Trẻ sơ sinh non tháng
Trẻ non tháng là khi
trẻ được sinh ra ở tuổi
thai từ 28 đến trước
37 tuần tính từ ngày
đầu của kỳ kinh cuối.
Trong trường hợp
không nhớ chính xác
ngày kinh cuối có thể
dựa vào hình thể bên
ngoài và những biểu
hiện về thần kinh để biết được trẻ sơ sinh đó có
phải là trẻ non tháng hay không.
Đặc điểm hình thể bên ngoài và dấu hiệu về thần
kinh của trẻ sơ sinh non tháng:
Trẻ sinh non được chăm sóc
đặc biệt.
* Hình thể bên ngoài:
- Da: càng non tháng da càng mọng nhiều nước, đỏ,
có thể trống thấy các mạch máu bên dưới.
- Lông tơ: có nhiều.
- Chất gây: nhiều và khuyết tán.
- Sụn vành tai: nếu gập vành tai lại, vành tai sẽ giữ ở
tư thế đó lâu hoặc chậm trở lại tư thế cũ.
- Hộp sọ: xương sọ ọp ẹp, dễ bị biến dạng.
- Mầm vú: không sờ thấy hoặc kích thước mầm vú
nhỏ (< 7mm).
- Bộ phận sinh dục ngoài:
+ Ở trẻ trai: túi bìu chưa có nếp nhăn, căng bóng và
dễ phù nề theo tư thế nằm của trẻ. Nếu trẻ sinh sớm
quá, tinh hoàn có thể chưa di chuyển xuống bìu.
+ Ở trẻ gái: môi lớn chưa che phủ môi nhỏ và âm vật.
Trẻ càng non âm vật càng lộ rõ.
- Nếp nhăn gan bàn chân: mờ và chỉ có ở 1/3 trước
của gan bàn chân.
* Dấu hiệu về thần kinh:
- Trẻ càng non, trương lực cơ càng giảm:
+ Trẻ nằm yên, ít cử động.
+ Chân, tay có thể chưa ở tư thế co hoặc chưa co
nhiều.
- Trẻ non tháng còn có những đặc điểm khác so với
trẻ đủ tháng mà bác sĩ có thể phát hiện dựa vào thử
nghiệm gót - tai, góc khoeo, góc bàn chân - cẳng
chân...và các phản xạ thần kinh nguyên thủy.
* Ngoài ra, trẻ non tháng thường có cân nặng lúc sinh
ra dưới 2500g (cần phân biệt với trẻ suy dinh dưỡng
trong tử cung là trẻ khi sinh ra giảm về cân nặng và
tầm vóc).
Những đặc điểm trên có những chi tiết khác nhau tùy
theo tuổi thai qua đó bác sĩ ngoài việc phát hiện trẻ
sơ sinh có phải là trẻ non tháng hay không còn có thể
xác định tương đối chính xác tuổi thai để xử trí thích
hợp tùy theo tình trạng của từng trẻ.
Những đặc điểm sinh lý của trẻ non tháng:
* Chức năng hô hấp:
Chức năng hô hấp của trẻ non tháng còn rất non yếu,
trẻ dễ bị suy hô hấp vì:
- Lồng ngực dễ biến dạng, xương sườn còn mềm,
các cơ gian sườn còn yếu.
- Phổi chưa giãn nở tốt, các phế nang chưa trưởng
thành, trung tâm hô hấp chưa hoàn chỉnh.
Trẻ non tháng thở bằng họng, phình bụng lên khi hít
vào. Nhịp thở có chu kỳ, có lúc thở nhanh gấp sau đó
chậm dần rồi ngưng khoảng vài giây. Cơn ngưng thở
có thể kèm theo tím tái hoặc không. Nếu cơn ngưng
thở kéo dài trên 15 giây kèm theo nhịp tim chậm thì
dễ gây những ảnh hưởng thần kinh.
Bệnh lý hệ hô hấp của trẻ non tháng hay gặp là bệnh
màng trong do nhu mô phổi không thể dãn nở đủ để
trao đổi khí.
* Chức năng điều hòa thân nhiệt:
Trẻ non tháng dễ bị nhiễm lạnh vì:
- Trung tâm điều hòa thân nhiệt ở não còn non yếu.
- Khi bị nhiễm lạnh, trẻ không thể run cơ để sinh nhiệt