Bài 6Bài 6
ỷ ệ nhiên
Th t nghi p và t l ệ th t nghi p t ệ ự
ấ ấ
Gi ng viên : Lâm Thanh Hà
ả
Copyright © 2004 South-Western
Thất nghiệp
• Th t nghi p t n t
(phát
ệ ồ ạ tri n hay kém phát tri n, tăng tr
ể
ấ ể • Con s ng
i trong m i n n kinh t ế ọ ề ng hay suy thoái) ưở i th t nghi p mang tính th i đi m và
ể
ờ
ấ
ệ
tăng tr
ng cao, t
th t
l
ưở
ỷ ệ ấ
ố ườ luôn bi n đ ng ộ ế • Trong th i kỳ n n kinh t ế ề ờ i c l nghi p th p và ng ượ ạ ấ
ệ
Copyright © 2004 South-Western
Khái niệm v ề Thất nghiệp
ượ ệ
c tính vào ượ
th t nghi p?
• Nh ng ai đ c coi là th t nghi p? ấ ữ • S sinh viên không làm thêm có đ ố ấ • M i ng ọ ệ ườ ộ
làm vi c đ u đ
i trong đ tu i lao đ ng n u không ế ộ ổ c coi là th t nghi p. ệ ấ ng lao đ ng vs. Dân s • L c l ệ ề ượ ộ ố ự ượ
Copyright © 2004 South-Western
Th nào là th t nghi p
ệ
ế
ấ
ng lao đ ng: s ng ố ườ ộ ư ộ ổ ư ệ ặ
t Nam dân s 82 tri u, LLLĐ: 45.6 tri u ệ
ệ
ố
ệ
ng
• Ví dụ: Vi i.ườ • 2009: T l
th t nghi p
Vi
ỷ ệ ấ
ệ ở ệ
ầ t Nam s tăng g p 5 l n
ẽ
ấ
• Khái ni m: ệ • L c l i trong đ tu i lao ự ượ đ ng có vi c làm ho c ch a có vi c làm nh ng ệ ộ đang tìm ki m vi c làm. ế ệ
Copyright © 2004 South-Western
Thất nghiệp
ườ ự ượ
• VD: 64.000 ng
ấ ộ i trong l c l ư
ệ
• + Th t nghi p: Nh ng ng ng ệ lao đ ng ch a có vi c làm nh ng mong mu n ố ư và đang tìm ki m vi c làm ế ườ
i đã b m t vi c trong quý I, ch ủ ể
ỷ ệ
ả
t Nam hi n là 4,65% )
Vi
y u t ế ạ N i, Bình D ng, Đ ng Nai, H i Phòng... (T l ộ th t nghi p ấ
i các vùng kinh t ồ ươ ệ ở ệ
ệ
ữ ệ ệ ị ấ tr ng đi m là TP.HCM, Hà ế ọ
Copyright © 2004 South-Western
T l
t Nam
ỷ ệ ấ
th t nghi p c a Vi ệ
ủ
ệ
Copyright © 2004 South-Western
Thất nghiệp
Copyright © 2004 South-Western
Thất nghiệp
• Ngoài nh ng ng ệ
ệ ộ
i
c coi là nh ng ng i lao đ ng ng ng ườ
ậ ộ
i có vi c và th t nghi p, ấ ườ i trong đ tu i lao đ ng i còn l ộ ổ ạ ườ không n m trong l c ự ằ ữ i đi h c, ộ , bao g m ng ọ ườ ồ i không có kh ả ườ ữ t…và m t ộ ệ ữ ệ ố ố ậ ớ ộ
ữ nh ng ng ườ ữ đ ượ l ượ n i tr gia đình, nh ng ng ộ ợ năng lao đ ng do m đau, b nh t b ph n không mu n tìm vi c làm v i nh ng lý do khác nhau.
Copyright © 2004 South-Western
Thất nghiệp
L c l
ng
ự ượ
Có vi cệ Th t nghi p ệ ấ
Dân số
Trong đ ộ tu iổ
Ngoài l c ự ng lao l ượ đ ng ( m đau, ố ộ n i tr , không ộ ợ mu n lao ố đ ng…) ộ
Ngoài đ tu i ộ ổ
Copyright © 2004 South-Western
Th t nghi p
ệ
ấ
L=E+U
S ng
i có vi c
ố ườ
ệ
ố ườ
ấ
L c l
ng lao
ự ượ
S ng i th t nghi p ệ (Unemployedworkers)
làm (Employed workers)
đ ngộ (Labor force)
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
T ỷ l
ệ thất nghiệp
th t nghi p là ph n trăm s ng
i th t nghi p
ố ườ
ầ
ệ
i trong l c l
ng lao đ ng.
T l ệ so v i t ng s ng ố ườ
ỷ ệ ấ ớ ổ
ự ượ
ấ ộ
S ng
ố ườ
i th t nghi p ệ
ấ
th t
ỷ ệ ấ
=
100
T l nghi pệ
ng lao
ự ượ
L c l đ ngộ
·
Copyright © 2004 South-Western
Phân lo i th t nghi p
ệ
ạ
ấ
ạ
1, Phân theo lo i hình th t nghi p: ệ ấ - Th t nghi p chia theo gi i tính ớ ệ - Th t nghi p chia theo l a tu i ổ ứ ệ - Th t nghi p chia theo vùng lãnh th ( thành ệ ấ ấ ấ ổ
th , nông thôn) ị
- Th t nghi p chia theo nghành ngh ( nghành ệ ề
, ngân hàng….) ế
- Th t nghi p chia theo dân t c, ch ng t c… ấ kinh t ấ ủ ệ ộ ộ
Copyright © 2004 South-Western
T l tham gia l c l ng lao đ ng phân theo ỷ ệ
gi i tính c a M ự ượ ớ ủ ộ ỹ
Copyright © 2004 South-Western
Phân lo i th t nghi p
ệ
ấ
ạ
ạ
ự
ươ
ấ
ề
ằ
2, Phân lo i theo lý do th t nghi p: ấ - B vi c : T ý xin thôi vi c vì nh ng lý do khác nhau ệ
- M t vi c : Các hãng cho thôi vi c do nh ng khó khăn
ng th p, không h p ngh …. ệ
ữ
ỏ ệ ư ấ
nh cho r ng l ệ
ầ
ự ượ
ế
ư
ớ ư
ượ
ờ ỏ ự ượ
ạ
ệ i : Nh ng ng ữ ố
ng lao đ ng ( thanh niên đ n tu i lao ệ i đã r i b l c l i làm vi c nh ng ch a tìm ư ệ
ộ ổ t nghi p ch công tác…) ờ ng lao ư
ườ ạ
đ ng nay mu n quay l đ
trong kinh doanh… - M i vào : L n đ u b sung vào l c l ổ ầ c vi c làm nh ng ch a tìm đ ệ đ ng đang tìm vi c, sinh viên t ố ộ - Quay l ộ ượ
c vi c. ệ
ệ ữ ợ
Copyright © 2004 South-Western
Phân lo i th t nghi p
ệ
ạ
ấ
3, Phân lo i theo ngu n g c th t nghi p: ệ ấ ồ ạ
ố + Thất nghiệp tạm thời: (frictional unemployment)
ả ộ ố ườ
ộ ữ ườ
i lao đ ng b vi c đ X y ra khi m t s ng ỏ ệ ể i m i t h n, ho c nh ng ng tìm công vi c t ớ ặ ệ ố ơ ng lao đ ng đang tìm ki m vi c vào th tr ệ ế ộ ị ườ i trong làm. Lo i th t nghi p này luôn t n t ồ ạ ệ ấ ạ n n kinh t ề . ế
Copyright © 2004 South-Western
Phân lo i th t nghi p
ệ
ạ
ấ
ấ
ố ầ ả ữ
ự ấ ề
ơ ấ ự
ừ ạ ỉ ế ệ
ề ộ
+ Th t nghi p c c u ệ ơ ấ (structural unemployment) X y ra khi có s m t cân đ i cung c u gi a các ngành ngh , lĩnh v c. Khi c c u n n kinh ề ự đi u ch nh, có ngành th a nhân l c, có t ế ề ngành thi u nhân l c. Lo i th t nghi p này ự ấ tác đ ng nh : đi u ch nh c ch u nhi u y u t ơ ỉ ư ế ố ề ị i ngu n nhân , kh năng đào t o l c u kinh t ồ ạ ạ ả ế ấ i vi c l c, tính hi u qu c a các hãng môi gi ệ ớ ả ủ ệ ự làm,….
Copyright © 2004 South-Western
ả ạ
ề ả
ng, l giai đo n suy thoái, ph c ế ụ ng th t nghi p này s ẽ ầ ưở ệ ấ
+ Thất nghiệp chu kỳ: (cyclical unemployment) X y ra khi n n kinh t ế ở ề làm gi m c u lao đ ng. Khi n n kinh t ộ h i, tăng tr ượ gi m đi. ồ ả
Copyright © 2004 South-Western
+ Thất nghiệp do yếu t • Chính sách ti n l i thi u c a chính ng t ề ươ ố ngoài th ị trường: ể ủ ố
phủ
• Chính sách tr c p th t nghi p c a chính ph ấ ệ ủ ợ ấ ủ
ng t i ế ươ ố
ề
Công đoàn Lý thuy t l thi u.ể Lý thuy t ti n ế ng hi u qu . l ả ệ ươ
Copyright © 2004 South-Western
Th t nghi p do lu t v ti n l
ng t
ậ ề ề ươ
ệ
ấ
ố
i thi u ể
L
ngươ
ng cung
ượ
L lao đ ngộ
D th a lao đ ng ộ ư ừ = Th t nghi p ệ ấ
L
ươ
ng t i ố Thi uể
WE
ề
Nhu c u vầ lao đ ngộ
LD
ng lao đ ng ộ ng lao
ề ươ
L ượ ng cao h n m c cân b ng c a th tr ị ườ
LE ứ
LS ằ
ủ
ơ
Copyright © 2004 South-Western
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
0 Th t nghi p do ti n l ệ ấ đ ngộ .
Lý thuy t v ti n l
ế ề ề ươ
ng hi u qu ệ
ả
ng cao làm cho năng su t cao h n. ấ ơ
ỏ ủ
ể ủ
ng c a công nhân • Ti n l ề ươ - S c kh e c a công nhân ứ - S luân chuy n c a công nhân ự - N l c c a công nhân ỗ ự ủ - Ch t l ấ ượ ủ
Copyright © 2004 South-Western
T ỷ l
ệ thất nghiệp t ự nhiên
• T l ỷ ệ ấ
natural rate of nhiên ( l th t nghi p khi s n ỷ ệ ấ ả ệ đ t m c ti m năng ứ ề ế ạ th t nghi p trung ệ ạ
dao c a n n kinh t
th t nghi p t
th t nghi p t ệ ự unemployment): là t ng c a n n kinh t l ủ ề ượ (m c toàn d ng). Đó là t l ụ ứ ỷ ệ ấ bình c a n n kinh t v dài h n. ế ề ủ ề th t nghi p th c t ự ế ủ ề ệ l ỷ ệ ấ ự ế
ế nhiên. ệ ự có th cao h n hay ơ ể nhiên tùy theo
• T l ỷ ệ ấ đ ng xung quanh t ộ th t nghi p th c t T l ệ ỷ ệ ấ th t nghi p t l th p h n t ệ ự ơ ỷ ệ ấ ấ . bi n đ ng c a n n kinh t ế ủ ề ộ ế
Copyright © 2004 South-Western
T ỷ l
ệ thất nghiệp t ự nhiên
Copyright © 2004 South-Western
T l
th t nghi p t
năm 1960 c a M
ỷ ệ ấ
ệ ừ
ủ
ỹ
T l
th t nghi p
ỷ ệ ấ
ệ
10
T l
th t nghi p
ỷ ệ ấ
ệ
8
6
th t nghi p
ệ
4
T l ỷ ệ ấ nhiên t ự
2
0
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
Copyright © 2004 South-Western
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Phân lo i th t nghi p
ệ
ạ
ấ
• Th t nghi p t
th t nghi p đ
ệ ự
ấ
ỷ ệ ấ
ệ ươ
nhiên: t l i trong giai đo n chuy n t ộ ố ườ
ng nhiên ể ừ
ạ
b i luôn có m t s ng ch làm này sang ch khác. ỗ
ở ỗ
• Th t nghi p t =Th t nghi p t m th i ệ ự ấ ệ ạ ờ
ấ + Th t nghi p c c u ệ ơ ấ nhiên ấ
• Th t nghi p th c t nhiên + ệ ấ ệ ự
ự ế =Th t nghi p t ấ ấ Th t nghi p chu kỳ ệ
Copyright © 2004 South-Western
Th t nghi p
ệ
ấ
Copyright © 2004 South-Western
Tác động tiêu cực của thất nghiệp
• T l ỷ ệ ấ ế ả
ấ gi m, thu th t nghi p cao s d n đ n s n xu t ẽ ẫ ng c a n n kinh t ủ ề ệ ả ượ ế ả
sút kém - s n l nh p gi m (vòng xoáy suy thoái) ả ậ
ồ ự ế
• Lao đ ng là m t ngu n l c kinh t ộ ộ . Chi phí c ơ ầ ả ấ
ng không đ ộ h i c a th t nghi p chính là m t ph n s n ộ ủ l ượ ệ c t o ra cho xã h i. ượ ạ ộ
• T l th t nghi p cao cũng có th làm n y ỷ ệ ấ ể ả
sinh các v n đ xã h i… ấ ộ ệ ề
Copyright © 2004 South-Western
Định luật Okun
gi m 2% – 2,5% so v i ế ớ
ệ ẽ
ự ế ả l ỷ ệ ấ th t nghi p t N u GDP th c t GDP ti m năng thì t ề l 1% so v i t ớ ỷ ệ ấ th t nghi p s tăng nhiên ệ ự
Copyright © 2004 South-Western
(ILO), n u • Theo T ch c lao đ ng qu c t ộ ố ế ổ ứ
ẽ
ệ ủ ả
t Nam gi m t ừ ủ ả ố
ẽ
ả c có kho ng 45 tri u lao ả ướ ộ ệ ả
“vnexpress.net”
ế GDP tăng 1% thì s có 0,33-0,34% lao đ ng có ộ 8,5% vi c làm. GDP c a Vi ệ năm 2007 xu ng còn kho ng 6,5% c a năm 2009 thì s có kho ng 0,65% lao đ ng b m t ị ấ vi c làm (c n ệ đ ng). ộ
Copyright © 2004 South-Western
Th t nghi p
ệ
ấ
Copyright © 2004 South-Western
ế
Làm th nào chúng ta thoát ra kh i ỏ tình tr ng này? ạ
ế ự
ậ cho r ng s khôi ph c n n ệ
• Nhi u nhà kinh t ế ệ ủ
ẽ ẫ ủ
ụ ề ằ ề kinh t quá ch m nên c n các bi n pháp can ầ thi p c a chính ph , b ng cách tăng chi tiêu ủ ằ c a chính ph nên hi u ng s nhân s d n ố ệ ứ ủ đ n tăng nhu c u v lao đ ng. ầ ế ề ộ
Copyright © 2004 South-Western
● Chính ph cũng c n th c hi n chính sách tài ự ệ ầ
ủ ượ
c chu kỳ đ làm gi m m c l c chu kỳ và chính sách ti n t ả ề ệ ng th c t ự ế ứ ươ ể
chính ng ng ượ b ng cách tăng giá lên. ằ ● Nh chúng tôi đã đ c p ư
ầ ậ
ph n đ u c a khoá ầ ủ ề ậ ở h c, m t trong nh ng tranh lu n ch y u c a ủ ế ủ ữ ọ kinh t ề ứ ự l ươ ộ h c vĩ mô là s tranh lu n v m c ế ọ ề ng đi u ch nh ch m nh th nào. ậ ậ ư ế ỉ
Copyright © 2004 South-Western
● Các nhà kinh t h c tân c đi n cho r ng m c ổ ể
ằ ầ ế
nhiên, và chính sách c a ứ ng đi u ch nh nhanh chóng, nên h u h t ủ ế ọ ỉ ề ự
đây. l ươ ề th t nghi p đ u là t ệ ấ chính ph ít đóng vai trò ủ ở
