Ảo giác màu sắc và hình dạng (5)

Ảo giác màu sắc và hình dạng

(5)

Hiệu ứng White

Năm 1979, Michael White đã mô tả một ảo giác làm thay đổi mọi thứ trong

khoa học thị giác. Các vạch màu xám ở bên trái trông sáng hơn các vạch màu xám ở

bên phải. Thật ra, tất cả các vạch màu xám trên đều giống hệt nhau về phương diện

vật lí. Trước khi White phát hiện ra hiệu ứng này, mọi ảo giác độ sáng được cho là

kết quả từ các quá trình đối kháng – nghĩa là một vật có màu xám sẽ trông có tối

khi bị bao quanh bởi ánh sáng và trông sáng khi bị bao quanh bởi bóng tối. Nhưng

trong ảo giác này, các vạch màu xám trông sáng hơn bị bao quanh bởi tác nhân

màu trắng, và các vạch màu xám trông tối hơn thì bị bao quanh bởi màu đen. Cơ

chế não bộ của hiệu ứng White cho đến nay vẫn chưa được rõ.

Màu sắc lấp lánh

Trong tác phẩm Ánh sáng Ngọc Sapphire của Kitaoka, các chấm màu lam có

vẻ lấp lánh khi bạn di chuyển mắt mình xung quanh hình. Nhưng khi bạn tập trung

nhìn vào một chấm, thì sự lấp lánh không còn nữa. Màu lam đối với chấm mà bạn

đang tập trung nhìn trông như đậm hơn ở những chấm trong vùng lân cận tầm

nhìn. Hiệu ứng này là một biến thể dạng màu sắc của ảo giác lưới nhấp nháy phát

hiện ra vào năm 1994 bởi Elke Lingelbach thuộc Viện Optometry Aalen ở Đức và

các đồng nghiệp của bà, Michael Schrauf, Bernd Lingelbach và Eugene Wist.

Ảo giác của năm

Logo cho Cuộc thi Ảo giác của Năm của tạp chí Scientific American là một kết

hợp của hiệu ứng White (cái vò trông có màu sắc khác nhau bên dưới hai màn cửa)

và ảo giác vò-mặt người nổi tiếng.

Ảo ảnh màu sắc và hình

dạng (4)

Trái tim không kiên định

Tất cả các quả tim trong bảng kiểm này đều cấu thành từ các chấm có cùng

màu lục lam, nhưng chúng trông có màu lục nổi trên nền lục, và màu lam nổi trên

nền lam. Ảnh trên, do Kitaoka vẽ, dựa trên ảo giác ngục tối phát hiện bởi nhà khoa

học thị giác Paola Bressan thuộc trường Đại học Padua ở Italy.

Khối rubik lộn xộn

Chúng ta đã thấy rằng các màu giống nhau có thể trông khác nhau, tùy thuộc

vào ngữ cảnh. Ảo giác này cho thấy ngữ cảnh còn có thể làm cho các màu khác

nhau trông giống nhau. Hãy kiểm tra các ô màu đỏ phía mặt trên của khối Rubik

thứ nhất và thứ hai. Chúng trông ít nhiều có màu giống nhau. Nếu chúng ta che

phần còn lại của các ô với màu trắng, thì bạn có thể thấy các ô ở khối bên trái thật

ra có màu cam, và các ô phía bên phải có màu tía.

Bốn màu sai lầm

Chúng ta thấy bốn ô vuông màu sắc khác nhau trên phông nền sáng, đúng

không? Sai rồi. Màu xám thật ra là sự pha trộn của các ô nhỏ màu lam và màu vàng.

Vì các ô quá nhỏ, nên chúng hòa trộn vào nhau và không kích thích các quá trình

đối kháng tạo ra sự tương phản. Đây là cách ti vi màu tạo ra các màu khác nhau từ

chỉ vài ba ô điểm màu sắc khác nhau (hãy đưa một chiếc kính lúp đến trước ti vi

của bạn và tự nhận xét nhé). Các ô màu ngọc lam và lục nhạt thật ra là các ô điểm

nhỏ màu lục hòa trộn với các ô điểm nền màu lam (màu ngọc lam), hoặc với các ô

điểm nền màu vàng (màu lục nhạt). Sự hòa trộn các ô điểm màu đỏ với các ô điểm

màu vàng hoặc màu lam trong phông nền tạo ra màu cam và màu tía.