụ ừ ượ ụ
giao d ch thanh toán gi a các đ i t ng.ị ữ ố ượ
T th k XII – XVI sau công nguyên, các nghi p v ngân hàng phátừ ế ỷ ệ ụ
tri n đa d ng và phong phú: nghi p v chuy n ti n, tr ti n tr c cho cácể ạ ệ ụ ể ề ả ề ướ
th ng phi u ch a đ n h n (chi t kh u)…ươ ế ư ế ạ ế ấ
Giai đo n 3: T th k XVIII đ n đ u th k XX:ạ ừ ế ỷ ế ầ ế ỷ
- H th ng NH phát tri n nhanh chóng, các NH ch y đua c nh tranhệ ố ể ạ ạ
hình thành 2 h th ng NH:ệ ố
+ H th ng NH phát hành -> NH trung ng.ệ ố ươ
+ H th ng NHTMệ ố
Tóm l i qua s phân tích l ch s phát tri n c a h th ng ngân hàngạ ự ị ử ể ủ ệ ố
trung gian, có th nói NHTM ra đ i b ng 2 con đ ng:ể ờ ằ ườ
- Th nh t, nh ng ng i chuyên làm ngh kinh doanh ti n đúc d nứ ấ ữ ườ ề ề ầ
d n tích lũy đ c s v n, chuy n sang ho t đ ng cho vay n ng lãi, r iầ ượ ố ố ể ạ ộ ặ ồ
cùng v i s phát tri n c a xã h i, v i s c ép t nhà n c và Giáo h i, hớ ự ể ủ ộ ớ ứ ừ ướ ộ ọ
t ng b c h th p lãi su t cho vay, m r ng các nghi p v đ hình thànhừ ướ ạ ấ ấ ở ộ ệ ụ ể
các NH c t TK XIII tr v tr c. ổ ừ ở ề ướ
- Th hai, các nhà kinh doanh trong lĩnh v c công th ng nghi p, d chứ ự ươ ệ ị
v , đ ng tr c gánh n ng lãi su t c a NH cho vay n ng lãi, đã làmụ ứ ướ ặ ấ ủ ặ
cho h ph i h p l c l i v i nhau, hùn v n, góp v n đ l p ra cácọ ả ợ ự ạ ớ ố ố ể ậ
H i tín d ng và sau đó phát tri n thành các NHTM đ ho t đ ngộ ụ ể ể ạ ộ
kinh doanh ngân hàng v i lãi su t thích h p và v a ph i. Nh ngớ ấ ợ ừ ả ữ
ngân hàng lo i này ra đ i vào kho ng TK XVI tr v sau.ạ ờ ả ở ề
Quá trình hình thành và phát tri n c a h th ng NHTM Vi tể ủ ệ ố ở ệ
Nam.
Nhóm 3
Nghi p v ngân hàngệ ụ
Ngân hàng th ng m iươ ạ [1] đã hình thành t n t i và phát tri n hàng trămồ ạ ể
năm g n li n v i s phát tri n c a kinh t hàng hoá. S phát tri n hắ ề ớ ự ể ủ ế ự ể ệ
th ng NHTM đã có tác đ ng r t l n và quan tr ng đ n quá trình phát tri nố ộ ấ ớ ọ ế ể
c a n n kinh t hàng hoá, ng c l i kinh t hàng hoá phát tri n m nh mủ ề ế ượ ạ ế ể ạ ẽ
đ n giai đo n cao nh t là n n kinh t th tr ng thì NHTM cũng ngày càngế ạ ấ ề ế ị ườ
đ c hoàn thi n và tr thành nh ng đ nh ch tài chính không th thi uượ ệ ở ữ ị ế ể ế
đ c.ượ
1) NH trong c ch k ho ch hóa:ơ ế ế ạ
- T ch c tín d ng đ u tiên là NH tín d ng- thành l p năm 1951 là ti nổ ứ ụ ầ ụ ậ ề
thân c a NH nhà n c Vi t Nam( h th ng chi nhánh t nh và chi đi mủ ướ ệ ệ ố ỉ ể
huy n t ng là t ch c tín d ng l n nh t và duy nh t trong hàng ch cệ ừ ổ ứ ụ ớ ấ ấ ụ
năm Vi t Nam). Ngày 6 tháng 5 năm 1951 thành l p NH qu c giaở ệ ậ ố
Vi t Nam( National Bank of VN) theo s c l nh s 15/LCT c a ch t chệ ắ ệ ố ủ ủ ị
n c Vi t Nam Dân C ng Hòa, đ n năm 1961 đ i tên thành NHNNướ ệ ộ ế ổ
Vi t Nam-NHNN VN(State Bank of VN- SBV) cho đ n nay.ệ ế
- NHNN VN có ch c năng : huy đ ng ti n g i đ cho vay, v a là cứ ộ ề ử ể ừ ơ
quan qu n lý ti n t tín d ng , v a là t ch c kinh doanh không vì m cả ề ệ ụ ừ ổ ứ ụ
tiêu l i nhu n.ợ ậ
Trong c ch k ho ch hóa t p trung và chi n tranh, NHNH VN th cơ ế ế ạ ậ ế ự
hi n chính sách lãi su t, t giá, t l cho vay... nh m h ng vào ph cệ ấ ỷ ỷ ệ ằ ướ ụ
v cho các doanh nghi p nhà n c, h p tác xã và ph c v qu c phòngụ ệ ướ ợ ụ ụ ố
đ hoàn thành các k ho ch 5 năm, 10 năm,…NHNN tr thành kênh c pể ế ạ ở ấ
v n cho các ngành, các lĩnh v c thông qua hình th c tín d ng.ố ự ứ ụ
Ph n l n doanh nghi p và h p tác xã vay 100% v n ng n h n và t 70ầ ớ ệ ợ ố ắ ạ ừ -
90% v n c đ nh.ố ố ị
-Sau năm 1975, Vi t Nam đ i m t v i nh ng khó khăn v kinh t .ệ ố ặ ớ ữ ề ế
L ng ti n không đ chi tiêu và đáp ng nhu c u phát tri n kinh tượ ề ủ ứ ầ ể ế—xã
h i vì v y nhà n c ph i in ti n đ tài tr cho nhu c u chi tiêu c a cácộ ậ ướ ả ề ể ợ ầ ủ
đ n v hành chính s nghi p. Tuy nhiên, vi c làm này đã có nh ng nhơ ị ự ệ ệ ữ ả
h ng không t t nh làm cho l m phát tăng, xói mòn ti t ki m, khuy nưở ố ư ạ ế ệ ế
khích tích tr và đ u c , tăng nhu c u v n t NH, lãi su t th c âm, tữ ầ ơ ầ ố ừ ấ ự ỷ
giá b bóp méo, ti n l ng không đ trang tr i t o s c ép NH ph i inị ề ươ ủ ả ạ ứ ả
Nhóm 3
Nghi p v ngân hàngệ ụ
nhi u ti n h n. H u qu là NH không b o toàn đ c đ ng v n, khôngề ề ơ ậ ả ả ượ ồ ố
tính toán đ c hi u qu kinh t và do đó l m phát càng tăng cao( siêuượ ệ ả ế ạ
l m phát)\ạ
-Tình tr ng đ c quy n h th ng NH đã làm duy trì tình tr ng trì trạ ộ ề ệ ố ạ ệ
trong NH, gi m vai trò trung gian tài chính ho t đ ng vì m c tiêuả ạ ộ ụ
hi u qu kinh t .ệ ả ế
-NHNN VN ho t đ ng theo mô hình NH m t c p: v a th c hi n cácạ ộ ộ ấ ừ ự ệ
ch c năng nhi m v c a NHTW v a th c hi n các ho t đ ng c aứ ệ ụ ủ ừ ự ệ ạ ộ ủ
NHTM.
2) H th ng NH trong chuy n đ i c ch kinh t ( sau năm 1988)ệ ố ể ổ ơ ế ế
-T tháng 4/1988, h th ng mô hình NH m t c p chuy n đ i thànhừ ệ ố ộ ấ ể ổ
h th ng NH 2 c p, trong đó NH c p I là NHNN VN ch th c hi nệ ố ấ ấ ỉ ự ệ
ch c năng, nhi m v v n có c a NHTW, còn NH c p II, bao g mứ ệ ụ ố ủ ấ ồ
các NHTM, các t ch c tín d ng khác, ho t đ ng kinh doanh trongổ ứ ụ ạ ộ
lĩnh v c ti n t - NHự ề ệ . Các t ch c tín d ng bao g m: ngân hàngổ ứ ụ ồ
th ng m i qu c doanh, ngân hàng th ng m i c ph n, ngân hàngươ ạ ố ươ ạ ổ ầ
liên doanh, chi nhánh ngân hàng n c ngoài, h p tác xã tín d ng,ướ ợ ụ
công ty tài chính. Tháng 12.1997 tr c yêu c u cao c a th c ti n haiướ ầ ủ ự ễ
Pháp l nh ngân hàng đã đ c Qu c h i nâng lên thành hai lu t vệ ượ ố ộ ậ ề
ngân hàng (có hi u l c t ngày 1.10.1998) và sau đó Lu t NHNN vàệ ự ừ ậ
Lu t các TCTD đ c s a đ i và b sung vào năm 2003, 2004.ậ ượ ử ổ ổ
- Đ c đi m n i b t là mô hình h th ng NH c a n n kinh t kặ ể ổ ậ ệ ố ủ ề ế ế
ho ch hóa t p trung chuy n sang mô hình c a n n kinh t thạ ậ ể ủ ề ế ị
tr ng. Đa d ng hóa lo i hình NH, t ng b c xóa b đ c quy n,ườ ạ ạ ừ ươ ỏ ộ ề
chuy n sang t do c nh tranh và có s qu n lý c a NHNN.ể ự ạ ự ả ủ
Nh v y, h th ng ngân hàng th ng m i VN đã chính th c đánh d uư ậ ệ ố ươ ạ ứ ấ
s ra đ i và phát tri n kho ng trên 15 năm (t 1990 đ n nay). Tr i quaự ờ ể ả ừ ế ả
ch ng đ ng trên, h th ng NHTM VN đã không ng ng phát tri n v quyặ ườ ệ ố ừ ể ề
mô (v n đi u l không ng ng gia tăng, m ng l i chi nhánh…), ch tố ề ệ ừ ạ ướ ấ
l ng ho t đ ng và hi u qu trong kinh doanh.ượ ạ ộ ệ ả M ng l i ngân hàngạ ướ
th ng m i VN đ n cu i năm 2005 đã có nh ng bu c phát tri n m nhươ ạ ế ố ữ ớ ể ạ
