Vụ án Hồng Kông năm 1931 - Nguyễn Ái Quốc: Phần 1

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với cái tên Tống Văn Sơ bị cảnh sát Anh bắt tại Hồng Kông định dẫn độ cho nhà cầm quyền Pháp ở Đông Dương để lấy món tiền thưởng lớn, thế nhưng sau đó đã bị thất bại thảm hại trước tài trí ứng xử tuyệt vời của Bác trong cơn nguy hiểm, cộng với sự giúp đỡ vô tư đầy lòng nhân ái của bạn bè quốc tế, từ lâu đã được nhiều tác giả trong và ngoài nước giới thiệu trên các Tài liệu báo và cũng nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của độc giả. Nay Tài liệu Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931 ra đời góp thêm phần tư liệu cho những ai quan tâm và thích tìm hiểu về cuộc đời hoạt động của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Tài liệu gồm 2 phần, mời bạn đọc cùng tham khảo phần 1 sau đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vụ án Hồng Kông năm 1931 - Nguyễn Ái Quốc: Phần 1

NGUYỄN Al QUỐC &VỤ AN HONG KONG NĂM 1931 NGUYÊN VĂN KHOAN NHÀ X U ÍT B ẲN TRẺ
ttíHUGHI BIFIN MUCTRƯỚC XUẲT HẢN k>t'OC THƯC HIHNBỜl THƯ VtKK m i m HCM NỊjuỴẻĩiVảnKh»an, Nguycn Át Quốc vù vudn Hồn^ K ôiìpnim 193) /N guycn V jn Khiìan. « T K Hồ Chí MiniK T ĩủ .im I3 2 lr.:2 n cm I H ò C h í M inh. 1890« 1% 9- T iiu W . I. H o C h íM ÌB h J« 9 0 ỉ9 6 y .n ó ỉv ì, |( ^.7«W2-
TS. NGUYỀN VĂN KHOAN NGUYỄN ÁI QUỐC & v ụ ÁN HỒNG KÔNG NĂM' 1931 (laỉ bán có bố sung) NHÀ X U Ấ T BÁN T R Ẻ
NGUYỄN ÁI QUỐC & VỤ ÁN HỒNG KÔNG NĂM 1931 T S . N G U Y Ễ N VẮ N KEIOAN Chịu trách nhiệm xuất bản; TS. QUÁCH THU NGLÍYỆT lỉién tập: KIÉN HUY Bìa; BÚ! N/\M Sửa bản in: KIỂN ÍIIA' Kỹ thuật vi tính: NGUYÊN VẤN NHẰ XUAT BẢN TRỀ 1^1 H Lý C h inh Thắnố - Quận 3 • ĩh à n b ph ố j lồ Clìí M inh Ỉ>T: • 935097 -931621 1 • M 6559 5 - ÍM65596 . Kax: H 'i.8,8^37450 • K-mail: n x b lr e ^ h c m .v n n .v n \V ehsil«' h t(p ://w w u ',n x h lrf.c o m .v n C H \ N l ứ M I S H A XUẢT BẢN TRK TẠI HÀ NỘI SiV 2 0 91 Ngu>*én Chi T hanh. Q. 0 6 n ẻ Da. \ \h Nội D T : í m Ĩ Ĩ M SAA - iO-1) 77:U$Ai K-maíl: vjt\phnnổnxhlre(ừ hri.vnn.vri KM' M X2ik}n. Sofifì-2ỉ)08/C\ỉỉ/7^rĩỉỉ9rre, Q u y é ì (ỉịn h x u ấ t b(hì fi
X i n t r â n Irọng K in h t ặ n g g i a đ i n h L u ậ t s ư F r a n c is H e n r y L o s e b y “V ớ i t ấ m lò n ọ b i ế t ƠỈI đ ã c ứ u d ư ợ c m ộ t n g ư ờ i c o n ư u t ú c ú a n h ã n d d n V iệ t N a m ”.
ỜI GIỚI THIẸƯ C ả u c h u y ệ n lịch s ử n g à ụ 6-6- Ì 9 3 Ỉ . B á c H ồ (lúc d ó hoạL đ ộ n g bi mậL trẽn d ấ t T n in g Q uổc với c á i lẽ n T ố ng V ă n SƠỊ bị c á n h s á l Anfi b á l lạ i H ồ n g K õ n q đ ị n h d ả n đ ộ c h o n h à c ả m q u y ề n P háp ở Đ ông Dương đ ể lấ y m ó n ííền thưởng ¡ớn, n h ư n g s a u đ ó đ đ bị t h ấ t b ạ i t h á m ỉiại in íớ c Lài trí ứ n g x ử t u y ệ t uời c ủ a B á c trong cơn n g u y biến, cộ n q ưới s ự g iủ p đ ỡ vỗ iii đ đ ụ lòng Tíhđa á i c ủ a b ạ n b è q u ổ c lế, lử lá u đ ã đưỢc n h i ề u íá c g íd Lronợ ưà ngoài nước giôi Ih iệu Irên c á c s á c h b á o uà b ạ n đ ọ c [rong uà ng oà i nước q u a n í đ m lim đ ọ c uới m ộ t s ự h ứ n ợ th ú đ ặ c b i ệ l đ ố i v ở is ự v iệ c , c ủ n g n h ư v ở í mộí ¡óng c ả m p h ụ c s â u s ấ c đ ố i L'ới n h ữ n g con người ụ é u c ó n g lý. c h ín h nghĩa. Nhiừxg t ầ n n õ y . tác q iả N g u y ẻ n V ăn K ho a n trong oiệc b iên soạn cuốn "N g u y ễ n Á i Q u ố c v à vụ á n H ồ n g K ó n g n ă m 1 9 3 1 " đ á cở n h iể u t h u ậ n lợi mới. Đ ã có ( h ê m n h i ề u tư liệ u lưu trử tại c đ r B á o là n g C á c h m ạ n g Việt N am , B ả o tà n g Hồ Chi M inh. Viện Hồ Chí Minh, V iện Lịcii s ử D á n g d ế s o i rọi ih ê m (inh sá ìig ưé s ự k iệ n l i c h s ứ n à y . C ú n g n h ư c á c k h o ỉư u Lrữ c ú a Drìnợ uà N h à nước, c á c hồi k ý v ả c h u y ệ n k ể c ủ a càc cụ Lẻ Tư Lánh. Lý Phương Dức. ¡uậl s ư L o sc b y (Francis ỉỉe n r y Losehy) đ á c u n g c ấ p t h ê m n h iề u tliõ n q lừi lý Ihú. n h i ề u cfìi tiếí c ụ Ihế. Nội d u n g p h o n g p h ú c ủ a s á c h lại đượ c c h u y ể n lài
q u a một h ìn h th ứ c th ic k hỢp ười b ổ c ụ c gọn. các chư ơ n g s ú c Hch. ưới lời v ă n iihẹ nhàìiq. có s ứ c h ấ p (áđn b ạ n dọc. n h ấ í là b ạ n d ọ c Iré tuôi. Trong /in/j h ìn h th iế u n h i ề u s á c h tốl c h o Ih a n h n ié n uã học s i n h đ ọ c hiện n a y . “N g u y ễ n Á i Q u ố c v à v ụ á n H ồ n g K ô n g n đ m 1 9 3 1 " c ứ a lá c g iá N g u y ễ n V ă n K h o a n lá một m ó n q u à linh t h ầ n r ấ í q u ỷ . ưà n ìiấ l đ ịn h s é có p h ầ n d ó n g g ó p tích cự c LÎQO c ô n g tá c g iá o d ụ c tr u y ề n th ố n g y ê u nứâc c á c h m ạ n g , g iá o d ụ c tin h íhdri ưà đ ạ o đ ứ c B á c H ỗ võ u á n lã n h y ẽ u Irong th a n h n iên ưà h ọ c s in h nối riêng, trong n h â n d ă n la nói chunq. N h ậ n thức đượ c g iá trị ưà ý n g h ĩ a c ủ a việc x u ấ í b ả n ưà p h ố b iế n rộnọ r ã i Irong n h á n d á n n h ữ n g c u ố n s á c h cờ nội dung lic h c ự c n h ư ''N g u y ễ n Á iQ u ố c v à v ụ á n H ồ n g K ô n g n ă m 1 9 3 1 ”, c h ú n p lôi æ c ù n g h á n hoan, đ ồ n g Ihời c ù n g r ấ t tin tưànq k h i uiết v à i d ò n g giới Ihiệií Irên đ â y n h â n dịp s á c h ra m á t b ạ n đọc. ĐINH X U Â N L Â M G iá o sư S ử hoc
ĨRƯ ỚC KHI T Ổ NG VĂN S ơ BỊ BA1 Ngây nay. ai có dịp tởi L u â n Đ ôn, t h ủ dô c ủ a nướ c A nh, v ả o k h o lưu t r đ H o à n g gia t ì m d ế n h ỗ s ơ m a n g ký h iệ u ■■Z225C. HE.ỈÍI. VoỉU ì / 4 0 - 1 2 4 0 n ă m Ỉ 9 3 Ì " s ẽ hiếu rỏ t h ê m vụ á n "Tống V ă n Sơ, H ồ n g Kỏng","' Hơn 7 0 m ũ a x u â n d ã qua, n h ư n g n h ử n g chi tiế t vẻ v iệc b ắ t giam T ố n g V à n Sơ - m ộ l mật. đ a n h c ủ a Nguyẻn Ái Q u ố c v ẫ n c ò n k h á n h i ề u s ự k i ệ n , n h ữ n g I r a n g giấy v ẫ n n ằ m t r o n g bí m ậ t . ... N g uyễn Ái Q u ố c t ừ X i ê m đ ế n H ồ n g K ỏ n g v à o k h o ả n g cuối n ã m 1929, đ á u n á m 1930, i ẻ n T h ư ợ n g H ải, g ặ p Nguyễn Lương B ằ n g , liê n lạ c dưỢc với Nhiêu Vệ Hoa, c â n b ộ Đ ả n g C ộ n g s ả n T r u n g Q uốc, n h ậ n m ộ l n ữ đ ồ n g chí đo T ỉ n h ủ y Q u ả n g Đ õ n g cử d ế n giúp đỡ, d ó n g vai người n h ã d ể có "hộ k h ấ u h ợ p p h á p " c h o c ô n g việc h o ạ i đ ộ n g c ã c h m ạ n g . S a u n g à y t h ố n g nhất, c á c tổ c h ứ c Đ ả n g (3 -2 -1 9 3 0 . tại C ử u Lx)ng, T r u n g Quốc) k h o ả n g c uối t h á n g 4 n ă m 1. Hố so: C a le n d a r của libérate rolls. Brístish National Archives. R e v is e d 1. 1. 1 9 7 4 . H e r M a je s ly s s ta tio n a ry office • H 6 so SỎ p h ó n g Ihlch til n h â n LUu trữ q u ố c gia Anh. K iểm Ira lại n g à y 1 - 1 - 1 9 7 4 . C o quan v ă n p h ò ng H o à n g gia • Hổ Sơ có chữ ký cú a Th ù tướng Anh M a c D o n ald ( 1 9 2 9 • 1 9 3 1 ).
1930, N g u y ễ n Ái Q u ố c đi X ié m , Mã Lai (M alaysia), S in g a p o re , rồi t r ồ lại T h ư ợ n g H ải t h e o c h ỉ thị c ủ a Q u ỏ c l ế C ộ n g s á n , g iú p c ã c đ ồ n g chi Việt Nam ờ T h ư ợ n g Hái t r o n g c õ n g l á c t u y ẽ n t r u y ề n , tố c h ứ c p h o n g ư à o c á c h m ạ n g . T hời gian n à y N guyễn Ải Q u ố c liê n lụ c ậ ử i Ihư vé cho T r u n s ương Đ ả n g ớ t r o n g nước, u ố n n á n , I ra o đối m ộ l s ố v ấ n đ ề q u a n Irọng, n h ư việc giữ b í m ậ t , b á o vệ c á n bộ... Đ ầu n ă m 1 9 3 1 , lin tứ c k h ô n g vui d ồ n d ặ p đ ế n T h ư ợ n g Hái: Lỹ T ự T r ọ n g bị b ắ l s a u khi b ắ n c h ế t m ặ l t h á m Lơ G r ă n g d ể P h a n Bôi (H oảng H ữu Nam ) t r ố n IhoáL, Hố T ù n g M ậu, Nguyẻn Huy Bốn. Đỏ Ngọc Du rơi v à o b ả y c ú a đ ế q u 6 c P h á p và Anh- Ngãv 12 L h á n g 2. c á m I h ấ y có d ấ u h iệ u bị t h e o dõi, Nguyễn Ái Q u ố c d ã viếl t h ư gứi Bộ P hư ớ ng Đ ô n g ờ T h ư ợ n g Hải b á o tin d ã ‘b a l ầ n gửi m ẩ u h à n g ” (tên mặL có I h ể là b a I h ư b á o cáo) y ê u c ầ u “tìm h i ế u về việc c ô n g ty xe h ỏ a t ố c h à n h Mỹ" (Ám c h i lã đ c m u a vé c h o N guyễn Ái Q u ố c rời H ồ n g Kông?). N gày 2 0 và 2 4 t h á n g 4 Nguyễn Ái Q u ổ c d ã viết hai' I h ư liề n gửì B a n C h ấ p h ã n h T r u n g ương Đ ả n g ở t r o n g nước, Cuối I h á n g 4, Nguyễn Áỉ Q u ố c b á o c á o với q u ố c l ế C ộ n g s ă n r à n g : “T ố n g Bí Ihư T r ầ n P h ũ đ ả bị b á t n g à y 19 h o ặ c 20-4", s a u khi xỏ Viết N ghệ 'H n h bị l a n r ã , ih ự c d ã n P h á p Lhẳng tay đ à n á p ; “ớ Hải P h ò n g d ã có 3 6 Irường hỢp bị b ắ l n g â y 2 0 - 4 ; 16 trư ờ n g hỢp bị bắL n g à y 2 3 -4 . Điều dó nói l ẽ n r ằ n g mọi hOcỊl d ộ n /ĩ ờ đ ị a p h ư ơ n g đ ề u bị lộ", n h i ề u tố c h ứ c Đ ả n g ở đ ị a p h ư ơ n g bị gìái l á n . n h i ề u t à i liệu q u a n Irọnị? rơi v à o l a y c á n h sál", “đ ề nghị c á c tố c h ứ c c á c h 10
m ạ n g c ú a quốc l ế C ộ n g s á n n h ấ t là Đ ảnfi C ộ n g s ả n P h á p t ả n g c ư ở n g b á o vệ Đ ô n g Dưđng"... Ngày 3 0 t h á n g 4 n ă m 1931, m ậ t t h á m P h ã p ở S ã i G ò n b á l đưỢc m ộ i s ố người "lình nghi c ộ n g s ả n " Lrong đó có Nguvền T h á ỉ, sau n à y dưỢc b i ế t !ả ' T h ư kỷ c ỏ n / ’ h ộ ỉ N am kỳ", X ứ u y v iê n . K h á m t r o n g ngư ờ i T h ã i , c h ú n g b ắ t đưỢc t h ư c ủ a Nguyễn Ái Q u ố c v iế l n g à y 24- 4. cùnfí n ă m . T i ế p dó. lại S in g a p o re . dưỢc m ậ l I h ã m P h á p g iú p đ ỡ , c ả n h s á l A nh d ã b ắ l S e r g e L e fra n c . p h á i v iê n c u a q u ố c t ế C ộ n g s á n . T r o n g g iấ y l ờ c ủ a S e rg e Lefranc có đ ịa chi: " ] 8 6 T a m Lung - H ồ n g K ông"."’ 19 I h á n g 5 n ă m 1931, m ậ t t h á m S à i G ò n gửi c ô n g v ã n s ố 1 8 J 2 - S c h o M ậl Lhám H à Nội vả H u ế b á o tin "ngà y 14 I h á n g 5. tro n g m ộ t l ầ n v â y r á p lại h ẻ m sỏ' 3 2 p h ố An B ĩnh. C h ợ i.ỡn đ ả b á l đượ c m ộ t I h ư c ủ a đ ạ i b i ể u Đệ l a m q u ố c tế . ớ H ồ n g K õ n g gửi T r u n g ương D à n g c ộ n g s ả n Đ ô n g Dưđng... t h e o lự d ạ n g cỏ t h ế lả c ủ a Nguyễn Ái Quốc". T inh h ì n h đ ã trở n ê n r ấ t k h ẩ n Irương m à N guyễn Ải Q u ố c lại k h ô n g có t h ư trả lời c ủ a Q u ố c t ế C ộ n g s á n , khõDỊĩ I h ể n h ờ v ả o s ự giúp đỡ c ủ a ai. c ủ a tổ c h ử c n à o d ể rời H ồ n g K ông đ a n g d ầ y mặt. t h á m . T ín c h o b iế t, m ậ l I h á m c ũ n g đ á b á t N ulens, c á n b ộ c ủ a Q u ố c t ế C ộ n g s á n p h ụ t r ã c h B a n P hư ơ ng Đ ỏ n g tại tỏ giới A n h ở ThưỢng Hải. 1 S e rg e Lefranc tên th ật là Jacques, phái viên của quố c té C ô n g sản đí cồng tảc vùng Đ ô n g N a m Á , đ ã g ă p Nguyễrt Á i Q u ố c t ạ i H ổ n g K ô n g th ổ n g 3 -1 9 3 1 . sau đó vẻ Sải G òn găp T rằn Phú. ra H ầ Nội, dến H ả i P h ò n g , rói bị bảt, bị ghép tội già m ạ o giày tờ, m a n g ản 8 tháng tủ. g ầ n đây B ả o tả n g Hổ C h í Minh, qua đ iê u tra x á c định !â T a m Kung chứ khô ng phải T a m l u n g { T G ) n
Khi b ắ t dưỢc S e r g e L efranc. c ả n h s á t A nh đ à b á o c h o c h i n h p h ủ P h á p v ả l o à n q u y ề n Đ õ n g D ư ơ n g về n h i ệ m vụ c ú a S e r g e L e fra n c v à t h õ n g tin c h o P h á p b i ế t đ ị a c h ỉ “186 T a m Lung - H ồ n g Kông" và m ộ t l ẽ n người: “T ố n g V á n Sơ". C h ủ n g c h ư a n ắ m c h á c ai là người ở t r o n g ngôi n h à đó, n h ư n g n h á t đ ị n h là m ộ t n h ã n v ậ t q u a n trọ n g , q u e n b i ế t S e r g e L e fra n c , và Lheo logic v ấ n đ ề - người ở đ ịa chỉ dó t ấ t n h i ê n c h ố n g lại nước P h á p '" . C h i n h q u y ẻ n Đ ô n g D ư ơ n g liề n viết c õ n g v ã n gửi c h í n h q u y ề n H ồ n g K ỏ n g v ả y ê u c ầ u d e n k i ể m t r a n h ả 186 T a m Lung, b ắ l người có m ặ l Iro n g đ ó , g i ă n g b ẫ y b ắ l t i ế p n h ữ n g người đ ế n sau. C h í n h q u y ề n P h á p t h u ê c ả n h s á t A n h l ả m v iệc n ả y v ã n ế u đ ũ n g là Nguyễn Ái Q u ố c s ẽ t r ả n g a y m ộ t k h o ả n u ẻ n lớn. Biêì lả v iệc b ă l T ố n g V ă n S d ở T a m Lung, Cửu Long. H ồ n g K ô n g k h ó n g p h ả i d ễ vi d á y là đ ấ t nhưỢ ng đ ịa c ủ a Anh, vả lại n ế u “l à m " k h ô n g n h a n h , k h ô n g g ọ n g ã y ồ n à o s ẽ m ấ l "con c á " lớn. Nếu đ ú n g là Nguyễn Ải Quốc, c h ú n g sẽ b ắ t ¡ é n k h õ n g c h ờ l ệ n h c ủ a T h ố n g đ ố c H ổ n g Kông, v à P h ủ p s ẽ cử l ả u Angỉê s a n g n g a y á p giải ô n g N g u y ễ n về Đ ỏ n g Dương - nơi m à T ò a á n Vinh t ỉ n h Nghệ An d ã k ế t á n õ n g tử h i n h vào t h á n g 10 n ă m 1929... Đ ả u t h á n g 6. t à u Angié đưỢc l ệ n h c ấ p l ố c rời b ế n . T h u y ề n trư ở n g n h ặ n d i ệ n : d ế n H ồ n g Kõng, chờ. 1, C ó tài liệu cho biết trưỏc khi b é t N g u y ễ n Á i Q u ố c m ậ t thám Anh đ ă dến nhận dan g những người ra v ả o ngòi nhà này. Trong só m ậ t th á m này có ngưởi m ang tên m ậ t là " P H E L IC " dâ n h ậ n ra T ố n g V ă n S o chỉnh lả N g u y ễ n Ái Q u ố c. 12
Bộ m ả y m ặ t I h á m , c ả n h s á i P h á p v ậ n h à n h h ế t số. C h ú n g k h ấ p k h ớ i , h í h ử n g m ữ n g I h ầ m ... “p h e n n ã y Ihi Đ ỏ n g D ư ơng h ế t giặc..." T ro n g kh i dó T r u n g ưđnfí Đ ả n g ta. Q uốc l ế C ộ n g s ả n k h ò n g có c á c h gi b á o Un, b ả o vệ c h o đ ổ n g ch í N guyễn Ái Q u ố c - người I h ố n g n h ấ t c á c Lổ c h ứ c c ộ n g s ả n ở Đ õ n g Dương, Bi t h ư C ụ c P hư ơ ng N am vã là c á n b ộ ciia Q uốc l ế C ộ n g s ả n . 13
N H A SO 186 TAM LUNG N a m 1927. Q u o c D a n d a n g d o T o n T r u n g S d n l h a n h l a p CO s\i p h a n h o a , p h a l p h a n d o n g d a t r d m a t d a n a p c a c h m a n g T r u n g Q u o c , b d l gii?, t r u e xud'L d a n g v ie n c o n g s a n . Nhcf c6 T n f d n g V an Linh, ngiicfi c u a la cai v a c S6 C o n g a n Q u a n g C h a u b a o tin m a Ly T h u y (Nguyen Ai Quoc) t r o n t h o a t du’dc ve Lien X6. C a c cd s d c u a Icfp h u a n lu y e n Q u a n g C h a u k h o n g “diing" diidc ntfa. Mol so l h a n h n i e n , h o c vien tri/dng H o a n g Pho CO ngu’d i diidc cii vc ni/dc. c6 ngLidi l h a m gia H o n g q u a n c o n g n o n g c u a D o n g C o n g s a n T r u n g Q uoc, c6 ngu’di du’d c p h a i v a o h o a l d o n g Irong Q uoc d a n Dang. Bo p h a n n h o c o n lai " d a i" s a n g T a m Lung, m o l v u n g d a l i h u o c Ciiu Long m a Ciiu Long lai chiu q u y i n q u a n ly c ii a T h o n g d o c H o n g K o n g - c a n g Idn p h i a N a m T r u n g Q u o c c o n c6 l e n la H o n g Kong - ‘ C a n g Ihdm"- S a u n g a y t h o n g n h a l c a c l6 chiic D ang, N guyen Ai Q u o c Ird lai H o n g Kong. Ngoi n h a s o 186 T a m L ung d a du’d c N guyen Ai Q u o c c h o n q u a sii gidi Ihieu va n h a l Iri c u a c.'ic (inng r h i T ru n g Quoc, Do la mpl ngoi n h a nho, d gdc p h o . Nguyen Ai Q u o c Ih u e ca t a n g h a i d e q u a n s a l du'dc d e d a n g c a c h o a l d o n g tif xa, n e u c6 dong, x u o n g c a u t h a n g t a n g Iret. m d c o n g h a u Ih o a l r a ngoai. 14
Ui H^IUÌIỈKỈ m w m Les Anglais arrêtent à Shanghaï ỉe révolutionnaire annamite N 'G uyen A ï Q uoc * »>■ Í •; , . • ■ ‘ ¿ .,’1 lé 4 4 * |t« r« $nj.y0.-r< ■K' « vi-'tniitft •Í i - •». 1*^ «'...t.« S / t H . . *> •.'•( K 'W o . . t - 4 t i ' f f n y r M **O'VN' t , V ( i . i w r w ^ i li # » « u !• < / .« • < t* !>»■/*. U ^ .- ; '* # '• t f l s'. • ..• . « V ặ \ l - ’ ’ « I » * J< t ’ • . r i « ..4 «r. M J . . ... . i\ . J \ < * • • . « ' C ' • ' . r u * ^ • /» •» » .« M i« * ••. « ............... ..... < i . •» »’rfIMA • ,. Ah * ‘.l'i «u N . h A % . tr f < '• ■ r r< » . î«i >■ K > » , r ■ . 1^ Í , , , t ' . - • T ^ •' *' îf t tri ^ a f/#•?*!«•>» >*« .\i r*fe
Klii đ ế n ở, N guyền Ái Q u ố c c ả n g m ộ l d â y phơi I r ô n g r a p h ố đ ể p h ơ i k h à n , n h ư n g c h í n h là đ ế l ã m ã m h iệu . N ếu có phdi k h ậ n và c á c k h ả n ph di n g a y n g ắ n - d ấ u h iệ u a n t o à n - có t h ế v à o đưỢc n h à . N ếu có b iến , chỉ c ả n k é o x ệ c h k h ă n , đó là á m h i ệ u “động". Người tớl l iê n h ệ . đi đ ế n h ẻ p h ố b ê n k ia, n ế u I h ấ y ã m hiệu “a n t o à n " s ẽ q u a y lại, v à o n h ã dưỢc. Trong n h ã 1 8 6 T a m Lung, k h ô n g có n h i ề u người. T h ỉ n h t h o ả n g Hổ T ũ n g M ậu. M in h K h a i đ ế n n h ậ n chỉ thị, giao l à i liệu rồi đi ngay. S a u n à y . k h i k ể c h u y ệ n v ẻ v iệc m i n h b ị b á t , B á c n ó t "H oại đ ộ n g c á c h m ạ n g bí m ậ t p h á i h é ì s ứ c c đ n í h ậ n đ ế Lránh bị b ắ t N hư ng đ ồ n g thời p h ả i lu õ n lu ô n c h u ấ n bị s a n s à n q đ ổ i p h ó n ế u k h ô n g m a y m à bị b ấ i..". N ăm á y Nguyền Ái Q u ố c d ã k h ô n g g ặ p may. S á n g t ỉn h m ơ n g à y 6 i h á n g 6 n ă m 1931, â m lịch là n g à y “m a n g c h ù n g " 2 7 I h á n g 4 n ă m T â n Mũi, kh í N guyễn Ái Quốc dang rử a m ặl chƯ Q k ịp p h ơ i k h ă n , m ộ t đ ồ n g chi k h á c d a n g q u é t n h à , Ihi c ử a lớn b ị xò m ạ n h b ậ l ra, một. t ố p c ả n h sát. Anh, th e o s a u là m ấ y l ẽ n lay s a i ậ p vão. T ê n c h í h u y c ả m s ủ n g h é t lo: - T ấ l c ả d ử n g n g u y ê n tại chỏ! Giơ tay lẽn! Xích la y h a i người ư o n g n h ã xong, c h ú n g b ắ t đ d u lục s o á t. C h ũ n g c ắ l că n h ử n g b á n h x ả p h ò n g x e m cỏ tài liệu, lựu đ ạ n , chấL n ố gi k h ô n g . Áo q u ả n , gtấy lờ d ẻ u dưỢc i h ử b à n g c h ấ l h ó a h ọ c d ế x e m c ó “k ế h o ạ c h " m ặ t gi k h õ n g ? K h ô n g lim đ ư ợ c gì, c h ủ n g d ầ n h a i người r a mộ(. xe b ọ c t h é p b ị t k ín , chờ s ẩ n b ẽ n h ẽ 16
p h ố , mỏi người n g ồ i m ộ l b c n . có c á n h s á t k è m , đ ư a vé Sở C ả n h sáL H ồ n g Kõng. Ngay s a u dó, c h ú n g lại licp t ụ c k h ă m x ẽ t ngôi n h à 186. C h ú n g d à o tường, lậL n ề n n h ã , p h á b ụ c gỗ d ể Lìm kh í giỡi--. C h ú n g dỡ m á i n h ả d e lìm m á y Ihu p h ả i vỏ tu y ế n d iệ n , n h ư n g c h ú n g c h ẳ n g lìm dược gì. C h ú n g c ò n bi m ậ t b a o v á y ngôi n h à SUỐI m ấy tuần, hòng đặt "bầy" d ể b ắ l “k h á c h " . N h ư n g l a d ã b iế l, I r ê n c h i ế c d ã y phơi k h ô n g có k h ă n Ihi h ằ n lả k h ô n g có người ở. m à k h õ n g có ngưởi ở, I ro n g Linh h ì n h b ấ v giờ. có i h c là bị b ắ l . C đ s ở đ ả bị lộ. Tin h i ệ u m ấ t a n t o à n đ ã rõ! ♦ * * 9 T h ư ờ n g lệ. ớ H ồ n g K õng n c u có việc b á t b ở t h i b á o c h i s ẽ " s ã n ” lin v ả đ ư a n g a y l ẽ n b ã o , N h ư n g c h i n h q u y ể n u ổ n g K ông Iro n g l ầ n b ẩ l n à y , d ã c ấ m c á c phươnfi Liên Lhòng Un b ả o chí đ ư a Un. C á n h s ủ t Anh, s a u kh i d ư a ả n h đối c h iếu , đ ã đ iệ n cho T o à n q u y ề n Đ õn^ Dương b i ế t “M ột người m a n g lè n T ố ng V ỗ n S ơ - c h á c ỉã N g u y ề n Á i Q uốc d á bị b ổ t s á n q n g à ụ 6-6". Ngàv 8 I h á n g 8. T o à n q u v ề n D ò n g Dương gửi b ứ c d i ệ n n i ặ l m ã s ổ 8 4 3 về Bộ T h u ộ c đ ị a P h á p ở P a ris n h ư sau: 1, T iế p Ihco n h ữ n g b ử c đ iệ n cún lỗi s ố 7 8 4 vả 8 3 5 , Lõl lấy l à m p h ấ n k h ớ i b á o lln Ngãi Bộ Irướng biếi r ằ n g N guyễn Ái Q uốc đ à bị b á l ớ H ổ n g Kõng n g à y 6 t h á n g 6 Lại đ ịa c h í ghi I r ê n giấy tờ tịch Lhu đưỢc Lại S i n g a p o r e I r ê n n gư ờ i S c r g e L e íra n c . V iệ c b ắ l n à y Lhực h i ệ n d ư ợ c lã n h ờ c6 s ự p h ố i hỢp giữa g i á m đ ố c Sớ MặL I h ã m Đ ô n g Dương với S ở C ả n h s á l A nh
N h ả ngục Victoria nội N g u y ễ n Ải Ouồc bi thục đãn Anh bál giam v ả o n ă m 1931 tại H ồ n g Kõng vã S in g a p o re , c ủ n g với sở c ả n h sál t ạ i tó gtớỉ P h á p ớ T h ư ợ n g Hái. sự p h ố i hỢp đ ó d ã t ạ o d iều k iệ n c h o c h ú n g la l-ừ m ộ i t h á n g n a y liến h à n h n h ử n g vụ b ắ l q u a n I rọ n g ỏ S in g a p o re , ở H ổ n g Kông, ớ T h ư ợ n g Hái n h ữ n g l ẽ n c h ố n g dối n h ư Hồ T ù n g Mậu, Nguyễn Huy Bốn, S e rg e Lefranc, Đỗ Ngọc Du (Lức ỉ’h i ế m Chu). Sở M ật t h á m Đ ó n g Dương còn b á l dưỢc l ấ l cả n h ữ n g người l ã n h đ ạ o Đ ả n g C ộ n g s á n Đ ò n g Dướng và 9 người lừ M átxcơva về... 2. N h ữ n g người c ộ n g s á n bị b á l ở H ồ n g Kỏng, T h ư ợ n g Hải s ẽ dược d ư a về Đ ô n g Dương Lrẽn m ộ l c h i ế c tàu t h ú y P h ã p d ế đ ứ a r a x é l xử. N hưng ỏ n g T ổ n g l à n h m
s ự P h á p Lại H ổ n g K õng c ủ a c h ú n g t a b á o đ ộ n g r ằ n g có t h ể họ s ẽ đưỢc T ò a á n A nh i h ả ra. Bộ T h u ộ c đ ịa b i ê ì ràníí Nguyễn Ái Q u ố c có t á m q u a n t r ọ n g b i ế t b a o n h iê u đối vớỉ n ề n a n n i n h ciía Đ ỏ n g Dưdng. Tôi d ã p h á i s a n g H ổ n g Kõnfí m ộ l i-hanh i r a m ậ t t h á m d ể c ũ n g vđi ô n g T ổ n g l ả n h s ự th e o dõ i v iệc n ã y . Nếu k h ô n g t h ể y ê u cầLi H ồng Kỏng Lrục x u ấ l được. Lỏi xin gđi ý với Ngải Bộ Irư ờ n g có I h ể đ ế n Bộ Ngoại giao P h á p c ù n g x e m x é l đ ẻ ư ế n h ã n h mộL c u ộ c v ậ n đ ộ n g c h in h irị yêu c ầ u C h í n h p h ú H o à n g gia A nh giam giữ, lưu đ à y Nguvẻn Ái Q u ố c và n h ữ n g p h ụ Lá c ủ a ỏ n g t a lại m ộ t t h u ộ c d ị a x a xôi n à o đ ó c ủ a nưỡ c A n h . Lrong m ộ l thờ i g ia n n h ấ t đ ịn h , d ể p h ò n g kh i n ế u ta b ắ t đưỢc c á c l ã n h tụ c ộ n g s a n Ấ n Dộ h a y M iế n Điện lại c á c Lhuộc đ ị a c ú a P h á p . Ihi l a có t h ể t r a o đối c h o n h a u . Tõi n g h ĩ r ằ n g m ộ t cuộc v ậ n đ ộ n g n h ư vộv p h ả i lả r ấ t l ế nhị. Nếu Ngài t h ấ y k h õ n g I h ể t h ự c h i ệ n dưỢc cuộc v ậ n d ộ n g n à y . tôi c ù n g k h ô n g k h ẩ n n à i n ữ a . N h ư n g n ế u t h a b ố n g c o n người cực kỹ ng u y h i ể m đó Ihi đó lả m ộ l v iệc nhấL ihiẽ '1 p h ả i t r á n h b a n g b a l cứ giá nào..." R ô b a n h ỉ T o à n q u y ể n D ô n g D ư ơ ng) 19
75 NĂM KHÌN LẠI v ụ ÁN 'ỒNG V ÀN SƠN (NGUYỄN ÁI QUỐC) ở HỒNG KÔNG C h ị Lady B o r l o n " ’ đ ố n nước: A nh, v à o k h o Lưu Lrữ c ủ a H o à n g gia. lim và s a o lại đượ c g ầ n n h ư l o à n b ộ hổ s ơ vẻ \ 1Ạ T ố n g V ă n S đ (Nguyễn Ái Quốc) bị b ắ t giam , dượ c t r á lại tự d o Iro n g n h ữ n g n ả m 1 9 3 1 - J 9 3 3 lĩồm h ơ n 1 .0 0 0 i r a n g t iế n g Anh, Liếng P h á p , đ ã t ặ n g Hội K h o a h ọ c lịch s ử Việl Nam m ộ i b ộ h ồ sơ nảy. - Dối c h iế u với c á c lài liệu c ủ a một. Ihãni P h á p , cúa c á c n h à s ứ h ọ c Việt Nam sưu l ầ m đưỢc Lại các k h o lưu i r ữ ờ Việl N a m v à ở P h ã p . - S o s á n h với n h ữ n g lài liệu m à c á c n h à s ử h ọ c n ư ớ c n g o à i l i ế p c ặ n dưỢc lử n h ử n g n g u ồ n kliác n h a u . - D ự a Lrẽn n h ữ n g Iranfi viếL c ú a T r ả n D ãn T i ê n và T .L a n q u a h a i c u ố n s á c h : "Nhửnq m ấ u c /iu y ệ n về đ ờ i ho ạ t đ ộ n q c ù a n ỏ C h ú tịch" v à ~Vừa đ i d ư ờ n g uừa k ế cìiuyện.'. - C ã n c ứ v ã o bũ l lich c ủ a B á c Hổ vé \1ệc L u ậ l sif L oscby b ã o c h ữ a cho Nííuyễii Ái Q uốc kíu Lạí B ảo Làii^ 1. Người M ỹ cồ t ể n V iệ t là ú t Tịcr» đội diệri c ủ a Hội Q u a k e r tậi Há Nội, tá c giả sảcf> “H ồ C h í M inh, m ó t c h á n d un g“ hiện ỗ khách s ạ n La T h à n h . H ả Nội ( 2008 ). 20