Vi ph m pháp lu t là m t hi n t ng xã h i có nh ng d u hi u c b n sau:ạ ậ ộ ệ ượ ộ ữ ấ ệ ơ ả
- Vi ph m pháp lu t luôn là hành vi (hành đ ng ho c không hành đ ng) xác đ nh c a con ng i. Chạ ậ ộ ặ ộ ị ủ ườ ỉ
nh ng hành vi (bi u hi n d i d ng hành đ ng ho c không hành đ ng) c th m i b coi là nh ng hànhữ ể ệ ướ ạ ộ ặ ộ ụ ể ớ ị ữ
vi vi p hm pháp lu t; nh ng ý nghĩ dù t t, dù x u cũng không th coi là nh ng vi ph m pháp lu t.ạ ậ ữ ố ấ ể ữ ạ ậ
- Vi ph m pháp lu t là hành vi trái pháp lu t, xâm h i t i các quan h xã h i đ c pháp lu t b o v .ạ ậ ậ ạ ớ ệ ộ ượ ậ ả ệ
Hành vi th hi n s ch ng đ i nh ng quy đ nh chung c a pháp lu t, xâm h i t i các quan h xã h i đ cể ệ ự ố ố ữ ị ủ ậ ạ ớ ệ ộ ượ
pháp lu t xác l p và b o v . Hành vi trái pháp lu t là hành vi không phù h p v i nh ng quy đ nh c aậ ậ ả ệ ậ ợ ớ ữ ị ủ
pháp lu t nh không th c hi n nh ng nghĩa v pháp lý, s d ng quy n h n v t quá gi i h n pháp lu tậ ư ự ệ ữ ụ ử ụ ề ạ ượ ớ ạ ậ
cho phép... Tính trái pháp lu t là d u hi u không th thi u c a hành vi b coi là vi ph m pháp lu t.ậ ấ ệ ể ế ủ ị ạ ậ
- Vi ph m pháp lu t là hành vi có l i. D u hi u trái pháp lu t m i ch là bi u hi n bên ngoài c a hành vi.ạ ậ ỗ ấ ệ ậ ớ ỉ ể ệ ủ
Đ xác đ nh hành vi vi ph m pháp lu t c n xem xét c m t ch quan c a hành vi, nghĩa là, ph i xác đ nhể ị ạ ậ ầ ả ặ ủ ủ ả ị
tr ng thái tâm lý c a ch th đ i v i hành vi trái pháp lu t c a mình. N u m t hành vi trái pháp lu tạ ủ ủ ể ố ớ ậ ủ ế ộ ậ
đ c th c hi n do nh ng hoàn c nh và đi u ki n khách quan, ch th hành vi đó không c ý và không vôượ ự ệ ữ ả ề ệ ủ ể ố
ý th c hi n ho c không th ý th c đ c, t đó không th l a ch n cách x s theo yêu c u c a phápự ệ ặ ể ứ ượ ừ ể ự ọ ử ự ầ ủ
lu t thì hành vi đó không th coi là có l i và ch th không b coi là vi ph m pháp lu t. K c nh ngậ ể ỗ ủ ể ị ạ ậ ể ả ữ
hành vi trái pháp lu t mà ch th b bu c ph i th c hi n trong đi u ki n không có t do ý chí thì cũngậ ủ ể ị ộ ả ự ệ ề ệ ự
không b coi là có l i.ị ỗ
- Ch th th c hi n hành vi trái pháp lu t ph i có năng l c trách nhi m pháp lý. Trong pháp lu t xã h iủ ể ự ệ ậ ả ự ệ ậ ộ
ch nghĩa s đ c l p gánh ch u nghĩa v pháp lý ch quy đ nh đ i v i nh ng ng i có kh năng t l aủ ự ộ ậ ị ụ ỉ ị ố ớ ữ ườ ả ự ự
ch n cách x s và có t do ý chí, nói m t cách khác, ng i đó ph i có kh năng nh n th c ho c khọ ử ự ự ộ ườ ả ả ậ ứ ặ ả
năng đi u khi n hành vi c a mình. Nh ng hành vi m c dù trái pháp lu t nh ng do nh ng ng i m t khề ể ủ ữ ặ ậ ư ữ ườ ấ ả
năng nh n th c ho c kh năng đi u khi n hành vi c a mình thì không th coi là vi ph m pháp lu t. Hànhậ ứ ặ ả ề ể ủ ể ạ ậ
vi trái pháp lu t c a tr em (ch a đ n đ tu i pháp lu t quy đ nh ph i ch u trách nhi m pháp lý) cũngậ ủ ẻ ư ế ộ ổ ậ ị ả ị ệ
không b coi là vi ph m pháp lu t. Nh v y, trách nhi m pháp lý trong pháp lu t xã h i ch nghĩa ch quyị ạ ậ ư ậ ệ ậ ộ ủ ỉ
đ nh cho nh ng ng i đã đ t m t đ tu i nh t đ nh theo quy đ nh c a pháp lu t, có kh năng lý trí và tị ữ ườ ạ ộ ộ ỏ ấ ị ị ủ ậ ả ự
do ý chí.
T nh ng d u hi u trên có th xác đ nh: Vi ph m pháp lu t là hành vi (hành đ ng ho c không hành đ ng)ừ ữ ấ ệ ể ị ạ ậ ộ ặ ộ
trái pháp lu t và có l i do ch th có năng l c trách nhi m pháp lý th c hi n, xâm h i t i các quan h xãậ ỗ ủ ể ự ệ ự ệ ạ ớ ệ
h i đ c pháp lu t xã h i ch nghĩa b o v .ộ ượ ậ ộ ủ ả ệ
Trách nhi m pháp lý:ệ Trách nhi m pháp lý là trách nhi m tr c pháp lu t. Trách nhi m chính tr là tráchệ ệ ướ ậ ệ ị
nhi m tr c c tri. T t c m i công dân ai cũng đ u ph i ch u trách nhi m tr c pháp lu t. Tuy nhiên,ệ ướ ử ấ ả ọ ề ả ị ệ ướ ậ
không ph i ai cũng ph i ch u trách nhi m tr c c tri. Nh ng ng i không n m gi các ch c v cao c pả ả ị ệ ướ ử ữ ườ ắ ữ ứ ụ ấ
c a nhà n c thì không ph i ch u lo i trách nhi m này.ủ ướ ả ị ạ ệ