Văn mẫu lớp 12: Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
Tổng hợp: Download.vn 1
Dàn ý Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Quang Dũng
- Giới thiệu bài thơ Tây Tiến
II. Thân bài:
- Hai dòng thơ đầu: Nỗi nhớ bao trùm, mạch cảm hứng chủ đạo của bài thơ
● “Sông Mã”, “Tây Tiến” đều như trở thành những người thân thương ruột
thịt mà Quang Dũng dành trọn tình cảm nhớ thương.
● “Nhớ chơi vơi” là nỗi nhớ lạ lùng của những người lính từ phố thị.
=> Núi rừng Tây Bắc đã khắc vào tâm hồn của họ những kỷ niệm không bao
giờ quên, đồng thời cũng là nỗi trống trải lạc lõng trong lòng tác giả.
- Hai câu thơ tiếp:
● “Sài Khao”, “Mường Lát” là những địa danh gợi nhắc về địa bàn hoạt
động của binh đoàn Tây Tiến, mở rộng sang các không gian khác trong
bài thơ.
● Nỗi nhớ ở đây dường như dàn trải khắp vùng không gian rộng lớn, mỗi
một nơi bước chân tác giả đi qua, ông đều dành những tình cảm yêu
thương đặc biệt, trở thành kỷ niệm khắc sâu trong lòng.
● Những kỷ niệm nhỏ như sự “mỏi” sau chặng hành quân, ngọn đuốc hoa
bập bùng trong đêm tối đều chứng minh nỗi nhớ lớn lao của tác giả.
- Bốn câu thơ tiếp “Dốc…xa khơi”:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
Tổng hợp: Download.vn 2
● Gợi sự hiểm trở của núi rừng Tây Bắc, sự vất vả và những nỗ lực kiên
cường của người lính chiến khi hành quân.
● “Súng ngửi trời” là hình ảnh nhân hóa thú vị, thể hiện tâm hồn lãng mạn,
hồn nhiên và hài hước của người lính chiến trong gian khổ.
● “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” là vẻ đẹp của sự sống, sự thi vị lãng
mạn giữa núi rừng hoang vu, gợi sự bình yên, chốn dừng chân cho người
lính.
- Hai câu thơ “Anh bạn…quên đời”:
● Sự hy sinh cao cả của người lính chiến, tư thế hiên ngang, oai hùng sẵn
sàng xả thân vì Tổ quốc.
● Niềm xót xa cùng với sự cảm phục tinh thần hy sinh của Quang Dũng
dành cho đồng đội.
- Bốn câu kết đoạn: “Chiều chiều…nếp xôi”
● Vẻ oai linh, hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc với kết cấu thơ tân kỳ, dùng
động từ mạnh, thêm vào đó là sự nguy hiểm rình rập nơi rừng thiêng
nước độc của ác thú.
● Sự bừng tỉnh khỏi kỷ niệm của tác giả, quay về hiện thực với nỗi nhớ tha
thiết, nồng nàn, nhớ tình quân dân ấm nồng với nắm xôi, hương lửa
những ngày còn chiến đấu.
III. Kết bài:
- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ.
Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng - Mẫu 1
Đâu là một tình yêu cho tổ quốc thiêng liêng, giữa hàng trăm thứ cảm xúc đang
làm dao động trái tim mỗi con người? Có lẽ, lời hồi đáp ấy nên để mọi người
Văn mẫu lớp 12: Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
Tổng hợp: Download.vn 3
chúng ta tự cảm nhận, tự hiểu và tự trả lời. Hơn ai hết, càng nghĩ ta lại càng thấu
cho tình yêu đất nước của những người lính Tây Tiến trong bài thơ Tây Tiến
của Quang Dũng. Chính chàng trai xứ Đoài mây trắng năm ấy cũng là một
thành viên trong đoàn quân. Hiểu cho sự mất mát, hy sinh của đồng đội, bài thơ
ra đời như phần nào nói lên nỗi lòng tác giả và các chiến sĩ Tây Tiến.
Ngay tại đoạn mở đầu bài thơ, tiếng lòng của những chàng tuổi vừa đôi mươi đã
thốt lên bởi nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, dấu ấn kỷ niệm đọng lại qua
câu chuyện đời bao tâm hồn yêu nước thầm lặng:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
…
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.”
Một bài thơ viết về nỗi nhớ Tây Tiến, thế mà hai câu mở đầu của đoạn lại có ý
nhắc về “sông Mã” trước nhất. Phải chăng dòng sông Mã uốn quanh nơi đại
ngàn Tây Bắc là hình ảnh đã đi sâu vào lòng người chiến sĩ?
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”
Đây chắc hẳn là nơi đã gắn bó với các anh bằng những kỉ niệm đẹp nhất của
thời trai trẻ, nơi mở đường cho những chiến dịch yêu thương, thắp cháy lên
ngọn lửa của khát vọng tự do dân tộc hào hùng. Tiếng gọi nơi mái trường xin
tạm dừng khép lại, dấu chân ai in dày trên những đỉnh núi cao, băng qua cánh
Văn mẫu lớp 12: Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
Tổng hợp: Download.vn 4
rừng xanh những lá. Đoạn hành trình dài còn đó những gian truân, khó khăn và
muôn vàn thử thách. Ở chốn xa, chỉ có tình đồng chí sống mãi, dìu dắt nhau
vượt qua ngàn phong ba, bão táp.
Chính những hình ảnh tưởng chừng như bình thường ấy đã khiến các anh phải
trở nên “chơi vơi” khi quay đầu nhìn lại. Thông qua cách sử dụng hai từ “chơi
vơi” đặc biệt của tác giả, một nỗi nhớ da diết, triền miên được thổ lộ theo cách
nhẹ nhàng nhưng khó phai nhất. Tâm tư kia như được khắc trong tim, được vẽ
lên đá, tồn tại với thời gian qua nhiều dáng vẻ, hình thù khác nhau. Đồng thời,
khi kết hợp cùng với từ cảm thán “ơi” ở câu trên càng nhấn mạnh nên một cảm
xúc khó tả, một chút xuyến xao trong lòng của toàn đoàn quân Tây Tiến, trong
đó có cả Quang Dũng.
Nếu như hai câu đầu của đoạn thơ sẽ là khúc dạo đầu của hồi ức kỷ niệm thì hai
câu thơ tiếp theo có lẽ lại là những miêu tả về đoạn hành trình đã được lưu dấu:
“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi”
Giữa những dãy sương mù dày đặc, giữa đêm gió rừng gào thét, đoàn quân vẫn
miệt mài đi qua dù đang mỏi mệt, vất vả. Chút lãng mạn, nét đẹp thư sinh vẫn
còn đó khi giữa đêm thâu nhận ra được hương hoa rừng lan tỏa. Bên cạnh mùi
súng đạn tàn khốc, bên tiếng pháo, tiếng bom ngày đêm vang vọng, món quà
nhỏ bé từ thiên nhiên ấy đã được các anh đón nhận thật chân thành nơi dải đất
“Mường Lát” phảng phất hương thơm.
“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
Văn mẫu lớp 12: Phân tích khổ đầu bài thơ Tây tiến của Quang Dũng
Tổng hợp: Download.vn 5
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
Nối tiếp những cung bậc cảm xúc ở phía trên, việc sử dụng những từ láy có tác
dụng gợi hình như: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút của tác giả đã khắc họa nên
bức tranh hành trình hiểm trở thêm phần sắc nét. Con dốc cao sừng sững ngất
trời đầy gian nan, cách trở với đường đi quanh co, gập ghềnh khiến cho mỗi con
người khi cất bước đi lên gặp nhiều nguy hiểm khôn xiết.
Ấy thế mà, dù băng qua gió, đi trong mây, nét hóm hỉnh của những chàng trai
trẻ trong đoàn quân vẫn còn đó. Phải chăng phép nhân hóa “súng ngửi trời” kia
của tác giả là minh chứng rõ ràng nhất trong bài thơ? Trước núi rừng hùng vĩ
mây phủ quanh năm, giữa bộn bề nguy khó, sinh tử cận kề, tinh thần lạc quan
của các anh vẫn luôn được gìn giữ. Cách gọi “súng ngửi trời” nghe sao thật ngộ
nghĩnh, hồn nhiên, nhưng càng gọi lại lại càng thấy thương vô cùng. Thương
cho cái gian truân, vất vả, thương cho bao gian khổ, khó khăn của chốn rừng
thiêng nước độc mà những người lính trẻ xa nhà phải chịu đựng.
Là “ngàn thước lên cao ngàn thước xuống”, ngẫm phép đối mà mới hay cho
cảnh sắc thiên nhiên nơi đất trời Tây Bắc, người ở dưới nhìn lên như chốn tiên
lạc xa xăm, kẻ ở trên nhìn xuống mịt mờ mây và sương mù che kín. Những
ngọn núi, đồi cao, quanh năm không dấu chân người qua lại, “heo hút”, trùng
trùng điệp điệp nay đã có các anh đi qua, mang theo cùng mùi sương vị gió.
Tạm dừng những câu thơ kết hợp nhiều thanh trắc miêu tả cảnh dốc đồi, tác giả
đã viết nên một câu thơ với vần bằng xuyên suốt hết câu “Nhà ai Pha Luông
mưa xa khơi”. Một thoáng mênh mang đã tái hiện lên giữa cuộc hành quân, khi
các anh dừng chân nơi ngọn đèo xa lạ, nhìn thấy bản Pha Luông cùng với những
ngôi nhà. Tiếng “nhà” gọi lên nghe chiều bâng khuâng, làm xao xuyến mỗi tâm
hồn, một tiếng khẽ thôi nhưng chứa nhiều nỗi man mác khôn nguôi, khó tả. Là
vì lẽ đứng trước nơi chốn lạ trông thấy cảnh vật xa xăm mà gần gũi? Hay là vì
