Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 5: Chăn nuôi trâu bò đực giống

Chia sẻ: Manh Manh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

162
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 5: Chăn nuôi trâu bò đực giống có kết cấu nội dung giới thiệu đến người học các kiến thức cơ bản về cơ quan sinh dục đực, tinh dịch, điều hòa thần kinh - thể dịch, các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất tinh, nuôi dưỡng đực giống, chăm sóc và quản lý, sử dụng đực giống. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 5: Chăn nuôi trâu bò đực giống

Slide 1 ___________________________________ Ch¨n nu«i tr©u bß ®ùc gièng ___________________________________ • CƠ QUAN SINH DỤC ĐỰC • TINH DỊCH ___________________________________ • ĐIỀU HOÀ THẦN KINH-THỂ DỊCH • CÁC NHÂN T ẢNH HƯỞNG TỚI Ố SẢN XUẤT TINH • NUÔI DƯỠNG ĐỰC GIỐNG ___________________________________ • CHĂM SÓC VÀ QUẢN LÝ • SỬ DỤNG ĐỰC GIỐNG ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 2 ___________________________________ CƠ QUAN SINH DỤC ĐỰC ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ 2 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 3 Tinh hoµn vµ phô dÞch hoµn ___________________________________ • Tinh hoµn: - TÕ bµo tinh nguyªn : sinh tinh trïng ___________________________________ - TÕ bµo Sertoly: cung cÊp dinh dìng nu«i tinh trïng vµ tiÕt hãc-m«n inhibin (øc chÕ FSH) - TÕ bµo kÏ (Leidig): sinh hocm«n ___________________________________ testosteron Phô dÞch hoµn: Tinh trïng TÕ bµo Leydig & mao m¹c h – Dµi kho¶ng 40-60 m gåm cã ®Çu, th©n, ®u«i. Mµng ®¸y Xoang ___________________________________ – Lµ n¬i hÊp thu dÞch, trung chuyÓn, lµm thµnh thôc vµ tÝch tr÷ tinh trïng. KÎ gi÷a c¸c TÕ bµo Sertoli èng sinh tinh 3 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 4 B×u vµ èng bÑn ___________________________________ èng dÉn tinh §éng mach TÜnh m¹ch Vßng bÑn C¬ vßng C¬ b×u §Çu phô dÞch hoµn ___________________________________ C¬ däc DÞch hoµn Mµng tr¾ng V¸ch ng¨n gi÷a Da b×u §u«i phô dÞch hoµn ___________________________________ B×u: èng bÑn: - Chøa dÞnh hoµn, phô dÞch hoµn, èng bÑn vµ c¸c Lµ èng th«ng gi÷a xoang bông díi vµ phô dÞch hoµn ___________________________________ tuyÕn sinh dôc phô. ®Ó cho thÇn kinh, m¹ch qu¶n - V¸ch gåm 3 líp: da, c¬ vµ thõng dÞch hoµn. vµ t¬ng m¹c. 4 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 5 ___________________________________ D¬ng vËt vµ bao quy ®Çu • D¬ng vËt: lµ c¬ quan ___________________________________ giao phèi (còng lµ ®êng tiÕt niÖu) - Gèc: cã 2 ch©n nèi víi x¬ng ngåi - Th©n: h×nh ch÷ S, khi giao ___________________________________ phèi th× duçi th¼ng - Quy ®Çu: h×nh xo¾n • Bao quy ®Çu: n»m sau rèn, ph©n tiÕt dÞch nhên vµ ___________________________________ ®a d¬ng vËt vµo ©m ®¹o. 5 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 6 C¸c tuyÕn sinh dôc phô ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ -TuyÕn niÖu ®¹o (Cowper tiÕt dÞch röa vµ trung hoµ axit ë ©m ): ®¹o con c¸i. - TuyÕn tiÒn liÖt tiÕt dÞch ho¹t ho¸ tinh trïng : -TuyÕn tói tinh:tiÕt dÞch sau cïng, biÕn thµnh keo ®Æc nót cæ tö ___________________________________ cung ng¨n tinh trïng ch¶y ra ngoµi. - TuyÕn ampul (phång èng dÉn tinh):tiÕt tinh thanh chøa dinh dìng nu«i tinh trïng. Home 6 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 7 ___________________________________ TINH D ỊCH • Dung lîng: – Tr©u: 2-3ml/lÇn ___________________________________ – Bß: 5-6 ml/lÇn • MËt ®é tinh trïng (C) – Tr©u: 0,6-1 tû/ml – Bß: 2-6 tû/ml ___________________________________ • Tû träng: 1,036 +/- 0,008 • pH: 6,9 (6,4-7,8) • Protein: 7,3 (6,3-8,4) mg/100ml ___________________________________ • Fructoza: 550 (200-900) mg/100ml • Axit citric: 700 (300-1100) mg/100ml 7 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 8 ___________________________________ Sù t¹o tinh vµ chÝn cña tinh trïng • Sinh tinh vµ thµnh thôc cña tinh trïng diÔn ra liªn tôc trong n¨m, tuy cêng ®é cã thay ®æi theo mïa, ®Æc biÖt lµ ë tr©u ___________________________________ • Qu¸ tr×nh t¹o tinh (tõ khi ph©n chia nguyªn bµo tinh cho ®Õn khi bµi xuÊt tinh trïng vµo khe èng dÉn tinh) kÐo dµi 48-50 ngµy ___________________________________ • Tinh trïng di chuyÓn trong èng phô dÞch hoµn (kho¶ng 60m) trong 14-22 ngµy • Trong qu¸ tr×nh di chuyÓn tinh trïng thµnh thôc dÇn vµ hoµn toµn thµnh thôc trong thêi ___________________________________ gian tÝch l¹i ë du«i phô dÞch hoµn • Tinh trïng trëng thµnh vµ chÝn tÝch l¹i trong ®u«i phô dÞch hoµn vµ cã thÓ sèng ë ®©y 1-2 th¸ng. Home 8 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 9 Hng phÊn sinh dôc ___________________________________ N·o ĐIỀU HOÀ THẦN KINH- GnRH ___________________________________ THỂ DỊCH TuyÕn yªn LH FSH øc chÕ ng îc ___________________________________ DÞch hoµn Hocmon steroid Inhibi n ___________________________________ C¬ quan SD Tuyen SD phô M« bµo kh¸c 9 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 10 §iÒu hoµ thÇn kinh-thÓ dÞch ___________________________________ KÝch thÝch ngo¹i c¶nh KÝch thÝch bªn trong ThÇn kinh T W Díi ®åi ___________________________________ TËp tÝnh sinh dôc RF TuyÕn yªn FSH Inhibin ___________________________________ è ng sinh tinh Leidig T/b Sectoli Nguyªn bµo tinh Testosteron ___________________________________ Tinh trïng C/q sinh dôc phô C¬ thÓ 10 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 11 ___________________________________ C¸c ph¶n x¹ sinh dôc • Ph¶n x¹ ham muèn sinh ___________________________________ dôc • Ph¶n x¹ c ¬ng cøng d¬ng vËt ___________________________________ • Ph¶n x¹ nh¶y • Ph¶n x¹ giao phèi • Ph¶n x¹ phãng tinh ___________________________________ Home 11 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 12 Nh©n tè ¶nh h ëng tíi sè ___________________________________ lîng vµ chÊt l îng tinh dÞch 1) Gièng - TÇm vãc ___________________________________ - Cêng ®é T§C - Kh¶ n¨ng thÝch nghi 2) Thøc ¨n - Møc ¨n ___________________________________ - Gi¸ trÞ sinh vËt häc vµ hµm l îng protein trong khÈu phÇn - CÊu tróc khÈu phÇn vµ lo¹i h×nh thøc ¨n - Vitamin, ®Æc biÖt lµ Vit A ___________________________________ - C¸c chÊt kho¸ng, ®Æc biÖt lµ P 3) Ch¨m sãc 4) Thêi tiÕt-khÝ hËu 5) Tuæi 12 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 13 Nh©n tè ¶nh h ëng tíi sè l îng ___________________________________ vµ chÊt lîng tinh dÞch (2) 6) ChÕ ®é lÊy tinh ___________________________________ 1lÇn/tuÇn 1lÇn/ngµy +/- % Lîng tinh/lÇn (ml) 9,5 6,2 -35 Lîng tinh/tuÇn 9,5 43,3 +356 ___________________________________ Ho¹t lùc (%) 63 69 +6 MËt ®é (1000/ml) 1890 810 -57 Tæng tinh trïng/lÇn (triÖu) 17,8 4,8 -73 ___________________________________ Tæng tinh trïng/tuÇn (triÖu) 17,8 33,8 +90 Tû lÖ thô thai (%) 70 73 Home 13 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 14 Nu«i dìng ®ùc gièng (1) ___________________________________ Nhu cÇu nang l îng vµ protein ThÓ träng (kg) Møc ®é khai th¸c NghØ phèi Trung binh Phèi nhiÒu ___________________________________ Nhu cÇu n ¨ng lîng (§VTA) 400 4,8-5,3 5,2-5,8 5,6-6,1 500 5,4-6,1 6,0-6,6 6,4-7,0 600 6,1-6,4 6,7-7,5 7,2-8,0 ___________________________________ 700 6,7-7,6 7,3-8,2 7,9-8,7 800 7,3-8,3 7,8-8,9 8,5-9,5 900 7,9-8,9 8,6-9,5 9,2-10,2 1000 8,4-9,4 9,1-10,0 9,8-10,8 ___________________________________ Nhu cÇu protein tiªu ho¸ (g/DVTA) 100 120-125 140-145 Bß ®ùc t¬ hoÆc bß gÇy mçi ngµy thªm 0,5-1 DVTA. NÕu mçi ngµy bß ®ùc lao t¸c 2-3 giê thªm 0,5-1 DVTA 14 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 15 ___________________________________ Nu«i dìng ®ùc gièng (2) Nhu cÇu kho¸ng • Ca: 7-8g, P: 6-7g/§VTA, NaCl: 7-8g/100kg P ___________________________________ • C¸c kho¸ng vi l îng còng cã vai trß lín ®èi víi bß ®ùc gièng: Co, Cu, Zn, I, Mn. Hµm l îng c¸c lo¹i kho¸ng nµy trong thøc ¨n phô thuéc vµo mïa, ®Êt, ph©n bãn. ___________________________________ • CÇn chó ý ®¶m b¶o nhu cÇu cña ®ùc gièng vÒ vitamin A vµ D: 100mg/caroten/100kg P. Khi khÈu phÇn thiÕu caroten th× bæ sung chÐ phÈm vitmin A (1mg caroten = 500-533 UI vitamin A). Chó ý cung cÊp vitamin D ___________________________________ trong mïa ®«ng. Cã thÓ bæ sung men chiÕu x¹ còng nh c¸c chÕ phÈm vitamin D2 hoÆc D3. 15 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 16 ___________________________________ Nu«i dìng ®ùc gièng (3) KhÈu phÇn: • KhÈu phÇn ¨n cña tr©u bß đùc gièng cÇn ® îc phèi hîp tõ ___________________________________ nhiÒu lo¹i thøc ¨n kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ngon miÖng. • CÇn sö dông c¸c lo¹i thøc ¨n cã gi¸ trÞ dinh d ìng cao, dung tÝch nhá ®Ó ®¶m b¶o cho bông ®ùc gièng thon, gän. ___________________________________ • Cơ cấu: + Mïa ®«ng: th« 25-40%, nhiÒu n íc 20-30%, tinh 40-45% ___________________________________ + Mïa hÌ: th« 15-20%, cá xanh 35-45%, tinh 35-45% 16 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 17 Nu«i dìng ®ùc gièng (4) ___________________________________ C¸c lo¹i thøc ¨n vµ møc sö dông • - Cá kh«: • VÒ mïa ®«ng cã thÓ cho ¨n 0,8 - 1,2 kg, mïa hÌ lµ 0,4 - 0,5kg/100kg khèi lîng c¬ thÓ, t ___________________________________ • - Thøc ¨n nhiÒu n (ñ xanh, cñ qu¶). íc • Thøc ¨n ñ xanh th êng ®ùîc sö dông vµo mïa ®«ngtõ 0,8-1kg/100kg P. • Cñ qu¶ ®Æc biÖt cÇn thiÕt khi sö dông thøc ¨n ñ xanh : 1-1,5kg/100kg P • • - Cá t¬i: VÒ mïa hÌ cho ăn 2 - 2,5kg/100kg P ___________________________________ • - Thøc ¨n tinh: • Lîng thøc ¨n tinh 0,4 - 0,5kg/100kg P • - Kho¸ng vµ vitamin : • Gi¸ ®ç hoÆc thãc mÇm (0,3 - 0,5kg/con/ngµy) ___________________________________ • C¸c chÕ phÈm vitamin A, D vµ E. • C¸c kho¸ng vi l îng vµ vitamin th êng ®îc ®a vµo thµnh phÇn cña thøc ¨n hçn hîp hoÆc premix theo tiªu chuÈn qui ®Þnh. 17 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 18 ___________________________________ Ví dụ về khẩu phần bò đực giống ChØ tiªu Khèi lîng bß (kg) ___________________________________ 800 900 1000 1100 Cá kh« (kg) 6 6 6 6 Cá t¬i (kg) 15 18 20 23 ___________________________________ Tinh hçn hîp (kg) 3,5 3,9 4,1 4,4 ___________________________________ Muèi (g) 60 68 75 83 18 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 19 Nu«i dìng ®ùc gièng (5) ___________________________________ ChÕ ®é cho ¨n • Mùa đông (nuôi nhốt): cã thÓ cho ¨n 3 lÇn/ngµy. Nguyªn t¾c lµ kh«ng cho ¨n lÉn lén c¸c lo¹i thøc ¨n mµ ph¶i cho ¨n theo tr×nh tù : tinh – th« xanh - th« kh«. ___________________________________ • - Buæi s¸ng: cho ¨n 1/2 lîng thøc ¨n tinh, 1 phÇn cñ qu¶, 2 - 3kg cá kh«. Cho ¨n vµo kho¶ng 9h00, sau khi khai th¸c tinh (hoÆc phèi gièng). • - Buæi tra: cho ¨n cá t¬i (vÒ mïa hÌ) hoÆc thøc ¨n ñ ___________________________________ xanh, ñ hÐo (vÒ mïa ®«ng) vµ phÇn cñ qu¶ cßn l¹i. Cho ¨n vµo lóc 11h30 • - Buæi chiÒu: Cho ¨n lîng thøc ¨n tinh vµ phÇn cá kh« cßn l¹i, ¨n vµo lóc 17h00 - 17h30. • Mùa hè (cã thÓ ®îc ch¨n th¶) Mçi ®ùc gièng cÇn 0,3 - 1ha ___________________________________ ®ång cá trång. C¸c l« ch¨n th¶ cÇn ®îc lu©n chuyÓn, kh«ng qu¸ 10 ngµy/l« vµ tÝnh to¸n ®Ó chóng quay trë l¹i l« cò sau 40 ngµy. Home 19 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 20 CH ĂM SÓC ĐỰC GIỐNG (1) ___________________________________ Chuồng trại • Chuång nu«i ph¶i ®Æt xa c¸c khu d©n c , c¸c khu c«ng nghiÖp...nh»m c¸ch ly, h¹n chÕ l©y truyÒn dÞch bÖnh, « nhiÔm m«i tr êng. • Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c qui ®Þnh khi ra vµo khu ch¨n nu«i. ___________________________________ • NÕu ®ùc gièng ® îc nu«i chung trong tr¹i ch¨n nu«i víi c¸c lo¹i tr©u bß kh¸c th× chu«ng nu«i ®ùc gièng nªn ® îc x©y dùng ë ®Çu h íng giã, gÇn chuång cña tr©u bß c¸i t¬ lì vµ c¸i sinh s¶n kÝch ®Ó thÝch qu¸ tr×nh ®éng dôc cña con c¸i. • Chuång tr¹i ph¶i ® îc thiÕt kÕ hîp lý gi÷a c¸c khu: nu«i nhèt, vËn ®éng, ch¨n th¶, bÖnh x¸, khu khai th¸c, pha chÕ tinh dÞch... • DiÖn tÝch: Mçi con nhèt ë 1 « chuång riªng (10-12m2) cïng (18 - 20 m2). Bª ___________________________________ nghÐ ®ùc d íi 12 th¸ng tuæi cã thÓ ® îc nu«i nhèt chung 2-4 con/« chuång víi diÖn tÝch nh trªn. • NÒn chuång ph¶i ch¾c ch¾n, kh« r¸o, kh«ng tr¬n tr ît, cã ®é dèc võa ph¶i, kh«ng ®äng níc, dÔ vÖ sinh. Tèt nhÊt lµ l¸ng b»ng xi m¨ng hoÆc l¸t g¹ch chèng tr¬n. • Trong chuång cã ®Çy ®ñ hÖ thèng m¸ng ¨n, uèng, ®iÖn n íc... ___________________________________ • Rãng chuång ph¶i ® îc lµm b»ng c¸c vËt liÖu ch¾c ch¾n. • Rµo ng¨n c¸ch gi÷a c¸c « chuång ph¶i ®¶m b¶o ®é cao tõ 2-2,2m. • Phải l¾p ®Æt hÖ thèng lµm m¸t 20 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 21 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ 21 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 22 ___________________________________ CH ĂM SÓC ĐỰC GIỐNG (2) Ch¨n th¶: ___________________________________ - Mïa hÌ: tèt nhÊt lµ ch¨n th¶ tù do, kh«ng cét buéc, ch¨n th¶ theo nhãm, suèt ngµy trªn ®ång cá ph©n l« lu©n phiªn cã hÖ ___________________________________ thèng cung cÊp n íc uèng, c©y hay l¸n che m¸t vµ ®¸ liÕm. - Mïa ®«ng: nu«i theo nhãm tù do trong s©n ®Æc biÖt víi diªn ___________________________________ tÝch 100-120 m2/con. 22 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 23 CH ĂM SÓC ĐỰC GIỐNG (3) ___________________________________ VËn ®éng • T¸c dông: - Lµm cho kÕt cÊu hÖ x¬ng v÷ng ch¾c ___________________________________ - T¨ng tÝnh h¨ng - T¨ng cêng T§C, gi¶m tÝch luü mì. • Yªu cÇu: vËn ®éng cìng bøc 30’-1 giê (kho¶ng 2km)/ngµy ___________________________________ • H×nh thøc vËn ®éng c ìng bøc: - VËn ®éng kÕt hîp ch¨n th¶ - Th«ng qua lao t¸c nhÑ: cµy kÐo 2-3 giê/ngµy. ___________________________________ - VËn ®éng trªn ®êng riªng hay xung quanh cét quay hµng ngµy vµo lóc 7-8 giê s¸ng vµ 4-5 giê chiÒu. 23 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 24 CHĂM SÓC ĐỰC GIỐNG (4) ___________________________________ T¾m ch¶i • T¸c dông: da ®îc s¹ch sÏ t¨ng cêng T§C, trao ®æi nhiÖt, tr¸nh bÖnh tËt. ___________________________________ • Yªu cÇu: mïa hÌ t¾m mçi ngµy mét lÇn, mïa ®«ng nÕu kh«ng t¾m ®îc th× nªn ch¶i mçi ngµy mét lÇn. • Ph¬ng ph¸p t¾m: ___________________________________ - T¾m trªn hå, s«ng suèi tù nhiªn - T¾m b»ng vßi níc m¸y - T¾m díi vßi hoa sen ___________________________________ • Ph¬ng ph¸p ch¶i: Ch¶i tõ trªn xuèng díi, tríc ra sau theo chiÒu l«ng. 24 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 25 CHĂM SÓC ĐỰC GIỐNG (5) ___________________________________ Kiểm tra sức khoẻ KÕt cÊu chi sau: a) B×nh th êng; ___________________________________ b) Khoeo ch©n sau cong h×nh l ìi liÒm; c) ch©n sau th¼ng ®øng cét nhµ; d) ch©n s ng ___________________________________ KÕt cÊu chi sau: a) b×nh th êng; b) ch©n vßng kiÒng; ___________________________________ c) khoeo ch©n sau gÇn ch¹m nhau 25 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 26 H×nh d¸ng bµn ch©n ___________________________________ ___________________________________ Gãc cêm gi÷a c¼ng ch©n tr vµ c¼ng ch©n sau víi mãng: íc a) b×nh th êng; b) cêm ch©n yÕu; c) qu¸ th¼ng ®øng ___________________________________ ___________________________________ Bµn ch©n vµ c¸c kiÓu mãng a) CÊu tróc ®óng; b) Gãc qu¸ réng; c) Qu¸ th¼ng ®øng 26 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 27 D¬ng vËt vµ bao qui ®Çu ___________________________________ ___________________________________ (a ) D¹ng mong muèn (b) D¹ng kh«ng mong muèn ___________________________________ ___________________________________ (c) Bao quy ®Çu lén bÝt tÊt dÔ bÞ tæn th ¬ng 27 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 28 ___________________________________ KiÓm tra b×u d¸i ___________________________________ ___________________________________ (a) b×nh th êng (kÐo dµi); (b) b×nh th êng (trßn); (c) t¸ch b×u h íng b¾c-nam; (d) t¸ch b×u h×nh ch÷ Y; ___________________________________ (f) sa ®×; (g) d¸i kÐm ph¸t triÓn mét bªn. Home 28 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 29 Sö dông tr©u bß ®ùc gièng ___________________________________ Tuæi sö dông Thêng sö dông vµo lóc 15-18 th¸ng tuæi khi träng l îng ___________________________________ ®¹t 65-70% so víi thÓ träng trëng thµnh. Níc ta thêng sö dông bß vµng lóc 24-26 th¸ng, Sind vµ Lai Sind 22-24, Hµ Lan, N©u Thuþ SÜ 18-24, Tr©u VN 26-30 th¸ng. ___________________________________ Thê× gian sö dông tèt nhÊt lµ tõ 2-6 tuæi. ChÕ ®é khai th¸c - Mçi ngµy lÊy tinh 1 lÇn, sau 6-7 ngµy cho nghØ 1 ngµy ___________________________________ - Mçi tuÇn lÊy tinh 2 ngµy * 2 lÇn/ngµy c¸ch nhau 5-7 phót - Mçi tuÇn 1 lÇn 29 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 30 H×nh thøc sö dông tr©u bß ®ùc gièng ___________________________________ 1. Phèi gièng tù nhiªn + ¦u ®iÓm: Tû lÖ thô thai cao nÕu møc ®¶m nhËn Ýt + Nhîc ®iÓm: - DÔ dµng lµm suy sôp con ®ùc ___________________________________ - Cã thÓ lµm l©y lan mét sè bÖnh ® êng sinh dôc vµ truyÒn nhiÔm - Khã kh¨n cho c«ng t¸c gièng 2. TruyÒn gièng nh©n t¹o=> + ¦u ®iÓm: ___________________________________ - Ph¸t huy ® îc tèi ®a kh¶ n¨ng cña nh÷ng con ®ùc gièng quý - B¶o tån ® îc tinh dÞch l©u dµi vµ vËn chuyÓn ®îc ®i xa. - §¶o ®¶m vÖ sinh phßng bÖnh tèt. + Nhîc ®iÓm: ___________________________________ - §ßi hái tr×nh ®é kü thuËt cao - §Çu t ban ®Çu lín - C«ng t¸c gièng ph¶i quy cò, hiÖn ®¹i 30 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 31 ___________________________________ Phèi gièng tù nhiªn - Nh¶y phèi tù do Tr©u bß ®ùc gièng vµ tr©u bß c¸i ___________________________________ ®îc nu«i nhèt chung víi tû lÖ 2-3 ®ùc/1 ®µn c¸i (50-80 con). Khi tr©u bß c¸i ®éng dôc th× tr©u bß ®ùc tù ph¸t hiÖn vµ nh¶y phèi mét c¸ch tù ___________________________________ do, kh«ng cã sù kiÓm so¸t, qu¶n lý hoÆc ®iÒu khiÓn cña con ng êi. - Nh¶y phèi cã h íng dÉn Con ®ùc vµ con c¸i ® îc nu«i nhèt ___________________________________ riªng, khi cã tr©u bß c¸i ®éng dôc th× míi ®a con ®ùc ®Õn cho nh¶y phèi. 31 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 32 TruyÒn gièng nh©n t¹o ___________________________________ • HuÊn luyÖn ®ùc gièng => • Khai th¸c tinh ___________________________________ – ChuÈn bÞ ©m ®¹o gi¶ – Kü thuËt lÊy tinh • KiÓm tra tinh dÞch => ___________________________________ • Pha chÕ tinh => • S¶n xuÊt tinh ®«ng l¹nh => ___________________________________ • B¶o qu¶n tinh => • Phèi tinh => 32 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 33 HuÊn luyÖn ®ùc gièng ___________________________________ • LÇn ®Çu tiªn cÇn dïng bß c¸i ®éng dôc ë thêi kú cao ®é, nh»m kÝch thÝch tÝnh dôc cao ®èi víi con ®ùc vµ ®Ó ®ùc gièng lµm quen víi ®Þa ®iÓm lÊy tinh, gi¸ cè ®Þnh, c¸c dông cô lÊy tinh vµ thao ___________________________________ t¸c lÊy tinh. Cho con ®ùc ngöi ©m hé con c¸i ®éng dôc nh ng kh«ng cho nh¶y; • LÇn sau kÐo mòi con ®ùc vÒ phÝa bªn tr¸i lµm cho nã kh«ng c¶m nhËn ® îc mïi ®éng dôc cña con c¸i n÷a vµ lîi dông con ®ùc nh¶y th× dïng ___________________________________ ©m ®¹o gi¶ ®Ó ®ãn lÊy tinh. • C¸ch 1 - 2 ngµy sau l¹i tiÕp tôc huÊn luyÖn nh lÇn 1. Cã thÓ vÉn dïng con bß c¸i tríc (kh«ng cÇn ®éng dôc) hoÆc nÕu dïng con bß c¸i kh¸c th× ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ tÇm vãc, khèi l îng vµ mµu s¾c l«ng ph¶i t ¬ng tù. LÇn nµy kh«ng cho con ___________________________________ ®ùc ngöi ©m hé con c¸i mµ ph¶i kÐo mòi con ®ùc sang phÝa h«ng cña con lµm gi¸. • G©y ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn (thêi gian, ®Þa ®iÓm, vËt gi¸, ng êi lÊy tinh, ©m thanh, v.v.) cho con ®ùc lµ mét d©y chuyÒn nèi tiÕp, cÇn lµm th êng xuyªn vµ ®Çy ®ñ. < 33 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 34 ChuÈn bÞ ©m ®¹o gi¶ ___________________________________ • ¢m ®¹o gi¶ ® îc tiªu ®éc b»ng b»ng Líp vá bao vÖ c¸ch nhiÖt xµ phßng, ph¬i kh«. Tr íc khi lÊy tinh ph¶i ® îc s¸t trïng b»ng cån 65 - 70; • Cèc ®ùng tinh còng ph¶i ® îc röa s¹ch, èng ®ùng tinh PhÔu høng tinh ___________________________________ s¸t trïng b»ng cån vµ ® a vµo tñ sÊy ë nhiÖt ®é 105 – 130 oC. Cã thÓ luéc b»ng níc s¹ch, dïng cån s¸t trïng, ph¬i kh« vµ gãi b»ng giÊy ®· hÊp tiÖt trïng, cÊt vµo gi¸. Níc Êm ®Î ®am bao nhiÖt ®é vµ ¸p lùc ___________________________________ • ¢m ®¹o gi¶ khi lÊy tinh cÇn cã nhiÖt ®é tèi thÝch lµ 40 - 42 oC, cã ¸p lùc võa ®ñ kÝch thÝch sù xuÊt tinh. • ïng Vad¬lin hoÆc Parafin (cã pH trung tÝnh) ®· ® îc tiªu ®éc ®Ó t¹o ®é nhên ___________________________________ trong ©m ®¹o. < 34 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 35 ___________________________________ Khai th¸c tinh • Dïng thuèc tÝm pha lo·ng ®Ó röa bao b× cña con ®ùc vµ phÇn m«ng cña con lµm gi¸, sau ®ã lau kh«. ___________________________________ • Khi lÊy tinh, ng êi c«ng nh©n ®øng bªn ph¶i gi¸ nh¶y, c¸ch ch©n sau cña gi¸ 30cm, tay ph¶i cÇm ©m ®¹o gi¶ ® a ngang vai, ©m ®¹o gi¶ chóc xuèng 30 - 35 0, tay ___________________________________ tr¸i híng d ¬ng vËt cña con ®ùc vµo ©m ®¹o gi¶. Chó ý: CÇn ph¶i thao t¸c nhÑ nhµng, kh«ng nªn n¾m chÆt vµ nhÐt miÔn ___________________________________ cìng d ¬ng vËt con ®ùc vµo ©m ®¹o gi¶. Khi con vËt xuÊt tinh, ph¶n x¹ c¬ng cøng sÏ hÕt, d ¬ng vËt trë l¹i tr¹ng th¸i b×nh th êng vµ tù nã tôt ra khái ©m ®¹o gi¶. < 35 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 36 ___________________________________ KiÓm tra tinh dÞch + Mµu s¾c: Tinh dÞch ph¶i cã mµu tr¾ng ®ôc hoÆc vµng ngµ. + Dung lîng tinh dÞch: cÇn ®¹t tiªu ___________________________________ chuÈn cña gièng. + Mïi: Tinh dÞch tr©u bß kh«ng cã mïi ®Æc trng + §é vÈn cña tinh trïng ___________________________________ + §é ®Ëm ®Æc (mËt ®é tinh trïng) + Søc ho¹t ®éng + Søc kh¸ng + Tû lÖ kú h×nh ___________________________________ < 36 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 37 Pha chÕ tinh dÞch ___________________________________ C¸c lo¹i m«i tr êng pha lo·ng tinh dÞch • Níc sinh lý (NaCl 0,9%): N íc sinh lý ®· ® îc tiªu ®éc, pha víi tinh dÞch theo tû lÖ 1/1. M«i tr êng nµy pha xong ph¶i sö dông ngay, kh«ng dïng ®Ó b¶o qu¶n. • S÷a bß t¬i: S÷a ®îc hÊp c¸ch thuû trong 30 phót, hít bá v¸ng, läc kü. Sau khi ___________________________________ lµm nguéi xuèng 37 0C, cho thªm Penicilin 500UI/ml, Streptomycin 500mg/ml. • M«i trêng Milovanov Glucoza 50g; Citrat Na 5g; Lßng ®á trøng gµ 30ml; : Penicilin 500 - 1000 UI/ml m«i tr êng; Streptomycin 500 - 100 mg/ml m«i trêng; Níc cÊt 2 lÇn 1000ml. • M«i trêng s÷a bét - lßng ®á trøng S÷a bét 80%(pha víi n íc cÊt theo tû lÖ : ___________________________________ 1/10); Lßng ®á trøng 20%; Penicilin 500 - 1000UI/ml m«i tr êng; Streptomycin 500 - 100mg/ml m«i tr êng. • M«i trêng Citrat Na - Lßng ®á trøng Dung dÞch Citrat Na (2,9%) 75%; : Lßng ®á trøng gµ 25%; Penicilin 500 - 1000UI/ml m«i tr êng; Streptomycin 500 - 100mg/ml m«i tr êng. ___________________________________ Pha chÕ : Pha m«i tr êng vµo tinh dÞch nguyªn víi tû lÖ 2/1 - 5/1 (tuú theo A vµ C) ®Ó ®¶m b¶o sè l îng tinh trïng tèi thiÓu sau khi pha lµ 40-60 triÖu/liÒu hay sau gi¶i ®«ng tõ 12-14 triÖu/liÒu. Khi pha lu«n chó ý, nhiÖt ®é m«i tr êng ph¶i lu«n c©n b»ng víi tinh dÞch, thao t¸c nhÑ nhµng, kh«ng g©y chÊn ®éng m¹nh. . < 37 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 38 S¶n xuÊt tinh ®«ng l¹nh ___________________________________ • §èi víi tinh ®«ng l¹nh d¹ng viªn, sau khi pha lo·ng vµ c©n b»ng xuèng 2-40C, pha chÊt chØ thÞ mµu qui ®Þnh cho mçi gièng bß. Sau ®ã nhá tinh vµo c¸c lç trßn trªn mÆt ®¸ CO (-2 ___________________________________ 790C) hoÆc trªn tÊm mica ®Æt trªn h¬i nit¬ láng sao cho mçi mililÝt nhá ®îc 8-10 viªn. Sau 3-5 phót cho tinh viªn vµo nit¬ láng -196 0 C. • §èi víi tinh cäng r¹, sau khi pha lo¶ng, n¹p vµo cäng r¹ (0,25ml hoÆc 0,5ml) cã mµu s¾c riªng qui ®Þnh cho tõng gièng. ___________________________________ Trªn cäng r¹ ®· in nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt (tªn, sè hiÖu ®ùc gièng, thêi gian s¶n xuÊt, c¸c chØ tiªu chÊt lîng tinh dÞch...). Sau ®ã tinh cäng r¹ ®îc ®«ng l¹nh theo 2 giai ®o¹n. Giai ®o¹n 1: tõ 200C xuèng -50C hoÆc -70C víi tèc ®é 1-50C/phót. ë giai ®o¹n nµy, tinh thÓ níc chØ h×nh thµnh bªn ngoµi tÕ bµo. Giai ___________________________________ ®o¹n 2: tõ -70C xuèng -1960C trong nit¬ láng. < 38 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 39 B¶o qu¶n tinh ___________________________________ • Víi tinh pha lo·ng th× chØ nªn sö dông trong ngµy. Tinh láng ® îc ph©n phèi vµo c¸c èng ®ùng tinh cã dung tÝch 1-2ml, c¸c èng nµy ® îc cho vµo tói ni lon, buéc kÝn vµ cã phiÕu ghi râ sè hiÖu ___________________________________ ®ùc gièng, gièng, thêi gian s¶n xuÊt, c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ chÊt l îng tinh... vµ ® îc ®Æt trong phÝch ®¸ cã nhiÖt ®é b¶o qu¶n lµ 2-5 0C. ___________________________________ • §èi víi tinh ®«ng l¹nh d¹ng viªn vµ cäng r¹, sau khi s¶n xuÊt sÏ ® îc b¶o qu¶n trong b×nh nit¬ láng ë nhiÖt ®é - 1960C. Tuy nhiªn, cÇn l u ý c¸c m«i tr êng pha chÕ cÇn ph¶i ® îc bæ sung thªm glycerin tõ 5-7,5% ®Ó chèng hiÖn tîng h×nh thµnh c¸c tinh thÓ n íc bªn trong tinh trïng, ___________________________________ t¹o nªn sù c©n b»ng trong tr¹ng th¸i ®«ng l¹nh, gi¶m ® îc sù huû ho¹i tèi ®a ®èi víi tinh trïng. < 39 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 40 Phèi tinh ___________________________________ ___________________________________ Gi Êy l au ___________________________________ ChØ g i÷ ë ® Çu cu èi ___________________________________ 40 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 41 ___________________________________ Phèi tinh ___________________________________ Sóng dÉn tinh ___________________________________ ___________________________________ 41 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Slide 42 Phèi tinh ___________________________________ B¬m tinh vµo th©n tö cung ___________________________________ B. trøng Tinh N¬i thô tinh ___________________________________ B¬m tinh vµo cæ tö cung ___________________________________ Tinh Home 42 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________
Slide 43 Bß ®ùc gièng cao s¶n nu«i t¹i moncada ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ 43 43 ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________