1
Chương 6.
XLÝ N ðNH NƯC
Mcñích ca vic xlý nñnh nưc:
Gicho nưc luôn môi trưng trung
tính, ngăn nga các quá trình xâm thc
hoc lng ñng căn CaCO
3
trong các công
trình xlý và vn chuyn nưc.
2

* §é æn ®Þnh cña n−íc: l tÝnh chÊt kh«ng t¹o kÕt tña
tõ n−íc hay kh«ng ho tan CaCO
3
trong n−íc.
C¸c liªn kÕt cña axit Cacbonic trong n−íc:
H
2
CO
3
tån t¹i trong n−íc ë c¶ 3 d¹ng: HCO
32#
, CO
32#
,
CO
2
(s¶n phÈm ph©n ly H
2
CO
3
) (chñ yÕu phô thuéc pH)
* Ph−¬ng tr×nh c©n b»ng cña hÖ Cacbonat trong
n−íc:
2HCO
3#
↔CO
2
+ CO
32#
+ H
2
O (*)
C¸c d¹ng tån t¹i cña Cacbonic trong n−íc
3

* X¸c ®Þnh ®é æn ®Þnh cña n−íc:
+ pH
0
: pH ®o ®−îc trªn thùc tÕ t¹i ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é
thùc tÕ.
+ pH
s
: pH b9o ho, hay pH øng víi tr¹ng th¸i c©n b»ng
cña hÖ (c©n b»ng b9o ho cña n−íc bëi CaCO
3
).
X¸c ®Þnh ®é kiÒm K
i
trong n−íc v CO
2
:
* N−íc mÆt, xö lý b»ng keo tô b»ng phÌn: pH v0 K
i
thay
®æi

a) Kh«ng kiÒm ho¸:
( )
p
p
e
L
COCO 44
0
22
+=
p
p
ii
e
L
KK −=
0
b) Cã kiÒm ho¸:
+−=
v
v
p
p
ii
e
L
e
L
KK
0
( )
−+=
v
v
p
p
e
L
e
L
COCO 44
0
22
4

* N−íc ngÇm: Khö s¾t
, mg®l/l
, mg/l
+ Tra biÓu ®å: t×m pH
0
+ a – hÖ sè hiÖu suÊt khö CO
2
(0 ÷0,8) t¹i c«ng tr×nh lm tho¸ng
→pH
s
, pH
0
→I = pH
0
– pH
s
: ChØ sè b9o ho hay chØ sè Langlier
[
]
+
−=
2
036,0
0
FeKK
ii
(
)
[
]
+
+−=
20
22
.57,11 FeCOaCO

* C¸c tr−êng hîp:
a/ I = 0: HÖ Cacbonat c©n b»ng ↔N−íc æn ®Þnh
b/I
<
<<
<
0: L−îng CO
2
tù do trong n−íc lín h¬n l−îng CO
2
c©n b»ng
→hÖ kh«ng æn ®Þnh, ph−¬ng tr×nh (*) cã c©n b»ng chuyÓn dÞch sang tr¸i
→sù t¹o CaCO
3
kh«ng diÔn ra →n−íc chøa CO
2
(tù do) x©m thùc →N−íc cã
tÝnh chÊt x©m thùc:
CO
2xt
+ CaCO
3
(bªt«ng) + H
2
O →Ca(HCO
3
)
2
(¨n mßn bª t«ng)
c/ I
>
>>
>
0: L−îng CO
2
tù do <CO
2
c©n b»ng →c©n b»ng chuyÓn dÞch sang ph¶i
→CO
32#
+ Ca
2+
(trong n−íc) →CaCO
3
↓ → N−íc cã tÝnh l¾ng cÆn
 : I – kh«ng cã ý nghÜa vÒ mÆt ®Þnh l−îng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ®é x©m
thùc/l¾ng cÆn
(chØ chó ý ®Õn dÊu cña I : ±, m kh«ng chó ý tíi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi)
5

* ChØ sè Rizher: I
c
= 2pH
s
– pH
0
< I
c
<
<<
<
6, pH
s
<
<<
<
7,5: N−íc cã tÝnh l¾ng cÆn
< I
c
>
>>
>
7: N−íc cã tÝnh x©m thùc. I
c
>7,5 – 8
→TÝnh x©m thùc↑
→I
c
cã ý nghÜa ®Þnh l−îng, biÓu thÞ ®é lÖch cña n−íc ra khái tr¹ng
th¸i c©n b»ng
< I
c
<
<<
<
6: Ic↓ → §é l¾ng cÆn ↑
< I
c
>
>>
>
7: Ic↑ → §é x©m thùc ↓
2. C¸c ph−¬ng ph¸p lm æn ®Þnh n−íc
a/ L0m tho¸ng ®Ó khö CO
2
: Lm tho¸ng nh©n t¹o (VLL =
Rashiga): = 75 – 90%, hay ®i qua bÓ víi VLL b»ng ®¸ cÈm
th¹ch CaCO
3
, CaCO
3
.MgO hay MgO
b/ T¹o líp m0ng b¶o vÖ th0nh ®−êng èng b»ng CaCO
3
khi míi
®−a ®−êng èng v0o sö dông
c/ Läc qua VLL trung ho0: chøa CaO, Ca
2+
, Mg
2+
…
d/ Sö dông hîp chÊt kiÒm (xem phÇn æn ®Þnh n−íc víi I
<
<<
<
0)
e/ Sö dông thuû tinh láng (Silicat Natri SiO
2
+ Na
2
O). C = 7 ÷30
mg/l SiO
2
hay hçn hîp c¶ 2 chÊt Hecxa Meta Photphat Natria
(NaPO
3
)
6
.
2
CO
E