1
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU XÃ
HỘI HỌC
Xã hội học sửdụng gần như tất cảcác
phương pháp tìm kiếm thông tin được sử
dụng trong các ngành khoa học xh và nhân
văn khác.
Từcác kỹthuật thống kê tóan học tiên tiến
tới các chú giải các văn bản.
I. QUAN SÁT TRỰC TIẾP
{Quan sát trực tiếp các hiện tượng xã hội có một lịch sửlâu dài
trong nghiên cứu xhh. Nhà xhh lấy thông tin thông qua kỹ
thuật quan sát tham dự:
-Trởthành một thành viên tạm thời hoặc giảvờtrởthành
thành viên của nhóm được nghiên cứu.
- Nhà xhh cũng lấy thông tin trực tiếp bằng cách dựa vào nguời
báo tin của nhóm.
Cả hai phương pháp đều được dùng bởi các nhà nhân học xh.
2
Vd: Một vài nghiên cứu cổ điển của xhh Mỹ được thiết kế
theo các cơ sởnhân học, quan sát những người ít học
trong xh, trong đóhọcốgắng trình bày các bức tranh
hoan hảo của cuộc sống trong các cộng đồng
Phương pháp này được tiến hành vào những năm 1930
và 1940, khi lĩnh vực nhân học phục vụ như là hinh
mẫu cho xhh và sựkết hợp giứa hai ngành rất gần gũi.
{Trong những năm gần đây quan sát trực tiếp được áp
dụng cho những hòan cảnh nhỏ hơn như các phòng
khám, các buổi gặp gỡchính trịvà tôn giáo, bar và
casino, lớp học.
{
3
{Công trình của nhà xhh Erving Goffman cung cấp mô
hình và cơ sởlý thuyết cho những nghiên cứu như vậy.
Goffman là một trong những nhà xhh khẳng định rằng
cuộc sống thường ngày là nên tẳng của hiện thực xh,
nó nằm dứơi tất cảcác trừu tượng thống kê và khái
niệm.
{Nó khuyến khích điều tra xhh vi mô sửdụng băng ghi
âm và máy quay phim hơn là thực hiện các “thực
nghiệm” xã hội có tính nhân tạo.
{Giống như các sửgia nhà xhh cũng sửdụng nguồn tài
liệu gián tiếp/thứcấp (secondhand source materials),
chúng thường bao gồm các văn bản cá nhân, các bản
ghi ởbệnh việnv.v…
4
{Mặc dù thường có một nhận thức sai lầm rằng nhà xhh
là người bỏqua các quan sát định tính (các quan sát
trực tiếp) để sửdụng các kết quả định lượng, nhưng
điều đó không đúng. Ngay cảởMỹ, khi các phương
pháp định lượng xã hội rất được đề cao, và xhh thường
có một khoảng cách với các môn khoa học nhân văn
như triết học, lịch sửvà luật, phương pháp định tính
luôn luôn có vai trò quan trọng.
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG
{Với sự đổi mới liên tục và ứng dụng ngày càng tăng
của máy tính điện tử, các phương pháp định lựơng tiếp
tục đóng vai trò trung tâm trong xhh, đặc biệtởMỹ.
5
Ngay từ đầu nhà xhh đã tìm thấy sự đo lường các
mối quan hệlà có giá trịlớn.
Vd: Hệsố tương quan củaKarl Pearsonlàmột
khái niệm thống kê quan trọng để đo lường mối
quan hệnhân quảgiữa các biến.
{Xã hội học định lượng bao gồm việc trình bày một
lượng lớn các dư kiện thống kê mô tả,các kỹthuật lây
mẫu, và việc sửdụng các mô hình toán tiên tiến cùng
với các mô phỏng bằng máy tính (computer
simulations) các qúa trình xã hội.
{