Trị viêm họng mạn tính
Đông y xếp viêm họng mạn tính thuộc chứng “mạn hầu tý” (mạn có
nghĩa: lâu ngày; hầu tý có nghĩa: cổ họng bị nghẽn tắc). Theo lương y Huyên
Thảo (Hà Nội), nguyên nhân chủ yếu dẫn tới “mạn hầu tý” là do: phế thận
âm hư, tỳ vị hư nhược, thận dương hư suy. Cần căn cứ vào chứng trạng cụ
thể của bệnh nhân để đưa ra bài thuốc phù hợp.
+ Thể Phế thận âm hư
Bệnh nhân có những biểu hiện: miệng khô nhưng uống nước ít, họng nóng,
ngứa, nhói đau; niêm mạc họng hơi sưng, màu đỏ thẫm, ho khan ít đờm, mất ngủ,
tai ù, gối yếu lưng mỏi, chất lưỡi đỏ, khô; mạch nhỏ nhanh. Sử dụng bài thuốc sau:
sinh địa 16g, mạch môn đông 12g, huyền sâm 12g, đan bì 8g, bạch thược 8g, bối
mẫu 8g, cam thảo 6g, bạc hà 6g (cho vào sau). Sắc 2 nước, chia ra uống trong
ngày.
+ Thể Tỳ vị hư nhược.
Bệnh nhân có những biểu hiện: họng khô, ngứa, cảm giác như có dị vật
vướng bên trong. Niêm mạc hơi sưng, tấy đỏ. Mặt vàng sạm, người mệt mỏi, kém
ăn, bụng đầy, hơi thở yếu, đại tiện lỏng hoặc táo, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi mỏng,
mạch chậm yếu. Sử dụng bài thuốc sau: đẳng sâm 15g, hoàng kỳ 24g, bạch truật
10g, đương quy 10g, cam thảo (nướng) 6g, thăng ma 6g, trần bì 9, cát cánh 10g,
sài hồ 6g. Sắc 2-3 nước chia uống trong ngày.
‘
+ Thể Thận dương hư suy.
Bệnh nhân có những biểu hiện: họng khô, hơi đau nhưng không muốn uống
nước, như có dị vật vướng bên trong. Sắc mặt nhợt nhạt, lưng gối yếu, chân tay
lạnh, tai ù, mắt hoa, chịu lạnh kém, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng ẩm; mạch chìm,
nhỏ, yếu. Sử dụng bài thuốc sau: sơn thù du 12g, sơn dược 12g, thục địa 24g, trạch
tả 9g, đan bì 9g, phục linh 9g, quế chi 3g, phụ tử 3g. Sắc 3 nước, chia uống trong
ngày. Chú ý: sắc phụ tử trước 1 giờ sau cho các vị vào cùng sắc.
Liệu trình các bài thuốc: uống liên tục 7 - 10 ngày, nghỉ 3 ngày lại uống
tiếp cho tới khi khỏi bệnh.
+ Một dạng “mạn hầu tý” đặc biệt với những biểu hiện: cổ họng nghẽn tắc,
sùi lên như những chuỗi hạt. Đây chính là chứng viêm họng hạt rất khó chữa.
Trước hết bệnh nhân dùng bài thuốc: sinh địa 12g, huyền sâm 12g, trúc nhự (tẩm
gừng sao) 9g, lai phục tử 9g, thị đế 6g, trần bì 6g, phục linh 10g, thiên hoa phấn
12g, rễ cỏ xước 12g, cam thảo 3g. Sắc nước uống thay trà trong ngày.
Sau khi uống thuốc thấy hiện tượng lợm giọng buồn nôn, nôn khan, cảm
giác dị vật vướng bên trong giảm đi thì dùng tiếp bài thuốc sau: sinh địa 12g,
huyền sâm 12g, mạch môn 10g, thiên hoa phấn 9g, ngưu bàng tử 9g, xạ can 6g, cát
cánh 6g, kha tử 9g, ngưu tất 12g, cam thảo 3g. Sắc 3 nước chia uống trong ngày.