Vào WTO, th gi i s mua gì c a chúng ta?ế ớ ẽ ủ
(VietNamNet) - Sau khi vào WTO, Vi t Nam s bán d u thô, g o, hàng may m c, th y h iệ ẽ ầ ạ ặ ủ ả
s n d ng thô, và mua... t t c các m t hàng còn l i? M t góc nhìn khác v WTO c a Ti nả ạ ấ ả ặ ạ ộ ề ủ ế
sĩ Lu t h c Lê N t.ậ ọ ế
"L tàu" WTO hay chuy n "tái ông m t ng a"?ỡ ệ ấ ự
Nguyên tr ng đoàn đàm phán WTO c a Vi t Nam Nguy n Đình L ng phát bi u:ưở ủ ệ ễ ươ ể “Trong quá
trình h i nh p, chúng ta còn có nh ng cái đ c nh : m t đi nh ng qui đ nh lu t pháp t i nghĩa,ộ ậ ữ ượ ư ấ ữ ị ậ ố
khó th c thi, gây khó d cho vi c làm ăn c a doanh nghi p; m t đi cách làm ăn trì tr , d a d m,ự ễ ệ ủ ệ ấ ệ ự ẫ
t c trách; m t đi nh ng cán b l i bi ng, kém năng l c; m t đi nh ng doanh nghi p làm ănắ ấ ữ ộ ườ ế ự ấ ữ ệ
kém hi u qu , liên t c thua l ”. ệ ả ụ ỗ Do đó, h i nh p càng nhanh thì dân càng m ng, và vi c giaộ ậ ừ ệ
nh p WTO là đi u nên làm càng s m càng t t.ậ ề ớ ố
Vào WTO, Vi t Nam có th c nh tranh nh ng m t hàng gì?ệ ể ạ ở ữ ặ
(Minh h a: Tu i Tr )ọ ổ ẻ
Song th c ra, vi c xây d ng nhà n c pháp quy n, v i h th ng pháp lý minh b ch, xoá s các doanhự ệ ự ướ ề ớ ệ ố ạ ổ
nghi p thua l xu t phát tệ ỗ ấ ừ nhu c u th c t i c a Vi t Nam. Không vào WTO ngay thì chúng ta cũng ph iầ ự ạ ủ ệ ả
làm, v i đi u ki n Chính ph Vi t Nam đ quy t tâm.ớ ề ệ ủ ệ ủ ế Câu h i c a WTO l ra ph i là: khi tham gia vàoỏ ủ ẽ ả
WTO, th gi i s mua gì chúng ta? Nói cách khác: Vi t Nam có th c nh tranh nh ng m t hàng gì?ế ớ ẽ ở ệ ể ạ ở ữ ặ
Th t ra, chúng ta m i ch xu t kh u đ c hàng hoá d i d ng thô, còn nh ng hàng hoá có hàmậ ớ ỉ ấ ẩ ượ ướ ạ ữ
l ng ch t xám cao thì v n ch a đ s c c nh tranh.ượ ấ ẫ ư ủ ứ ạ Năng l c c nh tranh c a Vi t Nam theoự ạ ủ ệ
báo cáo c a World Economic Forum trong nh ng năm qua liên t c gi m (hi n đang đ ng thủ ữ ụ ả ệ ứ ứ
81).
Nói m t cách hình t ng: sau khi vào WTO, Vi t Nam s bán d u thô, g o, hàng may m c, th yộ ượ ệ ẽ ầ ạ ặ ủ
h i s n d ng thô, và mua t t c các m t hàng còn l i!ả ả ạ ấ ả ặ ạ Song, ngo i tr hàng may m c, các m tạ ừ ặ ặ
hàng xu t kh u còn l i không ph thu c vào vi c có tham gia vào WTO hay không.ấ ẩ ạ ụ ộ ệ
Bên c nh đó, hàng may m c, giày da c a Vi t Nam thì hi n ch a c nh tranh đ c v i Trungạ ặ ủ ệ ệ ư ạ ượ ớ
Qu c.ố Các chuyên gia kinh t l i cho r ng, vào WTO là nh m đ n kh năng c nh tranh c aế ạ ằ ắ ế ả ạ ủ
hàng Vi t Nam trong t ng lai. Nh v y, câu h i bây gi không ph i là vào hay không vào WTO,ệ ươ ư ậ ỏ ờ ả
mà khi nào thì nên vào.
Trong bài “WTO và Vi t Nam” ngày 28/11/2005 trên t p chí Wall Street Journal, Lu t s Fredệ ạ ậ ư
Burke cho r ng n u mu n vào WTO bây gi , thì Vi t Nam s ph i m c a m t s ngành đ cằ ế ố ờ ệ ẽ ả ở ử ộ ố ượ
b o h nh tài chính, vi n thông và cam k t th c thi quy n s h u trí tu m t cách hi u quả ộ ư ễ ế ự ề ở ữ ệ ộ ệ ả
h n.ơ Nh ng thách th c này tho t nhìn có v l n, song th c ra không ph i v y.ữ ứ ạ ẻ ớ ự ả ậ
Đ i v i vi c th c thi quy n s h u trí tu , đây không ph i là v n đ khó, vì đi u này phù h p v iố ớ ệ ự ề ở ữ ệ ả ấ ề ề ợ ớ
chi n l c phát tri n ti m l c khoa h c k thu t c a Vi t Nam.ế ượ ể ề ự ọ ỹ ậ ủ ệ Đ i v i lĩnh v c vi n thông cũngố ớ ự ễ
v y.ậ Hi n nay, các gia đình có thu nh p trung bình h u h t đã có máy đi n tho i. H không dệ ậ ầ ế ệ ạ ọ ễ
gì b s đi n tho i đang có c a VNPT đ đăng ký thuê bao m t s đi n tho i m i c a nhà cungỏ ố ệ ạ ủ ể ộ ố ệ ạ ớ ủ
c p d ch v vi n thông n c ngoài.ấ ị ụ ễ ướ
V n đ khó nh t có th là vi c m c a th tr ng tài chính. Khi đó t t y u s d n đ n cu c đuaấ ề ấ ể ệ ở ử ị ườ ấ ế ẽ ẫ ế ộ
lãi su t ti t ki m và ch t l ng d ch v , và ng i thua cu c có th là các ngân hàng qu cấ ế ệ ấ ượ ị ụ ườ ộ ể ố
doanh, do hi n ph i gánh s l ng n x u c a các doanh nghi p nhà n c. Gi i pháp cho v nệ ả ố ượ ợ ấ ủ ệ ướ ả ấ
đ này có th là cho gi i th các doanh nghi p nhà n c làm ăn kém hi u qu ; và đi u này sề ể ả ể ệ ướ ệ ả ề ẽ
d n đ n n n th t nghi p. ẫ ế ạ ấ ệ
Tuy nhiên, đây ch a ch c đã là đi u x u, vì n u các doanh nghi p này tr c sau gì cũng ph iư ắ ề ấ ế ệ ướ ả
gi i th , thì ng i lao đ ng đó nên tìm vi c làm khác s m ch ng nào t t ch ng đó. V n đ làả ể ườ ộ ở ệ ớ ừ ố ừ ấ ề
nh ng ng i th t nghi p đi làm đâu, và n u h không ki m đ c n i làm vi c m i, h có thữ ườ ấ ệ ở ế ọ ế ượ ơ ệ ớ ọ ể
kh i nghi p đ tr thành m t doanh nghi p v a và nh (SME) đ c không?ở ệ ể ở ộ ệ ừ ỏ ượ
Nh v y, đi u đáng lo ng i h n c là ph i làm sao đ nâng cao năng l c c nh tranh cho cácư ậ ề ạ ơ ả ả ể ự ạ
doanh nghi p ngoài qu c doanh c a Vi t Nam, ch y u là các doanh nghi p SME, sao cho hệ ố ủ ệ ủ ế ệ ọ
đ s c h i nh p.ủ ứ ộ ậ
Vi c Vi t Nam s m gia nh p WTO trên lý thuyêt có th m r ng th tr ng cho các doanhệ ệ ớ ậ ể ở ộ ị ườ
nghi p SME, nh ng chúng ta ch a xây d ng đ c th m nh, khác h n các doanh nghi p Trungệ ư ư ự ượ ế ạ ẳ ệ
Qu c tr c khi h gia nh p WTO. ố ướ ọ ậ
Hi n nay, các doanh nghi p SME v a m i phát tri n, h c n m t th tr ng trong n c đ v ng.ệ ệ ừ ớ ể ọ ầ ộ ị ườ ướ ủ ữ
Ti u th ng các ch , các hi u t p hoá c n ph i có th i gian đ chuy n sang làm ngh khácể ươ ở ợ ệ ạ ầ ả ờ ể ể ề
tr c khi hình th c buôn bán c a h b các h th ng bán l n c ngoài l n át. ướ ứ ủ ọ ị ệ ố ẻ ướ ấ
Các nghi p ch nh c n đ th i gian đ phát tri n quan h v i khách hàng l n và có m t sệ ủ ỏ ầ ủ ờ ể ể ệ ớ ớ ộ ố
v n nh t đ nh tr c khi ch u đ ng sóng gió c nh tranh t n c ngoài.ố ấ ị ướ ị ự ạ ừ ướ
Vào WTO c n ph i có chu n b . Công tác chu n b không ph i ch là vi c Nhà n c ph i ti nầ ả ẩ ị ẩ ị ả ỉ ệ ướ ả ế
hành chi n l c đàm phán nh th nào, mà còn là vi c các doanh nghi p trong n c c n xácế ượ ư ế ệ ệ ướ ầ
đ nh rõ r ng vi c gia nh p WTO là xu th không th tránh kh i, và c n nâng cao đ c s c c nhị ằ ệ ậ ế ể ỏ ầ ượ ứ ạ
tranh tr c khi h i nh p; ch không ph i h i nh p đi đã, r i ch s c c nh tranh s t nâng cao.ướ ộ ậ ứ ả ộ ậ ồ ờ ứ ạ ẽ ự
Th i gian chu n b là bao lâu tùy thu c vào n l c c a c Nhà n c và các doanh nghi p Vi tờ ẩ ị ộ ỗ ự ủ ả ướ ệ ệ
Nam. Song có th nói r ng ch a bao gi c h i dành cho các doanh nghi p SME c a Vi t Namể ằ ư ờ ơ ộ ệ ủ ệ
l i t t nh bây gi .ạ ố ư ờ
Dĩ nhiên, không có nghĩa là chúng ta nên kéo dài c h i này m t th i gian n a, song vi c Vi tơ ộ ộ ờ ữ ệ ệ
Nam không gia nh p đ c WTO năm 2005 cũng là m t chuy n “tái ông m t ng a”.ậ ượ ộ ệ ấ ự
Vào mà không chu n b k - cái giá s đ t h n?ẩ ị ỹ ẽ ắ ơ
Trong kho ng 1 - 2 năm tr c khi chúng ta b c vào cu c ch i WTO, là th i đi m quý giá choả ướ ướ ộ ơ ờ ể
các doanh nghi p v a và nh nâng cao kh năng c nh tranh c a mình đ đón ch m t cu cệ ừ ỏ ả ạ ủ ể ờ ộ ộ
đ u m i. C th là: tăng c ng h c h i ph ng pháp qu n lý chuyên nghi p, ti p th chuyênấ ớ ụ ể ườ ọ ỏ ươ ả ệ ế ị
nghi p, xây d ng ch tín v i khách hàng, xây d ng th ng hi u, đào t o đ i ngũ nhân viên đệ ự ữ ớ ự ươ ệ ạ ộ ủ
t m và có trình đ ngo i ng .ầ ộ ạ ữ
Nên chăng các ngân hàng, nh t là các ngân hàng c ph n, chuy n t hình th c cho vay d aấ ổ ầ ể ừ ứ ự
trên tài s n th ch p sang hình th c cho vay d a trên dòng l u kim (cash flow)?ả ế ấ ứ ự ư Ki n th c vế ứ ề
qu n lý r i ro ph i nhanh chóng đ c đ a vào ngân hàng. Nhà n c c n m nh d n u đãi thuả ủ ả ượ ư ướ ầ ạ ạ ư ế
t i đa cho các doanh nghi p v a và nh (có doanh thu c năm ít h n 10 t đ ng), ch p nh nố ệ ừ ỏ ả ơ ỉ ồ ấ ậ
th t thu thu trong 2 năm t i khu v c này. ấ ế ớ ở ự
Ngoài ra, c quan qu n lý c nh tranh ph i s m ra đ i đ có th th c thi đ c Lu t C nh tranh,ơ ả ạ ả ớ ờ ể ể ự ượ ậ ạ
b o v đ c ng i tiêu dùng và các doanh nghi p v a và nh . ả ệ ượ ườ ệ ừ ỏ
V m t chính sách, Nhà n c nên h ng các doanh nghi p v a và nh đ u t vào m t m nhề ặ ướ ướ ệ ừ ỏ ầ ư ặ ạ
c a Vi t Nam - đó là con ng i.ủ ệ ườ Dân s tr và thông minh là đi m r t m nh c a ng i Vi tố ẻ ể ấ ạ ủ ườ ệ
Nam. Đ h i nh p, vi c đ u tiên là ph c p ti ng Anh và ph c p Internet.ể ộ ậ ệ ầ ổ ậ ế ổ ậ Sau đó, tuỳ t ng khuừ
v c (lao đ ng trình đ cao và trình đ trung bình) mà Nhà n c c n có nh ng đ nh h ng khácự ộ ộ ộ ướ ầ ữ ị ướ
nhau.
Đ i v i lao đ ng trình đ trung bình, c n đ y m nh xu t kh u lao đ ng và đ a ng i Vi t Namố ớ ộ ộ ầ ẩ ạ ấ ẩ ộ ư ườ ệ
ra n c ngoài đ h c t p và ki m thu nh p và kh i nghi p, đ ng th i giáo d c đ o đ c, vănướ ể ọ ậ ế ậ ở ệ ồ ờ ụ ạ ứ
hoá, văn minh cho ng i Vi t Nam tr c khi ra n c ngoài.ườ ệ ướ ướ Khi ng i Vi t đã tr thành m tườ ệ ở ộ
c ng đ ng đông dân kh p năm châu, h s là đ u c u đ các doanh nghi p v a và nh Vi tộ ồ ắ ọ ẽ ầ ầ ề ệ ừ ỏ ệ
Nam v n ra th gi i. ươ ế ớ
Đ i v i lao đ ng trình đ cao, c n t o ra c nh tranh trong ngành giáo d c đ các tr ng trongố ớ ộ ộ ầ ạ ạ ụ ể ườ
n c s m đu i k p các n c trong khu v c ít nh t là v ch ng trình đào t o, sau đó là vướ ớ ổ ị ướ ự ấ ề ươ ạ ề
nghiên c u khoa h c.ứ ọ Ngân sách nhà n c trong ngành giáo d c ph i g n v i đi u ki n c i ti nướ ụ ả ắ ớ ề ệ ả ế
ph ng pháp và ch ng trình gi ng d y. Tr ng nào không ch u thay đ i nh t quy t ph i b c tươ ươ ả ạ ườ ị ổ ấ ế ả ị ắ
gi m ngân sách.ả Sau đó, trong các tr ng nên t o ra các v n m doanh nghi p (incubator)ườ ạ ườ ươ ệ
đ sinh viên ra tr ng có th tr thành ch doanh nghi p, cũng nh các trung tâm xúc ti nể ườ ể ở ủ ệ ư ế
th ng m i hoá nghiên c u khoa h c gi a các tr ng đ i h c và các doanh nghi p v a và nh . ươ ạ ứ ọ ữ ườ ạ ọ ệ ừ ỏ
Doanh nghi p v a và nh là ng i Vi t Nam. H là nh ng ng i s l i Vi t Nam - dù thànhệ ừ ỏ ườ ệ ọ ữ ườ ẽ ở ạ ệ
công hay th t b i.ấ ạ H là ng i đang t o ra đa s công ăn vi c làm Vi t Nam. S ng h c aọ ườ ạ ố ệ ở ệ ự ủ ộ ủ
doanh nghi p v a và nh đ i v i Nhà n c hi n nay là c n h n bao gi h t.ệ ừ ỏ ố ớ ướ ệ ầ ơ ờ ế
Th i đi m gia nh p WTO hãy đ c coi là th i đi m các doanh nghi p SME đ ng v ng trên thờ ể ậ ượ ờ ể ệ ứ ữ ị
tr ng n i đ a và xây d ng đ c th m nh đ c nh tranh trên th tr ng qu c t .ườ ộ ị ự ượ ế ạ ể ạ ị ườ ố ế Bi t r ng càngế ằ
vào sau giá ph i tr càng đ t.ả ả ắ Tuy nhiên, bài h c Mexico và Bangladesh v n còn đó.ọ ẫ Nên nh ,ớ
vào mà không chu n b e r ng ẩ ị ằ cái giá ph i tr s còn đ t h nả ả ẽ ắ ơ !
•TS. Lê N tế
"Ch a th y thành viên nào c a WTO xin ra c !" 04:56' 10/01/2006 (GMT+7) ư ấ ủ ả
(VietNamNet) - Trái v i quan đi m c a tác gi TS. Lê N t trong bài: "ớ ể ủ ả ế Vào WTO, th gi i sế ớ ẽ
mua gì c a chúng ta?ủ", đ c gi Giang Lê l i đ t câu h i: "Có gì đ m b o n u đ ng ngoàiộ ả ạ ặ ỏ ả ả ế ứ
WTO 10 năm n a thì các DN v a và nh c a VN s đ s c c nh tranh v i DN n cữ ừ ỏ ủ ẽ ủ ứ ạ ớ ướ
ngoài?". Đ c gi Giang Lê ch ng minh:ộ ả ứ "Ch a th y có thành viên nào c a WTO xin ra,ư ấ ủ
b i còn r t nhi u n c đang x p hàng đ đ c vào".ở ấ ề ướ ế ể ượ
Núp sau b o h - DN không th thành "ng i l n"!ả ộ ể ườ ớ
Cách đây vài ngày khi đ c bài ph ng v n nguyên tr ng đoàn đàm phán BTA Nguy n Đìnhọ ỏ ấ ưở ễ
L ng tôi đã r t khâm ph c v quan ch c có cái nhìn r t sáng su t này. Tôi đã m ng cho đ tươ ấ ụ ị ứ ấ ố ừ ấ
n c có nh ng ng i nh ông L ng và th m mong ông s đ c gi nh ng tr ng trách cao h nướ ữ ườ ư ươ ầ ẽ ượ ữ ữ ọ ơ
đ giúp dân giúp n c. B i v y tôi không th không ph n h i l i bài vi t c a TS. Lê N t.ể ướ ở ậ ể ả ồ ạ ế ủ ế
Bài c a TS. Lê N t có th tóm t t nh sau: Vi t Nam ch a nên gia nh p WTO trong th i đi mủ ế ể ắ ư ệ ư ậ ờ ể
này vì hai lý do. Th nh t h th ng doanh nghi p v a và nh (SME) c a Vi t Nam ch a đứ ấ ệ ố ệ ừ ỏ ủ ệ ư ủ
m nh đ c nh tranh v i các đ i công ty đa qu c gia n u chúng ta m c a cho h vào ngay lúcạ ể ạ ớ ạ ố ế ở ử ọ
này. Th hai Vi t nam ch a có m t th m nh canh tranh nào đ có th v n ra th gi i trongứ ệ ư ộ ế ạ ể ể ươ ế ớ
th i đi m này. Nghĩa là n u gia nh p WTO chúng ta s ch có th xu t kh u nh ng m t hàng cóờ ể ế ậ ẽ ỉ ể ấ ẩ ữ ặ
giá tr gia tăng th p nh khoáng s n, d u thô, nông s n.ị ấ ư ả ầ ả
Bài vi t c a TS. Lê N t đ t ra câu h i: "Vào WTO, Vi t Nam có th c nh tranh nh ngế ủ ế ặ ỏ ệ ể ạ ở ữ
m t hàng gì?".ặ
Ki n ngh c a TS. Lê N t là Chính ph c n có chính sách khuy n khích và u đãi cho các doanhế ị ủ ế ủ ầ ế ư
nghi p v a và nh c a Vi t Nam đ nh ng doanh nghi p này l n m nh tr c khi gia nh pệ ừ ỏ ủ ệ ể ữ ệ ớ ạ ướ ậ
WTO. Ngoài ra cũng c n xây d ng nh ng khuôn kh lu t pháp c n thi t đ đ m b o s c nhầ ự ữ ổ ậ ầ ế ể ả ả ự ạ
tranh công b ng gi a các doanh nghi p v a và nh c a Vi t Nam v i các công ty đa qu c giaằ ữ ệ ừ ỏ ủ ệ ớ ố
khi chúng ta gia nh p WTO.ậ
Tr c h t, xin nh n m nh tôi hoàn toàn đ ng ý là chúng ta c n t o m i đi u ki n cho h th ngướ ế ấ ạ ồ ầ ạ ọ ề ệ ệ ố
doanh nghi p v a và nh c a Vi t Nam phát tri n cũng nh đ m b o s c nh tranh lành m nhệ ừ ỏ ủ ệ ể ư ả ả ự ạ ạ
gi a t t c các lo i hình doanh nghi p c a Vi t Nam. Tuy nhiên, khác v i TS. Lê N t, tôi choữ ấ ả ạ ệ ủ ệ ớ ế
r ng gia nh p WTO chính là cách t t nh t đ giúp cho nh ng doanh nghi p v a và nh c a Vi tằ ậ ố ấ ể ữ ệ ừ ỏ ủ ệ
Nam phát tri n và cũng chính là cách t t nh t đ Vi t Nam nâng cao s c c nh tranh c a mình.ể ố ấ ể ệ ứ ạ ủ
Th t ra đây không ph i là ý ki n c a tôi mà là ý ki n c a nhi u nhà kinh t rút ra t nh ng bàiậ ả ế ủ ế ủ ề ế ừ ữ
h c th c ti n c a nhi u n c đang phát tri n trong h n 50 năm qua. Phát tri n h th ng cácọ ự ễ ủ ề ướ ể ơ ể ệ ố
doanh nghi p v a và nh .ệ ừ ỏ
Sau chi n tranh Th gi i th hai, nhi u n c đang phát tri n mà đi n hình là các n c châu Mế ế ớ ứ ề ướ ể ể ướ ỹ
La tinh đã theo đu i chính sách “import substitution” (t m d ch là “thay th nh p kh u”) do haiổ ạ ị ế ậ ẩ
nhà kinh t Raul Presbish và Hans Singer đ x ng đ u nh ng năm 50 c a th k tr c. Chínhế ề ướ ầ ữ ủ ế ỷ ướ
sách này v căn b n cũng g n gi ng nh ý t ng c a TS. Lê N t, nghĩa là c n ph i đóng c aề ả ầ ố ư ưở ủ ế ầ ả ử
v i th gi i bên ngoài đ các doanh nghi p trong n c có đi u ki n phát tri n cho đ n khi cácớ ế ớ ể ệ ướ ề ệ ể ế
doanh nghi p đó đ s c c nh tranh v i các công ty đa qu c gia.ệ ủ ứ ạ ớ ố
Hai nhà kinh t trên l p lu n r ng nh ng doanh nghi p trong n c nh là các đ a bé s sinhế ậ ậ ằ ữ ệ ướ ư ứ ơ
(infant industries) c n ph i có th i gian đ c b m (government) bao b c đ có th l n m nhầ ả ờ ượ ố ẹ ọ ể ể ớ ạ
tr c khi m c a cho ng i ngoài vào.ướ ở ử ườ
Đi m khác bi t duy nh t trong ý ki n c a TS. Lê N t và hai nhà kinh t nói trên là TS. Lê N tể ệ ấ ế ủ ế ế ế
mu n nhà n c b o v (b ng cách ch a gia nh p WTO v i) và giúp đ cho các doanh nghi pố ướ ả ệ ằ ư ậ ộ ỡ ệ
v a và nh ( u đãi thu ) trong khi hai nhà kinh t nói trên mu n b o v các doanh nghi p l n.ừ ỏ ư ế ế ố ả ệ ệ ớ
Chính sách đóng c a đ b o v “quân ta” này đã b nhi u nhà kinh t khác (nh Anne Krugger,ử ể ả ệ ị ề ế ư
Helen Huges, Hans Andtz) ch trích m nh m . H v ch ra r ng n u đ c b o h các “infantỉ ạ ẽ ọ ạ ằ ế ượ ả ộ
indusrties” này s không bao gi l n mà s mãi mãi c n s che tr và tr giúp c a nhà n c.ẽ ờ ớ ẽ ầ ự ở ợ ủ ướ
Anne Krugger (hi n là Phó giám đ c Quĩ Ti n t qu c t - IMF) đ a ra m t khái ni m r t n iệ ố ề ệ ố ế ư ộ ệ ấ ổ
ti ng là “rent seeking” - sau này đã đ c s d ng trong r t nhi u lĩnh v c ngoài kinh t . Bàế ượ ử ụ ấ ề ự ế
Krugger cho r ng khi đ c u đãi và b o v , các doanh nghi p trong n c s không ch u c iằ ượ ư ả ệ ệ ướ ẽ ị ả
cách đ nâng cao tính c nh tranh mà ch tìm cách xoay x đ gi l i b ng l c t nh ng u đãiể ạ ỉ ở ể ữ ạ ổ ộ ừ ữ ư
và tr giúp c a nhà n c.ợ ủ ướ
Do v y, cho dù ý đ nh ban đ u c a chính sách b o v các doanh nghi p trong n c là t t, k tậ ị ầ ủ ả ệ ệ ướ ố ế
qu đ t đ c s hoàn toàn trái ng c.ả ạ ượ ẽ ượ
Ai "ngán" gia nh p WTO nh t?ậ ấ
Th c t phát tri n kinh t c a châu M La tinh n a sau c a th k 20 đã ch ng t chính sáchự ế ể ế ủ ỹ ở ử ủ ế ỷ ứ ỏ
“đóng c a” c a Presbish và Singer hoàn toàn sai l m. Nh ng n c theo đu i chính sách nàyử ủ ầ ữ ướ ổ
(trong đó có Mexico là m t ví d c a TS. Lê N t đã nêu ra) đã loay hoay g n n a th k v iộ ụ ủ ế ầ ử ế ỷ ớ
nh ng cu c kh ng ho ng và suy thoái.ữ ộ ủ ả
Trong khi đó, nh ng con h châu Á mà đi n hình là Hàn Qu c, Đài loan, Singapore, H ng kôngữ ổ ể ố ồ
v i chi n l c m c a và h ng ra bên ngoài đã phát tri n v t b c. Ngay trong n i b châu Á,ớ ế ượ ở ử ướ ể ượ ậ ộ ộ
nh ng n c áp d ng chính sách đóng c a nh n Đ , Bangladesh, Indonesia cũng m t m tữ ướ ụ ử ư Ấ ộ ấ ộ
th i gian khá dài tr c khi thay đ i chi n l c phát tri n. Đ n hôm nay, không còn ai bi t đ n xeờ ướ ổ ế ượ ể ế ế ế
h i “Made in India” nh ng đó đã t ng là m t ngành công nghi p c a n Đ đ c b o h g n 50ơ ư ừ ộ ệ ủ Ấ ộ ượ ả ộ ầ
năm đ r i v n là m t “infant industry” và đã ch t khi n Đ m c a.ể ồ ẫ ộ ế Ấ ộ ở ử
S có ý ki n cho r ng, “import substitution” là b o v các doanh nghi p l n, còn TS. Lê N t choẽ ế ằ ả ệ ệ ớ ế
r ng c n b o v các doanh nghi p v a và nh . V b n ch t thì vi c b o v và u đãi đ u cóằ ầ ả ệ ệ ừ ỏ ề ả ấ ệ ả ệ ư ề
nh ng h u qu nh nhau cho c doanh nghi p l n và doanh nghi p nh . ữ ậ ả ư ả ệ ớ ệ ỏ Có gì đ m b o r ngả ả ằ
n u chúng ta đ ng ngoài WTO 10 năm n a thì các SME c a Vi t Nam s đ s c c nh tranh v iế ứ ữ ủ ệ ẽ ủ ứ ạ ớ
các doanh nghi p n c ngoài? Hay trong 10 năm đó các doanh nghi p này s t p h p nhau l iệ ướ ệ ẽ ậ ợ ạ
thành nh ng hi p h i, nh ng nhóm quy n l i đ m nh đ ti p t c “rent seeking”?ữ ệ ộ ữ ề ợ ủ ạ ể ế ụ
Quan tr ng h n, bài vi t đã b quên m t m ng l n trong n n kinh t Vi t Nam là các doanhọ ơ ế ỏ ộ ả ớ ề ế ệ
nghi p l n, các t ng công ty nhà n c đã và đang đ c b o h m nh m .ệ ớ ổ ướ ượ ả ộ ạ ẽ
Th nh t, n u Vi t Nam không vào WTO đ tránh s c nh tranh c a các doanh nghi p n cứ ấ ế ệ ể ự ạ ủ ệ ướ
ngoài thì không ch các doanh nghi p v a và nh đ c b o v nh TS. Lê N t đ xu t, mà cỉ ệ ừ ỏ ượ ả ệ ư ế ề ấ ả
các doanh nghi p l n, các doanh nghi p nhà n c đang làm ăn thua l và tràn lan tham nhũng.ệ ớ ệ ướ ỗ
Nh ng doanh nghi p l n này, v i các quan h chính tr c a mình, có th s v n đ ng đ y lùi cáiữ ệ ớ ớ ệ ị ủ ể ẽ ậ ộ ẩ
m c gia nh p WTO xa h n n a, ch ng ph i đ giúp cho nh ng đàn em v a và nh đâu mà đố ậ ơ ữ ẳ ả ể ữ ừ ỏ ể
h ti p t c đ c quy n ki m l i cho b n thân h .ọ ế ụ ộ ề ế ợ ả ọ