Bài 29 - Sinh học 10 CB

ườ

ể

ằ ấ

ố ườ

ị

ớ

ế

ộ

ụ

ư ế

ấ ạ

ậ

i ta cho r ng virut là tác nhân Ngày nay ng i ch t vì gân b nh nguy hi m nh t ( s ng ế ệ i d ch b nh do virut gây ra l n h n s ng ơ ố ườ ệ t c các cu c chi n tranh, n n ch t trong t ạ ế ấ ả t và tai n n giao thông). đói, đ ng đ t, lũ l ạ ấ ộ V y virut là gì? Có c u t o nh th nào ? Hình thái ra sao?

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

I.KHÁI NI M VIRUT: Ệ

ề ấ ạ ế ư ớ

bào, có ậ ấ ạ ấ ằ gì?

ự t c a virut v i các nhóm sinh v t khác là c siêu nh (đo b ng nanomet) và có c u t o r t bào s ng. Chúng kí ế ố ỉ

Virut b i li

t ạ ệ

Virut s iở

Virut cúm

Virut là th c th di truy n ch a có c u t o t ể Đ c đi m khác bi ệ ủ ể ặ kích th ỏ đ n gi n, ch có th nhân lên trong t ể ơ sinh n i bào b t bu c. ộ ướ ả ộ ắ

Nghiên c u sách giáo khoa đ hình thành khái ni m virut? ể ứ ệ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

II.C U T O VIRUT: Ạ Ấ

t c u t o c a ế ấ ạ ủ

Quan sát hình 29.1 Cho bi virut g m nh ng ph n nào? ữ ầ ồ

Ạ

Ấ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT II.C U T O VIRUT: Ạ - C u t o g m 2 thành ph n c b n: ồ

ầ ơ ả

ể

ạ

ặ

ạ ử

prôtêin (g i là capsit) đ ượ ấ ọ các đ n v hình thái là capsome bao b c ị

ứ ợ

ệ

Virut tr nầ

ọ

ỏ

ộ

ấ ạ ừ ớ

ẩ

ậ

ấ ạ ủ

ẽ

ỏ

bào ch . ủ

ầ

ỏ

ọ

Virut có v ngoài

ỏ

Ấ ấ ạ + Lõi axit nuclêic(h gen) có th là (ADN ệ ho c ARN) m ch đ n hay m ch kép ơ + V là phân t c c u ỏ t o t ơ ọ ạ ừ bên ngoài đ b o v axit nuclêic. Ph c h p ể ả g m axit nuclêic và v capsit g i là ỏ ồ nuclêôcapsit. M t s virut còn có thêm v bao ngoài v ỏ ộ ố B gen c a virut có đi m gì sai khác so v i ớ ủ ể l p kép lipit và prôtêin g i là capsit c u t o t ọ so v i b gen c a sinh v t nhân chu n? ủ ớ ộ v ngoài. Trên m t v ngoài có các gai ặ ỏ ỏ D a vào hình v , so sánh c u t o c a virut ự glicôprôtêin đóng vai trò là kháng nguyên và tr n và virut có v ngoài? ầ giúp virut bám lên b m t t ề ặ ế Gai glycôprôtêin có tác d ng gì ? ụ Virut không có v ngoài g i là virut tr n

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

Virut b i li

Virut hecpet Virut đ m thu c lá

Virut cúm

t ạ ệ

ố

Virut s iở

Virut d iạ

Phag T2ơ

D a vào hình, virut có nh ng d ng c u trúc nào ? ữ

ự

Virut đ u mùa ậ ạ

ấ

III.HÌNH THÁI

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

ượ ọ

bào nên m i virut th ườ ỗ ỗ

c g i là h t. ứ ạ

ấ ạ ế ạ ấ

ng đ ợ

ạ

ắ

ố

virut, ví d minh ho theo

ặ

ạ ấ

ở

ụ

ạ

Nêu đ c đi m c a các lo i c u trúc ủ ể phi u h c t p sau ế ọ ậ

III.HÌNH THÁI Virut ch a có c u t o t ạ ư H t virut có 3 lo i c u trúc: xo n, kh i và h n h p( hay ph c t p)

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

ượ ọ

bào nên m i virut th ườ ỗ ỗ

c g i là h t. ứ ạ

ấ ạ ế ạ ấ

ng đ ợ

ạ

ắ

ố

III.HÌNH THÁI Virut ch a có c u t o t ạ ư H t virut có 3 lo i c u trúc: xo n, kh i và h n h p( hay ph c t p)

Đ c đi m Các d ngạ ạ ấ ể ặ Ví dụ

D ng c u trúc

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

ượ ọ

bào nên m i virut th ườ ỗ ỗ

c g i là h t. ứ ạ

ấ ạ ế ạ ấ

ng đ ợ

ạ

ắ

ố

ạ

ấ

III.HÌNH THÁI Virut ch a có c u t o t ạ ư H t virut có 3 lo i c u trúc: xo n, kh i và h n h p( hay ph c t p)

D ng c u trúc

Đ c đi m ể ặ Ví dụ

Xo n ắ

Capsôme s p s p theo ắ ế chi u xo n c a axitnuclêic ắ ủ

ề

Virut cúm,s iở …

ề

ệ ớ

Kh iố

Virut b i ạ t..ệ

ặ

ề ố

ứ

ấ

ớ

H n h p

ợ

ỗ

Phag ơ T2

Capsôme s p s p theo ắ ế chi u hình kh i đa di n v i ố 20 m t tam giác đ u Đ u có c u trúc kh i ch a ầ axit nuclêic g n v i đuôi có ắ c u trúc xo n ấ

ắ

Các d ngạ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

III.HÌNH THÁI Thí nghi m c a Frranken và Conrat 1957

ủ

ệ

i thích t

i sao virut phân l p đ

ả

ậ ượ

c không ph i là ch ng ả

ủ

ườ

ng nhân t o nh nuôi ạ

Em hãy gi ạ B?Theo em có th nuôi virut trên môi tr ể c không? vi khu n đ

ẩ ượ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

III.HÌNH THÁI Thí nghi m c a Frranken và Conrat 1957

ủ

ệ

bào ch , chúng bi u hi n đ c tính nh m t th vô

ở

ế

ư ộ

ủ

ể

ệ

ể

ặ

ngoài t Khi sinh hay h u sinh ? ữ

i trong t

bào ch bi u hi n c a virut nh th nào?

ồ ạ

ế

ệ ủ

ư ế

ủ ể

Khi t n t

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

t gi a virut và vi khu n b ng ữ ẩ ằ

III.HÌNH THÁI Hãy so sánh s khác bi ệ cách đi n ch “có” ho c “không” vào b ng sau đây? ặ ự ữ ề ả

Virut Vi khu nẩ Tính ch tấ

C u t o t bào ấ ạ ế

Ch ch a ADN ho c ARN ỉ ứ ặ

Ch a c ADN và ARN ứ ả

Ch a riboxom ứ

Sinh s n đ c l p ộ ậ ả

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT

Ạ

Ấ

III.HÌNH THÁI

Virut Vi khu nẩ Tính ch tấ

C u t o t bào ấ ạ ế Có Không

Ch ch a ADN ho c ARN ỉ ứ ặ Có Không

Ch a c ADN và ARN ứ ả Có Không

Ch a riboxom ứ Có

Không

Sinh s n đ c l p ộ ậ ả Có Không

ố

ạ

ữ

ả ơ ả

ARN vòng,

ầ

ử

ữ

d ng tr n không có v ỏ

ệ

ở ạ ơ và chúng là tác nhân gây b nh nh nh t mà con

ậ

ế

ườ

ỏ ấ ộ

ấ

ụ

ạ

prôtêin

ặ ế

ứ

ạ

ộ ạ ộ ấ

Nh ng có nh ng d ng s ng khác còn đ n gi n h n c virut đó là viroit và prion: - Viroit là nh ng phân t capsit, m ch đ n ạ t. Viroit th m chí không mã hoá b t kì m t prôtêin i đã bi ng nào và s nhân lên c a chúng ph thu c hoàn toàn vào s ho t ự ạ ộ ủ ự bào ch . Viroit gây nhi u b nh đ ng c a enzim c a t th c ủ ề ệ ở ự ủ ủ ế ộ khoai tây và b nh h i cây d a…. v t nh b nh hình thoi ừ ệ ở ư ệ ậ i là m t d ng c c đoan khác. Chúng là phân t - Prion l ử ự ạ và không ch a m t lo i axit nuclêic nào ho c n u có thì cũng quá ng n đ mã hoá b t kì m t prôtêin nào mà prion có ộ đ ng v t và ng nhi u b nh nguy hi m ậ th n kinh trung

. Prion gây i, gây thoái hoá h ệ ể ở ộ ng và gi m sút trí tu nh b nh bò điên… ả

ườ ệ ư ệ

ươ

ể ắ ề ệ ầ

Ấ

ng d n h c ẫ

Ạ ọ ở

ủ

C ng c bài và h ố ừ ữ

ế ậ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT ướ nhà Câu 1 : T nh ng ki n th c trên,em hãy hoàn thành bài t p ứ thích h p vào ch tr ng. b ng cách đi n t ợ ằ

ề ừ ỗ ố

ể ễ ữ

ủ ỉ ứ ặ

ặ

ủ ả ợ

ế

Virut là nh ng th c th gây nhi m ự ………………….mà genôm c a chúng ch ch a ho c là ………ho c là………Chúng ch nhân lên ỉ trong………………..b ng cách s d ng b ử ụ ộ ằ ủ đ ể bào ch máy………..…..và ………….….c a t ủ ế t ng h p nên các b n sao c a b n thân mình nh m ằ ả ổ truy n ………c a b n thân chúng sang các t bào ủ ả ề khác.

Ấ

Ạ ng d n h c ọ ở ẫ ằ ậ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT ướ nhà Câu 1 : T nh ng ki n th c trên,em hãy hoàn thành bài t p b ng cách đi n t

C ng c bài và h ố ế thích h p vào ch tr ng.

ủ ừ ữ ợ

ứ ỗ ố

ề ừ

bào

ư ADN

ể ễ ự ữ

ấ ạ ế ặ

ch a có c u t o t ặ

ARN

bào ch

ủ

t ế ngượ

ỉ

ủ ả ợ

genôm ủ ả

ộ bào ch ằ

Virut là nh ng th c th gây nhi m …………………… mà genôm c a chúng ch ch a ho c là ………ho c ỉ ứ là………Chúng ch nhân lên trong………………..b ng ằ sinh năng l cách s d ng b máy………..……….và …………. ử ụ t ng h p prôtêin ợ ổ ủ đ t ng h p nên các b n sao c a ……..c a t ể ổ ủ ế b n thân mình nh m truy n ………c a b n thân chúng ề ả sang các t bào khác. ế

Ấ

ng d n h c ẫ

Ạ ọ ở

ủ

C ng c bài và h ố ừ ữ

ế ậ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT ướ nhà Câu 2 : T nh ng ki n th c trên,em hãy hoàn thành bài t p ứ thích h p vào ch tr ng. b ng cách đi n t ợ ằ

ề ừ ỗ ố

ồ ơ ấ ả ể ủ

ấ ộ

ộ

ượ ọ ứ ộ ớ ở

ơ h p ộ ổ ợ ỏ ọ ượ c ph ủ

C u trúc đi n hình c a m t virut đ n gi n nh t bao g m ộ m t ……………………ho c ặ …………..ho c…………….và m t ………………….. ặ Đ c g i là ……………… Các virut ph c t p h n còn ứ ạ c t o nên b i m t t ch a m t l p v b c đ ỏ ọ ượ ạ …………………và …………….L p v b c đ ớ b i các…………mà vai trò c a chúng là ………………… ủ ở và giúp virut ………….b m t t ề ặ ế bào v t ch . ủ ậ

Ấ

ng d n h c ẫ

Ạ ọ ở

ủ

C ng c bài và h ố ừ ữ

ế ậ

BÀI29 - C U TRÚC CÁC LO I VIRUT ướ nhà Câu 2 : T nh ng ki n th c trên,em hãy hoàn thành bài t p ứ thích h p vào ch tr ng. b ng cách đi n t ợ ằ

ề ừ ỗ ố

ồ ơ ả ấ ủ

ARN

ể lõi axit nuclêic ấ ộ ộ ặ

ộ

v prôtêin ỏ ứ prôtêin

ớ

C u trúc đi n hình c a m t virut đ n gi n nh t bao g m m t ……………………ho c ADN …………..ho c…………….và m t ………….. đ c g i ặ ượ ọ capsit là ………Các virut ph c t p h n còn ch a m t l p v ơ ỏ ộ ớ ứ ạ lipit. h p ……..và c t o nên b i m t t b c đ ọ ượ ạ ở ộ ổ ợ gai …………….L p v b c đ c ph b i các…………mà ủ ở ỏ ọ ượ kháng nguyên bám lên vai trò c a chúng là …………………và giúp virut ủ bào v t ch . ………….b m t t ủ ậ ề ặ ế