Bài giảng: Bệnh đái tháo đường

Chia sẻ: Nguyen Thanh Lich | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

116
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đái tháo đường là một bệnh kinh điễn, do rối loạn chuyển hóa hydrat carbon, vì thiếu isulin ở các mức độ khác nhau, thiếu tương đối hoặc thiếu tuyệt đối.Do đó gây tăng đường huyết và nếu vượt quá ngưỡng thì có đường niệu.Khi có đường niệu thì bệnh đã ở giai đoạn muộn và thường có nhiều biến chứng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng: Bệnh đái tháo đường

BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG I. ĐẠI CƯƠNG Đái đường là một bệnh kinh diễn,  do rối lọan chuyển hóa hydrat carbon, vì thiếu insulin ở các mức độ khác nhau, thiếu tương đối hoặc thiếu tuyệt đối. Do đó gây tăng đường huyết và nếu vượt quá ngưỡng thì có đường niệu. Khi có đường niệu thì bệnh đã ở  giai đọan muộn và thường có nhiều biến chứng, ñaëc bieät laø bieán chöùng vi maïch vaø maïch maùu lôùn. 80 % beänh nhaân tieåu  1 ñöôøng coù keøm beùo phì
 Tổ chức y tế thế giới xếp đái tháo đường nguyên phát theo bốn lứa tuổi sau: - Đái đường trẻ em( infantile diabetes): từ 6-14 tuổi - Đái đường thiếu niên( juvenile diabetes): từ 15-24 - Đái đường người lớn( adult diabetes): từ 25-64 - Đái đường người già( diabetes of oldage): trên 65 2
 Toå chöùc y teá theá giôùi chia beänh ñtñ ra laøm 4 giai ñoaïn, döïa vaøo caùc tieâu chuaån sau: Giai ñoaïn Nghieä Ñöôøng Taêng Laâm Beänh vi m huyeát IRI, ILA saøng maïch phaùp luùc taêng ñoùi ÑH I. Tieàn ñaùi BT BT + (-) + ñöôøng Ñaù i ñ öôøn g aån II. Ñaùi ñöôøng BT BT + (-) + tieàm taøng III. Ñaùi ñöôøng + BT + + ++ sinh hoaù hoaëc - taêng nheï IV. Ñaùi ñöôøng + + - ++ ++++ laâm saøng 3
II. NGUYÊN NHÂN BỆNH ĐTĐ A. Nguyên nhân ngòai tụy 1. Cường tuyến yên 2. Cường vỏ thượng thận 3. Cường giáp trạng B. Nguyên nhân do tụy 1. Do sỏi tụy 2. U ác tính di căn tụy 3. Viêm tụy 4. Bệnh thiếu huyết tố ( hemochromatose) 5. Di truyền 6. Do tự miễn 4
III. CHẨN ĐÓAN XÁC ĐỊNH ĐTĐ  Nhö vaäy chaån ñoaùn ñaùi ñöôøng döïa treân hai tieâu chuaån: + Ñöôøng maùu taêng roõ reät khi ñoùi. + Ñöôøng maùu cao thöôøng xuyeân. 5
IV. PHÂN LỌAI ĐTĐ Đái tháo đường type 1 1. - Do phá hủy tự miễn ở tế bào bêta của tiểu đảo tụy, beänh chieám 10 – 20 % ngöôøi ñaùi thaùo ñöôøng - Tuổi
3. Các lọai khác: Do thiếu sót gen trong sản xuất insulin và do một số bệnh nội tiết khác 4. ĐTĐ thời kỳ mang thai: 1 – 2% phụ nữ mang thai có hiện tượng giảm dung nạp glucose dẫn đên đái tháo đường trong thời kỳ mang thai. 50% trong số đó trở thành ĐTĐ thực sự trong 5-10 năm sau 5. Gỉam dung nạp glucose( nằm giữa bệnh ĐTĐ và người bình thường) 6. Tăng đường huyết lúc đói 7
V. BIẾN CHỨNG CỦA ĐTĐ 8
• 1) Tim: tình trạng xơ cứng mạch vành + Cơn đau ngực + Nhồi máu cơ tim Đây là biến chứng nặng, tiên lượng xấu làm giảm tuổi thọ 50 % so với người không đtđ 9
2) Biến chứng ngoài da: a)Các biến chứng kinh điển: + Ngứa + Mụn nhọt ngoài da b) Các biến chứng do chuyển hóa: + U mỡ vàng nổi cục ở da + Cao huyết áp + Cao mỡ trong máu + Hoại tử mô. Tiến triển thường dẫn tới viêm da thể cứng bị teo, đôi khi loét. 10
3) Biến chứng mắt: a) Các biểu hiện không đặc hiệu: + Nhiễm khuẩn tụ cầu vàng ở mắt hoặc quanh mắt + Liệt nhãn cầu gây nhìn đôi, liệt dây 3, 6 + Đục nhân mắt b) Các biểu hiện đặc hiệu thường liên hệ với các bệnh vi mạch trong bệnh đái tháo đường: + Viêm đỏ mống mắt + Thiên đầu thống + Bệnh võng mạc do đái đường 11
4) Họai thư do đái đường: gaây ra taéc maïch töø töø ôû caùc tieåu ñoäng maïch vaø vi quaûn Ñaây laø bieán chöùng muoän cuûa ñaùi thaùo ñöôøng, laâu bò boû qua khoâng ñieàu trò, thöôøng ôû ngöôøi treân 50 tuoåi Thöôøng ôû chi döôùi, cuõng coù theå ôû caùc taïng: tim,voõng maïc, naõo, thaän 12
5) Biến chứng thần kinh: Bệnh nhân thường bị viêm đa dây thần kinh ngọai biên + Đau dây thần kinh tọa, thần kinh trụ + Rối lọan cảm giác sâu, mất phản xạ gần xương, đặc biệt là gân gót. + Liệt một số cơ: cơ mô cái, cơ giữa và cơ duoãi chi dưới. 13
6) Biến chứng thận: + Protein niệu, đái ra máu vi thể, đái ra bạch cầu tạo ra hội chứng viêm tiết niệu + Hội chứng thận hư (điển hình trong hội chứng Kimmelstiel Wilson) 14
7) Răng: laø moät trong caùc bieán chöùng sôùm Thöôøng bị viêm lợi, ruïng răng 8) Phổi: caùc beänh nhaân ñtñ deã bò nhieãm khuaån, nhaát laø ôû phoåi + Áp xe phổi + Lao phổi 9) Biến chứng nặng nhất là hôn mê: + Hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu + Hôn mê do acidlactic + Hôn mê do hạ đường huyết 15
VI. ĐIỀU TRỊ ĐTĐ  Mục tiêu điều trị: Mục tiêu Chấp nhận Lý tưởng mmol/l mg/dl mmol/l mg/dl Lúc đói 3,3 – 7,2 60 – 130 3,9 – 5,6 70 – 100 Trước khi ăn 3,3 – 7,2 60 – 130 3,9 – 5,6 70 – 100 Sau ăn 1 giôø 3,6 > 65 > 3,6 > 65  Ñieàu trò nguyeân nhaân neáu thaáy roõ nguyeân nhaân.  Neáu nguyeân nhaân do tuïy caàn xaùc ñònh beänh nhaân thuoäc type I hoaëc type II 16
Ñieàu trò ÑTÑ type I: 1. Cheá ñoä aên: - Vì ngöôøi gaày neân caàn nhieàu Calo (min: 1800 – 2000 calo) Glucid: 300g cc 1200 calo Lipid: 50g cc 450 calo (daàu thöïc vaät) Protid: 50g cc 200 calo (coù theå duøng theâm protein thöïc vaät – ñaäu phuï) - Boå sung 1 löôïng töông xöùng caùc vitamin vaø muoái khoaùng 2. Thuoác : duøng Isulin - Insulin nhanh: taùc duïng cao nhaát sau 2 giôø, heát taùc duïng sau 8 giôø - Insulin chaäm:taùc duïng cao nhaát sau 4-6 giôø, heát taùc duïng sau 12-16 giôø - Insulin nöûa chaäm: taùc duïng cao nhaát sau 4 giôø, heát taùc duïng sau 14 giôø Lieàu toái öu khi duøng insulin laø ñöôøng nieäu < 10g/24 giôø 17 Tieâm döôùi da (VN duøng lieàu quy öôùc 2 laàn tröôùc aên)
Ñieàu trò ÑTÑ type II: 1. Cheá ñoä aên: Beùo neân giaûm Calo (1600 calo) Glucid 250 – 300g cc 1000 – 1200 Calo Lipid 40g cc 360 Calo Protid 30g cc 120 Calo Vôùi cheá ñoä aên nhö vaäy, trong vaøi thaùng ñöôøng huyeát vaãn cao, neân duøng thuoác Boå sung 1 löôïng töông xöùng caùc vitamin vaø muoái khoaùng 2. Thuoác: haï ñöôøng huyeát +Vieân sulfamid haï ñöôøng huyeát (tolbutamid, diabinese, daonil, diamicron…) +Vieân biguanit (metformin, glucophage…) +Loaïi phoái hôïp (diabiphase, glucosulpha…) Cách dùng thuốc: - Tìm một liều nhỏ nhất cho tác dụng tối ưu trên người bệnh - Chia liều điều trị theo thời gian tác dụng thuốc - Thay đổi lọai thuốc để đạt được kết quả mong muốn - Liều tối ưu là khi dùng thuốc đường niệu < 10g / 24 giờ 3. Taäp luyeän 4. Phoøng nguy cô: traùnh huùt thuoác laù, uoáng röôïu, caø pheâ… 18 5. Ñieàu chænh roái loaïn môõ maùu, ñieàu trò taêng huyeát aùp, beùo phì, beänh ñoäng maïch vaønh.
KẾ HOẠCH ĂN CHO TIỂU ĐƯỜNG TYPE 1 Điều quan trọng là bạn phải ăn đủ carbohydrat, chẳng hạn như bánh mì, mì sợi, cơm, khoai tây và trái cây 19
KẾ HOẠCH ĂN CHO TIỂU ĐƯỜNG TYPE 1 Không bao giờ được bỏ bữa ăn hoặc ăn trễ. Cố gắng ăn cùng một lượng thức ăn mỗi ngày. 20